- Σταθερά προβάλλεται η ισχυρή θέση του ελληνικού εφοπλιστικού κεφαλαίου. Σημαντικό μέρος της δραστηριότητάς του αφορά τον Πειραιά, ενώ εδώ εδρεύουν και μεγάλες ναυτιλιακές εταιρείες. Πώς μεταφράζονται όλα αυτά στη δουλειά και τη ζωή των ναυτεργατών;

Αγγελος Γαλανόπουλος: Πράγματι, η δραστηριότητα του ελληνικού εφοπλιστικού κεφαλαίου, μέσα και έξω από τη χώρα, είναι τεράστια και διατηρεί σταθερά την πρωτοκαθεδρία της στο παγκόσμιο εμπόριο. Δεν είναι τυχαίο ότι πάνω από το 80% των εμπορευμάτων διεθνώς μεταφέρεται με πλοία και ότι η ελληνική ναυτιλία κατέχει τον πρώτο στόλο σε χωρητικότητα παγκοσμίως. Ολο το φάσμα της πολιτικής και οικονομικής εξουσίας το παρουσιάζει σαν ένα «θαύμα».

Στον Πειραιά και ιδιαίτερα στην επιβατηγό ναυτιλία, αποτυπώνεται καθαρά η εικόνα της συγκέντρωσης και συγκεντροποίησης του κεφαλαίου. Στον Πειραιά εδρεύουν οι μεγαλύτερες εταιρείες του κλάδου, και σήμερα δύο μόνο επιχειρήσεις ελέγχουν σχεδόν το σύνολο της επιβατηγού ναυτιλίας, η μία είναι η μεγαλύτερη ακτοπλοϊκή εταιρεία στην Ευρώπη και η άλλη η μεγαλύτερη εταιρεία ταχυπλόων στον κόσμο.

Πρόκειται για μια δραστηριότητα που απολαμβάνει κάθε είδους κρατικής στήριξης. Οι κυβερνήσεις, διαχρονικά, εξασφαλίζουν στους εφοπλιστές ένα καθεστώς προνομίων - με δεκάδες φοροαπαλλαγές, μειώσεις λιμενικών τελών, επιδοτήσεις στις άγονες γραμμές και, σήμερα, με τα νέα πενταετή προγράμματα εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ για την ανανέωση του ακτοπλοϊκού στόλου με «πράσινα» πλοία. Ολα αυτά εξασφαλίζουν την ανταγωνιστικότητά τους και ενισχύουν την κερδοφορία τους.

Ομως, αυτή η κερδοφορία πατάει πάνω στην ένταση της εκμετάλλευσης των ναυτεργατών. Οι οργανικές συνθέσεις μειώνονται, η εντατικοποίηση μεγαλώνει, η δουλειά έχει γίνει εξαντλητική, τα ωράρια παραβιάζονται, τα ατυχήματα πολλαπλασιάζονται. Πίσω από τα ρεκόρ και τα χειροκροτήματα κρύβονται εξουθενωμένα πληρώματα - άνθρωποι που δουλεύουν κάτω από αφόρητες συνθήκες, με τραυματισμούς και νεκρούς συναδέλφους.

Και, φυσικά, αυτή η πολιτική δεν αφήνει απ' έξω ούτε τους επιβάτες. Πληρώνουν πανάκριβα εισιτήρια, ενώ το κοινωνικό δικαίωμα της ακτοπλοϊκής σύνδεσης έχει μετατραπεί σε χρυσοφόρο εμπόρευμα. Αυτό είναι, στην πραγματικότητα, το «θαύμα» της ελληνικής ναυτιλίας - η συσσώρευση πλούτου σε λίγες ναυτιλιακές εταιρείες και η ένταση της εκμετάλλευσης για τους ναυτεργάτες.

- Πολλή συζήτηση γίνεται και για τη ναυτική εκπαίδευση με αφορμή π.χ. τη μείωση Ελλήνων ναυτεργατών. Ποια είναι η πραγματική κατάσταση και σε ποιο πλαίσιο κινούνται επιχειρούμενες αλλαγές;

Αποστόλης Κυπραίος: Ναι όντως, γίνεται μεγάλη συζήτηση για το ότι όλο και λιγότεροι νέοι ακολουθούν το επάγγελμα του ναυτικού και ότι δεν επιλέγουν τις ναυτικές σχολές ως επαγγελματική σταδιοδρομία. Σ' αυτό έρχεται να προστεθεί και το πόσοι από τους εισακτέους ολοκληρώνουν τις σπουδές τους και παραμένουν στο επάγγελμα. Αυτό συνδέεται με τα σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζει κάθε νέος ναυτεργάτης, αποτέλεσμα της διαχρονικής κυβερνητικής πολιτικής.

