Η ανάγκη να διαδοθεί πλατιά στον αγροτικό κόσμο, να εξηγηθεί σωστά και να εκλαϊκευτεί μεθοδικά η εναλλακτική πρόταση του ΚΚΕ για την αγροτική ανάπτυξη της χώρας, τονίστηκε στην πανθεσσαλική σύσκεψη στελεχών του Κόμματος, που πραγματοποιήθηκε στη Λάρισα. Στην εισήγηση που έγινε από τον Σπύρο Στριφτάρη, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, στις παρεμβάσεις των στελεχών του Κόμματος από τη Θεσσαλία και στην παρέμβαση της Αλέκας Παπαρήγα, που παραβρέθηκε στη σύσκεψη, υπογραμμίστηκε με έμφαση ότι για να εφαρμοστεί η εναλλακτική πρόταση του ΚΚΕ χρειάζεται ν' αλλάξει ο πολιτικός συσχετισμός δύναμης και να συγκροτηθεί μια άλλη κυβερνητική εξουσία, η οποία ουδεμία σχέση θα έχει με το δικομματισμό ΠΑΣΟΚ - ΝΔ ή με τον διπολισμό κεντροαριστερά - κεντροδεξιά. Τονίστηκε, δε, χαρακτηριστικά ότι διέξοδος στα αγροτικά προβλήματα δεν μπορεί να δοθεί μέσα από την καπιταλιστική ανάπτυξη της γεωργίας και γενικότερα μέσα από την καπιταλιστική οικονομία.

Η πρόταση του ΚΚΕ για την αγροτική οικονομία μπορεί και πρέπει να «ζυμώνεται» μέσα στον αγροτικό κόσμο, αλλά και μέσα στους αγώνες της μικρομεσαίας αγροτιάς. Τονίστηκε, όμως, στη σύσκεψη ότι πρέπει, ταυτόχρονα, να ξεκαθαρίζεται στους αγρότες και στον ελληνικό λαό γενικότερα πως η υλοποίηση αυτής της πρότασης δεν είναι υπόθεση της σημερινής κυβέρνησης ή μιας άλλης κυβέρνησης του δικομματισμού και του διπολισμού. Το σύνολο των ομιλητών στη σύσκεψη επισήμανε ότι οι σημερινές εξελίξεις οδηγούν τον αγροτικό κόσμο από το κακό στο χειρότερο. Οτι με την «Ατζέντα 2000», την ενδιάμεση αναθεώρηση της ΚΑΠ και τη διεύρυνση της ΕΕ επιταχύνεται ο ρυθμός ξεκληρίσματος των μικρών και μεσαίων αγροτικών νοικοκυριών στη χώρα μας.

Τονίστηκε ότι βρισκόμαστε σε εξελισσόμενη διαδικασία καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων στην αγροτική οικονομία που οδηγούν στη συγκέντρωση της γης και της παραγωγής στα χέρια λίγων επιχειρηματιών ή μεγαλοαγροτών που εξελίσσονται σε νεοτσιφλικάδες. Σ' αυτή τη συγκυρία -υπογραμμίστηκε- τα περιθώρια για μικροπαροχές προς τη μικρομεσαία αγροτιά στενεύουν, γι' αυτό και το αγροτικό κίνημα αντιμετωπίζεται με αδιαλλαξία, αυταρχισμό και τρομοκρατία.

Η εναλλακτική πρόταση του ΚΚΕ στη διαδικασία των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων, μέσω των οποίων θα αφαιρεθεί η γη από τους μικρομεσαίους αγρότες, είναι ο παραγωγικός συνεταιρισμός, ο οποίος μπορεί ν' αποτελέσει τον πυρήνα της ανάπτυξης της γεωργίας και να δώσει απάντηση στα προβλήματα του σήμερα και του αύριο για το μικρομεσαίο αγρότη. Διευκρινίστηκε, όμως, ότι αυτός ο συνεταιρισμός που προτείνει το ΚΚΕ δεν έχει καμιά σχέση με το σημερινό συνεταιριστικό κίνημα που κινείται στα πλαίσια της καπιταλιστικής παραγωγής και αγοράς και είναι υδροκέφαλο, χρεοκοπημένο και περιθωριοποιημένο, ούτε φυσικά με τις ομάδες παραγωγών. Και εξηγήθηκε ότι ο παραγωγικός συνεταιρισμός, λειτουργώντας στα πλαίσια της λαϊκής οικονομίας και του κεντρικού σχεδιασμού, συγκροτείται σε εθελοντική βάση, διοικείται δημοκρατικά και με διαφάνεια, ελέγχεται για όλες τις δραστηριότητές του από τους ίδιους τους συνεταίρους και από το κράτος για τυχόν κακοδιαχείρηση των διοικούντων.

