Σε αυτό το κομμάτι γης μέσα στη θάλασσα που κουβαλάει πάνω του ιστορίες μαρτυρίων και θυσίας. Που έχει αγκαλιάσει στα σπλάχνα του, ως τελευταίους μάρτυρες, τους κομμουνιστές και αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης και του ΔΣΕ που εκτελέστηκαν εδώ από το αστικό κράτος.

Εδώ η Ιστορία «μιλάει» στο θρόισμα των φύλλων των δέντρων... Εδώ η περήφανη, ηρωική στάση απέναντι στο εκτελεστικό απόσπασμα έχει χαραχτεί στις πέτρες... Εδώ οι σταυροί με όσα ονόματα εκτελεσμένων είναι γνωστά και ένα γαρύφαλλο δηλώνουν το χρέος μας, την τιμή μας, την υπόκλισή μας σε αυτούς που με την αλύγιστη στάση τους έχουν αφήσει ανεξίτηλο το χνάρι τους στην Ιστορία του Κόμματός μας, στην αταλάντευτη στάση του σε θέματα αρχών στο σήμερα...

«Απ' το Λαζαρέτο στην αθανασία, στα χνάρια των ηρώων θα γράψουμε Ιστορία», το σύνθημα που δονούσε την ατμόσφαιρα, από την αναχώρηση ακόμα στο λιμάνι της Κέρκυρας. Δυο δρομολόγια χρειάστηκαν για τη μεταφορά όλων των προσκυνητών που απέτισαν τον δέοντα φόρο τιμής, με τις κόκκινες σημαίες και τα πανό, με τα συνθήματα να δυναμώνουν όσο το πλοίο προσέγγιζε τη μικρή αυτή νησίδα με τη βαριά Ιστορία.

Ηταν χρέος μας. Είχαμε δώσει υπόσχεση. Τα καταφέραμε, την πραγματοποιήσαμε.

Τούτο το Μνημείο της ΚΕ του ΚΚΕ, που υψώνεται σαν κίονας από μια μάζα ανθρώπινων σωμάτων σε ανάταση, στέκει πλέον ολόρθο στον χρόνο, να θυμίζει σε όλους τη θυσία τους, που τους έβαλε στο πάνθεον των ηρώων του λαού μας και του Κόμματός του, του ΚΚΕ. Το τελευταίο έργο του γλύπτη Βασίλη Δωρόπουλου, ο οποίος δυστυχώς έφυγε από τη ζωή πριν δει το έργο του στον φυσικό του χώρο, με τα πλεγμένα σώματα να ορθώνονται, σε ανάταση, σαν σε σφιχτή υψωμένη γροθιά που προσπαθεί να αγγίξει τον ουρανό, ρίζωσε στον τόπο αυτό, θέλοντας να εκφράσει την τελική δικαίωση και νίκη των αγωνιστών.

Κι αν το ψιλόβροχο που έπεφτε από το πρωί έγινε δυνατή μπόρα όσο η εκδήλωση βρισκόταν σε εξέλιξη, κανείς δεν κούνησε ρούπι.

Εξάλλου, ήταν λες και βάλθηκε όλη η φύση να υπενθυμίσει στους προσκυνητές τα μελανιασμένα σύννεφα πάνω από τις φυλακές της Κέρκυρας, τη βροχή και τον άνεμο που χτύπαγαν αλύπητα τους τοίχους της φυλακής, το καΐκι «Αχιλλέας» που μετέφερε τους μελλοθάνατους στον τόπο εκτέλεσής τους.

Η συγκλονιστική εκδήλωση ξεκίνησε με μια «συνομιλία» που σκόρπισε ρίγη συγκίνησης. Τον λόγο λάμβαναν εναλλάξ οι στίχοι του ποιήματος του Γ. Ρίτσου «Στο ΚΚΕ» και τα λόγια του εκτελεσμένου Ηλία Λιάκουρα προς την γυναίκα του στο τελευταίο του γράμμα...

- Κάπα Κάπα Εψιλον... Τρία γράμματα χαραγμένα στους τοίχους των φυλακών...

- Θέλω να κάνεις πέτρα την καρδιά σου για να μπορέσεις να συνεχίσεις αυτόν τον άνισο αγώνα που έκανα κι εγώ μέχρι σήμερα, που για το μεγαλείο του αγώνα αυτού έπεσαν χιλιάδες μάρτυρες μα δεν πρόδωσαν.

- Εδώ με τα πλακάτ, με την ελπίδα... μέσα στον κόσμο, για όλο τον κόσμο...

