Τι μπορεί να περιμένει ο ελληνικός λαός, οι λαοί της ΕΕ γενικότερα, από το άτυπο Συμβούλιο Υπουργών Περιβάλλοντος, που διεξάγεται από χτες στην Αθήνα, υπό τη σκέπη της Ελληνικής Προεδρίας; Ασφαλώς τίποτε περισσότερο από υποκριτικές δηλώσεις περί «βιώσιμης ανάπτυξης» και «αειφορίας», από τη μια, ενώ από την άλλη την προώθηση μιας πολιτικής βασικός καμβάς της οποίας αποτελεί η αναγόρευση του κεφαλαίου σε «εθελοντή» προστάτη του περιβάλλοντος, πλην όμως με το... αζημίωτο!

Πριν ακόμη την ανάληψη της Ελληνικής Προεδρίας και συγκεκριμένα στις 17 Δεκέμβρη 2002 η υπουργός ΠΕΧΩΔΕ Β. Παπανδρέου, ανακοινώνοντας τις προτεραιότητές της για το περιβάλλον δήλωσε απερίφραστα ότι σ' αυτές «εντάσσεται και η προώθηση εφαρμογής των στόχων του 6ου Προγράμματος Δράσης για το Περιβάλλον, σε άμεση σχέση με τη Στρατηγική της ΕΕ για τη (σ.σ. λεγόμενη) Αειφόρο Ανάπτυξη και συνεπώς των επιμέρους θεματικών στρατηγικών, που προβλέπει». Τι σημαίνουν όλα αυτά σε απλή γλώσσα;

• Ενίσχυση της ασύδοτης και παράνομης περιβαλλοντικής δράσης των πολυεθνικών και επιβράβευσή της, με βάση τον ανήθικο κανόνα «ο ρυπαίνων πληρώνει», ο οποίος αρχίζει πλέον να διολισθαίνει όλο και πιο πολύ στην πρακτική «ο ρυπαίνων πληρώνεται και ο ρυπαινόμενος πληρώνει»!
• «Πράσινο φως», για την εκμετάλλευση από τα μεγάλα μονοπώλια των πλουτοπαραγωγικών πηγών, της πλούσιας βιοποικιλότητας και των παρθένων ακόμη τοπίων των νεοενταγμένων κυρίως κρατών - μελών στην ΕΕ, υπό το πρόσχημα της εξασφάλισης σ' αυτές μεγαλύτερης «υλικής ευημερίας».
• Εξεύρεση νέων τρόπων στενότερης συνεργασίας με την αγορά, μέσω επιχειρήσεων και καταναλωτών, δηλαδή μεταξύ του θύτη και των θυμάτων, για την ευκολότερη και αποτελεσματικότερη εφαρμογή της «περιβαλλοντικής» τους πολιτικής.
• Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, χωρίς όρια και φραγμούς, της ευρωπαϊκής οικονομίας με καταστρεπτικές συνέπειες για τους εργαζόμενους.
• Χρησιμοποίηση της περιβαλλοντικής κρίσης ως μέσον για την προώθηση των καπιταλιστικών αντιλαϊκών αναδιαρθρώσεων σε όλους τους τομείς (βιομηχανία, γεωργία, ενέργεια κ.λπ.).

Η Ελληνική Προεδρία, λοιπόν, πρόκειται να βαδίσει πάνω στους στόχους αυτούς, βασιζόμενη στις πολιτικές συμφωνίες που έχουν επιτευχθεί σε παλιότερα συμβούλια υπουργών Περιβάλλοντος. Ούτε θα προσθέσει ούτε θα αφαιρέσει κάτι. Οπως έλεγε, άλλωστε, κορυφαίο στέλεχος της ελληνικής αντιπροσωπείας «η ατζέντα των θεμάτων είναι εκ των προτέρων γνωστή και ελάχιστα μπορεί να αλλάξει». Ας σταθούμε σε μερικά από τα θέματα αυτά στα οποία στόχος του Συμβουλίου θα είναι η θέσπιση Κανονισμών ή Οδηγιών:

• Οι Κανονισμοί για την ανιχνευσιμότητα και επισήμανση Γενετικά Τροποποιημένων Οργανισμών (ΓΤΟ) και τη διασυνοριακή τους μετακίνηση. Με τους Κανονισμούς αυτούς αίρονται και οι τελευταίες επιφυλάξεις στη διακίνηση και καλλιέργεια ΓΤΟ εντός της ΕΕ, που καθυστερούσε προφανώς μέχρι να αποκτήσουν την τεχνογνωσία οι μεγάλες ευρωπαϊκές πολυεθνικές (π.χ. Μπάγιερ) και να μπορούν να αντεπεξέλθουν με επάρκεια στον ανταγωνισμό τους με τις αμερικάνικες κυρίως αντίστοιχες πολυεθνικές.
• Η Οδηγία που θα θεσπίζει ένα «κοινοτικό σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου», με πρόσχημα την καταπολέμηση - δήθεν - των αερίων στους οποίους οφείλεται η υπερθέρμανση του πλανήτη. Πρόκειται για την εφαρμογή ενός ακόμη ανήθικου και παράλογου εργαλείου που αφενός επιβεβαιώνει την αδυναμία του ιμπεριαλισμού και του πολυεθνικού κεφαλαίου να δώσει λύση στα μεγάλα περιβαλλοντικά προβλήματα, που ο ίδιος προκαλεί στο κυνήγι του κέρδους, ενώ αφετέρου καθιερώνει ένα σκληρό παζάρι μεταξύ βιομηχανικών μονάδων, σε βάρος των πραγματικών αναπτυξιακών δυνατοτήτων και αναγκών ολόκληρων χωρών και λαών, που αντί να μειώσει θα αυξήσει τους ρύπους, τόσο εντός της ΕΕ, όσο και διεθνώς.
• Η οδηγία που θεσπίζει σύστημα Περιβαλλοντικής Ευθύνης, με βάση την άλλη ανήθικη αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει», που εκτός από αναποτελεσματική πρόκειται να αποδειχθεί και πολύπλευρα επιζήμια για τους λαούς της ΕΕ με βάση νέες φορολογίες εν ονόματι της προστασίας του περιβάλλοντος που θα καθιερώνει, σε αντίθεση με το μεγάλο κεφάλαιο που θα το ενισχύει με κίνητρα και φοροαπαλλαγές.
• Ο Κανονισμός «Εμφαση στα δάση», ο οποίος υποτίθεται θα εισάγει ένα νέο πρόγραμμα για την παρακολούθηση των δασών και των δασικών οικοσυστημάτων και για την πρόληψη των πυρκαγιών. Το πόσο ειλικρινής είναι μια τέτοια προσπάθεια μπορεί κανείς να το κατανοήσει από το γεγονός ότι η ελληνική κυβέρνηση ετοιμάζει νομοσχέδιο, το οποίο θα οδηγήσει στον αποχαρακτηρισμό του 50% των δασών ή δασικών εκτάσεων της χώρας, παραχωρώντας το στο μεγάλο κεφάλαιο και τους καταπατητές. Παράλληλα το κράτος - έμπορας, στο όνομα των δεικτών της σύγκλισης, προωθεί το ξεπούλημα της Δημόσιας περιουσίας. Οπως δήλωσε άλλωστε αποκαλυπτικότατα η υπουργός ΠΕΧΩΔΕ, Β. Παπανδρέου, σε πρόσφατη συνδιάσκεψη του ΠΑΣΟΚ «υπάρχει και η τάση που έχουμε να χαρακτηρίζουμε προστατευόμενες πάρα πολλές περιοχές και έχουμε πολύ μεγάλο ποσοστό της Ελληνικής Επικράτειας, γύρω στο 20% είναι περιοχές NATURA, αν βάλουμε και τα δάση πάμε στο 80% και βέβαια δεν μπορούμε να την προστατεύσουμε»! Ετσι απλά και τόσο ωμά...

Φυσικά, ούτε κουβέντα δε θα γίνει στο Συμβούλιο αυτό των υπουργών Περιβάλλοντος της ΕΕ για τον πόλεμο που αποτελεί την απόλυτη έκφραση, εκτός των άλλων τεράστιων καταστροφών που επιφέρει, και της καταστροφής του περιβάλλοντος (φυσικού, πολιτισμικού, πολιτιστικού). Πώς, όμως, να γίνει αναφορά σε όλα αυτά, όταν η ΕΕ, ως ένας από τους ιμπεριαλιστικούς πόλους, συμμετείχε, ανέχθηκε ή διευκόλυνε όλους τους καταστρεπτικούς και βρώμικους πολέμους που έγιναν την τελευταία δεκαετία, από τον πόλεμο του Κόλπου, μέχρι τον πόλεμο στη Γιουγκοσλαβία και από τον πόλεμο στο Αφγανιστάν έως την εισβολή στο Ιράκ, προκαλώντας τεράστιες καταστροφές;

Κατόπιν όλων αυτών, δε νομίζουμε ότι μπορεί να βρεθεί κανείς που να πιστεύει ότι κάτι καλό μπορεί προκύψει και από αυτήν την άτυπη σύνοδο. Για το περιβάλλον τουλάχιστον. Και για τους λαούς. Γιατί για τις πολυεθνικές, με τις αποφάσεις που αναμένεται να ληφθούν, το πεδίο δράσης προδιαγράφεται ρόδινο...

Στη συνέχεια του αφιερώματος αυτού παρατίθεται μια αναλυτική παρουσίαση του βασικού πλαισίου του 6ου Προγράμματος Περιβαλλοντικής Δράσης της ΕΕ από τον Αντώνη Ραλλάτο, αλλά και μία ενδιαφέρουσα παράθεση των καταστρεπτικών επιπτώσεων που είχαν οι πρόσφατοι ιμπεριαλιστικοί πόλεμοι στο περιβάλλον και στους αμάχους που υπογράφει ο γνωστός επιστήμονας του «Δημόκριτου» Νίκος Κατσαρός.