Οπως κάθε Αύγουστο τα τελευταία χρόνια, ρίχνουμε μια ματιά στις ταινίες που αγαπήσαμε λίγο περισσότερο μέχρι τώρα τη χρονιά που διανύουμε. Αύγουστο γιατί θα έχουμε την ευκαιρία να πάμε σε ένα θερινό σινεμά, που εκτός από τις επανεκδόσεις θα παίζει και ταινίες της χρονιάς που διανύουμε. Με χρονολογική και όχι αξιολογική σειρά, οι πιο «δικές» μας ταινίες έως τώρα.

* * *

Το Αγαπημένο μου Γλυκό / My Favourite Cake / Μάριαμ Μογκαντάμ και Μπεχτάς Σαανέχα / 2024 / 97 λεπτά

Η εβδομηντάχρονη Μαχίν ζει μόνη στην Τεχεράνη από τότε που έμεινε χήρα και η κόρη της μετανάστευσε στην Ευρώπη δραπετεύοντας από το ιρανικό καθεστώς. Μία μέρα όμως, η καρδιά, μαζί με το σπίτι της, θα ανοίξουν και πάλι για έναν άνδρα. Το αναπάντεχο φλερτ τους θα εξελιχτεί σε ένα βράδυ που από κάθε άποψη θα μείνει αξέχαστο. Μια από τις πιο γλυκές ταινίες των τελευταίων ετών, που μας δείχνει ότι ο έρωτας χρόνια δεν κοιτά και ότι παρά τις απαγορεύσεις οι άνθρωποι κάνουν αυτό που έκαναν πάντα, ζουν κρυφά τις μεγάλες τους στιγμές...

* * *

A Complete Unknown / Τζέιμς Μάνγκολντ / 2024 / 141 λεπτά

Με φόντο μια σφύζουσα μουσική σκηνή και έντονες πολιτισμικές αναταραχές, ένας 19χρονος από τη Μινεσότα καταφτάνει στη Νέα Υόρκη με την κιθάρα και το επαναστατικό του ταλέντο, προορισμένος να αλλάξει την πορεία της αμερικανικής μουσικής. Οι απαρχές (1961-'67) της δημιουργικής περιόδου του «τυφώνα» που λέγεται Μπομπ Ντίλαν ζωντανεύουν στην οθόνη μας μέσα από τους στίχους των τραγουδιών του, σε μια πολύ ιδιαίτερη μουσική βιογραφία. Ουσιαστική γιατί σε αναγκάζει να διαβάσεις τον στίχο που δημιουργήθηκε μέσα στη φωτιά του '60 στις ΗΠΑ. Κομβικά ιστορικά στιγμιότυπα περνούν από την οθόνη, δείχνοντάς μας ότι οι καιροί ζητούσαν τραγούδι διαμαρτυρίας.

* * *

Είμαι Ακόμα Εδώ / Ainda Estou Aqui / Βάλτερ Σάλες / 2024 / 136 λεπτά

«Οταν διάβασα για πρώτη φορά το "I'm Still Here" του Marcelo Rubens Paiva, συγκινήθηκα βαθιά. Για πρώτη φορά, η ιστορία των desaparecidos (των εξαφανισμένων), των ανθρώπων που τους άρπαξε τη ζωή η βραζιλιάνικη δικτατορία, ειπώθηκε από την οπτική γωνία εκείνων που έμειναν πίσω. Στην εμπειρία μιας γυναίκας - η Eunice Paiva, μητέρα πέντε παιδιών - υπήρχε τόσο η ιστορία τού πώς να ζεις μέσα από την απώλεια, όσο και ο καθρέφτης της πληγής που άφησε στο έθνος. Μια ταινία τόσο ξεχωριστή και σπάνια, ένα ακόμα κομμάτι στο ψηφιδωτό των ταινιών που μιλούν για την ιστορία της ματωμένης Λατινικής Αμερικής.

* * *

Σάουντρακ για ένα Πραξικόπημα / Soundtrack to a Coup d' Etat / Γιόχαν Γκριμονπρές / 2024 / 150 λεπτά