- Μια μέρα που θα μεγαλώσουν τα παιδιά μας και ρωτήσουν εάν είχανε πατέρα, θέλω να καθίσεις να τους πεις την ιστορία μου τόσο καλά που να μην την ξεχάσουν ποτέ στη ζωή τους.

- Μαζί αντρωθήκαμε σύντροφοι...

- Οταν μεγαλώσουν τα παιδιά θέλω να τα διδάξεις να αγαπήσουνε τον Λαό, να παλεύουν για τα συμφέροντά του, να αγαπάνε το δίκιο, να αγωνίζονται γι' αυτό, έστω κι αν χρειαστεί να δώσουνε και τη ζωή τους. Ακόμα δίδαξέ τα ν' αγαπήσουνε και να γίνουν μέλη του ηρωικού αυτού Κόμματος που λέγεται ΚΚΕ.

- Κι εγώ μαζί σας αντρώθηκα...

Την απαγγελία του ποιήματος του Γιάννη Ρίτσου «Στο ΚΚΕ» έκανε ο Σπύρος Κυανούρας και την ανάγνωση του τελευταίου γράμματος του εκτελεσμένου Ηλία Λιάκουρα ο Γιάννης Κυριακίδης.

Στη συνέχεια, ο Γιάννης Μπορμπότης, Γραμματέας της ΕΠ Κέρκυρας του ΚΚΕ, απηύθυνε χαιρετισμό, ευχαριστώντας όλους όσοι συνέβαλαν στη διοργάνωση και την επιτυχία της εκδήλωσης, στην κατασκευή και τοποθέτηση του μνημείου, στη φύλαξή του... «Περιμένουμε πραγματικά με αγωνία τη στιγμή που το πέπλο που τυλίγει το μνημείο θα γλιστρήσει και τότε θα ξέρουμε ότι στο μπόι της Ιστορίας και των ανθρώπων στέκεται όρθιο, δίπλα στον τοίχο της εκτέλεσης, ένα σύμβολο του ανθρώπου που προτίμησε να πεθάνει παρά να προδώσει τα ιδανικά του και το Κόμμα του, το ΚΚΕ, ένα μνημείο περηφάνιας και ανιδιοτέλειας που αντανακλά το ηθικό μεγαλείο του ανθρώπου που όσες φορές κι αν πεθάνει θα παραμείνει αθάνατος, όπως οι ιδέες που τον έπλασαν και τον καθόρισαν. Οι ίδιες ιδέες που φωτίζουν τον δρόμο για μία άλλη κοινωνία, τον σοσιαλισμό - κομμουνισμό», σημείωσε και κάλεσε τον ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρη Κουτσούμπα, να αποκαλύψει το μνημείο.

«Αυτή η ορειχάλκινη σύνθεση, με τις μπλεγμένες ανθρώπινες μορφές που ανελίσσονται, θα βρίσκεται από σήμερα εδώ, σαν μια συμβολική χειρονομία, που παραπέμπει στην ανάταση της θυσίας των εκτελεσθέντων. Θα αποτυπώνει στο μέταλλο και στο φως του Ιονίου τη θυσία εκατοντάδων κομμουνιστών και λαϊκών μαχητών», σημείωσε μεταξύ άλλων στην ομιλία του ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρης Κουτσούμπας, τονίζοντας: Αθάνατοι! Δεν θα σας ξεχάσουμε ποτέ!

«Το ΚΚΕ δεν τιμά τους εκτελεσμένους για να τους φυλακίσει στο παρελθόν, αλλά γιατί χάρη και στη δική τους στάση υπάρχει σήμερα ένα Κόμμα που δεν υπέγραψε "δήλωση μετάνοιας" στον ιμπεριαλισμό. Συνεχίζει να παλεύει για την κοινωνική απελευθέρωση, πιο ώριμο και πιο έμπειρο, με πολύτιμη παρακαταθήκη τις θυσίες των προηγούμενων γενιών. Είναι αποφασισμένο και μπορεί, μαζί με την εργατική τάξη και τον λαό, να το πάει μέχρι τέλους», υπογράμμισε ο Δ. Κουτσούμπας και έκλεισε την ομιλία του τονίζοντας: «Οι σύντροφοι που εκτελέστηκαν εδώ, σε αυτόν τον άγιο τιμημένο τόπο, μας διδάσκουν πώς μετριέται το μπόι του ανθρώπου στην Ιστορία, κι αυτό το μέτρο δεν χωρά στα καλούπια της αστικής εξουσίας του παρελθόντος, της Αντίδρασης, της βαρβαρότητας.

