Σε ισχύ τέθηκε από χθες η απόφαση της Τεχεράνης για αναστολή της συνεργασίας του Ιράν με τη Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (IAEA), με φόντο την πρόσφατη πολεμική σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ - ΗΠΑ και Ιράν και τους αμερικανοϊσραηλινούς βομβαρδισμούς των ιρανικών πυρηνικών εγκαταστάσεων.

Η κίνηση της Τεχεράνης εντείνει αντιδράσεις και διεργασίες, με το Ισραήλ να καλεί τους Ευρωπαίους συμμάχους του που συμμετείχαν στη διεθνή Συμφωνία του 2015 για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα (Γερμανία, Γαλλία, Βρετανία) να επαναφέρουν όλες τις διεθνείς κυρώσεις κατά του Ιράν που ίσχυαν πριν από αυτήν.

Ιρανικά κρατικά ΜΜΕ ανέφεραν ότι ο Πρόεδρος της χώρας Μ. Πεζεσκιάν «υπέγραψε τον νόμο που αναστέλλει τη συνεργασία με τη Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας», κάτι που σημαίνει ότι το μέτρο που ψηφίστηκε από το ιρανικό κοινοβούλιο έχει πλέον τεθεί σε ισχύ.

Ο ίδιος ο Πεζεσκιάν, σε πρόσφατες δηλώσεις του σε συνομιλία του με τον Γάλλο Πρόεδρο, είχε αναφέρει ότι η απόφαση αυτή «αποτελεί φυσική απάντηση στην αδικαιολόγητη, αντιπαραγωγική και καταστροφική συμπεριφορά του γενικού διευθυντή της ΙΑΕΑ» κατά τη σύγκρουση με το Ισραήλ και τις ΗΠΑ.

Η Τεχεράνη κατηγορεί την ΙΑΕΑ για την έγκριση ψηφίσματος που ανέφερε ότι το Ιράν δεν τηρεί τις διεθνείς υποχρεώσεις του για το πυρηνικό του πρόγραμμα, λέγοντας ότι αυτό έδωσε πρόσχημα για τις ισραηλινές επιθέσεις που ξεκίνησαν αμέσως μετά, όπως και για τη μη καταδίκη των αμερικανοϊσραηλινών επιθέσεων στις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις.

Στο μεταξύ ο Ιρανός ΥΠΕΞ, Αμπάς Αραγτσί, σε συνέντευξή του στο δίκτυο «CBS News» δήλωσε ότι «κανείς δεν γνωρίζει ακριβώς τι έχει συμβεί στο Φορντό» (την κύρια ιρανική πυρηνική εγκατάσταση η οποία βομβαρδίστηκε από τις ΗΠΑ), προσθέτοντας ωστόσο πως «αυτό που γνωρίζουμε μέχρι στιγμής είναι ότι οι εγκαταστάσεις έχουν υποστεί σοβαρές και βαριές ζημιές».

Απαράδεκτη χαρακτήρισαν οι ΗΠΑ την απόφαση του Ιράν να αναστείλει τη συνεργασία με την ΙΑΕΑ, ενώ το Ισραήλ έσπευσε να ζητήσει την επιβολή κυρώσεων.

Η εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Τάμι Μπρους, δήλωσε ότι η ιρανική απόφαση είναι απαράδεκτη και ότι η Τεχεράνη πρέπει να συνεργαστεί πλήρως με την υπηρεσία του ΟΗΕ, χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση.

Ο δε Ισραηλινός ΥΠΕΞ Γκ. Σάαρ ζήτησε από τη Γερμανία, τη Γαλλία και τη Βρετανία να ενεργοποιήσουν τη ρήτρα της διεθνούς Συμφωνίας του 2015, η οποία δίνει τη δυνατότητα για επαναφορά όλων των κυρώσεων κατά του Ιράν που ίσχυαν πριν από αυτή.

Η εν λόγω ρήτρα (μηχανισμός snapback) ουσιαστικά επιτρέπει σε καθένα από τα μόνιμα κράτη - μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ να επαναφέρει όλες τις κυρώσεις κατά του Ιράν, χωρίς να μπορεί άλλο κράτος - μέλος του Συμβουλίου να ασκήσει βέτο.

Με περισσή υποκρισία και προκλητικότητα - από το κράτος του Ισραήλ, το οποίο κατέχει πυρηνικά όπλα χωρίς να το δηλώνει επίσημα και χωρίς να συμμετέχει σε καμία σχετική Συνθήκη - ο Ισραηλινός ΥΠΕΞ δήλωσε ότι η απόφαση της Τεχεράνης να αναστείλει τη συνεργασία με την ΙΑΕΑ αποτελεί «μια πλήρη αποποίηση όλων των διεθνών πυρηνικών υποχρεώσεων και δεσμεύσεων»...

Υπενθυμίζεται ότι με ενεργοποίηση του μηχανισμού snapback και επαναφορά όλων των διεθνών κυρώσεων είχε απειλήσει τις προηγούμενες μέρες και ο Γάλλος ΥΠΕΞ Ζαν Νοέλ Μπαρό, «προειδοποιώντας» ότι το Παρίσι μπορεί με μια επιστολή προς τον ΟΗΕ να επαναφέρει το παγκόσμιο εμπάργκο κατά του Ιράν.

Στο θέμα της ανάγκης συνεργασίας του Ιράν με την ΙΑΕΑ συμφώνησαν οι Πρόεδροι της Γαλλίας και της Ρωσίας κατά την προχθεσινή συνομιλία τους, σύμφωνα με τις ανακοινώσεις των δύο πλευρών.

