Σχέδιο που ενισχύει τις υποδομές για την ταχεία μετακίνηση τανκς, στρατιωτικών οχημάτων, στρατιωτών και εξοπλισμού σε περίπτωση πολέμου καταρτίζει η ΕΕ, μετά την παρουσίαση του «Οδικού Χάρτη Αμυνας» για πλήρη επιχειρησιακή ετοιμότητα της ιμπεριαλιστικής Ενωσης έως το 2030, με έμφαση στις προετοιμασίες για μια ενδεχόμενη γενικευμένη πολεμική σύγκρουση με τη Ρωσία και συμμάχους της.

Τα κράτη - μέλη του ΝΑΤΟ στη Σύνοδο Κορυφής στη Χάγη, τον περασμένο Ιούνη, δεσμεύτηκαν να επενδύσουν το 5% του ΑΕΠ τους για στρατιωτικούς σκοπούς μέχρι το 2035.

Από αυτά το 1,5% θα διατεθεί μεταξύ άλλων για κρίσιμες υποδομές και την ενίσχυση της πολιτικής και στρατιωτικής «ανθεκτικότητας». Οι επενδύσεις σε μεταφορές και logistics υπολογίζονται πλήρως στο πλαίσιο του στόχου κατανομής βαρών του ΝΑΤΟ.

Την ίδια ώρα το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο της ΕΕ για την περίοδο 2028 - 2034, που παρουσιάστηκε από την Κομισιόν στα μέσα Ιούλη, προβλέπει δεκαπλασιασμό των δαπανών για τη στρατιωτική κινητικότητα, από 1,7 δισ. ευρώ την περίοδο 2021 - 2027 σε 17 δισ. ευρώ την περίοδο 2028 - 2034.

Το Πλάνο Στρατιωτικής Κινητικότητας αναμένεται να παρουσιαστεί μέχρι το τέλος του χρόνου, και μάλιστα προβλέπει «εξέχουσα θέση» της Ελλάδας, καθώς στο επίκεντρο των προετοιμασιών της ΕΕ και του ΝΑΤΟ βρίσκεται η «ανατολική πτέρυγα».

Θα περιλαμβάνει Κοινή Ανακοίνωση με πληροφορίες για τους διαδρόμους και τα σημεία -κλειδιά, Κανονισμό για τη Στρατιωτική Κινητικότητα με κοινές διαδικασίες και πρόβλεψη για επείγοντα μέτρα για ανεμπόδιστες στρατιωτικές μετακινήσεις.

Οι τρεις βασικοί στόχοι του πλάνου είναι:

- Υλοποίηση των διαδρόμων στρατιωτικής κινητικότητας.

- Απλοποίηση διαδικασιών - κατάργηση γραφειοκρατίας και εμπλοκών.

- Ανάπτυξη μέσων μεταφοράς και ικανοτήτων, μέσω τυποποίησης.

Οπως τονίζει το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο σε ειδική έκθεσή του με θέμα «Στρατιωτική κινητικότητα στην ΕΕ - Αδυναμίες στον σχεδιασμό και εμπόδια στην πορεία υλοποίησης δεν ευνοούν την πλήρη ανάπτυξή της» (4/2025), «στόχος της στρατιωτικής κινητικότητας στην ΕΕ είναι να εξασφαλίζεται η ταχεία και απρόσκοπτη μετακίνηση στρατιωτικού προσωπικού, υλικού και μέσων εντός και εκτός της ΕΕ. Από νομική άποψη, η υπεράσπιση του εδάφους αποτελεί αρμοδιότητα των 27 κρατών - μελών της ΕE, 23 εκ των οποίων είναι επίσης μέλη του ΝΑΤΟ».

Τον Νοέμβρη του 2025 αναμένεται να υπογραφεί στις Βρυξέλλες σύμφωνο συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας, Βουλγαρίας, Ρουμανίας και Κομισιόν για τον κάθετο άξονα που θα ενώνει τις τρεις χώρες, όπως δήλωσε στο ΑΠΕ - ΜΠΕ ο επίτροπος Μεταφορών της ΕΕ Απ. Τζιτζικώστας.

Οπως τόνισε, «θα είναι ένας άξονας σημαντικός και για το Εμπόριο και για τη στρατιωτική κινητικότητα, λόγω των νέων γεωπολιτικών εξελίξεων. Η Ευρώπη οφείλει, πέρα από τα αμυντικά συστήματα που θα αναπτύξει, να αναπτύξει και τις υποδομές εκείνες που θα επιτρέψουν σε βαρέα οχήματα, εξοπλισμό αλλά και στρατιώτες να μεταβαίνουν ταχύτατα στα σημεία που θα πρέπει».

Μάλιστα η εμπλοκή της Ελλάδας στους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς πλασάρεται ως «σημαντική προοπτική» που «αναβαθμίζει τον γεωστρατηγικό και εμπορικό ρόλο» της χώρας!

