Ονόματα υπουργών, βουλευτών, πολιτευτών και τοπικών παραγόντων σφυρίζουν στον αέρα, η κυβέρνηση περιορίζει τις ευθύνες στους άμεσα εμπλεκόμενους, τα υπόλοιπα συστημικά κόμματα ζητάνε την παραίτησή της για διαφθορά και όλοι μαζί φροντίζουν να μείνει έξω απ' το κάδρο η πραγματική «πέτρα» του σκανδάλου: Η ΕΕ και η ΚΑΠ, το σάπιο κράτος και οι κυβερνήσεις του κεφαλαίου. Αυτό είναι το έδαφος πάνω στο οποίο φυτρώνουν τα σκάνδαλα τύπου ΟΠΕΚΕΠΕ, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε όλη την ΕΕ. Μια αναδρομή στην εξέλιξη της ΚΑΠ, με τη βοήθεια σημειώματος του Τμήματος Αγροτικής Πολιτικής της ΚΕ του ΚΚΕ, που δημοσίευσε πριν από λίγες βδομάδες ο «Ριζοσπάστης» (7-8/6), αποκαλύπτει ξεκάθαρα γιατί οι ρίζες του σκανδάλου βρίσκονται στην πολιτική της.

Εχουμε και λέμε λοιπόν: Στο πλαίσιο εφαρμογής της Γενικής Συμφωνίας Δασμών και Εμπορίου - GATT (υπογράφτηκε το 1994 και αποτυπώνει έναν νέο συμβιβασμό για τη μοιρασιά της λείας ανάμεσα στα μονοπώλια των σημαντικότερων ιμπεριαλιστικών κέντρων της εποχής, ΗΠΑ, ΕΕ, Ιαπωνίας κ.ά.), αποσυνδέθηκαν οι επιδοτήσεις από την παραγωγή, τόσο στον αγροτικό όσο και στον κτηνοτροφικό τομέα. Με τις αναθεωρήσεις της ΚΑΠ εκείνης της εποχής, η ΕΕ υιοθέτησε τις λεγόμενες «άμεσες» ενισχύσεις (πρώτος πυλώνας), που χορηγούνταν όχι με βάση την παραγωγή, αλλά την έκταση της γης που είχε στην ιδιοκτησία του ή νοίκιαζε ο δικαιούχος επιδότησης. Το επιχείρημα ήταν ότι με αυτόν τον τρόπο η παραγωγή «θα προσανατολιστεί περισσότερο στην αγορά» και οι αγρότες «θα έχουν την ελευθερία να παράγουν σύμφωνα με τη ζήτηση».

Η «ελευθερία» βέβαια αφορούσε αποκλειστικά τα μονοπώλια, που απέκτησαν μεγαλύτερες δυνατότητες εξασφάλισης πρώτων υλών απ' όπου τους συνέφερε περισσότερο (π.χ. από τρίτες χώρες, λόγω άρσης ή μείωσης ορισμένων δασμών). Με αυτόν τον τρόπο μπορούσαν να συμπιέζουν περαιτέρω τις τιμές που προμηθεύονταν τα εγχώρια αγροτικά προϊόντα. Παράλληλα, δόθηκε βάρος στην επιδότηση επενδυτικών σχεδίων (δεύτερος πυλώνας - πυλώνας «αγροτικής ανάπτυξης») για να επιταχυνθεί η διαμόρφωση μεγάλων καπιταλιστικών εκμεταλλεύσεων. Οι αλλαγές αυτές σε κάθε χώρα συνοδεύτηκαν από προσαρμογές στον κρατικό μηχανισμό, προκειμένου να αντεπεξέλθει στις νέες απαιτήσεις. Ετσι, το 1998 συστάθηκε ο ΟΠΕΚΕΠΕ, ως «σύγχρονος» κρατικός φορέας (ΝΠΙΔ εποπτευόμενο από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων), αρμόδιος για τις επιδοτήσεις.