Από τη μεριά του ΟΗΕ, τέλος, ο εκπρόσωπός του, Στ. Ντουζαρίκ, ανέφερε ότι η απόφαση της Τεχεράνης είναι «προφανώς ανησυχητική» και ότι ο γγ του Οργανισμού «επέμεινε στην έκκλησή του προς το Ιράν να συνεργαστεί με την ΙΑΕΑ».

Σε ένα τέτοιο φόντο, σύμφωνα με το ιρανικό ΜΜΕ «Εντεχάμπ» η Τεχεράνη εξετάζει το ενδεχόμενο να προχωρήσει στην αγορά μαχητικών αεροσκαφών από την Κίνα.

Το Ιράν ενδιαφέρεται για την εκδοχή προς εξαγωγή του μαχητικού αεροσκάφους J-10 («Chengdu»), το οποίο ενεπλάκη φέτος σε αερομαχίες με ευρωατλαντικού σχεδιασμού μαχητικά, στο πλαίσιο της σύγκρουσης Ινδίας - Πακιστάν.

Το δημοσίευμα συνδέει την πρόσφατη συμμετοχή του Ιρανού υπουργού Αμυνας σε σύνοδο του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης, στην κινεζική πόλη Τσινγκντάο, με συζητήσεις γι' αυτό το ενδεχόμενο.

Αναλύσεις επισημαίνουν ως πιο οφθαλμοφανές στρατιωτικό μειονέκτημα του Ιράν απέναντι στο Ισραήλ τον απαρχαιωμένο στόλο και εξοπλισμό της Πολεμικής Αεροπορίας του, με πολλά από τα αεροσκάφη που διαθέτει, όπως τα F-14 («Grumman»), να αποτελούν «κληρονομιά» της εποχής του σάχη, το καθεστώς του οποίου είχε στενή σχέση με τις ΗΠΑ. Τα εν λόγω αεροσκάφη είναι απαρχαιωμένα και δεν μπορούν να εκσυγχρονιστούν.

Το Ιράν διαθέτει επίσης ορισμένα ρωσικά αεροσκάφη πολύ παλαιών τύπων. Στο πλαίσιο της συνεργασίας του με τη Ρωσία, το Ιράν επιδίωξε να αποκτήσει τα τελευταία χρόνια σύγχρονα μαχητικά της κατασκευάστριας «Σουχόι» και πιο συγκεκριμένα Su-35, που θεωρούνται γενιάς «4,5».

Σύμφωνα με το ίδιο δημοσίευμα, ωστόσο, το Ιράν έχει παραλάβει έως 4 τέτοια ρωσικά αεροσκάφη, ενώ τα υπόλοιπα 50 δεν αναμένεται να παραδοθούν στα αμέσως επόμενα χρόνια.

Δημοσίευμα του αμερικανικού πρακτορείου «Reuters» ανέφερε εξάλλου ότι το Ιράν φόρτωσε ναυτικές νάρκες σε πλοία στον Περσικό Κόλπο τον περασμένο μήνα, μια κίνηση που φαίνεται να ενέτεινε τις ανησυχίες στην Ουάσιγκτον ότι η Τεχεράνη ετοιμαζόταν να κλείσει τα Στενά του Ορμούζ μετά τα πλήγματα του Ισραήλ σε ιρανικό έδαφος.

Οι προετοιμασίες, που έγιναν αντιληπτές από τις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες, ξεκίνησαν λίγο μετά την αρχική πυραυλική επίθεση του Ισραήλ κατά του Ιράν στις 13 Ιούνη, δήλωσαν στο «Reuters» δύο Αμερικανοί αξιωματούχοι.

Υπενθυμίζεται ότι περίπου το ένα πέμπτο των παγκόσμιων μεταφορών πετρελαίου και φυσικού αερίου γίνεται από τα Στενά του Ορμούζ, μία από τις πιο πολυσύχναστες θαλάσσιες οδούς στον κόσμο, η οποία βρίσκεται μεταξύ του Ομάν και του Ιράν και συνδέει τον Περσικό Κόλπο με τον Κόλπο του Ομάν στα νότια και με την Αραβική Θάλασσα.

Ο ισραηλινός στρατός, ο οποίος έχει επεκτείνει την κατοχή εδαφών στη νότια Συρία, ανακοίνωσε χθες ότι συνέλαβε τα μέλη «τρομοκρατικού πυρήνα που είχε ενεργοποιηθεί από το Ιράν» σε επιδρομή που πραγματοποίησε στην περιοχή.

Σύμφωνα με τη συριακή κρατική τηλεόραση, ισραηλινή περίπολος «αποτελούμενη από 8 οχήματα και περίπου 40 στρατιώτες συνέλαβε τρεις ανθρώπους στο χωριό αλ Μπασάλι», στην περιφέρεια Κουνέιτρα, στα Υψίπεδα του Γκολάν.

Αναφερόμενη στην επιδρομή, η ΜΚΟ «Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων» ανακοίνωσε ότι οι συλληφθέντες είναι «τρεις πολίτες παλαιστινιακής καταγωγής».

Στις 12 Ιούνη η συριακή πλευρά είχε ανακοινώσει ότι ένας άμαχος σκοτώθηκε και 7 άνθρωποι απήχθησαν σε διείσδυση του ισραηλινού στρατού στη νότια Συρία, όπου ο ισραηλινός στρατός είχε ανακοινώσει ότι συνέλαβε πολλά μέλη της παλαιστινιακής Χαμάς.

Να σημειωθεί ότι στο πρόσφατο εκτελεστικό διάταγμα που υπέγραψε ο Αμερικανός Πρόεδρος Ντ. Τραμπ για την άρση των κυρώσεων κατά της Συρίας, μία από τις προϋποθέσεις που θέτει στην κυβέρνηση των τζιχαντιστών την οποία αβαντάρει, είναι η αντιμετώπιση και απέλαση των «Παλαιστινίων τρομοκρατών»...