Οι υποδομές μεταφορών πρόκειται να ενισχυθούν, για να μπορούν να αντέχουν υπέρβαρα οχήματα. Επιπλέον, δημιουργείται ένα δίκτυο δρόμων, σιδηροδρόμων, λιμανιών και αεροδρομίων που να πληρούν και στρατιωτικές προδιαγραφές.

Το πλάνο περιλαμβάνει τις υποδομές, τις διασυνοριακές άδειες και τα μέσα - όπως ειδικά βαγόνια μεταφοράς αρμάτων, οχήματα βαρέος τύπου και ιατρικά οχήματα - που χρειάζονται ώστε να μετακινούνται στρατεύματα και στρατιωτικός εξοπλισμός στην Ευρώπη γρήγορα και σε μεγάλη κλίμακα.

«Αμυντικοί κύκλοι» που μίλησαν στη «Ναυτεμπορική» ισχυρίζονται ότι «σε τελευταία ανάλυση όλοι θα επωφεληθούμε από την αναβάθμιση των υποδομών. Για παράδειγμα, βαθύτερα λιμάνια, ενισχυμένοι προβλήτες και βελτιωμένες διασυνδέσεις με άλλα μέσα μεταφοράς θα ωφελήσουν τόσο το εμπόριο όσο και τη στρατιωτική ετοιμότητα. Επίσης, χρειάζονται ευρύτερες σήραγγες ή πιο ανθεκτικές γέφυρες, τόσο στον σιδηρόδρομο όσο και στο οδικό δίκτυο. Οι πολίτες θα είναι οι κύριοι χρήστες αυτών των υποδομών διπλής χρήσης. Αλλά πρέπει επίσης να είμαστε έτοιμοι αν η στρατιωτική κινητικότητα γίνει πιο συχνή και πιο επείγουσα».

Η ειδική έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου επισημαίνει ελλείψεις και γραφειοκρατία που μπαίνουν εμπόδιο, παραθέτοντας τα εξής παραδείγματα:

- Κράτος - μέλος της ΕΕ έχει την απαίτηση να γίνεται κοινοποίηση 45 μέρες νωρίτερα για άδειες διασυνοριακής μετακίνησης.

- Αρματα μάχης ενός κράτους - μέλους της ΕΕ δεν έλαβαν έγκριση να μετακινηθούν σε άλλο κράτος - μέλος, επειδή το βάρος τους υπερέβαινε το όριο που ισχύει στους κανονισμούς οδικής κυκλοφορίας.

- Βαρύς στρατιωτικός εξοπλισμός δεν μπόρεσε να φτάσει από ένα κράτος - μέλος της ΕΕ σε στρατιωτική βάση άλλου κράτους - μέλους, διότι μια γέφυρα που επρόκειτο να χρησιμοποιηθεί μπορούσε να εξυπηρετήσει μόνο την κυκλοφορία ελαφρών οχημάτων.

Εχουν ήδη αναπτυχθεί 4 διάδρομοι προτεραιότητας για στρατιωτική κινητικότητα.

Το επόμενο βήμα είναι η αναβάθμιση των υποδομών αυτών των διαδρόμων για «διπλή χρήση». Η λίστα περιλαμβάνει πάνω από 500 έργα, από συνολικά 2.800 έργα που προτάθηκαν από τα κράτη - μέλη.

Η λίστα έχει συζητηθεί με στρατιωτικούς εμπειρογνώμονες του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, οι οποίοι υπέδειξαν τις βασικές στρατιωτικές προτεραιότητες: Ενίσχυση γεφυρών, διεύρυνση σηράγγων, προσθήκη παρακαμπτηρίων γραμμών, επέκταση λιμένων και αεροδρομίων, ανάπτυξη κέντρων υποστήριξης νηοπομπών σε όλη την ΕΕ και διασυνοριακά.

Το 2017 η ΕΕ πραγματοποίησε μια στρατιωτική άσκηση που ανέδειξε διάφορες αδυναμίες.

Αυτό οδήγησε το 2022 στη δημιουργία της γραμμής προϋπολογισμού για «στρατιωτική κινητικότητα 2.0» για την περίοδο 2022 - 2026, ύψους 1,7 δισ. ευρώ, στο πλαίσιο του μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη» (χρηματοδότηση έργων που αφορούν διττής χρήσης υποδομές μεταφορών) και του Ευρωπαϊκού Ταμείου Αμυνας (στήριξη της ανάπτυξης διαλειτουργικών υλικοτεχνικών και ψηφιακών συστημάτων), υπό το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο (ΠΔΠ) 2021 - 2027.

