Ο «Ρ», τιμώντας τη μνήμη του Τάκη Μαμάτση, δημοσιεύει σήμερα ένα μεγάλο απόσπασμα από την ομιλία του ακριβού μας συντρόφου στο -κρίσιμο- 13ο Συνέδριο του ΚΚΕ. Ολόκληρη η τοποθέτηση του Τάκη Μαμάτση στο ως άνω Συνέδριο, έχει δημοσιευτεί στον «Ρ» στις 22 Φλεβάρη του 1991.

«Σύντροφοι και συντρόφισσες,

Κρίσιμο, κρισιμότατο είναι το 13ο Συνέδριό μας. Συνέρχεται, όπως είναι γνωστό, σε μια πάρα πολύ δύσκολη περίοδο για το Κόμμα μας και για ολόκληρο το παγκόσμιο κομμουνιστικό κίνημα. Σε μια περίοδο που σημαδεύτηκε ανεξίτηλα από τις απρόσμενες συγκλονιστικές εξελίξεις στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες και στην ίδια τη Σοβιετική Ενωση.

Κανείς, πιστεύω, συνεπής, σταθερός και αντικειμενικός όσο γίνεται, κομμουνιστής δεν μπορεί να αρνηθεί την επιτακτική ανάγκη και το πρώτιστο χρέος και καθήκον να βγάλουμε διδάγματα και συμπεράσματα από τα δραματικά γεγονότα σ' αυτές τις χώρες. Να αλλάξουμε νοοτροπίες. Να εγκαταλείψουμε στερεότυπα και δογματικές αντιλήψεις. Να εκτιμήσουμε αυτοκριτικά τη δράση μας. Να δούμε τα λάθη και τις αδυναμίες μας. Να καταδικάσουμε παραβιάσεις, διαστρεβλώσεις και εγκλήματα. Να προχωρήσουμε σε νέες επεξεργασίες. Να αναπτύξουμε την εσωκομματική δημοκρατία και να πάρουμε μέτρα, για να βελτιώσουμε τη δουλιά μας σ' όλους τους τομείς. Να εκσυγχρονίσουμε και να ανανεώσουμε το Κόμμα και βέβαια και την ηγεσία του.

Συνεπώς, δεν υπάρχει διαφωνία και αντίρρηση σ' αυτά. Δεν υπάρχουν σύντροφοι και συντρόφισσες που μόνον αυτοί θέλουν την ανανέωση. Και σύντροφοι, μάλιστα κατ' αποκλειστικότητα ηλικιωμένοι, που δεν τη θέλουν, την αρνούνται και την εμποδίζουν.

Η βασική διαφωνία που μας χωρίζει και που οδήγησε σε πολώσεις και αντιπαραθέσεις είναι αλλού. Κι αυτό πρέπει να έχουμε το θάρρος να το πούμε καθαρά, να το ομολογήσουμε κι όχι να το τυλίγουμε με περικοκλάδες και φραστικά νεφελώματα και πολύ περισσότερο να το αρνούμαστε, για να αποφύγουμε δικαιολογημένες αντιδράσεις και αντίθετες απόψεις. Η διαφωνία μας είναι στο τι εκσυγχρονισμό, τι λογής ανανέωση και τι αλλαγές θα κάνουμε. Θα καταργήσουμε θεμελιώδεις αρχές, όπως είναι ο δημοκρατικός συγκεντρωτισμός; Θα απαρνηθούμε με διάφορες δικαιολογίες το μαρξισμό - λενινισμό και θα κατρακυλήσουμε στη σοσιαλδημοκρατία; Θα παραμείνουμε ενωμένοι και θα δράσουμε ενωμένοι πάνω σε μια κοινή ιδεολογικοπολιτική βάση, χωρίς βέβαια να αποκλείσουμε τις διαφορετικές απόψεις και χωρίς να υψώνουμε τείχη και διαχωριστικές γραμμές ανάμεσά μας ή θα διακηρύξουμε την ελευθερία να κάνει ο καθένας ό,τι θέλει και όπως το θέλει;

Κοντολογίς θα έχουμε Κόμμα Κομμουνιστικό, επαναστατικό, Κόμμα μαρξιστικό - λενινιστικό ή θ' αλλάξουμε το χαρακτήρα και τη φυσιογνωμία του, την ταυτότητά του, αντιγράφοντας ακόμη πιο άκριτα απ' ό,τι κάναμε στο παρελθόν, ό,τι έγινε στις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης ή ό,τι έκανε η ηγεσία του Ιταλικού Κομμουνιστικού Κόμματος;