Στον παραγωγικό συνεταιρισμό συνενώνονται οι μικροί και μεσαίοι αγρότες προσφέροντας γη και κεφάλαιο σε όλες τις φάσεις της παραγωγής, αμείβονται, δε, με βάση την εργασία που προσφέρουν και τη γη. Υπογραμμίστηκε, όμως, στη σύσκεψη ότι μόνο στη λαϊκή εξουσία και στη λαϊκή οικονομία μπορεί να επιβιώσει ο παραγωγικός συνεταιρισμός και τονίστηκε ότι η συζήτηση για το γιατί, ενώ οι μικροί και μεσαίοι αγρότες φυτοζωούν και ξεκληρίζονται, οι μεγαλοαγρότες και οι επιχειρηματίες του αγροτικού τομέα αυξάνουν συνεχώς το εισόδημά τους, πρέπει ν' ανοίξει στα χωριά, αλλά και μέσα στο αγροτικό κίνημα.

Πλούσια συζήτηση έγινε στη σύσκεψη για την Παναγροτική Αγωνιστική Συσπείρωση (ΠΑΣΥ) και τονίστηκε ότι η πείρα από το ξεκίνημά της δε γενικεύτηκε, δεν αξιοποιήθηκε για το στέριωμα και την καταξίωσή της. Και υπογραμμίστηκε η ανάγκη να εξηγηθεί καλύτερα στον αγροτικό κόσμο η αναγκαιότητα ενός ρεύματος μέσα στο αγροτικό κίνημα, που δεν έχει σχέση με υπάρχουσες δομές του, αλλά τις υπερβαίνει και δεν οργανώνει και συντονίζει μόνο τους αγώνες, αλλά επιπλέον, συσπειρώνει σε πολιτική βάση όσους θέλουν ν' αντιπαλέψουν τις πολιτικές που εφαρμόζονται και συμφωνούν να δουλέψουν, για να δημιουργηθούν όροι και προϋποθέσεις για καταδίκη του δικομματισμού και τη δημιουργία του αντίπαλου πόλου στην πολιτική ζωή του τόπου. Σημειώθηκε, δε, ότι θα υπάρχουν θέματα που μπορεί το συνεπές αγωνιστικό κίνημα να πάει μαζί με άλλους, αλλά όταν το επιβάλλουν οι συνθήκες να πάει και χώρια.

Τη σύσκεψη απασχόλησαν -αν και όπως είπε η Αλέκα Παπαρήγα όχι όσο θα έπρεπε- και τα ζητήματα που σχετίζονται με την ανάγκη αγωνιστικής συμπαράταξης της μικρομεσαίας αγροτιάς με τ' άλλα λαϊκά στρώματα, όπως και ζητήματα που αφορούν γενικότερα τη ζωή στο χωριό και σχετίζονται με την ερήμωση της υπαίθρου, τα προβλήματα δημόσιας Υγείας - Πρόνοιας - Παιδείας - πολιτιστικής υποβάθμισης, ανεπάρκειας στις αθλητικές υποδομές και γενικότερα προβλήματα, που αντιμετωπίζει ο αγρότης και ο κάτοικος της υπαίθρου.

• Υλικά από τις εργασίες της σύσκεψης θα δημοσιευτούν στον «Κυριακάτικο Ριζοσπάστη».

