Eurokinissi

Οι εξελίξεις στον Πειραιά - και πρώτα απ' όλα στο λιμάνι - αποτελούν καθρέφτη των αντιθέσεων του καπιταλισμού. Εκεί συγκρούονται οι στρατηγικές των μονοπωλίων, οι σχεδιασμοί ισχυρών ιμπεριαλιστικών κέντρων για τον έλεγχο πρώτων υλών, υποδομών, σφαιρών επιρροής. Αποκαλύπτεται τι σημαίνει στην πράξη «ανάπτυξη»: Ποιον υπηρετεί και ποιος την πληρώνει. Στο ίδιο πεδίο γκρεμίζονται οι αυταπάτες για «δίκαιη» ή «βιώσιμη» ανάπτυξη, που τάχα μπορεί να συμβιβάσει τα συμφέροντα των εργατών και του κεφαλαίου. Η γνώση αυτών των συμπερασμάτων δεν είναι απλώς θεωρητική, είναι όρος για να δυναμώσει το ρεύμα αμφισβήτησης, να οργανωθεί η πάλη σε νευραλγικούς τομείς για τη διευρυμένη αναπαραγωγή του κεφαλαίου, που παίζουν κρίσιμο ρόλο στην ανάπτυξη της ταξικής πάλης συνολικά.

Η άφιξη της νέας πρέσβειρας των ΗΠΑ στην Ελλάδα αποτυπώνει την κλιμάκωση της στρατηγικής των ΗΠΑ, αλλά και της επιθετικής εμπλοκής της ελληνικής αστικής τάξης στα πολεμικά σχέδια των ΗΠΑ - ΝΑΤΟ και στους ανταγωνισμούς με τα άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα. Αυτές τις μέρες πραγματοποιήθηκε η Σύνοδος της «Σύμπραξης για τη Διατλαντική Ενεργειακή Συνεργασία» (P-TEC) στο Ζάππειο παρουσία τεσσάρων υπουργών των ΗΠΑ. Εκεί κατατέθηκε ο αμερικανικός σχεδιασμός για την ενεργειακή κυριαρχία των ΗΠΑ στην περιοχή και για τη μετατροπή της Ελλάδας σε «πύλη» εισόδου και εμπορίας Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (LNG) προς τη Νοτιοανατολική Ευρώπη.

Η αμερικανική παρουσία αυτή δεν είναι μεμονωμένο γεγονός, αποτελεί κρίκο της τριπλής στρατηγικής των ΗΠΑ στην Ανατολική Μεσόγειο: Ενέργεια, στρατιωτικοί εξοπλισμοί, υποδομές. Μέσα από αυτούς τους πυλώνες, το αμερικανικό κεφάλαιο επιδιώκει να ενισχύσει τη θέση του στην περιοχή, απέναντι στους βασικούς του ανταγωνιστές, με πρώτη την Κίνα. Ξεδιπλώνεται έτσι ακόμη ένα μέτωπο της μάχης για τη διατήρηση της παγκόσμιας πρωτοκαθεδρίας στο ιμπεριαλιστικό σύστημα. Και σε αυτή την αντιπαράθεση, η Ελλάδα δεν είναι παρατηρητής, αλλά ενεργός κρίκος της ευρωατλαντικής αλυσίδας. Συμμετέχει ενεργά στους σχεδιασμούς των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ, υπηρετώντας τα συμφέροντα της αστικής τάξης και όχι του λαού της.

Ο αδυσώπητος αγώνας για την πρωτοκαθεδρία στο παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό σύστημα οξύνεται καθημερινά και απρόβλεπτα. Από τη μία πλευρά το ευρωατλαντικό μπλοκ, με αιχμή τις ΗΠΑ. Από την άλλη, ο υπό διαμόρφωση ευρασιατικός άξονας με πυρήνα την Κίνα. Δεν πρόκειται για τη σύγκρουση «πολιτισμών» ή «δημοκρατιών» ή τη διαμόρφωση ενός «πολυπολικού κόσμου», όπως λένε διάφορα αστικά επιτελεία. Πρόκειται για τη σύγχρονη μορφή της ενδοϊμπεριαλιστικής αντιπαράθεσης - για τη μάχη γύρω από το ποιος θα ελέγξει τις αγορές, τους φυσικούς πόρους και τους δρόμους μεταφοράς του κεφαλαίου. Κάθε πλευρά εκπροσωπεί τα δικά της μονοπώλια, και οι λαοί δεν έχουν τίποτα να κερδίσουν από καμία εκδοχή της.