Είναι χαρακτηριστικό πως καμία από τις 11 ναυτικές ακαδημίες δεν έχει δομή σίτισης, ενώ οι σπουδαστές της ΑΕΝ Ασπροπύργου δεν δικαιούνται καν επίδομα. Οι μεγαλύτερες ακαδημίες δεν έχουν δομές στέγασης. Οι περισσότερες ΑΕΝ αντιμετωπίζουν κτιριακά προβλήματα, παλαιότητας και υποχρηματοδότησης. Η πλειοψηφία του εκπαιδευτικού προσωπικού είναι ωρομίσθιοι. Κάθε χρόνο η εκπαιδευτική χρονιά ξεκινά με καθυστερήσεις, λόγω έλλειψης προσωπικού. Η ύλη διδασκαλίας δεν ανταποκρίνεται στις τεχνολογικές εξελίξεις του κλάδου, είναι αναχρονιστική. Οι σπουδαστές των ΑΕΝ δεν δικαιούνται μειωμένο κόμιστρο στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς. Υπάρχει δυσκολία εύρεσης μπάρκου, για τα εκπαιδευτικά ταξίδια, που είναι προϋπόθεση για το πτυχίο. Το πτυχίο των ΑΕΝ είναι αδιαβάθμητο, ενώ εισάγονται με πανελλήνιες εξετάσεις και 4 χρόνια φοίτησης, το πτυχίο δεν αναγνωρίζεται ως ανώτατης εκπαίδευσης.

Τα παραπάνω έχουν πολύ σοβαρό αντίκτυπο και στην ίδια την εργασία μέσα στο πλοίο, γιατί η σωστή εκπαίδευση αποτελεί βασική προϋπόθεση για την ασφάλεια της ζωής του ναυτεργάτη στη θάλασσα.

Στόχος είναι η ναυτική εκπαίδευση να δοθεί βορά στα τρωκτικά της ιδιωτικής εκπαίδευσης, που «ξεφυτρώνουν» συνέχεια και απομυζούν εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ, σε βάρος της λαϊκής οικογένειας. Παράλληλα, προωθείται η σύμπραξη ιδιωτικού και δημόσιου τομέα.

Επιπρόσθετα, στον μακρύ κατάλογο των φοροαπαλλαγών, που παρέχουν όλες οι μέχρι σήμερα κυβερνήσεις στους Ελληνες εφοπλιστές, τους έχουν απαλλάξει και από τη στοιχειώδη υποχρέωση, να πληρώνουν μισθό στους εκπαιδευόμενους ναυτεργάτες.

Σπουδαστές που μέσα στο πλοίο θα έρθουν αντιμέτωποι με άθλιες και επικίνδυνες συνθήκες δουλειάς. Από τη μία πλευρά, συνθήκες εντατικοποίησης, χωρίς ουσιαστικά μέτρα ασφάλειας, με μισθούς που στα ποντοπόρα πλοία είναι 880 ευρώ μεικτά και παράλληλα μπορεί να αναγκαστούν να περάσουν, μέσα από εμπόλεμες θαλάσσιες περιοχές, χωρίς να διασφαλίζεται στο ελάχιστο η ασφάλειά τους.

Δίνοντας τη μάχη λοιπόν και στο πεδίο της ναυτικής εκπαίδευσης, απέναντι στην εγκληματική πολιτική της υποβάθμισης από υπουργείο, κυβέρνηση και εφοπλιστές, απαντάμε με οργανωμένο αγώνα των σπουδαστών και των νέων ναυτεργατών. Διεκδικούμε Αποκλειστικά Ενιαία - Δημόσια - Ανώτατη - Δωρεάν Ναυτική Εκπαίδευση και Μετεκπαίδευση για όλους τους ναυτεργάτες.

- Βρισκόμαστε σε περίοδο κλιμάκωσης του ιμπεριαλιστικού πολέμου, με ναυτεργάτες να στέλνονται πολλές φορές στο «στόμα του λύκου» σε εμπόλεμες ζώνες. Μάλιστα, η κυβέρνηση μεταξύ άλλων επικαλείται την «προστασία της ναυσιπλοΐας» για την αποστολή πολεμικών φρεγατών στην Ερυθρά Θάλασσα. Πώς αντιδρούν οι εργαζόμενοι και τα Σωματεία;

Απ. Κ.: Η κυβέρνηση της ΝΔ στηρίζει έμπρακτα, από την αρχή της αναζωπύρωσης του πολέμου, τον σφαγιασμό δεκάδων χιλιάδων Παλαιστινίων στη Λωρίδα της Γάζας, παρέχοντας σειρά διευκολύνσεων στην πολεμική μηχανή των ΗΠΑ και του Ισραήλ. Στέλνει φρεγάτες του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού, για να εξασφαλίσει τα συμφέροντα των εφοπλιστών, με το επιχείρημα της ασφαλούς διέλευσης των εμπορικών πλοίων, από θαλάσσιες περιοχές όπου υπάρχουν πολεμικές συγκρούσεις. Με το ίδιο πρόσχημα έστειλε και το Ν/Γ «GIANT», στην Ερυθρά Θάλασσα.

Τα σωματεία ΠΕΜΕΝ και «ΣΤΕΦΕΝΣΩΝ» πραγματοποιήσαμε σειρά από πολύμορφες κινητοποιήσεις, ενάντια στην εμπλοκή της χώρας μας στους ιμπεριαλιστικούς πολέμους.

