Αποκλεισμένοι δρόμοι στην Ηπειρο

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες οι Κομματικές Οργανώσεις του ΚΚΕ και οι εκλεγμένοι της «Λαϊκής Συσπείρωσης» βρέθηκαν από την πρώτη στιγμή στις πληγείσες περιοχές, καταγράφοντας τις ανάγκες και οργανώνοντας τη διεκδίκηση για άμεσα μέτρα ανακούφισης και προστασίας.

Στα Τζουμέρκα η καταστροφή είναι εκτεταμένη. Στους δήμους Κεντρικών και Βόρειων Τζουμέρκων δρόμοι έχουν θαφτεί κάτω από λάσπες και φερτά υλικά. Σε πολλά σημεία το οδικό δίκτυο έχει κοπεί, ενώ αλλού η κίνηση γίνεται με κίνδυνο, ανάμεσα σε κατολισθήσεις και σαθρά πρανή.

Χωριά έμειναν για ώρες ή και μέρες χωρίς νερό, με βλάβες σε δίκτυα ύδρευσης και τηλεπικοινωνιών. Αντί για ένα οργανωμένο σχέδιο με επαρκή μέσα, κινητοποιήθηκαν τα ελάχιστα μηχανήματα που διαθέτουν οι δήμοι, μαζί με κάποια μισθωμένα από την Περιφέρεια, προσπαθώντας να «μοιραστούν» σε τεράστια έκταση, με αποτέλεσμα πολλά χωριά να μένουν για ώρες ή και μέρες χωρίς στοιχειώδη πρόσβαση.

Κατεστραμμένο νοικοκυριό στη Βόρεια Κέρκυρα

Στα Ιωάννινα, στην Πεδινή και το Κουτσελιό οι τελευταίες καταιγίδες ήρθαν να χτυπήσουν ξανά ήδη επιβαρυμένες περιοχές, που το καλοκαίρι είχαν αντιμετωπίσει πυρκαγιές. Στρέμματα γης παραμένουν μόνιμα πλημμυρισμένα, τα νερά λιμνάζουν και δεν αποστραγγίζονται. Με νέο κύμα κακοκαιρίας να έρχεται, κάτοικοι λένε ότι ο μόνος λόγος που δεν πλημμύρισαν σπίτια και μαγαζιά ήταν επειδή η στάθμη της λίμνης Ιωαννίνων ήταν χαμηλά και «ρούφηξε» τη νεροποντή. Τώρα που έχει ανέβει, δεν υπάρχει τίποτα να τους προστατεύσει.

Κλιμάκιο του ΚΚΕ με επικεφαλής την Τίνα Ζέκα, μέλος της Επιτροπής Περιοχής Ηπείρου και περιφερειακή σύμβουλο, βρέθηκε στην περιοχή αναδεικνύοντας ότι οι πλημμύρες δεν είναι «έκτακτο φαινόμενο» αλλά επαναλαμβανόμενη κατάσταση, χωρίς τα στοιχειώδη έργα για την προστασία σπιτιών και υποδομών.

Αντίστοιχη είναι η εικόνα στη Φιλιππιάδα, στον δήμο Ζηρού, όπου τμήμα της πόλης μετατράπηκε σε λίμνη λάσπης. Σπίτια και καταστήματα πλημμύρισαν, καλλιέργειες χτυπήθηκαν σε περιοχή που μόλις τον Αύγουστο είχε καεί.

Στην Κόνιτσα, στο Ζαγόρι και στον δήμο Φιλιατών οι βροχές προκάλεσαν συνδυασμό πλημμυρών και κατολισθήσεων. Το οδικό δίκτυο έχει χτυπηθεί από καταρρεύσεις πρανών, φερτά υλικά και λάσπες, ενώ στον κάμπο στρέμματα καλλιεργειών μετατράπηκαν σε λίμνη, με αγρότες να μετρούν απώλειες σε παραγωγή και εισόδημα.

Στη Βόρεια Κέρκυρα, το βορειοδυτικό κομμάτι του νησιού - από τους Καρουσάδες μέχρι τους Αυλιώτες και το Σιδάρι - περιγράφεται από τους ίδιους τους κατοίκους ως «ένα νησί μέσα στη λάσπη».

Δρόμοι είναι κομμένοι ή γεμάτοι φερτά υλικά, πρανή έχουν υποχωρήσει λίγα μέτρα από τα θεμέλια σπιτιών, αυλές και ισόγεια έχουν γεμίσει λάσπη. Αγροτικά κτήματα έχουν πλημμυρίσει, ενώ σε πολλές περιοχές τα συνεργεία του ΔΕΔΔΗΕ και της Πυροσβεστικής έδιναν μάχη με ελάχιστο προσωπικό, μέσα στη βροχή και στο σκοτάδι, για να αποκαταστήσουν βλάβες.

