Το 2001 «σημαδεύτηκε» από την ένταση των προσπαθειών της κυβέρνησης να ανατρέψει ολοκληρωτικά τις ασφαλιστικές κατακτήσεις των εργαζομένων. Ωστόσο, αυτό δεν την εμπόδισε να κινηθεί σε παράλληλους δρόμους αφαίρεσης και σημαντικών εργασιακών κατακτήσεων, βαθαίνοντας την εκμετάλλευση που υφίστανται εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενοι.

Η «ενοικίαση» εργαζομένων, ή «δανεισμός» στην επίσημη κυβερνητική και εργοδοτική γλώσσα, έκανε την πρώτη της επίσημη εμφάνιση μερικούς μήνες πριν. Οι συνέπειες αυτής της μορφής «εργασίας» μπορούν χωρίς υπερβολή να χαρακτηριστούν εκρηκτικές, οδηγώντας σε ένα εφιαλτικό εργασιακό τοπίο, ανάλογα με την έκταση που τελικά θα πάρει αυτό το σύγχρονο σκλαβοπάζαρο.

Η λεγόμενη αναδιάρθρωση του ΟΑΕΔ αποκαλύπτει μια ακόμα διάσταση της αντεργατικής κυβερνητικής πολιτικής. Στόχος είναι η πλήρης μετατροπή του Οργανισμού σε εργαλείο επιβολής της «απασχολησιμότητας» και εξυπηρέτησης των συνολικότερων καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων. Την ίδια στιγμή δίνεται η δυνατότητα ώστε σημαντικές δραστηριότητες του ΟΑΕΔ να αλωθούν από το μεγάλο κεφάλαιο, προσφέροντας νέες ευκαιρίες για κέρδος και «πεδίον δόξης λαμπρόν» για τη χειραγώγηση μεγάλων τμημάτων εργαζομένων και ανέργων, ιδίως νέων σε ηλικία.

Το αντεργατικό ψηφιδωτό συμπληρώνεται από το νόμο που ψήφισε στα τέλη του 2000, τον διαβόητο 2874, ο οποίος έδωσε νέα ποιοτικά χαρακτηριστικά στη «διευθέτηση του χρόνου εργασίας» και στην επέκταση των «ευέλικτων» εργασιακών σχέσεων.

Την ίδια χρονιά έκανε την εμφάνισή του και το «Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Κοινωνική Ενσωμάτωση». Ενας βαρύγδουπος τίτλος για ένα μίζερο και φθηνό πρόγραμμα - αντιπερισπασμό της κυβέρνησης, που το παρουσίασε με τυμπανοκρουσίες λίγο μετά το αγωνιστικό «χαστούκι» που έφαγε όταν εμφάνισε τις θέσεις της για το ασφαλιστικό, πριν μερικούς μήνες.

Με την επαχθή «ενοικίαση» εργαζομένων, ο καπιταλισμός δείχνει τα «δόντια» του και στους πιο ανυποψίαστους. Εξόφθαλμα αντιδραστική, η νέα αυτή μορφή εκμετάλλευσης ανατρέπει εντελώς το παραδοσιακό - και ταυτόχρονα προστατευτικό στις δοσμένες συνθήκες - μοντέλο της εργασίας σε έναν εργοδότη, μια επιχείρηση, έναν κλάδο, σε μια συγκεκριμένη θέση και με μια ορισμένη ειδικότητα.

Την οργανωμένη εφαρμογή της «ενοικίασης» ανέλαβαν να τη φέρουν εις πέρας μερικά μεγάλα ιδιωτικά γραφεία εύρεσης εργασίας. Τα δουλεμπορικά γραφεία προχώρησαν, σε συνεργασία με τους βιομηχάνους, στη διαφήμιση των «υπηρεσιών» τους, επιδιώκοντας να επιβάλουν το νέο καθεστώς. Τελικά το πέτυχαν, αφού η κυβέρνηση «ανακάλυψε» ότι υπάρχει νομοθετικό κενό, που πρέπει να καλυφθεί, για να προστατευτούν οι... εργαζόμενοι. Από κοντά και η πλειοψηφία της διοίκησης της ΓΣΕΕ βοήθησε όσο περνούσε από το χέρι της, ζητώντας «κανόνες» για το «δανεισμό», στη βάση της λογικής «αφού δεν μπορούμε να το αποφύγουμε, ας το ευχαριστηθούμε»!

