ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Πέμπτη 11 Σεπτέμβρη 2025
Σελ. /24
ΛΑΡΙΣΑ
Ματιές στο αφιέρωμα για τα 100 χρόνια του Μίκη Θεοδωράκη

Από τις περσινές εκδηλώσεις του Φεστιβάλ στην πόλη
Από τις περσινές εκδηλώσεις του Φεστιβάλ στην πόλη
Το πρόγραμμα των εκδηλώσεων του 51ου Φεστιβάλ ΚΝΕ - «Οδηγητή» στη Λάρισα, που ανοίγει αύριο τις πύλες του στην Κοίτη του Πηνειού, πλαισιώνεται από μια σειρά μουσικά σχήματα, γνωστούς καλλιτέχνες και πολύμορφες δραστηριότητες στα Στέκια που θα λειτουργούν στον χώρο (βλ. αναλυτικά στη διπλανή σελίδα).

Ανάμεσά τους ξεχωρίζει, το Σάββατο 13 Σεπτέμβρη στο πρόγραμμα της Κεντρικής Σκηνής, ένα ξεχωριστό αφιέρωμα στα 100 χρόνια από τη γέννηση του Μίκη Θεοδωράκη, με τίτλο δανεισμένο από το «Αξιον Εστί»: «Και κοκκινίζουν τα όνειρα...». Παίζουν οι μουσικοί: Γιάννης Κατσανούλης, Γιώργος Κατσάρας, Γιάννης Μακρυγιάννης, Ηλίας Νικολαΐδης, Βασίλης Μητσιάκης, Δημήτρης Πατούλιας, Στέλιος Τσόχατζης. Ερμηνεύουν ο Πάνος Κράιας και η Λίνα Νούτσου, ενώ στο πιάνο και στην καλλιτεχνική επιμέλεια είναι ο Θέμης Σαμαντζής.

Ο «Ριζοσπάστης» συνομίλησε με ορισμένους από τους συντελεστές του αφιερώματος. Θέτοντας τον προβληματισμό ότι η νεολαία ενδεχομένως σήμερα γνωρίζει αποσπασματικά το έργο του Μίκη Θεοδωράκη και την ερώτηση τι μπορεί να αποκομίσει από αυτό το αφιέρωμα, ο Θέμης Σαμαντζής μάς απαντάει: «Το έργο του δεν είναι ποτέ αποσπασματικό. Είναι ένα σύνολο που ενώνει τη συμφωνική αρμονία με τη λαϊκή ψυχή, την ποίηση με την Ιστορία, την ατομική συγκίνηση με τη συλλογική μνήμη. Μια συναυλία όπως αυτή που ετοιμάζουμε προσφέρει στον νέο ακροατή τη δυνατότητα να ζήσει αυτήν την ολότητα, να δει πώς οι φωνές, τα όργανα, οι στίχοι και τα νοήματα ενώνονται σε μια ενιαία δραματουργία. Να νιώσει ότι το έργο του Μίκη δεν ανήκει στο παρελθόν, αλλά στο παρόν της συλλογικής μας εμπειρίας».

Ο ερμηνευτής Πάνος Κράιας μάς λέει: «Ο Μίκης Θεοδωράκης έκανε κάτι πρωτοποριακό στην εποχή της δημιουργίας του, έφερε την ποίηση σπουδαίων Ελλήνων ποιητών σε όλα τα λαϊκά σπίτια, μελοποιώντας στίχους. Εχοντας αυτήν τη σκέψη στο μυαλό μου, θεωρώ ότι ένας νέος, ακούγοντας σε μια συναυλία - όπως στο Φεστιβάλ της ΚΝΕ - τραγούδια που συνέθεσε ο Μίκης Θεοδωράκης, θα αισθανθεί ότι η μουσική του θα "μιλήσει" βαθιά μέσα του, κρατώντας ολόφωτη την ελπίδα της ελευθερίας, καθώς τα τραγούδια του αναφέρονται σε πανανθρώπινες αξίες, όπως είναι η ελευθερία. Το γεγονός ότι προίκισε τον πόθο όλων των ανθρώπων για ελευθερία, μέσα από την Τέχνη του, καταδεικνύει ότι πρόκειται για έναν μέγιστο καλλιτέχνη και το έργο του μας αφορά όλους.