Μέσα σε αυτό το διεθνές φόντο των οξυμένων ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών, το βλέμμα στρέφεται αναπόφευκτα στον Πειραιά. Το λιμάνι του, όπου δεσπόζει η κινεζική COSCO, που κατέχει το 67% των μετοχών του ΟΛΠ, αποτελεί κρίσιμο κόμβο στρατηγικής σημασίας - έναν από τους πιο χαρακτηριστικούς κρίκους της σύγκρουσης ΗΠΑ - Κίνας για τον έλεγχο υποδομών και εμπορευματικών διαδρόμων. Ο Πειραιάς δεν πρέπει να ιδωθεί έξω από το πλαίσιο της ιμπεριαλιστικής αναμέτρησης για την πρωτοκαθεδρία στο ιμπεριαλιστικό σύστημα. Είναι πεδίο όπου διασταυρώνονται οι επιδιώξεις των μονοπωλίων και αποτυπώνεται, με καθαρό τρόπο, ο χαρακτήρας της καπιταλιστικής ανάπτυξης: Ανάπτυξη για τα κέρδη των λίγων, με θύμα τα δικαιώματα του λαού που συνθλίβονται στις μυλόπετρες των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αναγάγει σε στρατηγική αποστολή τον περιορισμό της κινεζικής διείσδυσης στις κρίσιμες υποδομές. Δεν πρόκειται απλώς για έναν «ανταγωνισμό επενδύσεων», όπως παρουσιάζουν ορισμένα αστικά επιτελεία, αλλά για σύγκρουση ιμπεριαλιστικών κέντρων γύρω από το ποιος θα ελέγχει τις αρτηρίες της παγκόσμιας οικονομίας: Τα λιμάνια, τους αγωγούς, τις ενεργειακές και μεταφορικές οδούς που καθορίζουν την κίνηση του κεφαλαίου.

Στο πλαίσιο αυτό, οι ΗΠΑ επαναπροσδιορίζουν στρατηγικούς τομείς της ναυτιλίας, όπως τα λιμάνια, τα πλοία και τα ναυπηγεία, όχι απλώς ως εμπορικές υποδομές, αλλά ως «στρατηγικά εθνικά περιουσιακά στοιχεία». Το σχετικό Προεδρικό Διάταγμα των ΗΠΑ του Απρίλη 2025¹δεν αφορά μόνο την ανασυγκρότηση της βιομηχανικής βάσης, αλλά σηματοδοτεί την ένταξη των λιμανιών, των ναυπηγείων και των πλοίων στον σχεδιασμό της ιμπεριαλιστικής προετοιμασίας πολέμου. Η πίεση προς τον Παναμά να μεταβιβάσει τα δύο λιμάνια (Balboa και Cristobal, που βρίσκονται στις δύο άκρες της διώρυγας) της κινεζικής εταιρείας «Hutchison» στον αμερικανικό έλεγχο δείχνουν πως οι ΗΠΑ αντιμετωπίζουν κάθε κινεζική παρουσία ως στρατηγική απειλή.

Από την άλλη πλευρά, το κινέζικο σχέδιο «Belt and Road Initiative» (BRI) δεν φέρνει «επενδύσεις» για τους λαούς, αλλά εντάσσεται στον οξυμένο ιμπεριαλιστικό ανταγωνισμό. Χαρακτηριστική ήταν η δήλωση του Κινέζου Προέδρου Σι Τζινπίνγκ το 2019, στην επίσκεψή του στον Πειραιά: Το λιμάνι, δήλωνε, πρέπει να γίνει η «Κεφαλή του Δράκου», η πύλη απ' όπου θα μπαίνουν τα κινεζικά προϊόντα στην Ευρώπη.

Την ίδια ώρα, η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO) προχώρησε στην κατάσχεση περίπου 2.500 κοντέινερ στο λιμάνι του Πειραιά, στο πλαίσιο της επιχείρησης «Καλυψώ», για τελωνειακές απάτες και παράνομη εισαγωγή κινεζικών προϊόντων, μια ενέργεια που παρουσιάστηκε ως η μεγαλύτερη κατάσχεση κοντέινερ στην Ιστορία της ΕΕ.