Με λίγα λόγια, ο νόμος ορίζει πως ένας εργαζόμενος μπορεί να προσληφθεί από μια εταιρία «παροχής προσωρινής απασχόλησης», η οποία έχει το δικαίωμα να τον διαθέσει σε μια οποιαδήποτε επιχείρηση και για οποιαδήποτε θέση, για ένα διάστημα 8 μηνών, που μπορεί να παραταθεί για άλλους 8 μήνες και ακόμη περισσότερο με διάφορα νομικίστικα τερτίπια.

Ο «προσωρινός» εργαζόμενος πληρώνεται από την εταιρία που τον έχει προσλάβει και όχι από αυτή στην οποία εργάζεται!!! Το κέρδος για τις επιχειρήσεις είναι μεγάλο, αφού απασχολούν για όσο χρονικό διάστημα θέλουν προσωπικό που δε χρειάζεται να το προσλάβουν. Κι αυτό δεν είναι το μόνο όφελος.

Από την ίδια τη φύση της, αυτή η μορφή εργασίας χτυπά όλα εκείνα τα δεδομένα που έχει σήμερα στο μυαλό του ο κοινός εργαζόμενος ως «δικαιώματα» βρίσκοντας μια δουλιά. Απεριόριστες είναι και οι δυνατότητες εκβιασμού και καταναγκασμού σε απεμπόληση δικαιωμάτων. Στην πράξη ο «ενοικιαζόμενος» εργαζόμενος δεν μπορεί να ενταχθεί σε κάποιο εργατικό σωματείο, επειδή είναι άγνωστο πόσο θα παραμείνει στην επιχείρηση, το έργο ή τον κλάδο ακόμη, που κάθε φορά εργάζεται. Επίσης, δεν έχει τα ίδια ασφαλιστικά δικαιώματα με τους συναδέλφους του, αφού ακόμη κι αν ασφαλιστεί στον κατάλληλο φορέα, ανάλογα με την εργασία του, δε στοιχειοθετεί δικαιώματα σε παροχές, λόγω του μικρού χρονικού διαστήματος στο συγκεκριμένο φορέα. Εν κατακλείδι, η «ενοικίαση» εργαζομένων είναι η αποθέωση της «ελαστικότητας» του ίδιου του εργαζόμενου και μια τεράστια απειλή στην πλήρη απασχόληση.

Η κυβέρνηση, κατά παράβαση του καταστατικού του ΟΑΕΔ, είχε θέσει ως έναν από τους σκοπούς του τη διεύρυνση της «απασχολησιμότητας». Μια θέση εργασίας μπορεί να μοιραστεί σε δυο εργαζόμενους, μέσα από τη μερική απασχόληση. Ο εργαζόμενος μπορεί να εργάζεται 6, 4 ή και λιγότερες ώρες. Στη διάρκεια του εργασιακού του βίου πρέπει να αλλάξει 6 - 8 επαγγέλματα και πολύ περισσότερες επιχειρήσεις, ακόμη και τόπους εργασίας! Σ' αυτό θα τον βοηθήσει η «διά βίου μάθηση», η οποία δε χρησιμοποιείται ως ένα εργαλείο εμβάθυνσης και ανανέωσης των γνώσεών του σε ένα αντικείμενο, αλλά ως μέσο για τη συχνή εναλλαγή επαγγελμάτων και ειδικοτήτων.

Ο νόμος, που ψήφισε η κυβέρνηση, προβλέπει τη δημιουργία τριών Ανωνύμων Εταιριών, θυγατρικών του ΟΑΕΔ, οι οποίες θα αναλάβουν αντίστοιχα τις μέχρι σήμερα δραστηριότητές του στους τομείς: υποστήριξης του ανθρώπινου δυναμικού, επαγγελματικής κατάρτισης και συλλογής - επεξεργασίας των στοιχείων για την αγορά εργασίας, αντίστοιχα.

