Ο «Ριζοσπάστης» προδημοσιεύει σήμερα αποσπάσματα από την έκδοση των υλικών της ημερίδας που διοργάνωσε η Επιτροπή Περιοχής Θεσσαλίας του ΚΚΕ σε συνεργασία με το Τμήμα Περιβάλλοντος της ΚΕ του Κόμματος στις 6 Απρίλη 2025, με τίτλο «Yποδομές - νερό: Εμπόρευμα ή κοινωνικό αγαθό;», που φώτισε έγκαιρα τις πραγματικές στοχεύσεις της κυβερνητικής πολιτικής.

(...) Η Κοινοτική Οδηγία - Πλαίσιο του 2000 για το νερό θέτει σε προτεραιότητα την εξοικονόμηση της ζήτησης του νερού, σε αντιπαράθεση με τη μεγιστοποίηση της δυνατότητας προσφοράς του νερού σε κάθε υδατικό διαμέρισμα. Η Οδηγία, με την οποία εναρμονίστηκε η ελληνική νομοθεσία ήδη από το 2003, επιβάλλει την αντιλαϊκή πολιτική τιμολόγησης του νερού και διαμορφώνει το πλαίσιο πλήρους εμπορευματοποίησής του.

Η κοινοτική κατεύθυνση τιμολόγησης εστιάζει στη λεγόμενη «ανάκτηση του περιβαλλοντικού κόστους». Αυτό οδηγεί στην ενιαία τιμολόγηση για κάθε χρήση (είτε για πεντάστερο ξενοδοχείο είτε για νοσοκομείο) και στην αύξηση της τιμής του νερού όταν αυξάνεται η κατανάλωση.

Στην πραγματικότητα, με τον μανδύα της προστασίας του υδάτινου περιβάλλοντος μεθοδεύεται η αύξηση της τιμολόγησης του νερού, ιδιαίτερα στον αγροτικό τομέα και στη λαϊκή κατανάλωση στις πόλεις. Μέσα σ' αυτό το πλαίσιο η ΕΕ ετοιμάζεται να παρουσιάσει τη στρατηγική της για την ανθεκτικότητα των υδάτων (Water Resilience Strategy), που εστιάζει στον στόχο μείωσης της κατανάλωσης κατά 10% έως το 2030 και θα εξειδικευτεί με τον προσδιορισμό εθνικού στόχου για κάθε κράτος - μέλος.

Η συγκεκριμένη στρατηγική, που θα αυξήσει την κερδοφορία των ομίλων και θα γονατίσει τα λαϊκά νοικοκυριά, επιχειρείται να εμφανιστεί ως «μονόδρομος» για την αντιμετώπιση της ξηρασίας που αυξάνεται σε αρκετές περιοχές της Ευρώπης.

Οι κατευθύνσεις της Κοινοτικής Οδηγίας προωθήθηκαν και προωθούνται στην Ελλάδα με μια αλυσίδα νομοθετικών ρυθμίσεων, με ευθύνη όλων των κυβερνήσεων.

Για να περάσει χωρίς εμπόδια η αντιλαϊκή πολιτική της ΕΕ, η εκάστοτε κυβέρνηση αξιοποιεί και διογκώνει προπαγανδιστικά διάφορους κινδύνους. Στην περίπτωσή μας προβάλλεται το ζήτημα της λειψυδρίας.

Είναι γνωστό ότι η Ελλάδα βρίσκεται στις πρώτες 20 θέσεις παγκοσμίως ως προς τον κίνδυνο εμφάνισης λειψυδρίας. Η αύξηση της τουριστικής κίνησης χωρίς ανάλογη προετοιμασία και αναβάθμιση των υποδομών είναι ο βασικός λόγος για τον οποίο καταγράφεται υπερδιπλασιασμός στη χρήση του νερού για ύδρευση την τελευταία δεκαετία στη χώρα μας. Την ίδια περίοδο επιδεινώνεται η προβληματική κατάσταση των δικτύων διανομής, με τις απώλειες σε ορισμένες περιοχές να ξεπερνούν το 30%.

Σχετικά με τις αρνητικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής διεξάγεται σήμερα επιστημονική συζήτηση. Ωστόσο η αύξηση των δεικτών ξηρασίας καταγράφεται ήδη σε περιοχές όπως η Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης. Στην Αττική καταγράφεται ήδη μείωση των αποθεμάτων την τελευταία διετία. Καταγράφεται επίσης μείωση των χιονοπτώσεων και της χιονοκάλυψης σε περιοχές της χώρας. Ορισμένες μελέτες προβλέπουν μείωση της απορροής των νερών της βροχής έως και 30% στο διάστημα 2020 - 2036.

Φυσικά, γνωρίζουμε την προπαγανδιστική αποσπασματική προβολή κάποιων στοιχείων και τη «διόγκωση» κάποιων προβλέψεων για να στηριχτούν συγκεκριμένες επιλογές. Για παράδειγμα, προβάλλεται η μείωση των αποθεμάτων της Αττικής από 881 εκατ. κυβικά μέτρα τον Μάη του 2024 σε 655 εκατ. κ.μ. τον Μάρτη του 2025, όμως δεν γίνεται αναφορά στο ιστορικό χαμηλό των 113 εκατ. κ.μ. τον Νοέμβρη του 1993 και στο αντίστοιχο ιστορικό υψηλό των 1.405 εκατ. κ.μ. τον Απρίλη του 2019. Σε κάθε περίπτωση, μιλάμε για έναν υπαρκτό κίνδυνο, ένα υπαρκτό πρόβλημα.

