Το μνημείο που θα τοποθετηθεί αποτελεί το τελευταίο έργο του γλύπτη Βασίλη Δωρόπουλου, ο οποίος έφυγε πρόσφατα από τη ζωή, πριν προλάβει να το δει ολοκληρωμένο στον φυσικό του χώρο.

Η εκδήλωση για τα αποκαλυπτήρια του Μνημείου πλαισιώνεται και από πλούσιο καλλιτεχνικό πρόγραμμα, που τιμά τους εκτελεσμένους αγωνιστές και αναδεικνύει το διαχρονικό μήνυμα της θυσίας τους.

Περιλαμβάνει την απαγγελία του ποιήματος του Γιάννη Ρίτσου «Στο ΚΚΕ», από τον Σπύρο Κυανούρα, την ανάγνωση του τελευταίου γράμματος του εκτελεσμένου Ηλία Λιάκουρα από τον Γιάννη Κυριακίδη, καθώς και χαιρετισμό του Γιάννη Μπορμπότη, μέλους της ΕΠ Ηπείρου - Κέρκυρας - Λευκάδας και Γραμματέα της ΤΕ του ΚΚΕ.

Ξεχωριστή στιγμή αποτελεί ο θεατρικός μονόλογος «Πέρα από τον ίσκιο των κυπαρισσιών» του Γ. Ρίτσου, σε διασκευή της Ρούλας Καρδάμη, με την Χάρις Αλατζά στον ρόλο και τη συμμετοχή τμήματος της Γυναικείας Χορωδίας Κέρκυρας, σε μοιρολόι του Αλέξανδρου Κουμπλή (διδασκαλία: Δήμητρα Καλογεροπούλου, επιμέλεια κίνησης: Μέλπω Καρδάμη).

Το μουσικό μέρος παρουσιάζει ο Βασίλης Γισδάκης με τους Παναγιώτη Κελάνδρια (κιθάρα), Γιάννη Κουτάγιαρ (κοντραμπάσο), Απόστολο Βαλσαμά (μπουζούκι) και Νίκο Μεταλληνό (κρουστά), περιλαμβάνοντας τραγούδια των Μίκη Θεοδωράκη, Μάνου Χατζιδάκι, Θάνου Μικρούτσικου, Νότη Μαυρουδή και άλλων δημιουργών - από το «Των Αθανάτων» και το «Ποιος τη ζωή μου» έως το «Θα σημάνουν οι καμπάνες».

Η εκδήλωση θα ολοκληρωθεί με το Προσκλητήριο Νεκρών (Τ. Παπατσώρης, Γ. Κυριακίδης), το τραγούδι «Επέσατε θύματα» με την Μαρία Γκόρου και τη «Διεθνή».

Αύριο, Σάββατο 25 Οκτώβρη, μία μέρα πριν την κεντρική εκδήλωση στο Λαζαρέτο, οι Οργανώσεις της ΚΝΕ και του Κόμματος στην Κέρκυρα διοργανώνουν τον 1ο Αγώνα Δρόμου 5 χλμ. «Ακτίνα Θ' - Λαζαρέτο: Η διαδρομή των Αθανάτων». Η εκκίνηση θα δοθεί στις 16.00 από τις Φυλακές Κέρκυρας και ο τερματισμός θα γίνει στην πλατεία Μαντουκίου (έναντι νέου λιμένα).

Ο «Ριζοσπάστης» συζήτησε με την Δώρα Κατσιμίχα, Γραμματέα της ΤΟ Κέρκυρας της ΚΝΕ, για αυτή την αξιόλογη πρωτοβουλία.

- Ποιος είναι ο στόχος αυτής της πρωτοβουλίας και τι θέλετε να αναδείξετε μέσα από τη διαδρομή «Ακτίνα Θ' - Λαζαρέτο: Η διαδρομή των Αθανάτων»;

- Με αυτή την πρωτοβουλία, ζωντανεύουμε - 80 χρόνια μετά - τη συγκλονιστική διαδρομή των μελλοθανάτων κομμουνιστών και άλλων αγωνιστών από τις Φυλακές της Κέρκυρας στη νησίδα Λαζαρέτο, τον τόπο της εκτέλεσής τους.