Η παρέμβαση της Ευρωπαίας εισαγγελέως Κοβέσι δεν είναι καθόλου τυχαία, καθώς έρχεται σε μια περίοδο όξυνσης των ανταγωνισμών ανάμεσα σε επιχειρηματικούς ομίλους και ιμπεριαλιστικά κέντρα για τον έλεγχο κρίσιμων υποδομών, όπως το λιμάνι του Πειραιά. Η ουσία βρίσκεται αλλού: Ποιο ιμπεριαλιστικό κέντρο θα κυριαρχήσει, ποια συμμαχία μονοπωλίων θα βάλει στο χέρι τον κρίκο αυτόν της εφοδιαστικής αλυσίδας στην Ανατολική Μεσόγειο. Είναι ο πόλεμος των τιμών, των συμφερόντων και των κερδών, πάνω στις πλάτες των λαών.

Η στροφή της ΕΕ προς την πολεμική οικονομία είναι στρατηγική επιλογή των ευρωπαϊκών μονοπωλίων, που επιδιώκουν να θωρακίσουν την κερδοφορία τους. Στο όνομα της «ανθεκτικότητας» και της «αυτονομίας» της ΕΕ, όλες οι βασικές υποδομές - λιμάνια, ενεργειακά και τηλεπικοινωνιακά δίκτυα, οδικοί και σιδηροδρομικοί άξονες - μετατρέπονται σε υποδομές «διττής χρήσης». Η κατεύθυνση αυτή δεν αποτελεί «παρεκτροπή», αντίθετα είναι η πιο καθαρή έκφραση της πολεμικής προετοιμασίας του κεφαλαίου. Υπηρετείται οργανωμένα μέσα από προγράμματα της στρατηγικής «ReArm Europe», ύψους 800 δισ. ευρώ, και τον χρηματοδοτικό μηχανισμό «SAFE», ύψους 150 δισ. ευρώ.

Η ίδια αντίληψη κυριαρχεί και στις ΗΠΑ, που έχουν ενσωματώσει πλήρως την κατεύθυνση της «διττής χρήσης» σε κάθε κρίκο των υποδομών τους - από τα ενεργειακά δίκτυα και τις θαλάσσιες μεταφορές μέχρι τα ψηφιακά συστήματα επικοινωνίας. Στο όνομα της «εθνικής ασφάλειας», κάθε εμπορική δραστηριότητα μπορεί να μετατραπεί σε πολεμικό εργαλείο. Ακριβώς για τον ίδιο λόγο, τον Ιανουάριο του 2025, η μεγαλύτερη πλοιοκτήτρια εταιρεία στον κόσμο, η «China COSCO Shipping», με στόλο 1.086 πλοίων, μπήκε στο στόχαστρο της αμερικανικής κυβέρνησης με την κατηγορία ότι διατηρεί δεσμούς με τον κινεζικό στρατό.

Από την πλευρά της, η ΕΕ χρηματοδοτεί γιγαντιαία προγράμματα «Στρατιωτικής Κινητικότητας», μετατρέποντας έργα που παρουσιάζονται ως πολιτικές υποδομές και σε στρατιωτικές. Το νέο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο δεκαπλασιάζει τα σχετικά κονδύλια, στα 17,6 δισ. ευρώ, για πάνω από 500 έργα που συνδέουν τις στρατιωτικές ανάγκες με λιμάνια, αεροδρόμια και οδικούς άξονες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της λεγόμενης «διττής χρήσης» είναι το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, που έχει μετατραπεί σε ΝΑΤΟικό ορμητήριο για τη μεταφορά οπλισμού προς την Ουκρανία και την Ανατολική Ευρώπη. Το μεγάλο συμπέρασμα είναι καθαρό: Δεν υπάρχουν «ουδέτερες» υποδομές. Κάθε λιμάνι, κάθε ενεργειακός κόμβος, κάθε οδικός διάδρομος εντάσσεται - με τον έναν ή τον άλλον τρόπο - στους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς, είτε αξιοποιούνται σε συνθήκες ιμπεριαλιστικής ειρήνης με το πιστόλι στον κρόταφο των λαών είτε επιστρατεύονται άμεσα για τις ανάγκες του ιμπεριαλιστικού πολέμου.