Στην παρέμβασή της στη σύσκεψη η Αλέκα Παπαρήγα στάθηκε ιδιαίτερα στην ανάγκη να γνωρίζουν καλά τις θέσεις και τις προτάσεις του ΚΚΕ όχι μόνον τ' αγροτικά στελέχη, αλλά όλα τα μέλη του Κόμματος. Οπως είπε χαρακτηριστικά, «αν στο κεφάλι μας δεν τα έχουμε καθαρά, δε θα τα δώσουμε καθαρά στον αγρότη. Κι αν στο κεφάλι μας δεν είναι ορισμένα πράγματα καθαρά δε θα μπορούμε να διαμορφώσουμε γραμμή συσπείρωσης, δε θα 'μαστε ικανοί να κάνουμε ελιγμούς και συμβιβασμούς που ο αγώνας φέρνει, όταν ο συσχετισμός δύναμης είναι τέτοιος». Επισήμανε, δε, ότι οι κομμουνιστές δεν πρέπει να λέμε τις θέσεις του Κόμματος μόνον την ώρα του αγώνα, την ώρα των εκλογών, αλλά από πριν. «Οχι την ώρα της μάχης να απλώνουμε τον τραχανά και να μην μπορεί να μας καταλάβει ο κόσμος», τόνισε.

Αναφερόμενη στις εξελίξεις που διαμορφώνονται σήμερα, επισήμανε:

«Δεν είναι δυνατόν ν' ανασταλεί η τάση συγκέντρωσης της γης. Είναι, δηλαδή, σαν να λέμε ότι το κεφάλαιο θα γυρίσει 100 χρόνια πίσω. Υπάρχουν πράγματα τα οποία δεν αναστέλλονται ως τάσεις. Τι μπορείς να κάνεις; Να τις επιβραδύνεις. Ενδεχομένως. Και πάλι ξέρετε με τι αγώνες; Οχι μ' αυτούς που έγιναν. `Η, εν πάση περιπτώσει, κάποιες συνέπειες ν' αμβλύνεις. Είναι δυνατόν ν' ανατραπεί αυτή η κατάσταση, η πορεία της μείωσης της αγροτιάς; Δεν ανατρέπεται με τίποτα».

Εξήγησε, όμως, ότι αυτό δε σημαίνει πως δε χρειάζονται αγώνες, «Αγώνες - είπε - θα κάνεις, αγώνες για τις συνέπειες, για κείνα, για τ' άλλα και θα 'χεις στο μυαλό σου ότι οι αγώνες θα πρέπει τελικά ν' ανεβάζουν τη συνείδηση της αγροτιάς. Δε θα πας να της πεις "έλα να σου αλλάξω τη συνείδηση", δε λέγεται αυτό, γίνεται στην πράξη. Αλλά λύσεις για την αγροτιά χωρίς αμφισβήτηση του συστήματος και της κυρίαρχης πολιτικής, δεν υπάρχουν. Δεν είναι θέμα ικανότητας του ΚΚΕ να κατασκευάσει λύσεις. Λύσεις υπάρχουν αντικειμενικά και απλώς εσύ με τη δική σου δουλιά τις βρίσκεις, τις αναδεικνύεις και τις δουλεύεις. Μα, δεν κατασκευάζουμε εμείς λύσεις».

Αναφερόμενη στην πρόταση του Κόμματος για τον παραγωγικό συνεταιρισμό και πώς μπορεί να λειτουργήσει, σημείωσε ότι δεν μπορεί να σταθεί αν δεν υπάρχει ταυτόχρονα κοινωνικοποίηση στα βασικά και συγκεντρωμένα μέσα παραγωγής. Αναρωτήθηκε: «Οταν έχεις έναν παραγωγικό συνεταιρισμό, όπου άλλος βάζει τη γη του, αν θέλετε, συμφωνεί να έχει χαλαρή σχέση με τη γη, αλλά κυριαρχούν στην κοινωνία τα μονοπώλια - εγώ σας λέω ακόμα και να έχεις και μία κυβέρνηση ριζοσπαστική - πώς θα γίνει; Οταν τα μονοπώλια θα δίνουν τα εφόδια τα καλλιεργητικά στον παραγωγικό συνεταιρισμό, θα έχουν την ιδιοκτησία παραγωγής, πώς θα γίνει;». Κι εξήγησε: «Για να γίνει και να σταθεί αυτό το θαύμα - κι έγινε θαύμα στη Σοβιετική Ενωση, στο σοσιαλισμό, ανεξάρτητα τι έγινε μετά, γιατί οι ανατροπές διαλύουν - τα βασικά μέσα παραγωγής πέρασαν στα χέρια της εργατικής τάξης. Δεν μπορούσε να γίνει διαφορετικά». Κι ανέφερε ένα παράδειγμα: «Εντάξει, σε πρώτη φάση θα βάλει το τρακτέρ που έχει ο αγρότης, μετά, όμως, θα θέλει καινούριο. Ποιος θα του το δίνει; Θα τα παίρνει - και πρέπει να του το πούμε - από το κράτος. Και δε θα τα παίρνει ως εμπόρευμα, με την έννοια του κέρδους, αλλά θα τα παίρνει σε μία τιμή ανάλογα με τη χρήση που έχει, τη χρησιμότητά του στην αγροτική παραγωγή».