Το αφιέρωμά μας έχει ως στόχο να υπογραμμίσει πόσο διαχρονική και ταυτόχρονα πόσο επίκαιρη είναι η μουσική του Μίκη Θεοδωράκη. Η ανάγκη μας ως καλλιτέχνες να απευθύνουμε τα τραγούδια του στο κοινό έχει να κάνει με τη βαθιά σύνδεση του έργου του με τους αγώνες του λαού. Η μουσική του Θεοδωράκη εκφράζει ακριβώς αυτήν τη δυναμική, οπότε ας μη λησμονάμε - κατά προτροπή του ιδίου - τους αγώνες του λαού, για τους οποίους γίνεται λόγος στους στίχους των τραγουδιών του».

Συνεχίζοντας, η ερμηνεύτρια Λίνα Νούτσου συμπληρώνει: «Το έργο του Μίκη Θεοδωράκη δεν είναι απλώς Τέχνη. Η μουσική του είναι σύμβολο αγώνα, όπλο και φωνή του λαού. Είναι η φωνή μας. Κάθε μελωδία του είναι μνήμη από το χθες και κάλεσμα για το αύριο. Στο αφιέρωμά μας θέλουμε να κρατήσουμε ζωντανή αυτή τη φλόγα, που μας θυμίζει πως η ελευθερία, η δικαιοσύνη και η αξιοπρέπεια δεν χαρίζονται, κερδίζονται κάθε μέρα με αγώνα. Οι νέοι επισκέπτες που θα βρεθούν στο Φεστιβάλ της ΚΝΕ και θα παρακολουθήσουν το αφιέρωμα που ετοιμάζουμε για τον Μίκη Θεοδωράκη θα έχουν την ευκαιρία να εμπνευστούν από τη μουσική και τα ιδανικά του συνθέτη που σημάδεψε την Ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας».

Για το πώς αποτυπώνονται όλα τα παραπάνω στο συγκεκριμένο αφιέρωμα, ο Θέμης Σαμαντζής εξηγεί: «Οπως περιγράψανε και οι συνάδελφοι, ο Μίκης δεν έγραψε απλώς τραγούδια, αλλά συνέθεσε μια ηχητική γλώσσα που μιλάει για τον πόνο, την ελπίδα και την αξιοπρέπεια ενός ολόκληρου λαού.

Στο δικό μας αφιέρωμα, αυτό αποτυπώνεται με τρεις τρόπους: Μέσα από την επιλογή έργων που συνδυάζουν τη συμφωνική γραφή με το λαϊκό τραγούδι, ώστε να φανεί η ενότητα της "υψηλής" και της "λαϊκής" Τέχνης. Με τη διάταξη του προγράμματος, που παρακολουθεί την πορεία του ελληνικού λαού μέσα από τη μουσική - από τον πόνο της εξορίας και της καταπίεσης έως την ανάταση και την ελπίδα. Και με τη ζωντανή εκτέλεση, όπου το κοινό δεν είναι απλός ακροατής αλλά συμμετέχει ενεργά στα τραγούδια, που αφορούν το ίδιο και τους αγώνες του».

Για τα 100 χρόνια του Μίκη Θεοδωράκη σε Χίο και Σμύρνη

Η ΚΕ του ΚΚΕ και η Κεντρική Επιτροπή του Κομμουνιστικού Κόμματος Τουρκίας (TKP) τιμούν τον έναν αιώνα από τη γέννηση του Μίκη Θεοδωράκη με δύο ξεχωριστές συναυλίες στη Χίο, τόπο γέννησης του συνθέτη, και στη Σμύρνη, με τίτλο «Για όλου του κόσμου το ψωμί, το φως και το τραγούδι».