Είμαι σίγουρος ότι ορισμένοι είναι έτοιμοι να πουν: Μα ποιος έβαλε τέτοιο ζήτημα; Ποιος αμφισβήτησε το χαρακτήρα και τη φυσιογνωμία του Κόμματος; Ποιος ζήτησε να μην είναι κομμουνιστικό ή επαναστατικό;

Ναι, είναι αλήθεια και το παραδέχομαι ότι λίγοι είναι εκείνοι που τόσο ανοιχτά, τόσο ευθαρσώς έβαλαν το ζήτημα. Και ακόμη πιο λίγοι, μετρημένοι στα δάχτυλα του ενός χεριού, είναι εκείνοι που έβαλαν ζήτημα αλλαγής του τίτλου του Κόμματος ή έγραψαν πως δε θα τους πείραζε η αλλαγή. Και ένας είναι εκείνος που βιάστηκε να πει "αντίο Κομμουνιστικό Κόμμα". Οι περισσότεροι αποφεύγουν να το πουν και να το ομολογήσουν και περιορίζονται σε αοριστολογίες και γενικότητες. Κι όμως, έχουν εκδηλώσει την αντίθεσή τους στο μαρξισμό - λενινισμό που τον θεωρούν "κλειστή", "κωδικοποιημένη" και... ασφυχτική διδασκαλία. Εχουν κάνει προτάσεις και έχουν ψηφίσει να καταργηθεί η αρχή του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού, που έχει άμεση σχέση με το χαρακτήρα και τη λειτουργία του Κομμουνιστικού Κόμματος. Οι πολυάριθμες ψηφοφορίες στην Κεντρική Επιτροπή, καθώς και η ψηφοφορία για την εισήγησή της στο Συνέδριο δείχνουν τι πραγματικά πρεσβεύει και τι υποστηρίζει το κάθε μέλος της. Πολύ αποκαλυπτικός ήταν χτες ο σ. Θανάσης Καρτερός, που με έντονους μελοδραματικούς τόνους μάς κάλεσε να αποκηρύξουμε όλα τα σχήματα -έτσι αποκάλεσε και την εργατική τάξη και την κοσμοθεωρία μας και την επανάσταση. Ετσι σχηματικά έμαθε ο σύντροφος τη μαρξιστική - λενινιστική κοσμοθεωρία μας και τόσο πολύ πείστηκε για την ακαταλληλότητα και τη χρεοκοπία της, ώστε δεν παράλειψε να μας συμβουλέψει να πετάξουμε πάνω από το Κόμμα αρκετή σκουριά!

Ομολογώ πως ξαφνιάστηκα από μια τέτοια "συμβουλή" του. Ευτυχώς που προτού εγκαταλείψει το βήμα τούτο θυμήθηκε το "αντίο κομμουνιστικό κόμμα" και το διόρθωσε με μια πομπώδη κατακλείδα του λόγου του. Οχι, είπε, τη Δευτέρα το πρωί δε θα πούμε "αντίο", αλλά "Καλημέρα Κόμμα".

Επεσε νομίζω κοντάρια έξω. Γιατί αν κάνουμε όλα αυτά που μας "συμβουλεύει", όχι "Καλημέρα", αλλά "Καληνύχτα Κομμουνιστικό Κόμμα" πρέπει να πούμε σύντροφοι.

Πιστεύω πως δε θα το κάνουμε, γιατί δεν έχουμε δικαίωμα να το κάνουμε. Πολύ αποκαλυπτικός ήταν και ο σ. Αλαβάνος. Με ρητορική δεινότητα μας είπε ότι δεν υπάρχει εργατική τάξη και μας συμβούλεψε ν' ακολουθήσουμε και το παράδειγμα των Τούρκων συντρόφων που δρουν σε πολύ δυσκολότερες συνθήκες και προσπαθούν να επιβάλουν τη νομιμότητά τους. Αλλά θα ήθελα να ρωτήσω τον σ. Αλέκο είναι υπέρ της άκριτης αντιγραφής; Μα αν είναι να αναθεωρήσουμε τις βασικές αρχές μας δε χρειάζεται να μας δείξει ξένες πόρτες. Εχουμε και στον τόπο μας παλιές και νέες.