Η επιδότηση με κριτήριο την έκταση της επιλέξιμης αγροτικής γης και όχι την πραγματική παραγωγή, σε αντίθεση με όσα ζητούσαν οι αγρότες και το συνεπές αγωνιστικό κίνημά τους στη χώρα μας, είχε αποτέλεσμα να εμφανίζονται ως δικαιούχοι επιδότησης ιδιοκτήτες αγροτικής γης, χωρίς οι ίδιοι απαραίτητα να αναπτύσσουν αγροτική δραστηριότητα. Αντίστοιχα στην κτηνοτροφία, θα έπρεπε τα ζώα - ακόμα κι αν είναι αποκλειστικά σταβλισμένα - να αντιστοιχούνται με εκτάσεις βοσκοτόπων και με βάση αυτές να καταβάλλεται η επιδότηση. Με την αναθεώρηση της ΚΑΠ του 2013, η ΕΕ περιέλαβε στους επιλέξιμους βοσκότοπους μόνο χορτολιβαδικές εκτάσεις και απέκλεισε εκείνες με χαμηλή ξυλώδη βλάστηση, που χαρακτηρίζουν τουλάχιστον κατά 40% το ελληνικό τοπίο. Το γεγονός αυτό εγκυμονούσε κινδύνους να κοπούν τα δικαιώματα επιδότησης για τις εκτάσεις αυτές, ενώ επιβλήθηκαν και πρόστιμα από την Κομισιόν. Η καύσιμη ύλη για να ξεσπάσει η φωτιά του σκανδάλου του ΟΠΕΚΕΠΕ είχε αρχίσει να συγκεντρώνεται επικίνδυνα...

Επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ το 2015, ψηφίστηκε στη Βουλή νομοσχέδιο που έδινε τη δυνατότητα να χαρακτηρίζονται «βοσκότοποι» δάση και δασικές εκτάσεις. Το νομοσχέδιο στήριξαν όλοι - πλην ΚΚΕ - με τη δικαιολογία ότι δεν έπρεπε να χαθούν επιδοτήσεις. Με την «τεχνική λύση» που ψήφισαν και είχε την έγκριση των Βρυξελλών, έγινε κατανομή δημόσιων βοσκοτοπικών εκτάσεων των Περιφερειών με πλεόνασμα (Ηπειρος, Δυτική Μακεδονία κ.ά.) σε κτηνοτρόφους που είχαν έδρα σε Περιφέρειες με έλλειμμα βοσκοτόπων (Κρήτη, Θεσσαλία κ.ά.), λόγω μεγάλης πυκνότητας κτηνοτροφικού κεφαλαίου. Ασφαλώς, η κατανομή ήταν εικονική, δηλαδή στα χαρτιά, και δεν είχε σχέση με το πού και το αν έβοσκε ο κάθε παραγωγός το κοπάδι του. Ταυτόχρονα, η ίδια η ΚΑΠ έδινε τη δυνατότητα να χορηγούνται επιδοτήσεις σε βοσκότοπους χωρίς να υπάρχει κτηνοτροφικό κεφάλαιο, αρκεί αυτοί να συντηρούνταν σε «καλή κατάσταση».