Κλιμάκιο του ΚΚΕ με την Αλεξάνδρα Μπαλού, περιφερειακή σύμβουλο, και την Ελένη Μαρτζούκου, δημοτική σύμβουλο, βρέθηκε στα χωριά και συνομίλησε με κατοίκους, καταγράφοντας τις ζημιές και απαιτώντας ενίσχυση των υπηρεσιών με προσωπικό για γρήγορη καταγραφή, κινητοποίηση όλων των κρατικών μέσων για την αποκατάσταση των υποδομών και πλήρη αποζημίωση στο 100% για νοικοκυριά, αγρότες και επαγγελματίες.

Οπως υπογράμμισαν, «δεν έχουμε να κάνουμε με φυσική καταστροφή χωρίς υπεύθυνους. Η έλλειψη έργων πρόληψης, η χρόνια υποχρηματοδότηση δήμων και Περιφέρειας και η προτεραιότητα σε έργα που υπηρετούν επιχειρηματικά συμφέροντα αφήνουν λαϊκές οικογένειες, αγρότες και κτηνοτρόφους στο έλεος της βροχής».

Διυπουργική σύσκεψη πραγματοποιήθηκε το βράδυ της Κυριακής με αντικείμενο τις εκτεταμένες καταστροφές από τις ισχυρές βροχοπτώσεις στην Ηπειρο. Στη σύσκεψη συμμετείχε πολυμελές κλιμάκιο της κυβέρνησης με επικεφαλής τον αντιπρόεδρο Κ. Χατζηδάκη, τον περιφερειάρχη Ηπείρου και υπηρεσιακούς παράγοντες. Στόχοι σύμφωνα με τις επίσημες ανακοινώσεις ήταν ο «καλύτερος συντονισμός», η «επιτάχυνση των διαδικασιών αποκατάστασης» και η «οικονομική ενίσχυση των πληγέντων».

Πίσω από αυτήν τη βιτρίνα, μένει γυμνή η πραγματικότητα. Από όσα έγιναν γνωστά, δεν ανακοινώθηκε ούτε ένα συγκεκριμένο μέτρο με χρονοδιάγραμμα και δεσμευμένα κονδύλια: Ούτε το πώς θα στεγαστούν και θα στηριχθούν εισοδηματικά οι οικογένειες που είδαν τα σπίτια τους να γίνονται βούρκος, ούτε τι θα γίνει με φορολογικές - ασφαλιστικές υποχρεώσεις, ούτε για τους αγρότες και τους κτηνοτρόφους που έχασαν παραγωγή και ζωικό κεφάλαιο. Ολα παραπέμπονται σε «καταγραφές», «εξέταση αιτημάτων» και «επόμενες αποφάσεις».

Στην Ηπειρο οι πρόσφατες βροχές χτύπησαν μια περιοχή όπου οι κίνδυνοι είναι γνωστοί εδώ και δεκαετίες. Κι όμως, δεν υπάρχει ολοκληρωμένος, κεντρικά σχεδιασμένος αντιπλημμυρικός σχεδιασμός για το σύνολο της Περιφέρειας.

Χαρακτηριστικό είναι ότι η ολοκληρωμένη μελέτη αντιπλημμυρικής προστασίας του λεκανοπεδίου Ιωαννίνων προβλέπει έργα ύψους 152 εκατ. ευρώ, χωρίς να έχει εξασφαλιστεί ούτε ένα ευρώ χρηματοδότησης, ενώ η μελέτη «Αντιπλημμυρικής Προστασίας Αρτας - Αραχθου - Αμβρακικού» πήρε νέα παράταση 22 μηνών, με ημερομηνία ολοκλήρωσης τον Μάη του 2026 και απαιτούμενη δαπάνη άνω των 110 εκατ. ευρώ.

Την ίδια ώρα, στο κυβερνητικό πρόγραμμα «380+ έργα για την Ηπειρο 2030», συνολικού ύψους 2,7 δισ. ευρώ, τα αντιπλημμυρικά έργα και οι σχετικές μελέτες φτάνουν μόλις τα 23,5 εκατ. ευρώ - λιγότερο από το 1% του συνολικού προϋπολογισμού. Η προστασία της ζωής και της περιουσίας του λαού καταγράφεται ξεκάθαρα ως κόστος.

Ακόμα πιο χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του δήμου Βόρειων Τζουμέρκων. Στα Τεχνικά Προγράμματα του δήμου δεν υπάρχει ούτε ένα ολοκληρωμένο έργο αντιπλημμυρικής προστασίας με συγκεκριμένο σχεδιασμό και εξασφαλισμένους πόρους, ενώ η δημοτική αρχή έχει αποδεχτεί τα 7 από τα 15 έργα ΑΠΕ που έχουν προταθεί για τα βουνά και τα ποτάμια της περιοχής - έργα που μόνο επιβάρυνση φέρνουν.