Πραγματοποιήσαμε παράσταση διαμαρτυρίας τον Ιούλη, στο υπουργείο Ναυτιλίας και στην Ενωση Ελλήνων Εφοπλιστών. Καταδικάσαμε την πολιτική που υπηρετεί τα κέρδη των εφοπλιστών και επαναλάβαμε τη θέση μας, να απαγορευτεί η διέλευση εμπορικών πλοίων σε θαλάσσιες περιοχές όπου υπάρχουν πολεμικές συγκρούσεις, να κηρυχτούν ως «εμπόλεμες» οι ζώνες αυτές και άμεσα να επαναπατριστούν ναυτεργάτες από τις εμπόλεμες περιοχές, με κάλυψη των εξόδων τους από τις εφοπλιστικές εταιρείες.

Η κυβέρνηση και το υπουργείο Ναυτιλίας, με πρόσχημα την «ασφαλή ναυσιπλοΐα», στέλνει ναυτεργάτες στην καρδιά των πολεμικών συγκρούσεων, στα σφαγεία του πολέμου.

Το πέρασμα από την Ερυθρά Θάλασσα είναι ο πιο σύντομος δρόμος μεταφοράς εμπορευμάτων και οι εφοπλιστές δεν είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν το ελάχιστο επιπλέον κόστος, για την ασφάλεια της ζωής των ναυτεργατών.

Απέναντι σε αυτήν την εγκληματική τακτική, κάνουμε σαφές μέσα από τα σωματεία μας ότι «οι ναυτεργάτες δεν είναι αναλώσιμοι για τα κέρδη των εφοπλιστών». Συλλογικά, οργανωμένα, δυναμώνουμε τον αγώνα μας, απαιτώντας να μην πληρώνουμε με τις ζωές μας, τους ιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ.

- Στις παραπάνω συνθήκες πώς ξεδιπλώνονται η δράση και η διεκδίκηση των σωματείων και τι εμπόδια συναντά;

Αγγ. Γ.: Τα σωματεία ΠΕΜΕΝ - «ΣΤΕΦΕΝΣΩΝ» όλα τα προηγούμενα χρόνια οργανώνουμε την πάλη των ναυτεργατών απέναντι στο εφοπλιστικό κεφάλαιο και τις κυβερνήσεις, οι οποίοι μάλιστα έχουν και ως βασικό στήριγμά τους την Πανελλήνια Ναυτική Ομοσπονδία. Ομως δεν μιλάμε μόνο για τη δική μας δράση στα καράβια. Η συμβολή μας συνδέεται με τη μεγάλη προσπάθεια που κάνουν δεκάδες δευτεροβάθμιες και εκατοντάδες πρωτοβάθμιες οργανώσεις με ταξικό προσανατολισμό σε όλη τη χώρα. Μαζί, δίνουμε τη μάχη για να αναχαιτιστούν τα σχέδια των εφοπλιστών, των βιομηχάνων, των τραπεζιτών και όλου του πολιτικού τους προσωπικού, για ένα κίνημα που θα αμφισβητεί στην πράξη την ουσία της δυστυχίας των εργαζομένων - την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο.

Τα σωματεία μας, όχι μόνο σήμερα αλλά διαχρονικά, αναπτύσσουν πολύπλευρη δράση πάνω στα υπαρκτά και κρίσιμα προβλήματα: Μειώσεις οργανικών συνθέσεων, εξαντλητικά ωράρια, καθυστερήσεις πληρωμών, ανασφάλιστη εργασία, μη καταβολή δεδουλευμένων, έλλειψη μέτρων ασφάλειας στη θάλασσα. Κάπου τα καταφέρνουμε, κάπου χρειάζεται μεγαλύτερη προσπάθεια και καλύτερη οργάνωση. Ομως, η κατεύθυνση έχει σημασία: Να κρατάμε ψηλά τη σημαία του αγώνα, να μην υποχωρούμε.

Εμπόδιο σε αυτήν την προσπάθεια δεν στέκονται μόνο οι εφοπλιστές και οι κυβερνήσεις, αλλά και οι συνδικαλιστικές δυνάμεις που ελέγχουν διοικήσεις σωματείων και την Ομοσπονδία. Είναι καθοριστικός παράγοντας το μέτωπο απέναντι στις δυνάμεις του κοινωνικού εταιρισμού και της «εργασιακής ειρήνης», που εκφράζονται με διάφορους τρόπους από την πλειοψηφία της ΠΝΟ. «Βούτυρο στο ψωμί» των παραπάνω αποτελεί και η στάση τυχοδιωκτικών δυνάμεων που δρουν διαλυτικά και αποπροσανατολιστικά στα βαπόρια.

Ομως η πείρα των πρόσφατων αγώνων, των απεργιακών μαχών των τελευταίων ετών δείχνει καθαρά ότι όταν υπάρχει οργάνωση, ταξικός προσανατολισμός και συλλογική δράση, τα περιθώρια είναι πολύ μεγάλα. Οι ναυτεργάτες απέδειξαν και πάλι ότι η ταξική πάλη και ο δρόμος του αγώνα είναι ο μόνος που φέρνει αποτελέσματα.