Γιατί, όπως έλεγε ο Γιάννης Ρίτσος: "Ετούτος εδώ ο λαός δεν γονατίζει παρά μονάχα μπροστά στους νεκρούς του"! Και γιατί "ίσως εκεί που αντιστέκεται κάποιος χωρίς ελπίδα, ίσως εκεί να αρχίζει η ανθρώπινη ιστορία και η ομορφιά του ανθρώπου"! (Γ. Ρίτσος). Αλλωστε "και οι λέξεις φλέβες είναι. Μέσα τους κυλάει αίμα". (Γ. Ρίτσος)

Γι' αυτό με δύναμη και σιγουριά σας καλούμε: "Να είμαστε έτοιμοι. Κάθε ώρα είναι η δική μας ώρα"!».

Συγκλονιστικός ήταν ο θεατρικός μονόλογος «Πέρα από τον ίσκιο των κυπαρισσιών» του Γ. Ρίτσου, σε διασκευή της Ρούλας Καρδάμη, με την Χάρις Αλατζά στον ρόλο και τη συμμετοχή τμήματος της Γυναικείας Χορωδίας Κέρκυρας, σε μοιρολόι του Αλέξανδρου Κουμπλή (διδασκαλία: Δήμητρα Καλογεροπούλου, επιμέλεια κίνησης: Μέλπω Καρδάμη).

Με τη δύναμη μιας αρχαίας τραγωδίας αλλά με την εικόνα της Ελλάδας των διώξεων, των φυλακίσεων, των εκτελέσεων αγωνιστών... Με τις μαυροφορεμένες γυναίκες και το μοιρολόι της μάνας για τον γιο της που δολοφονήθηκε, εκτελέστηκε... Με την μάνα να γονατίζει μπροστά στο χιτώνιο του γιου της και τη σημαία του ΚΚΕ. Και το μοιρολόι να ξετυλίγεται...

Ακολούθησε η κατάθεση στεφάνων. Εκ μέρους της ΚΕ του ΚΚΕ στεφάνι κατέθεσε ο ΓΓ της ΚΕ του Κόμματος, Δημήτρης Κουτσούμπας, εκ μέρους του ΚΣ της ΚΝΕ το μέλος του ΚΣ, Γρηγόρης Μακρής, και εκ μέρους της ΠΕΑΕΑ - ΔΣΕ ο αντιπρόεδρός της, Νίκος Βάγιας.

Ρίγη συγκίνησης προκάλεσε το προσκλητήριο νεκρών. Κάθε όνομα και απόκριση: Παρών!

Η συνέχεια δόθηκε με το «Επέσατε θύματα» - από τη Μαρία Γκόρου - και τη «Διεθνή», ενώ τη σκυτάλη πήρε το μουσικό πρόγραμμα, το οποίο παρουσίασε ο Βασίλης Γισδάκης με τους Παναγιώτη Κελάνδρια (κιθάρα), Γιάννη Κουτάγιαρ (κοντραμπάσο), Απόστολο Βαλσαμά (μπουζούκι) και Νίκο Μεταλληνό (κρουστά), περιλαμβάνοντας τραγούδια των Μίκη Θεοδωράκη, Μάνου Χατζιδάκι, Θάνου Μικρούτσικου, Νότη Μαυρουδή και άλλων δημιουργών.

Στο κτίριο που στέγαζε το παλιό λοιμοκαθαρτήριο, φιλοξενήθηκε έκθεση εικαστικών - αρχειακού υλικού και ντοκουμέντων.

Στην εκδήλωση συμμετείχε πλήθος κόσμου, μέλη του ΚΚΕ και της ΚΝΕ, φίλοι του Κόμματος, απόγονοι αγωνιστών που εκτελέστηκαν στο Λαζαρέτο. Ανάμεσά τους ο ανιψιός του Νίκου Γόδα, Χρήστος, σκηνοθέτης.

Το «παρών» έδωσαν τα μέλη του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Λουίζα Ράζου και Δημήτρης Αρβανιτάκης, καθώς και τα μέλη της ΚΕ Νίκος Αμπατιέλος και Νεκτάριος Τριάντης, Γραμματέας της ΕΠ Ηπείρου - Κέρκυρας - Λευκάδας. Παραβρέθηκε ακόμα ο πρώην δήμαρχος Κέρκυρας, Σωτήρης Μικάλεφ.

Τη δική τους παρουσία στην εκδήλωση είχαν τα παιδιά του «κόκκινου Αερόστατου», τα οποία μάλιστα έδωσαν στον Δ. Κουτσούμπα μακέτα του Λαζαρέτο.