Να γιατί, σύντροφοι, έχω τη γνώμη και το διατύπωσα και στον προσυνεδριακό διάλογο πως πρόβλημα - κλειδί που καλείται να λύσει το Συνέδριό μας, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θα περιοριστεί μόνο σ' αυτό, είναι αν το Κόμμα μας μπροστά στην πολύπλευρη επίθεση που δέχεται, θα διατηρήσει τον επαναστατικό χαρακτήρα του, τη φυσιογνωμία και τις αρχές του. Πρέπει ν' απαντήσουμε και μεις στο καυτό ερώτημα: Χρειάζεται ή δε χρειάζεται πια το Κομμουνιστικό Κόμμα;

Πιστεύω ακράδαντα κι έχω την πεποίθηση πως αυτή είναι η άποψη και της μεγάλης πλειοψηφίας των μελών και στελεχών του Κόμματος, ανεξάρτητα από τις απόψεις τους σε άλλα ζητήματα, πως το Κόμμα μας πρέπει να συνεχίσει τη δύσκολη, ματοβαμμένη, αλλά ηρωική και ένδοξη αγωνιστική του πορεία. Οτι πρέπει να παραμείνει κομμουνιστικό, επαναστατικό. Και οπωσδήποτε να παραμείνει ενωμένο και να γίνει σύγχρονο και ισχυρό. Κι όχι μόνο Κόμμα της εποχής μας.

Ας απαλλαγούμε, σύντροφοι και συντρόφισσες, από λαθεμένες απόψεις και από αυταπάτες ότι αν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο εγκαταλείψουμε ή αποκηρύξουμε την κοσμοθεωρία μας, το δημοκρατικό συγκεντρωτισμό και άλλες βασικές αρχές μας, θα γίνουμε Κόμμα μαζικό, με μεγάλη εκλογική δύναμη και επιρροή. Εχουμε κόμματα και μαζί ελληνικά και ξένα που ακολούθησαν από χρόνια αυτό το δρόμο. Κι όμως, κάθε άλλο παρά πέτυχαν αυτό που πίστευαν ή επιδίωκαν. Ας μην ξεχνάμε ότι για μας τους κομμουνιστές "για να γυρίσει ο ήλιος θέλει δουλιά πολλή". Δεν είναι εύκολος ο δρόμος μας. Ηταν πολύ πιο δύσκολος στα περασμένα, αλλά και σήμερα διατηρεί πολλές από τις δυσκολίες του. Από την άποψη αυτή, σωστά τονίζεται στην εισήγηση της ΚΕ πως το ΚΚΕ ποτέ στην ιστορία του δεν ήταν κόμμα "ευκολίας"».

Μπροστά στις γιορτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, η «Δημοκρατική Μέριμνα», σε ανακοίνωσή της, σημειώνει, μεταξύ άλλων, τα παρακάτω:

«Αξιότιμοι κύριοι,

Η Δημοκρατική Μέριμνα, όπως είναι γνωστό, είναι ένα σωματείο που ιδρύθηκε μετά την αποκατάσταση της Δημοκρατίας, με στόχο την παροχή μιας στοιχειώδους βοήθειας στους αναξιοπαθούντες αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης και τα θύματα των πολιτικών διώξεων.

Η Δημοκρατική Μέριμνα, για την πραγματοποίηση του έργου της, δεν έχει άλλους πόρους πέραν εκείνων, που διαθέτουν Οργανισμοί και ιδιώτες για να καλυφθούν εκατοντάδες άτομα, που, χωρίς εισοδήματα και συχνά χωρίς οικογένεια, βρίσκονται στο τέλος της ζωής τους.

Τους πόρους αυτούς εξασφαλίζει με την καθιερωμένη οικονομική εξόρμηση των Χριστουγέννων - Νέου Ετους. Θέλουμε να ελπίζουμε ότι στη φετινή μας εξόρμηση θα ανταποκριθείτε, ώστε να μπορέσουμε να συνεχίσουμε τη δύσκολη αποστολή μας.

ΣΗΜ.: Προσφορές γίνονται δεκτές στα γραφεία του Σωματείου μας (Ακαδημίας 78, τηλ. 210-3822.776) και στην Εθνική Τράπεζα (Υποκ/μα Κάνιγγος) στο Λογαριασμό 129/498908-21».

Πέθανε ο σύντροφος Βαγγέλης Αθαναηλέας. Στη μνήμη του οι σύντροφοί του από την ΚΟ Γαλατσίου του ΚΚΕ, συμμετέχοντας στο πένθος για το θάνατό του προσφέρουν στο ΚΚΕ 200 ευρώ.