Οι τομείς αυτοί διαχειρίζονται αρκετά δισ. δραχμές και η δυνατότητα της άμεσης εμπλοκής των ιδιωτών οδηγεί ουσιαστικά στην ιδιωτικοποίηση του Οργανισμού, βλάπτοντας καταλυτικά τα συμφέροντα των ανέργων, των εργαζομένων, ακόμη και μέσα στον ίδιο τον ΟΑΕΔ!

Από την 1η Απρίλη του 2001 ενεργοποιήθηκαν και οι διατάξεις του Ν.2874 σχετικά με τη διευθέτηση του χρόνου εργασίας. Μάλιστα μια διευκρινιστική εγκύκλιος του υπουργείου Εργασίας, εκείνη την περίοδο, διεύρυνε ακόμη περισσότερο το πεδίο της διευθέτησης, επιτρέποντάς την και σε εργαζόμενους με ωράριο εργασίας μικρότερο των 40 ωρών (π.χ. τραπεζοϋπαλλήλους).

Με τη διευθέτηση ένας εργαζόμενος μπορεί να εξαναγκαστεί σε εργασία ακόμη και 12 ωρών την ημέρα, χωρίς να αποζημιωθεί για υπερωριακή εργασία. Το 8ωρο μπορεί σε αυτή τη φάση να ξεπεραστεί κατά 138 ώρες το χρόνο. Οταν η επιχείρηση κρίνει ότι μπορεί να χαμηλώσει τους δείκτες παραγωγικότητας, τότε δίνει σαν αντάλλαγμα στον εργαζόμενο ρεπό ή άδεια!

Υπάρχουν ωστόσο επιχειρήσεις που προσαρμόζουν - όπως αναμενόταν - αυτή την ήδη δυσμενή ρύθμιση στα «μέτρα τους». Ετσι, αναγκάζουν τους εργαζόμενους να δουλεύουν 12ωρα, αλλά δε δίνουν και τα αντίστοιχα ρεπό.

Η συγκεκριμένη ρύθμιση μπορεί να λειτουργήσει αυτόνομα, αλλά και σε συνδυασμό με άλλες ρυθμίσεις «ελαστικοποίησης» της εργασίας. Ο ίδιος νόμος επέτρεψε εξάλλου τη μερική απασχόληση με λιγότερες από 4 ώρες την ημέρα!

Θέλοντας να αντιστρέψει το αρνητικό κλίμα απέναντι στην πολιτική της, η κυβέρνηση παρουσίασε λίγο καιρό μετά τις μαζικές και δυναμικές συγκεντρώσεις ενάντια στην αντιασφαλιστική λαίλαπα, το εθνικό σχέδιο δράσης για την κοινωνική ενσωμάτωση. Το σχέδιο αυτό συγκέντρωνε διάφορα προγράμματα που ήδη εφαρμόζονται, για αποφυλακισμένους, ειδικές ομάδες του πληθυσμού, παλιννοστούντες, άτομα με ειδικές ανάγκες, μονογονεϊκές οικογένειες, απεξαρτημένους και τα εμφάνιζε σαν πολιτική ενάντια στην περιθωριοποίηση των... αδυνάτων.

Η κυβέρνηση όμως δε δίστασε να συμπεριλάβει σε αυτό ακόμη και δραστηριότητες Οργανισμών όπως της Εργατικής Εστίας, που βεβαίως δεν μπορούν να χρεωθούν σε αυτή. Συμπλήρωσε τα «κενά» με πλευρές της πολιτικής των ασφαλιστικών ταμείων (π.χ. κατώτερες συντάξεις) και τις δραστηριότητες... φιλανθρωπικών ιδρυμάτων και της... εκκλησίας. Ο εμπαιγμός ολοκληρώθηκε με τα ισχνά μέτρα «ενίσχυσης» εξαιρετικά λίγων ηλικιωμένων ανέργων και οικογενειών ορεινών περιοχών που πρέπει να έχουν ετήσιο οικογενειακό εισόδημα 700.000 δραχμών για να ενισχυθούν με 8.000 δραχμές το μήνα...