Η κυβέρνηση της ΝΔ, με τη στήριξη όλων των άλλων αστικών κομμάτων, συμμετέχει ενεργά στους ευρωατλαντικούς σχεδιασμούς, μετατρέποντας τη χώρα σε ορμητήριο πολέμου και επιθετικών επιχειρήσεων. Η λεγόμενη «γεωστρατηγική αναβάθμιση», που επιδιώκουν όλες οι κυβερνήσεις και τα αστικά κόμματα για λογαριασμό της εγχώριας αστικής τάξης, μεταφράζεται στην πράξη σε βαθύτερη εμπλοκή στους ιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς και στους επικίνδυνους σχεδιασμούς. Πίσω από τα συνθήματα περί «αναπτυξιακής προοπτικής» κρύβεται η επιδίωξη της εγχώριας αστικής τάξης να διεκδικήσει μερίδιο από τη λεία των νέων αγορών, των εμπορευματικών και ενεργειακών δρόμων.

Την ίδια στιγμή, τμήματα της αστικής τάξης πιέζουν για ακόμη πιο «πρωτοπόρα» και επιθετική στάση στο ευρωατλαντικό άρμα. Καλούν ανοιχτά να αξιοποιηθούν όλα τα διαθέσιμα μέσα και θεσμοί, θέτοντας ολοένα πιο καθαρά το ζήτημα της αποεπένδυσης των Κινέζων από το λιμάνι του Πειραιά. Πρόκειται για το τμήμα εκείνο του ελληνικού κεφαλαίου που θεωρεί πως η πλήρης ευθυγράμμιση με τον ευρωατλαντικό άξονα είναι όρος «ασφάλειας» και προϋπόθεση για τη διατήρηση των επιχειρηματικών του συμφερόντων μέσα στον οξυνόμενο ανταγωνισμό με την Κίνα. Οπως χαρακτηριστικά σημειώνει η εφημερίδα «Καθημερινή»: «Η κυβέρνηση Τραμπ βλέπει την Κίνα, κυρίως, ως έναν μεγάλο ανταγωνιστή στον έλεγχο των υποδομών σε διάφορες χώρες ζωτικής σημασίας... Το μπρα ντε φερ θα είναι σκληρό και δεν προβλέπεται πολύ σαβουάρ βιβρ... Για την ελληνική κυβέρνηση δεν θα είναι μια εύκολη άσκηση. Η σημερινή αμερικανική κυβέρνηση έχει θέσει ως προτεραιότητα τις μπίζνες, τις οποίες συνδέει με ζητήματα ασφαλείας και στρατηγικής συνεργασίας. Το δόγμα του Κωνσταντίνου Καραμανλή που ακολούθησαν όλοι τα τελευταία 50 χρόνια για την ανάγκη να πατάει η χώρα σε τουλάχιστον τρεις στρατηγικούς πυλώνες στην παγκόσμια σκακιέρα δεν είναι πολύ εφικτό στην πράξη. Τα διλήμματα θα είναι ωμά και πιεστικά»².

ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ και Νέα Αριστερά συμβαδίζουν στρατηγικά με τις κατευθύνσεις του κεφαλαίου, της ΕΕ και των ευρωατλαντικών σχεδιασμών, παρά τις φαινομενικές τους διαφορές. Οι αντιπαραθέσεις τους περιορίζονται σε δευτερεύοντα, διαχειριστικά ζητήματα και δεν αμφισβητούν το βασικό: Την υποταγή των υποδομών και της οικονομίας στα κριτήρια της καπιταλιστικής κερδοφορίας.

Ο ΣΥΡΙΖΑ με πρωθυπουργό τον Τσίπρα και σύμμαχο τον Καμμένο ήταν εκείνος που παρέδωσε τον ΟΛΠ στην COSCO και άνοιξε τον δρόμο για την ιδιωτικοποίηση δέκα λιμανιών μέσω υποπαραχωρήσεων, επικαλούμενος «μνημονιακές δεσμεύσεις». Το ΠΑΣΟΚ, από τη δική του πλευρά, είναι σταθερός υπερασπιστής της «προσέλκυσης επενδύσεων» στις υποδομές. Κανένας δεν αμφισβητεί τη μετατροπή της χώρας σε ενεργειακό και μεταφορικό κόμβο των μονοπωλίων, ούτε τη λεγόμενη «γεωπολιτική αναβάθμιση» της χώρας, που επιτυγχάνεται μέσα από τη βαθύτερη εμπλοκή στους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς.