Η ΕΕ επανέφερε το 2017 τη χαμηλή ξυλώδη βλάστηση στον ορισμό του βοσκότοπου. Αυτή η εξέλιξη δημιούργησε ένα «πλεόνασμα» εκτάσεων που άρχισαν να «μοιράζονται» για την ενεργοποίηση δικαιωμάτων, τα οποία αντλούνται από το «εθνικό απόθεμα». Για παράδειγμα, γονιός μπορούσε να μεταβιβάζει στα παιδιά του κτηνοτροφικά ζώα, να εξακολουθεί να λαμβάνει την επιδότηση που έπαιρνε πριν τη μεταβίβασή τους και τα παιδιά του να δικαιούνται δικαιώματα από το εθνικό απόθεμα! Δηλαδή, στον ίδιο αριθμό ζώων αντιστοιχούσαν περισσότερα δικαιώματα, που ενεργοποιούνταν από τις επιπλέον εκτάσεις βοσκοτόπων, και κατά συνέπεια μεγαλύτερη επιδότηση για ανύπαρκτη όμως κτηνοτροφική δραστηριότητα! Οταν αργότερα (2022) ο ΟΠΕΚΕΠΕ έθεσε ως προϋπόθεση την ύπαρξη ζώων για να διατηρήσει και να ενεργοποιήσει κάποιος δικαιώματα, ο συνολικός αριθμός των ζώων που δηλώνονταν αυξήθηκε κατακόρυφα από τη μια χρονιά στην άλλη!

Τι συνέβη στην πραγματικότητα, στην πορεία εξέλιξης και προσαρμογής της ΚΑΠ; Δόθηκε η δυνατότητα από ένα κοπάδι με συγκεκριμένο αριθμό ζώων να αντλούνται διπλάσιες ή και τριπλάσιες επιδοτήσεις, αντίστοιχες των βοσκήσιμων εκτάσεων. Στη συνέχεια, αυτές οι πολλαπλάσιες επιδοτήσεις οδήγησαν στον πλασματικό πολλαπλασιασμό των ζώων που δηλώνονταν. Αποτέλεσμα όλων των παραπάνω ήταν να καταστούν με διάφορους τρόπους δικαιούχοι επιδότησης όχι μόνο όσοι είχαν κοπάδια και η επιδότησή τους απαιτούσε εικονικούς βοσκότοπους βάσει της ΚΑΠ, αλλά και όσοι μπόρεσαν να εξασφαλίσουν δικαιώματα και εκτάσεις. Στην όλη διαδικασία, το σάπιο αστικό κράτος και οι μηχανισμοί του, που είναι εχθρικοί στις λαϊκές ανάγκες, επειδή υπερασπίζονται με νόμιμα και «μη νόμιμα» μέσα τα συμφέροντα των λίγων, έπαιξε καθοριστικό ρόλο, όπως δείχνουν οι αποκαλύψεις των συνομιλιών, με υπουργούς, κομματάρχες και στελέχη κρατικών οργανισμών να κανονίζουν άλλοτε την καταγραφή πλασματικών κοπαδιών και άλλοτε το «φούσκωμα» εικονικών εκτάσεων.

Η αντιπαράθεση για το σκάνδαλο γίνεται τώρα «βούτυρο στο ψωμί» των σχεδιασμών των μονοπωλίων στο νέο τοπίο που διαμορφώνουν οι μεταξύ τους ανταγωνισμοί και που πληρώνουν πάντα οι λαοί, οι εργαζόμενοι, οι βιοπαλαιστές αγρότες, όπως επιβεβαιώνουν τα όσα επακολούθησαν ανάλογες «αποκαλύψεις» στο παρελθόν. Το αυτονόητο αίτημα της πλήρους και σε βάθος διερεύνησης, της απόδοσης των πολιτικών και ποινικών ευθυνών, η απαίτηση να μην επιβαρυνθεί ο λαός το κόστος των όποιων προστίμων επιβληθούν, πρέπει να «μπολιαστεί» με τον αγώνα αγροτών και εργαζομένων ενάντια στην πολιτική που τους ξεκληρίζει και παράλληλα στερεί από το τραπέζι της λαϊκής οικογένειας φτηνά και ποιοτικά τρόφιμα, διαμορφώνοντας το ιδανικό περιβάλλον για να εξασφαλίζουν νόμιμα και «παράνομα» το «παντεσπάνι» τους διάφοροι επιτήδειοι. Κυρίως οι μεγάλες εκμεταλλεύσεις και τα μονοπώλια του αγροτοδιατροφικού τομέα, στα μέτρα των οποίων κόβεται και ράβεται η ΚΑΠ της ΕΕ...