Η διαδρομή των 5 χλμ. που χαράξαμε ξεκινά από τις φυλακές της Κέρκυρας, από εκεί όπου έπαιρναν τους μελλοθάνατους για να μεταβούν με τη βάρκα «Αχιλλέας» στο Λαζαρέτο. Είναι μια ακόμη ευκαιρία για τη νεολαία να έρθει σε επαφή με την Ιστορία του νησιού και της χώρας μας.

Το Λαζαρέτο - το όνομα του οποίου προέρχεται από το λοιμοκαθαρτήριο που λειτούργησε εκεί από την εποχή της Ενετοκρατίας έως την Ενωση των Επτανήσων με την Ελλάδα - χρησιμοποιήθηκε από την άνοιξη του 1943 από τις ιταλικές αρχές κατοχής ως στρατόπεδο συγκέντρωσης, όπου εγκλείστηκαν εξόριστοι: Αρχικά Κερκυραίοι και άλλοι Επτανήσιοι, επίσης Ηπειρώτες και 198 Ακροναυπλιώτες κομμουνιστές.

Τα χρόνια 1947-1954 το νησί έγινε τόπος εκτελέσεων αγωνιστών. Σύμφωνα με μαρτυρίες, εκτελέστηκαν εκεί πάνω από 200 αγωνιστές της ΕΑΜικής Αντίστασης και του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας. Με τις μέχρι τώρα έρευνες, για 112 από αυτούς έχουν εξακριβωθεί τα στοιχεία τους. Τα κρικέλια στον τοίχο της εκτέλεσης βρίσκονται ακόμη εκεί, σύμβολο αντοχής. Οι κρατούμενοι μεταφέρονταν από τις Φυλακές Κέρκυρας πριν χαράξει, ώστε να μη δει ο λαός τη μεταφορά. Μέσα στο καΐκι «Αχιλλέας» τραγουδούσαν επαναστατικά τραγούδια και φώναζαν συνθήματα για το Κόμμα και το ΕΑΜ.

Ολοι τους πέρασαν από τις Φυλακές της Κέρκυρας, μια «αποθήκη μελλοθανάτων». Εκεί επίσης φυλακίστηκαν πολλοί πολιτικοί κρατούμενοι της μεταξικής δικτατορίας, του Εμφυλίου και της Χούντας. Το κτίριο είχε σχήμα οκταγώνου, με δέκα ακτίνες κράτησης αριθμημένες με τα γράμματα του αλφαβήτου (Α-Κ). Στην Ακτίνα Θ' κρατούνταν οι πολιτικοί κρατούμενοι. Από εκεί πέρασαν εκατοντάδες μέλη και στελέχη του Κόμματος και πολλοί ακόμη αγωνιστές. Ανάμεσά τους ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Νίκος Ζαχαριάδης. Στις ίδιες φυλακές δολοφονήθηκε, ύστερα από φρικτά βασανιστήρια, ο Γραμματέας της ΟΚΝΕ Χρήστος Μαλτέζος. Από εκεί πέρασαν, για διάστημα της ζωής τους, ο Αρης Βελουχιώτης, ο Νίκος Μπελογιάννης, ο Χαρίλαος Φλωράκης, ο Αντώνης Αμπατιέλος, ο Μήτσος Παπαρήγας.

Την περίοδο του Εμφυλίου και αργότερα, κάθε φορά που οι δεσμοφύλακες έπαιρναν τους μελλοθάνατους για το Λαζαρέτο και το εκτελεστικό απόσπασμα, οι φωνές των κρατουμένων που έμεναν πίσω τράνταζαν το κάτεργο και ξεσήκωναν την πόλη. Κάθε κελί γινόταν ένα «χωνί» για να ενημερώνεται ο κερκυραϊκός λαός ότι οδηγούνταν πολιτικοί κρατούμενοι στην εκτέλεση. Η μεταφορά γινόταν τα ξημερώματα, πριν αρχίσει η κίνηση στους δρόμους, για να μη γίνει αντιληπτή.