Οι περίφημες εξαγγελίες περί «νέου παραγωγικού μοντέλου» ή περί «απόκλισης από την ευρωπαϊκή κανονικότητα» αποτελούν απλώς προσπάθεια αποπροσανατολισμού του λαού. Γιατί το μοντέλο που όλοι υπηρετούν - από τη ΝΔ έως τη σοσιαλδημοκρατία - είναι ενιαίο: Η καπιταλιστική παραγωγή με γνώμονα το κέρδος. Και μέσα σ' αυτό το πλαίσιο, η στροφή στην πολεμική οικονομία δεν είναι παρέκκλιση, αλλά προϋπόθεση για τη διατήρηση της ανταγωνιστικότητας των μονοπωλίων, που σημαίνει ένταση της εκμετάλλευσης, νέες θυσίες για τον λαό και μεγαλύτερη εμπλοκή στο ιμπεριαλιστικό σφαγείο.

Απέναντι σε αυτή την κατάσταση, οι λιμενεργάτες μαζί με τον λαό του Πειραιά δείχνουν παράδειγμα ταξικής στάσης, για αυτό σήμερα εκδηλώνεται σχέδιο προσπάθειας τρομοκράτησης από το αστικό κράτος. Με οργανωμένες κινητοποιήσεις εμπόδισαν τη μεταφορά πολεμικού υλικού που προοριζόταν για το Ισραήλ, αλλά και τη διέλευση στρατιωτικών φορτίων του ΝΑΤΟ μέσω Κερατσινίου. Οι παρεμβάσεις τους, όπως το μπλοκάρισμα κοντέινερ με σφαίρες, ρουκέτες και στρατιωτικό χάλυβα, αποτελούν πράξη διεθνιστικής αλληλεγγύης και καταδίκης του ιμπεριαλιστικού πολέμου. Η μόνη πραγματική διέξοδος βρίσκεται στη ρήξη με τα ιμπεριαλιστικά μπλοκ, στην αποδέσμευση από ΝΑΤΟ και ΕΕ, στον αγώνα για την εξουσία της εργατικής τάξης, που θα βάλει τέλος στη μετατροπή της χώρας σε κρίκο της ιμπεριαλιστικής εμπλοκής.

Οι δηλώσεις των εργοδοτικών ενώσεων ενάντια στις κινητοποιήσεις των λιμενεργατών είναι υποκριτικές και αποκαλυπτικές της ταξικής τους θέσης. Λένε ότι «τα ελληνικά λιμάνια δεν πρέπει να γίνονται πεδία διαμαρτυρίας για ζητήματα άσχετα με την επιχειρησιακή λειτουργία», όταν τα ίδια τα λιμάνια έχουν ήδη μετατραπεί σε στρατιωτικά ορμητήρια, είναι απλώς αστείο - αν όχι επικίνδυνο. Οι λιμενεργάτες και ο λαός του Πειραιά έχουν το απόλυτο δικαίωμα να προφυλάξουν τη ζωή και την εργασία τους, αλλά και το διεθνιστικό καθήκον να εκφράσουν την αλληλεγγύη τους στον Παλαιστινιακό λαό που σφαγιάζεται.

Ο Οικονομικός Διάδρομος Ινδίας - Μέσης Ανατολής - Ευρώπης (IMEC) αποτελεί ένα φιλόδοξο σχέδιο μεταφοράς εμπορευμάτων, Ενέργειας και δεδομένων, που προωθείται από τις ΗΠΑ, την ΕΕ, το Ισραήλ και χώρες του Κόλπου, λειτουργώντας ως αντίβαρο στους κινεζικούς «Δρόμους του Μεταξιού» (BRI). Η ελληνική αστική τάξη επιδιώκει ενεργή εμπλοκή σε αυτόν τον διάδρομο, καθώς τον θεωρούν «ιδέα μεγάλης σημασίας για την Ελλάδα» και αναζητούν μερίδιο από την καπιταλιστική λεία. Αυτό ενισχύει τον στρατηγικό στόχο να μετατραπεί η χώρα σε ενεργειακό και μεταφορικό κόμβο για την Ευρώπη, στο πλαίσιο της επιδίωξης γεωστρατηγικής αναβάθμισης. Τα σχέδια για τον IMEC συνδέονται, μάλιστα, με τον αφανισμό του Παλαιστινιακού λαού και την πλήρη επιβολή ελέγχου στη Γάζα από το Ισραήλ, προκειμένου να προχωρήσουν οι ευρωατλαντικοί σχεδιασμοί στην περιοχή.