Η Αλέκα Παπαρήγα υπογράμμισε ότι ο αγρότης θα παράγει για το σύνολο των αναγκών του λαού κι όχι μόνο για να επιβιώσει. «Θα μου πείτε - επισήμανε - ότι αν πάω εγώ και πω αυτά στον αγρότη θα μου πει "ζήσε Μάη μου να φας τριφύλλι". Εμείς, όμως, δεν μπορούμε να κρύβουμε τις θέσεις μας απ' τον κόσμο». Κι εξήγησε πως πρέπει να γίνεται προσπάθεια ώστε στην πορεία να συνειδητοποιήσει ο αγρότης την ανάγκη της ρήξης. «Ακόμα και μέσα στο κίνημα - είπε - μπορούμε να βάλουμε αυτά τα ζητήματα - δε λέω την πρότασή μας για το σοσιαλισμό, σε καμία περίπτωση, εδώ δεν το βάζεις το σοσιαλισμό ούτε για την πολιτική συμμαχία - ώστε να γίνονται καθαρές οι θέσεις μας. Χρειάζεται, π.χ., μέσα στην αγροτιά τώρα να περιγράψουμε τον παραγωγικό συνεταιρισμό όπως τον καταλαβαίνουμε εμείς».

Σε άλλο σημείο της παρέμβασής της η Αλέκα Παπαρήγα αναφέρθηκε στο αγροτικό κίνημα, κι ανάμεσα στ' άλλα υπογράμμισε ότι οι κομμουνιστές δεν μπορεί να λένε «συνεργαζόμαστε με ΠΑΣΟΚτζήδες ή με Νεοδημοκράτες και δε θα "χτυπάμε" το ΠΑΣΟΚ και τη ΝΔ». «Αν γινόταν κάτι τέτοιο - είπε - θα δουλεύαμε υπέρ του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ. Εμείς θέλουμε οι οπαδοί του ΠΑΣΟΚ και οι Νεοδημοκράτες ν' απεγκλωβιστούν. Αλλιώς ο αγώνας τους πάει χαμένος, δεν έχει προοπτική».

Αναφερόμενη στην ουσία του περιεχομένου των αγροτικών αιτημάτων, σημείωσε ότι δεν είναι σωστό ν' αντιμετωπίζεται το πρόβλημα της αγροτιάς με τη λογική μόνον της εξασφάλισης ενός μεγαλύτερου εισοδήματος, ώστε να ζει καλύτερα. Γιατί - όπως τόνισε - και στον καπιταλισμό και ακόμα περισσότερο στο σοσιαλισμό δεν είναι το ατομικό εισόδημα που σου λύνει όλα τα προβλήματα. Το ατομικό εισόδημα - συνέχισε - σου λύνει προβλήματα που σχετίζονται με το φαΐ κ.ά., αλλά όχι αυτά που σχετίζονται με τη Δημόσια Υγεία, την Κοινωνική Πρόνοια, την Παιδεία, τον πολιτισμό, τον αθλητισμό κλπ. Αυτά - υπογράμμισε - δεν μπορούν να λύνονται σε ατομική βάση. Επομένως ο αγρότης πρέπει να παλέψει για την Παιδεία, την Υγεία κλπ., γιατί - όπως επισήμανε - και μέσα απ' αυτούς τους δρόμους μπορεί και πρέπει να συνειδητοποιήσει την ανάγκη της ρήξης.

Τέλος, η Αλέκα Παπαρήγα στάθηκε ιδιαίτερα στην αναγκαιότητα της αγωνιστικής συμπαράταξης της αγροτιάς με την εργατική τάξη και τα άλλα λαϊκά στρώματα της πόλης και του χωριού, όχι μόνο για την καλύτερη αποτελεσματικότητα των αγροτικών αγώνων, αλλά γιατί έτσι προωθείται και η συγκρότηση του Λαϊκού Μετώπου, όπως προτείνει το ΚΚΕ.