Στη Χίο η συναυλία θα γίνει την Παρασκευή 19 Σεπτέμβρη, στις 21.30 στην πλατεία Βουνακίου, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του 51ου Φεστιβάλ ΚΝΕ - «Οδηγητή». Θα μιλήσει ο Νίκος Σοφιανός, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, και θα χαιρετίσει μέλος της ΚΕ του TKP.

Αντίστοιχα, η συναυλία στην Τουρκία θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή 21 Σεπτέμβρη στο Κορδελιό, στις 20.00 στην πλατεία Δημοκρατίας (Bostanik Demokrasi / Meydani, Karciyaka). Θα μιλήσουν ο Κεμάλ Οκουγιάν, ΓΓ του TKP, και ο Νίκος Σοφιανός.

Στις συναυλίες ερμηνεύουν ο Δώρος Δημοσθένους και η Αγγελική Τουμπανάκη, διευθύνει ο Θοδωρής Οικονόμου και συμμετέχει η Γκιουλτζάν Αλτάν με την ορχήστρα της και με τον Μουαμέρ Κετεντζόγλου.

ΑΡΤΑ
Τα πρώτα βήματα του εργατικού κινήματος στην πόλη μέσα από τον «Ριζοσπάστη»

Μια μοναδική έκθεση στηριγμένη σε πρωτογενές αρχειακό υλικό φιλοξενήθηκε σε θεματικό περίπτερο στο Φεστιβάλ

Ενα θεματικό περίπτερο που «μιλούσε» με τεκμήρια της εποχής κέντρισε το ενδιαφέρον στο 51ο Φεστιβάλ ΚΝΕ - «Οδηγητή» στην Αρτα. Η έκθεση ήταν αφιερωμένη στη συμβολή του «Ριζοσπάστη» και του εργατικού κινήματος στην περιοχή στον Μεσοπόλεμο, στηριγμένη σε πρωτογενές αρχειακό υλικό: Mεγεθυμένες σελίδες, τίτλοι και ρεπορτάζ της δεκαετίας του '30, μαζί με επεξηγηματικά κείμενα. Η τοπική Οργάνωση της ΚΝΕ έκανε σύντομες παρουσιάσεις του υλικού σε νέους και επισκέπτες καθ' όλη τη διάρκεια του Φεστιβάλ.

Η έκθεση ξεκινούσε από το 1928, όταν συγκροτείται η Κομματική Οργάνωση Αρτας του ΚΚΕ και αναδεικνύεται η ανάγκη οργανωμένου εργατικού κινήματος. Πρώτοι μπαίνουν μπροστά οι τσαγκαράδες, από κοντά άλλοι κλάδοι της πόλης με αιχμή τους οικοδόμους, ενώ οργανώνονται και οι άνεργοι, με στήριξη από φτωχούς αγρότες της περιοχής. Στο υλικό ξεχωρίζει το 1931, με την πρωτόγνωρη κινητοποίηση πεινασμένων κατοίκων των ορεινών χωριών: «Ακινητοποιούν τη δύναμη της χωροφυλακής και μοιράζουν 150.000 οκάδες καλαμπόκι». Η εικόνα αυτή λειτουργεί ως προοίμιο για την άνοδο της αυτοπεποίθησης των εργατών της πόλης.