Η εμπλοκή της Ελλάδας στον IMEC είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τα λιμάνια της. Το λιμάνι του Πειραιά θεωρείται ένα από τα σημεία απόληξης του IMEC, αλλά είναι εμπόδιο η παρουσία της κινέζικης COSCO. Οι ΗΠΑ επιδιώκουν με πιέσεις να εξετάζονται σενάρια ακόμη και για τη δημιουργία συνθηκών αποχώρησης της COSCO. Ως βασικό σημείο εισόδου του IMEC στην Ευρώπη έχει επιλεγεί η Θεσσαλονίκη, λιμάνι για το οποίο οι Αμερικανοί φέρονται να επιθυμούν την απόκτησή του. Ως εναλλακτική για τον διάδρομο IMEC, οι ΗΠΑ έχουν εξετάσει και το λιμάνι του Βόλου, εκδηλώνοντας έντονο ενδιαφέρον για την εκμετάλλευσή του ως κρίσιμου κρίκου στην αλυσίδα στρατηγικών λιμανιών. Τέλος, οι αμερικανικές πιέσεις για περιορισμό της κινεζικής δραστηριότητας στον Πειραιά εξετάζουν ακόμη και την αναβάθμιση και άλλων λιμενικών υποδομών στο λοιπό Αττικό λιμενικό σύστημα, όπως η Ελευσίνα.

Το λιμάνι του Πειραιά αποτελεί σήμερα έναν από τους βασικούς πυρήνες της καπιταλιστικής οικονομικής δραστηριότητας στη χώρα. Τα στοιχεία της λειτουργίας του για το 2024 είναι χαρακτηριστικά: Διακινήθηκαν περισσότερα από 5.149.000 containers και στις τρεις εμπορευματικές προβλήτες, ενώ στο car terminal διακινήθηκαν 247.600 οχήματα. Στην ακτοπλοΐα διακινήθηκαν 17.053.118 επιβάτες και 3.025.457 οχήματα, καθώς και 1.698.877 επιβάτες κρουαζιέρας, με 810 κρουαζιερόπλοια να προσεγγίζουν το λιμάνι. Εξυπηρετήθηκαν σε υπηρεσίες logistics 128.958 τόνοι εμπορευμάτων, δεξαμενίστηκαν για επισκευή 143 πλοία και άλλα 275 πλοία επισκευάστηκαν στη Ζώνη Επισκευής. Τέλος, κάθε χρόνο δρομολογούνται συνήθως 1.200-1.400 εμπορευματικοί συρμοί. Είναι ο χώρος όπου αποτυπώνεται με τον πιο καθαρό τρόπο η αντίθεση ανάμεσα στον πλούτο που παράγουν οι εργαζόμενοι και στα υπερκέρδη που αποσπούν οι επιχειρηματικοί όμιλοι.

Τα οικονομικά μεγέθη είναι αποκαλυπτικά. Τα συνολικά έσοδα του ΟΛΠ για το 2024 διαμορφώθηκαν σε 230,9 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση 5% σε σχέση με το 2023, ενώ τα καθαρά κέρδη αυξήθηκαν σημαντικά κατά 30,9%, φτάνοντας τα 87,5 εκατ. ευρώ. Παράλληλα, ο όμιλος που διαχειρίζεται τις προβλήτες ΙΙ και ΙΙΙ της ΣΕΠ ΑΕ (PCT) κατέγραψε έσοδα 282,65 εκατ. ευρώ και καθαρά κέρδη 26,52 εκατ. ευρώ. Μάλιστα, ο ΟΛΠ ανακοίνωσε ότι μέσα στο 2025 πέτυχε μηδενικό δανεισμό.