Ενα πρόβλημα που έχει αντιμετωπιστεί επιστημονικά και υπάρχουν σήμερα δοκιμασμένες, αποτελεσματικές τεχνικές λύσεις.

Τι χρειάζεται; Μια σειρά έργα υποδομής για να συγκεντρώνεται, να διοχετεύεται και να κατανέμεται ορθολογικά το νερό.

Τι συμβαίνει σήμερα; Η χώρα μας έχει πολύ χαμηλό ποσοστό αξιοποίησης των ωφέλιμων υδάτινων πόρων που διαθέτει. Ετησίως αξιοποιείται λιγότερο από το 10% του βρόχινου νερού. Σε πολλές πόλεις, πάνω από το 30% της παροχής νερού χάνεται λόγω διαρροών στα πεπαλαιωμένα δίκτυα.

Για παράδειγμα, στη Θεσσαλία, αναγκαία έργα, πολλαπλά χρήσιμα για τον περιορισμό του υδάτινου ελλείμματος, όπως οι πρόσθετοι ταμιευτήρες στη λεκάνη απορροής του Πηνειού (π.χ. στο Μουζάκι, στην Πύλη), μένουν στα χαρτιά για δεκαετίες.

Τα τεχνικά έργα που χρειάζονται είναι γνωστά. Εργα για τη συλλογή και αποθήκευση βρόχινου νερού, καθώς και των ποταμών και χειμάρρων, με την κατασκευή φραγμάτων και λιμνοδεξαμενών.

Εργα για την εξοικονόμηση και την αύξηση της αποδοτικότητας της χρήσης του νερού, για τη μείωση των απωλειών στα δίκτυα μεταφοράς, την αλλαγή μεθόδων άρδευσης.

Εργα για την ανακύκλωση του χρησιμοποιημένου νερού, με διαχωρισμό των χρήσεών του, με επαναχρησιμοποίηση των επεξεργασμένων λυμάτων στην άρδευση και στις βιομηχανικές χρήσεις. Γνωστές τεχνικές λύσεις επαναχρησιμοποίησης του νερού, που εφαρμόζονται από την Κύπρο μέχρι την Ισπανία.

Γιατί δεν υλοποιήθηκαν και δεν ιεραρχούνται αυτά τα αναγκαία έργα; Είναι όλες οι κυβερνήσεις ανίκανες, τεχνοκρατικά ανεπαρκείς, αδιάφορες;

Στην πραγματικότητα, ήταν και είναι πολύ ικανές να προωθούν τα συμφέροντα του μεγάλου κεφαλαίου, των ισχυρών ομίλων, και να εμφανίζουν τις επιλογές τους ως λύση στα προβλήματα του λαού.

Γι' αυτό για παράδειγμα απεντάχθηκαν από το Ταμείο Ανάκαμψης κρίσιμα έργα για την ύδρευση, την άρδευση και την αντιπλημμυρική προστασία, ύψους 300 εκατ. ευρώ. Γι' αυτό οι αντιπλημμυρικές υποδομές δεν θεωρούνται επιλέξιμες δαπάνες από την ΕΕ.

Παρότι δεν έχει δοθεί ακόμα στη δημοσιότητα η Μελέτη της «Deloitte» και το νέο Εθνικό Σχέδιο της κυβέρνησης για το Νερό, γνωρίζουμε ήδη τους σκοπούς που υπηρετούν: Την προσέλκυση νέων επενδύσεων και τη στήριξη της βιομηχανίας νερού της ΕΕ, με διασφάλιση της κερδοφορίας τους. Με αυτό το κριτήριο θα ιεραρχηθούν και θα επιλεγούν τα έργα ύδρευσης και άρδευσης του νέου σχεδίου, που αναμένεται να φτάσουν τα 11 δισ. ευρώ.

Το νέο σχέδιο θα υπηρετεί τις κατευθύνσεις της «πράσινης μετάβασης», της ενίσχυσης της ανθεκτικότητας της ΕΕ για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας, με τη στήριξη των νέων επενδύσεων των ομίλων.

Η προώθηση της πλήρους εμπορευματοποίησης του νερού και της ακριβής τιμολόγησης γίνεται με την προβολή του αυθαίρετου δόγματος «δεν θα βρούμε εύκολα περισσότερο νερό» και της απαίτησης της Κομισιόν για μείωση της κατανάλωσης έως το 2030.

Μέσα σ' αυτό το πλαίσιο θα εκτιναχθεί στην Ελλάδα το κόστος νερού και δεν αποκλείεται να ξεπεράσει τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Στην αύξηση του κόστους θα επιδράσουν: Η μετακύλιση στη λαϊκή κατανάλωση του κόστους νέων έργων σε ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ και ψηφιοποίησης των δικτύων, καθώς και η υπονόμευση των σημερινών ΔΕΥΑ και ΤΟΕΒ (...). Οι αυστηροί όροι χρηματοδότησης των νέων έργων από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, που απαιτούν μεγάλη πιστοληπτική ικανότητα, θα επιταχύνουν τη μετάβαση από τις σημερινές τοπικές ΔΕΥΑ σε μεγάλες ΑΕ για τη διαχείριση του νερού.

Γιατί στην ουσία ο πραγματικός στόχος στην Ελλάδα και στην ΕΕ είναι να μετατραπεί το νερό και η διαχείρισή του σε ακριβό εμπόρευμα, που θα αυξήσει τα κέρδη των ομίλων, και να αξιοποιηθούν τα προβλήματα σε περιοχές όπως η Θεσσαλία ως μοχλός προσέλκυσης κερδοφόρων επενδύσεων των ομίλων, που θα αλλάξουν, σε βάρος των αναγκών του λαού, τον παραγωγικό χαρακτήρα της περιοχής.