Το 1932 καταγράφεται η πρώτη Πρωτομαγιά στην Αρτα «σε καθεστώς παρανομίας». Η συγκέντρωση γίνεται στους Κεραμάτες, με τους εργάτες να φτάνουν «σε μικρές ομάδες» και να «συγκεντρώνονται περίπου διακόσια άτομα». Τα ρεπορτάζ της περιόδου φωτίζουν τις συνθήκες: Μισθοί πείνας, ανεργία, χαράτσια, τρομοκρατία. Δίπλα στους χαρακτηριστικούς τίτλους - «ΑΠΕΡΓΙΑ ΤΣΑΓΚΑΡΑΔΩΝ ΣΤΗΝ ΑΡΤΑ», «ΝΙΚΗ ΤΩΝ ΤΣΑΓΚΑΡΑΔΩΝ ΤΗΣ ΑΡΤΑΣ», «ΣΥΛΛΑΛΗΤΗΡΙΟ 2.000 ΕΡΓΑΤΩΝ ΚΑΙ ΑΝΕΡΓΩΝ - ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΙΣ ΜΕ ΤΗΝ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ» - παρατίθενται αποσπάσματα που δείχνουν τη μέθοδο οργάνωσης της πάλης: «Οι εργάτες αρχίζουν να αντιδρούν στη συνεχή εκμετάλλευση... και να συσπειρώνονται στα σωματεία τους», «συσκέψεις αντιπροσώπων και επιτροπές περιφρούρησης» για να σταθούν όρθιοι απέναντι στην εργοδοτική αυθαιρεσία και την κρατική βία. Ορισμένα ρεπορτάζ είναι σαν να γράφονται σήμερα: «14/6/1934 - Να σταματήσουν οι πλειστηριασμοί και οι κατασχέσεις. Ο τοκογλυφικός ρόλος της Αγροτράπεζας».

Στο ίδιο νήμα, η έκθεση καταγράφει τις αντιφάσεις και τα αποτελέσματα. Από τη μία, «εντείνονται τα τρομοκρατικά μέτρα» με εκτοπίσεις και συλλήψεις, από την άλλη, υπό την πίεση των κινητοποιήσεων, οι εργοδότες αναγκάζονται σε υποχωρήσεις, ενώ αγώνες όπως των τσαγκαράδων και των οικοδόμων αποφέρουν χειροπιαστές νίκες. Τα δημοσιεύματα αναδεικνύουν τον σταθερό προσανατολισμό των Κομματικών Οργανώσεων στην εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα της Αρτας. Αποτυπώνουν την πάλη των κομμουνιστών να κρατηθούν όρθια τα σωματεία και οι επιτροπές, να στηθούν σωματεία στους χώρους δουλειάς, να περιφρουρηθούν οι κινητοποιήσεις, επιβεβαιώνοντας στην πράξη - με αμέτρητες θυσίες - τις βαθιές ρίζες και την πρωτοπόρα συμβολή του Κόμματος στο εργατικό - λαϊκό κίνημα της περιοχής.

Η κορύφωση έρχεται με τη δικτατορία του Μεταξά, το 1936: Οι εκλεγμένες διοικήσεις στα σωματεία καθαιρούνται και τη θέση τους παίρνουν διορισμένοι. Πρωτοπόροι εργάτες οδηγούνται στα μπουντρούμια της Ασφάλειας, όμως η οργανωμένη φωνή δεν σβήνει. Οι σελίδες του «Ριζοσπάστη» δείχνουν μια εφημερίδα που δεν μένει στην καταγραφή, προβάλλει τις διεκδικήσεις, στηρίζει την οργάνωση, δίνει στίγμα και συνέχεια στην πάλη. Ως «συλλογικός καθοδηγητής» του Κόμματος ενώνει εμπειρίες, μετατρέπει την πείρα σε οδηγό δράσης και πολλαπλασιάζει τη δύναμη του κινήματος, ακόμη και στις πιο ασφυκτικές συνθήκες. Ετσι εξηγείται γιατί το αρχειακό υλικό κρατά τους επισκέπτες μπροστά στις σελίδες - να ξαναπιάνουν το νήμα της ιστορικής πείρας με το βλέμμα στο σήμερα.



Διακήρυξη της ΚΕ του ΚΚΕ για τη συμπλήρωση 80 χρόνων από το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και την Αντιφασιστική Νίκη των Λαών
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