Πίσω όμως από τους δείκτες κερδοφορίας βρίσκεται η ζωντανή εργασία χιλιάδων λιμενεργατών, που βιώνουν καθημερινά την ένταση της εκμετάλλευσης. Οι εργαζόμενοι στις προβλήτες ζουν μέσα σε καθεστώς εργασιακής γαλέρας: Εξαντλητικά ωράρια, «κόντρα βάρδιες», εργολαβίες και ελλιπή μέτρα υγείας και ασφάλειας. Οι χώροι δουλειάς έχουν μετατραπεί σε αρένες θανάτου, με αλλεπάλληλα εργοδοτικά εγκλήματα που βαφτίζονται «ατυχήματα». Αυτή είναι η πραγματική «ανταγωνιστικότητα» που εξασφαλίζει τα υπερκέρδη της COSCO και του ΟΛΠ.

Ο Πειραιάς δεν είναι απλώς ένα λιμάνι, είναι το κέντρο ενός σύνθετου πλέγματος υποδομών και δραστηριοτήτων που απλώνεται σε ολόκληρη την Αττική. Από τα ανατολικά έως τα δυτικά του άκρα συμπυκνώνεται η στρατηγική της αστικής τάξης για τη μετατροπή της περιοχής σε κόμβο μεταφορών, Ενέργειας και τουρισμού. Η γεωγραφία του λιμανιού αντανακλά τους δυο κόσμους: Από την πολυτέλεια των μαρινών και των κρουαζιερόπλοιων έως τα συνεργεία και τα ναυπηγεία, από τα γραφεία των εφοπλιστικών ομίλων έως τις αποθήκες και τα κοντέινερ.

Από την ανατολική πλευρά του λιμανιού, προς το Φάληρο και το Ελληνικό, αναπτύσσεται η «βιτρίνα» της καπιταλιστικής ανάπτυξης. Η προβλήτα της κρουαζιέρας, οι μαρίνες του Φλοίσβου και του Αγίου Κοσμά, ενταγμένες στα σχέδια του «Ellinikon», συγκροτούν τον άξονα του θαλάσσιου τουρισμού και της πολυτελούς αναψυχής. Πρόκειται για υποδομές για την «Αθηναϊκή Ριβιέρα» προσανατολισμένες στις ανάγκες των ομίλων που δραστηριοποιούνται στους κλάδους του Τουρισμού, των mega yachts και της υψηλής τουριστικής δαπάνης, που προβάλλονται ως «εθνική επιτυχία». Την ίδια ώρα, λίγα χιλιόμετρα πιο πέρα, στα Καμίνια και στην Παλαιά Κοκκινιά, οι εργατικές οικογένειες μετρούν το εισόδημά τους με την ακρίβεια που τσακίζει τη ζωή.

Από τη δυτική πλευρά, ο Πειραιάς συνδέεται οργανικά με τις κρίσιμες βιομηχανικές και μεταφορικές υποδομές της Δυτικής Αττικής. Το λιμάνι ενώνεται οδικώς και σιδηροδρομικώς με το Θριάσιο Πεδίο, τον Ασπρόπυργο, την Ελευσίνα και τον Σκαραμαγκά. Εκεί συγκεντρώνεται ένα τεράστιο πλέγμα logistics, αποθηκών και μεταφορικών εγκαταστάσεων, μαζί με τα υπό κατασκευή εμπορευματικά κέντρα «Θριάσιο Ι» και «Θριάσιο ΙΙ». Οπως επίσης και το λιμάνι της Ελευσίνας, τα ναυπηγεία Ελευσίνας και Σκαραμαγκά, όλα αυτά συνδέονται σε ένα ενιαίο σύστημα υποδομών στρατηγικής σημασίας για το κεφάλαιο, ειδικά σήμερα που οξύνονται ολοένα και περισσότερο οι ιμπεριαλιστικοί πόλεμοι.

Γύρω από το λιμάνι έχει αναπτυχθεί ένα ολόκληρο πλέγμα δραστηριοτήτων που επεκτείνεται έως την Αθήνα. Ο Πειραιάς και η Αθήνα αποτελούν ενιαίο ναυτιλιακό και ναυλομεσιτικό κέντρο, το κύριο επιχειρηματικό «στρατηγείο» του ελληνόκτητου στόλου. Εδώ εδρεύουν πάνω από 570 ναυτιλιακές εταιρείες, που διαχειρίζονται συνολικά περισσότερα από 5.300 πλοία, ενώ η ελληνική ναυτιλία διατηρεί την πρώτη θέση παγκοσμίως, με 17% της παγκόσμιας χωρητικότητας και στόλο 5.691 πλοίων. Πρόκειται για έναν τεράστιο συγκεντρωμένο πλούτο, που αποτυπώνει τη δύναμη του εφοπλιστικού κεφαλαίου.