Ακολουθώντας αυτή τη διαδρομή των 5 χλμ. που μας συγκινεί και μας εμπνέει, θέλουμε να αναδείξουμε ότι ο αγώνας αυτός - που γίνεται για πρώτη φορά στο νησί - είναι πράξη ιστορικής μνήμης και συνέχισης της πάλης του λαού και της νεολαίας. Ο αγώνας δρόμου θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 25 Οκτώβρη, στις 4 μ.μ. Οι εγγραφές θα γίνονται μέχρι δύο ώρες πριν από την εκκίνηση. Επίσης, θα πραγματοποιηθεί αγώνας δρόμου 1 χλμ. για μαθητές της Δ', Ε' και ΣΤ' Δημοτικού, καθώς και για ΑμεΑ. Σημείο εκκίνησης και τερματισμού θα είναι οι Φυλακές της Κέρκυρας.

- Τι μήνυμα μπορεί να αντλήσει η σημερινή νεολαία από τη θυσία των εκτελεσμένων του Λαζαρέτο; Γιατί πιστεύετε ότι αξίζει ένας νέος να πάρει μέρος σε αυτή τη διαδρομή;

- Η πρωτοβουλία αυτή εντάσσεται στις δραστηριότητες που κορυφώνονται την Κυριακή με τα αποκαλυπτήρια του μνημείου προς τιμήν των εκτελεσμένων κομμουνιστών και αγωνιστών που μαρτύρησαν στο Λαζαρέτο. Είναι ένας ελάχιστος φόρος τιμής. Δεν τιμάμε απλώς το παρελθόν: Το μνημείο και το παράδειγμα των εκτελεσμένων αποτελούν σύμβολα ανυπότακτης στάσης και πηγή έμπνευσης για τους σημερινούς αγώνες.

Θέλουμε περισσότεροι νέοι να γνωρίσουν τους ηρωικούς αγώνες της εργατικής τάξης, να αναδείξουν τη συλλογικότητα και την αλληλεγγύη, φωτίζοντας τη μόνη διέξοδο: Την πάλη για έναν κόσμο χωρίς εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Σε αυτόν τον αγώνα δρόμου δεν έχει τόση σημασία ποιος θα βγει 1ος, 2ος ή 3ος. Στον τερματισμό θα είμαστε όλοι νικητές, αποφασισμένοι να συνεχίσουμε μέχρι την τελική νίκη. Το μέλλον μας είναι κόκκινο. Η κοινωνία προχωρά μπροστά και θα βρει τη δύναμη να βάλει τέλος στην εκμετάλλευση.

Μπροστά στο δίλημμα «υποταγή ή αντεπίθεση», επιλέγουμε - και σήμερα - τον δεύτερο δρόμο. Οσα μέτρα καταστολής κι αν επιστρατεύει η αστική τάξη, δεν μπορεί να ανατρέψει την πορεία της κοινωνικής εξέλιξης. Δίνουμε τον καλύτερο εαυτό μας για τον μεγάλο σκοπό: Την ανατροπή ενός συστήματος που γεννά αβεβαιότητα, φτώχεια, πολέμους και προσφυγιά.

- Πώς προετοιμάζεστε για την επιτυχία αυτής της πρωτοβουλίας και ποια είναι μέχρι στιγμής η ανταπόκριση της νεολαίας;

- Η Οργάνωση έχει κάνει πλατύ άνοιγμα στη νεολαία της Κέρκυρας και σε αθλητικούς χώρους. Η ανταπόκριση είναι θετική, με απήχηση και ενθουσιασμό. Κάθε μέρα δηλώνονται νέες συμμετοχές. Ηδη μετράμε δεκάδες, ανάμεσά τους και δρομείς με διακρίσεις. Παράλληλα, οι ομάδες του «Κόκκινου Αερόστατου» προετοιμάζονται με μεγάλο ζήλο για τον παιδικό αγώνα: Εχουν ήδη σχεδιάσει την υποδοχή των «μεγάλων» αθλητών στον τερματισμό και με ενθουσιασμό κανονίζουν με τους φίλους τους πώς θα τρέξουν.