Οι τέσσερις κύριοι πυλώνες του σχεδίου ήταν: Πολυτροπικοί διάδρομοι και κόμβοι εφοδιαστικής, Ανθεκτικότητα και ετοιμότητα, Κανονιστικά μέτρα στήριξης, Διάσταση της σύμπραξης και Ενίσχυση της συνεργασίας με το ΝΑΤΟ και βασικούς στρατηγικούς εταίρους, όπως οι ΗΠΑ, ο Καναδάς και η Νορβηγία. Το σχέδιο επιμεριζόταν σε 29 δράσεις.

Υπό τη συγκεκριμένη χρηματοδότηση στηρίχθηκαν 95 έργα διπλής χρήσης σε 21 κράτη - μέλη, για σημαντική ενίσχυση του στρατιωτικού δικτύου. Ενδεικτικά, το σχέδιο έργων περιλάμβανε στην Πολωνία βελτιώσεις στην προβλήτα και στις προσβάσεις στο λιμάνι Gdynia, στη Λετονία αναβαθμίσεις για στρατιωτικές νηοπομπές και μεγαλύτερα πλοία στο λιμάνι της Ρίγα, στη Φινλανδία νέα σιδηροδρομική διασταύρωση στο Oritkari, στην Ιταλία εκσυγχρονισμό για μακρύτερους συρμούς στους σταθμούς Pontedera και Palmanova, στη Γαλλία αναβάθμιση σιδηροδρομικής υποδομής και τερματικού σταθμού στο λιμάνι La Rochelle, και στην Κροατία ανακατασκευή των χώρων ελιγμών στο αεροδρόμιο Franjo Tudman.

Τον Ιούλη του 2025 η ΕΕ πρόταξε την ανάγκη για δεκαπλασιασμό του προϋπολογισμού για τη στρατιωτική κινητικότητα, από τα 1,7 δισ. ευρώ στα 17 δισ. ευρώ, στο πλαίσιο του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου για την περίοδο 2028 - 2034.

Μόνο τα 500 έργα υψηλής προτεραιότητας που έχουν χαρτογραφηθεί εκτιμάται ότι απαιτούν σχεδόν 100 δισ. ευρώ, ενώ υπάρχουν πολλές επιπλέον ανάγκες: Προμήθειες εξειδικευμένων μεταφορικών μέσων, άρση της διασυνοριακής γραφειοκρατίας κ.ά.

Σε αυτά έρχονται να προστεθούν η αύξηση της ανθεκτικότητας στον κυβερνοχώρο, η χρήση Τεχνητής Νοημοσύνης και η βελτίωση των δυνατοτήτων μεταφοράς αέρα - θάλασσας για την ενίσχυση της στρατιωτικής κινητικότητας.

Η Ελλάδα διεκδικεί αναβαθμισμένο ρόλο στα επικίνδυνα πολεμικά σχέδια.

Σύμφωνα με την ειδική έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου, η χώρα μας υπέβαλε δύο προτάσεις έργων στο πλαίσιο της πρόσκλησης του 2023, οι οποίες έλαβαν βαθμολογία ανώτερη της ελάχιστης απαιτούμενης αλλά δεν επιλέχθηκαν, λόγω έλλειψης χρηματοδότησης.

Από την πλευρά του ο Σύνδεσμος Ελλήνων Κατασκευαστών Αμυντικού Υλικού (ΣΕΚΠΥ), στο πλαίσιο της ενίσχυσης της ελληνικής πολεμικής βιομηχανίας και της συμβολής της στην ευρωπαϊκή και ΝΑΤΟική στρατιωτική κινητικότητα, προτείνει τη δημιουργία ενός «Military Mobility Hub», «ενός κεντρικού μηχανισμού συντονισμού και ανάπτυξης καινοτόμων λύσεων για τη στρατιωτική κινητικότητα».

Οπως αναφέρει ο ΣΕΚΠΥ, «το Hub θα λειτουργεί ως σημείο διασύνδεσης μεταξύ ελληνικών αμυντικών εταιρειών, κρατικών φορέων, ευρωπαϊκών και ΝΑΤΟικών οργανισμών, διευκολύνοντας τη συμμετοχή των ελληνικών επιχειρήσεων σε διεθνή προγράμματα και την αξιοποίηση ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών εργαλείων. Παράλληλα, θα αναλάβει πρωτοβουλίες για την αναβάθμιση υποδομών, την ανάπτυξη προηγμένων logistics και τη βελτίωση των διαδικασιών μεταφοράς στρατευμάτων και εξοπλισμού μέσω Ελλάδας.

Μέσω αυτής της πρωτοβουλίας η Ελλάδα μπορεί να αναδειχθεί σε βασικό κόμβο στρατιωτικών μεταφορών στην Ευρώπη, προσφέροντας υψηλή τεχνογνωσία, βιομηχανική ικανότητα και άμεσες λύσεις στις συμμαχικές δυνάμεις».