Η οικονομική αυτή υπερσυσσώρευση δεν περιορίζεται στη ναυτιλία. Οι εφοπλιστικοί όμιλοι επανεπενδύουν τα κεφάλαιά τους και σε κλάδους όπως η Ενέργεια, ο Τουρισμός, τα ΜΜΕ και οι εμπορευματοποιημένοι Αθλητισμός και Πολιτισμός, διευρύνοντας τη θέση τους σε όλο το φάσμα της οικονομίας. Την ίδια στιγμή, στις γύρω εργατικές συνοικίες του Πειραιά, αλλά και στον ευρύτερο Πειραιά - στη Νίκαια, στο Κερατσίνι, στο Πέραμα, στον Κορυδαλλό, στη Σαλαμίνα - ο λαός πληρώνει το τίμημα της καπιταλιστικής «ανάπτυξης» με φτώχεια, ακρίβεια, ανεργία, εργασιακή ανασφάλεια και περιβαλλοντική υποβάθμιση.

Ο Πειραιάς, λοιπόν, είναι ο καθρέφτης δύο κόσμων. Από τη μια, των μονοπωλίων, της COSCO - ΟΛΠ, των εφοπλιστών και των τραπεζών που αποκομίζουν τεράστια κέρδη από την εκμετάλλευση της εργασίας και την εμπλοκή στους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς. Από την άλλη, του εργαζόμενου λαού που παράγει όλο αυτόν τον πλούτο και ζει με την ανασφάλεια, τη φτώχεια και τον κίνδυνο. Η σύγκρουση αυτών των δύο κόσμων είναι η ουσία της σημερινής πραγματικότητας.

Οσο βαθαίνει η ιμπεριαλιστική εμπλοκή της χώρας, τόσο θα οξύνονται οι πιέσεις και τα διλήμματα που θα τίθενται στον λαό. Αλλοτε με αυταπάτες περί «εθνικών συμφερόντων» και «γεωπολιτικής αναβάθμισης», άλλοτε με ωμά ψεύτικα διλήμματα. Από τη μια άκρη ως την άλλη του λιμανιού, από τους λιμενεργάτες, τους ναυτεργάτες και τους ναυτιλιακούς υπαλλήλους, ως τους εργαζόμενους στα logistics, τις αποθήκες, τα ναυπηγεία και τη μεταλλευτική βιομηχανία, τα μονοπώλια θα επιδιώξουν να σύρουν τους εργάτες πίσω από τα δικά τους συμφέροντα. Στη σύγκρουσή τους για τα κέρδη και τις υποδομές θα επιχειρήσουν να καλέσουν τους εργάτες να διαλέξουν ποιον ιμπεριαλιστή θα στηρίξουν.

Οι κομμουνιστές έχουν χρέος και θα αντιπαλέψουν αποφασιστικά και μεθοδικά αυτή την προσπάθεια, να μη στοιχηθεί η εργατική τάξη, ο λαός πίσω από καμία εκδοχή της αστικής πολιτικής, πίσω από καμία ιμπεριαλιστική συμμαχία.

Εντάσσοντας την πάλη για τα καθημερινά εργατικά - λαϊκά προβλήματα, ενάντια στην εκμετάλλευση, την εμπλοκή και τον πόλεμο, στην ισχυροποίηση του ρόλου του ΚΚΕ ως καθοδηγητή της εργατικής τάξης για την εκπλήρωση της ιστορικής της αποστολής: Την ανατροπή της εξουσίας του κεφαλαίου, την εγκαθίδρυση της εργατικής εξουσίας, την οικοδόμηση της νέας σοσιαλιστικής - κομμουνιστικής κοινωνίας.

Σημειώσεις:

1. «Restoring America's Maritime Dominance» - «Αποκατάσταση της Θαλάσσιας Κυριαρχίας της Αμερικής» - 9 Απριλίου 2025

2. Kathimerini.gr - Παπαχελάς - Ωμά διλήμματα - 29-10-2025 - https://www.kathimerini.gr/opinion/563890555/oma-dilimmata/