Το 1960 η εκπομπή «Jazz Hour» μεταδίδει Λούις Αρμστρονγκ και Ντίζι Γκιλέσμπι στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες, ενώ τα κινήματα αποαποικιοποίησης μεσουρανούν στην Αφρική και ο αντιρατσιστικός αγώνας συνεχίζεται στις ΗΠΑ. Στο Κονγκό ο Πατρίς Λουμούμπα, ηγέτης των κινημάτων ανεξαρτησίας της χώρας, γίνεται ο πρώτος δημοκρατικά εκλεγμένος πρωθυπουργός. Ομως, εταιρικά και αποικιακά συμφέροντα και μηχανορραφίες στα Ηνωμένα Εθνη συνωμοτούν για τη δολοφονία του. Ενα από τα σπουδαιότερα και πιο ιδιαίτερα ντοκιμαντέρ, τόσο σε μορφή όσο και σε περιεχόμενο, που έχουμε δει τα τελευταία χρόνια. Ο σκηνοθέτης μέσα από τους ήχους της τζαζ μάς ξεναγεί στην πολιτιστική διπλωματία των ΗΠΑ την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου. Ταυτόχρονα, μέσα από πλούσιο ανέκδοτο αρχειακό υλικό φωτίζει όχι μόνο τον αντιαποικιακό αγώνα των χωρών της Αφρικής και το κίνημα των Αφροαμερικανών στις ΗΠΑ, αλλά και τις διαβουλεύσεις στον ΟΗΕ και τον ρόλο που έπαιξαν σ' αυτόν τον αγώνα.

* * *

Το Παρίσι του Σουλεϊμάν / L'Histoire de Souleymane / Μπορίς Λοζκίν / 2024 / 94 λεπτά

Καθώς κάνει ποδήλατο στους δρόμους του Παρισιού παραδίδοντας γεύματα, ο Σουλεϊμάν ετοιμάζει την ιστορία που θα διηγηθεί στη συνέντευξη για το αίτημά του για άσυλο, ώστε να παραμείνει στη χώρα. Μόνο που ο Σουλεϊμάν δεν είναι καθόλου έτοιμος γι' αυτήν τη συνέντευξη... Μια ξεχωριστή ταινία, που καταφέρνει να δείξει τις συνθήκες που βιώνουν πολλοί πρόσφυγες σε μια ρεαλιστική βάση. Ο Σουλεϊμάν είναι αναλώσιμος και το όνειρό του δεν εξαρτάται από εκείνον και την ιστορία του, εξαρτάται από το άνοιγμα και κλείσιμο της στρόφιγγας για τις μεταναστευτικές ροές ανάλογα με τις ανάγκες του κεφαλαίου.

* * *

Η Ορχήστρα του Αδερφού μου / En Fanfare (The Marching Band) / Εμμανουέλ Κουρκόλ / 2024 / 103 λεπτά

Ο Τιμπό είναι ένας διεθνώς αναγνωρισμένος διευθυντής ορχήστρας. Οταν έρχεται αντιμέτωπος με ένα πρόβλημα υγείας, ανακαλύπτει ότι είναι υιοθετημένος και έχει έναν μικρότερο αδερφό στην επαρχία, τον Τζίμι, ο οποίος εργάζεται στο εστιατόριο ενός σχολείου και παίζει τρομπόνι στην τοπική φιλαρμονική ορχήστρα, που αποτελεί το καμάρι και την ελπίδα μιας εργατικής κοινότητας που απειλείται από την ανεργία. Για άλλη μια φορά, μας δείχνει ότι η Τέχνη έχει τη δύναμη να κάνει καλύτερο τον άνθρωπο, να τον ανυψώσει, να ενώσει τους ανθρώπους, και φυσικά ότι η Τέχνη θα έπρεπε να ανήκει σε όλους ή μάλλον θα έπρεπε να είναι κυρίως κτήμα της εργατικής τάξης, που πασχίζει γι' αυτήν με νύχια και με δόντια, που δεν έχει την ευκαιρία να γίνει κομμάτι της.

* * *

Το Φοινικικό Σχέδιο/ The Phoenician Scheme/ Γουές Αντερσον/ 2025/ 105 λεπτά

Ο Ζα-ζα Κόρντα, αινιγματικός βιομήχανος και ένας από τους πλουσιότερους ανθρώπους στην Ευρώπη, επιβιώνει από άλλη μία απόπειρα δολοφονίας. Οι επιχειρηματικές του πρακτικές τον έχουν μετατρέψει σε εχθρό όχι μόνο στα μάτια των ανταγωνιστών του, αλλά και ξένων κυβερνήσεων. Βρίσκεται στο τελικό στάδιο ενός δεκαετούς σχεδίου, το Φοινικικό Σχέδιο Υποδομής Κόρντα, με σκοπό την εκμετάλλευση μιας πλούσιας, «παραμελημένης» περιοχής... «Το Φοινικικό Σχέδιο» είναι μια από τις πιο συμβολικές, αλληγορικές και βαθιά πολιτικές του ταινίες. Ο Αντερσον καταφέρνει να ενσωματώσει τις επιδιώξεις του ιμπεριαλισμού στην ολότητά τους. Η φράση «Ποιος κέρδισε τι ή ποιον» συνοψίζει, θα λέγαμε, αυτή την εξονυχιστική ακτινογραφία.

