«Ιδιομορφίες», περίπου 1935

Εκθεση έργων του διάσημου σουρεαλιστή Ισπανού ζωγράφου Σαλβαντόρ Νταλί, με τίτλο «Σαλβαντόρ Νταλί - Μύθος και ιδιομορφία» φιλοξενείται αυτές τις μέρες στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης (Νεοφύτου Δούκα 4). Παρουσιάζεται μια γενική επισκόπηση του έργου του μεγάλου ζωγράφου, καλύπτοντας όλες τις περιόδους της δημιουργίας του, από τις αρχές της δεκαετίας του 1920 έως τη δεκαετία του 1980. Εκτίθενται τριάντα πίνακες και ένα γλυπτό του Νταλί, έργα τα οποία παραχωρήθηκαν από τα δύο συνεργαζόμενα ιδρύματα (Εθνικό Μουσείο - Κέντρο Τέχνης Reina Sofia της Μαδρίτης και το Ιδρυμα Γκαλά - Σαλβαντόρ Νταλί) για διάστημα τριών μηνών. Το κέντρο βάρους της έκθεσης εστιάζεται στην ιδιόμορφη καλλιτεχνική προσωπικότητα του Σ. Νταλί και ο τίτλος της βασίζεται στο έργο του «Ιδιομορφίες». Με το έργο αυτό, ο καλλιτέχνης σχολιάζει σκωπτικά την εκκεντρική προσωπικότητά του και το μύθο που την περιβάλλει - αλλά και τους μύθους της ανθρωπότητας, από τους οποίους συχνά ο ίδιος άντλησε την έμπνευσή του.

Το Σουρεαλιστικό Κίνημα στη λογοτεχνία και στις εικαστικές τέχνες ιδρύθηκε από το Γάλλο ποιητή και κριτικό Αντρέ Μπρετόν. Ο Μπρετόν συνέταξε και εξέδωσε το Σουρεαλιστικό Μανιφέστο στο Παρίσι το 1924 και έκτοτε κυριαρχούσε στο κίνημα. Ο Σουρεαλισμός γεννήθηκε σε συνέχεια του Νταντά, ένα λογοτεχνικό και καλλιτεχνικό κίνημα που αντιμετώπιζε μηδενιστικά όλες τις μορφές της δυτικής κουλτούρας. Οπως το Νταντά, έτσι και ο Σουρεαλισμός προωθούσε τις θέσεις του εμφαίνοντας στο ρόλο που κρατούσε το υποσυνείδητο στην καλλιτεχνική δημιουργία και κάνοντας χρήση του ψυχικού ασυνειδήτου. Ο Νταλί έγινε δεκτός στις τάξεις των σουρεαλιστών, παρά τις αντιρρήσεις του Μπρετόν, το 1929, μετά από εισήγηση του Χοάν Μιρό. Πολύ γρήγορα ωστόσο, εξέφρασε τη διαφορά του, προάγοντας ένα προσωπικό ύφος στο οποίο συναντούμε μόνο κάποιες από τις σουρεαλιστικές θέσεις. Τόσο η εκκεντρικότητά του, όσο και η τεράστια εμπορική επιτυχία του στην Αμερική, στο τέλος της δεκαετίας του '30, οδήγησαν τη σχέση του με τον Μπρετόν και το Κίνημα σε οριστική ρήξη το 1941. Εκτοτε, ο Νταλί μονοπωλούσε προκλητικά τον τίτλο του μόνου γνήσιου σουρεαλιστή καλλιτέχνη. Στην ερώτηση «τι είναι σουρεαλισμός;», απαντούσε: «ο Σουρεαλισμός είμαι Εγώ!».

Με την έκθεση στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης δεν επιχειρείται η αναθεώρηση του έργου του Νταλί. Επιδίωξη της παρουσίασης είναι να έρθει το κοινό σε επαφή με ένα αντιπροσωπευτικό κομμάτι του έργου του, παρακολουθώντας την εξέλιξη της τέχνης του από τα πρώτα του βήματα έως το μοναχικό του τέλος. Επηρεασμένη από τη σουρεαλιστική τέχνη, η τεχνική του Νταλί αποκρυσταλλώθηκε σε ένα μείγμα σχολαστικού ρεαλισμού και δημιουργικής φαντασίας, σήμα κατατεθέν του. Οι πίνακές του συνδυάζουν την προσεγμένη λεπτομέρεια με τη μοναδική και ζωηρή φαντασία του. Ο ίδιος ο Νταλί συχνά περιέγραφε τους πίνακές του ως «ζωγραφισμένες με το χέρι φωτογραφίες των ονείρων».

Οπως σημειώνει η υπεύθυνη του Ιδρύματος Γκαλά - Σαλβαντόρ Νταλί, Μόντσε Αγέρ, η μακρά και έντονα δημιουργική σταδιοδρομία του ζωγράφου απέδωσε «μια ζωγραφική λογοτεχνίζουσα, σχολαστική, δεξιοτεχνική και παραγωγική, με εικονογραφικά στοιχεία που προέρχονται από τον ίδιο κόσμο του Νταλί, από τις εμμονές και τους μύθους του πάνω από εξήντα χρόνια ενός έργου υπερπλήρους από αντικείμενα φορτισμένα με συμβολισμό, τοποθετημένα σε τοπία μοναχικά, σχεδιασμένα με βαθιά γνώση της τέχνης και της προοπτικής και μια ασυνήθιστη κυριαρχία της ζωγραφικής τεχνικής». Κατά τις ώρες λειτουργίας της έκθεσης, προβάλλεται δεκαπεντάλεπτη ταινία βασισμένη στη ζωή και το έργο του Νταλί. Παράλληλα, το Τμήμα Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων του Μουσείου, οργανώνει εκπαιδευτικό πρόγραμμα για σχολικές ομάδες. Η έκθεση θα διαρκέσει έως και τον Ιανουάριο του 2003.