Οπως έχει αποδειχθεί και σε άλλες περιοχές (Εύβοια, Θεσσαλία, Κρήτη κ.α.), οι πληγέντες από φυσικές καταστροφές (σεισμούς, πυρκαγιές, πλημμύρες) έχουν ακούσει μεγάλα λόγια και υποσχέσεις για τα γνωστά ψίχουλα, ωστόσο ακόμα κι αυτά απαιτούν οργανωμένη διεκδίκηση.

Η Επιτροπή Περιοχής Ηπείρου - Κέρκυρας - Λευκάδας του ΚΚΕ καταγγέλλει την «επιλεκτική κινητοποίηση» του κρατικού μηχανισμού στην Ηπειρο, επισημαίνοντας ότι πανάκριβα στρατιωτικά μηχανήματα που χρησιμοποιήθηκαν τις τελευταίες εβδομάδες για τη διάνοιξη δρόμου στην αλπική ζώνη του Γράμμου παραμένουν εκτός της επιχείρησης για την αντιμετώπιση των συνεπειών της καταστροφής. Τονίζει ότι εκεί όπου ο λαός έχει ανάγκη, οι παρεμβάσεις είναι αποσπασματικές, καθυστερημένες και ανεπαρκείς, ενώ για έργα «χωρίς κοινωνική αναγκαιότητα» και με σοβαρή περιβαλλοντική επιβάρυνση, το κράτος δεν «μετράει κόστος» και κινητοποιεί μέχρι και τον στρατό.

Η παρέμβαση της Επιτροπής Περιοχής επαναφέρει στο προσκήνιο όλη την υπόθεση της διάνοιξης δρόμου στην αλπική ζώνη του Γράμμου, όπως έχει αναδειχθεί με ρεπορτάζ του «Ριζοσπάστη».

Σύμφωνα με αυτά, έναν χρόνο μετά την εκτεταμένη καταστροφή στην αλπική ζώνη, η υπόθεση της διάνοιξης του δρόμου επανήλθε με την εμφάνιση βαρέων στρατιωτικών μηχανημάτων στην περιοχή Πληκάτι - Γοργοπόταμος. Στόχος ήταν να ανοιχτεί και το τελευταίο κομμάτι - περίπου 600 μέτρα, ώστε να ενωθεί ο δρόμος από την πλευρά της Ηπείρου με τον αντίστοιχο δρόμο από την πλευρά της Καστοριάς.

Η αρχική διάνοιξη του δρόμου παρουσιάστηκε ως «πρωτοβουλία της Περιφέρειας Ηπείρου» για την εξυπηρέτηση κτηνοτρόφων και την «ανάπτυξη ορεινών διαδρομών». Το έργο ξεκίνησε με απευθείας αναθέσεις, χωρίς ουσιαστική περιβαλλοντική αδειοδότηση, μέσα σε περιοχή Natura, με καταστροφή υφιστάμενων μονοπατιών και της φυσιογνωμίας του βουνού. Οταν αποκαλύφθηκε το πραγματικό μέγεθος της παρέμβασης, το αρμόδιο υπουργείο επιχείρησε να κρατήσει αποστάσεις, παρουσιάζοντας τον στρατό ως περίπου «βοηθητικό» και ρίχνοντας την ευθύνη στην Περιφέρεια, παρότι τμήμα του δρόμου στην πλευρά της Καστοριάς είχε κατασκευαστεί με στρατιωτικά μηχανήματα, ενώ η Περιφέρεια Ηπείρου ανέβαινε από την άλλη πλευρά.

Στη συνέχεια, η μεθόδευση άλλαξε τροπάρι: Ο στρατός εμφανίστηκε πλέον ανοιχτά ως φορέας υλοποίησης του έργου. Επικαλέστηκε ρητά «λόγους εθνικής ασφάλειας» για την ολοκλήρωση του δρόμου και χαρακτήρισε τις νέες εργασίες ως «συντήρηση ήδη υπάρχοντος δρόμου», προκειμένου να παρακαμφθεί ξανά η περιβαλλοντική νομοθεσία.

Παράλληλα, μετά τον έλεγχο της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας, ο περιφερειάρχης Ηπείρου έχει παραπεμφθεί μεταξύ άλλων για υπέρβαση αρμοδιότητας και παράβαση καθήκοντος, ακριβώς για τον τρόπο που οργανώθηκε και προωθήθηκε το έργο στον Γράμμο. Η υπόθεση βρίσκεται πλέον σε πορεία ποινικής και πειθαρχικής διερεύνησης.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η ΕΠ Ηπείρου - Κέρκυρας - Λευκάδας του ΚΚΕ υπογραμμίζει ότι «η εικόνα των αποκλεισμένων χωριών από τις πλημμύρες, την ώρα που στρατιωτικά μηχανήματα έχουν αξιοποιηθεί για έναν δρόμο στην αλπική ζώνη του Γράμμου, δεν είναι ζήτημα "λάθους" αλλά πολιτικής επιλογής. Επιλογής που αποκαλύπτει, όπως σημειώνει, ότι οι προτεραιότητες του κράτους απέχουν πολύ από τις πραγματικές ανάγκες του λαού της περιοχής».