* * *

Βερμίλιο: Η Νύφη του Βουνού / Vermiglio / Μάουρα Ντελπέρο / 2024 / 119 λεπτά

1944. Στις Ιταλικές Αλπεις, όπου ο πόλεμος είναι μια μακρινή αλλά πανταχού παρούσα πραγματικότητα, η άφιξη ενός στρατιώτη - φυγά διαταράσσει τη δυναμική της οικογένειας του τοπικού δασκάλου. Σε διάστημα τεσσάρων εποχών, η αγάπη μεταξύ του στρατιώτη και της μεγαλύτερης κόρης, της Λουτσίας, οδηγεί σε ένα απρόβλεπτο πεπρωμένο... Ποιητικός νεορεαλισμός με δυο λέξεις. Ενα σενάριο αφαιρετικό, που όμως κρύβει ολόκληρες ιστορίες στις σιωπές του και καταφέρνει να δείξει όλες τις συνθήκες της εποχής, με μια κινηματογράφηση εκπληκτική, λιτή, με απίθανη φωτογραφία, η οποία κάνει θαύματα μαζί με το φυσικό τοπίο και τη σκηνογραφία, που είναι απόλυτα προσαρμοσμένη στην περίοδο.

* * *

Ο Μοϊκανός / Le Mohican / Φρεντερίκ Φαρούτσι / 2024 / 87 λεπτά

Ο Ζοζέφ, ένας από τους τελευταίους κτηνοτρόφους με κατσίκες στην Κορσική, δέχεται επίσκεψη από τη μαφία. Θέλουν να του πάρουν τη γη για να την εκμεταλλευτούν τουριστικά. Παρά τις πιέσεις τους, εκείνος αρνείται πεισματικά. Η ζωή του απειλείται και τη στιγμή της διένεξης σκοτώνει χωρίς να το θέλει τον άνδρα που τον απειλεί. Ετσι, μετατρέπεται σε φυγά στο νησί του, καθώς οι μαφιόζοι προσπαθούν να τον εντοπίσουν για να τον σκοτώσουν. Ατόφιο κοινωνικό σινεμά με αποχρώσεις σύγχρονου γουέστερν. Πώς αντιστέκεται κανείς στην επέλαση του τουριστικού κεφαλαίου, όταν μάλιστα είναι κομμάτι της ιταλικής μαφίας; Εχει τα «όπλα» να αντισταθεί, όταν έχει μείνει μονός απέναντί της;

* * *

Το 47 / El 47 / Μαρσέλ Μπαρένα / 2024 / 110 λεπτά

Το φιλμ είναι εμπνευσμένο από την πραγματική ιστορία του Μανόλο Βιτάλ, ενός οδηγού λεωφορείου που έγινε η ενσάρκωση του λαϊκού ήρωα κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1970. Οταν οι αρχές αρνήθηκαν να φέρουν τις δημόσιες συγκοινωνίες στη δυσπρόσιτη περιοχή του, το Torre Baro, επικαλούμενες την κακή κατάσταση και τη στενότητα των δρόμων, ο Βιτάλ πήρε το τιμόνι του λεωφορείου της διαδρομής 47, για να τους αποδείξει πως έκαναν λάθος. Τούτη η ταινία μοιάζει σαν μια μικρογραφία για το πώς χτίστηκαν οι προσφυγικές συνοικίες της Αθήνας από τους μετανάστες και τους πρόσφυγες τις δεκαετίες του '40, του '50 και του '60. Η ταινία μάς δείχνει τα όνειρα, τις ελπίδες και την ανάγκη συλλογικότητας της εργατικής τάξης. Μοιάζει σαν να βλέπει κανείς τη δική του ιστορία μέσα από τα μάτια των Ισπανών.

* * *

Βεβαίως ξεχωρίσαμε και αρκετές ελληνικές ταινίες, κυρίως ντοκιμαντέρ από τη φετινή διανομή έως τώρα. Θα αναφερθούμε επιγραμματικά με τον τίτλο της ταινίας και τον σκηνοθέτη της, γιατί δυστυχώς είναι πιο δύσκολη η καλοκαιρινή διανομή για το ελληνικό σινεμά. Από την πλευρά της μυθοπλασίας ξεχωρίσαμε το «Κρέας» του Δημήτρη Νάκου, το «Wishbone» της Πέννυς Παναγιωτοπούλου, την «Πανίδα» της Στρατούλας Θεοδωράτου και την «Κιούκα - Πριν Το Τέλος Του Καλοκαιριού» του Κωστή Χαραμουντάνη.

Από ντοκιμαντέρ ξεχωρίσαμε τις «Γυναίκες Μαχήτριες Μέρος Β': 1944 - 1960» του Λεωνίδα Βαρδαρού και την «Πειθαρχική Μεραρχία "999"» του Κώστα Σταματόπουλου.