ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σάββατο 28 Ιούνη 2025 - Κυριακή 29 Ιούνη 2025
Σελ. /40
ΔΟΡΥΦΟΡΟΣ BIOMASS ΤΟΥ ESA
Πλήρης κατόπτευση της βλάστησης, ακόμη και ματιά κάτω από το έδαφος

Το μεγάλο κάτοπτρο του ραντάρ του Biomass μετά το ξεδίπλωμά του, όταν ο δορυφόρος τέθηκε σε τροχιά
Το μεγάλο κάτοπτρο του ραντάρ του Biomass μετά το ξεδίπλωμά του, όταν ο δορυφόρος τέθηκε σε τροχιά
Πριν λίγες μέρες ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) έδωσε στη δημοσιότητα τις πρώτες φωτογραφίες από τον δορυφόρο Biomass (Βιομάζα), που σηματοδοτεί ένα άλμα μπροστά για την ικανότητα κατανόησης των δασών της Γης, των μεταβολών που συμβαίνουν σε αυτά και του τρόπου που συμβάλλουν στον παγκόσμιο κύκλο του άνθρακα. Ομως, αυτές οι πρώτες ματιές ξεπερνούν τα δάση. Ο δορυφόρος επιδεικνύει ήδη δυνατότητες να προσφέρει πιο ολοκληρωμένη εικόνα και να αποκαλύψει κρυμμένα μυστικά για μερικά από τα πιο ακραία περιβάλλοντα στη Γη.

Η αποστολή Biomass εξερεύνησης του πλανήτη μας εκτοξεύτηκε πριν δύο μήνες και βρίσκεται ακόμα στη φάση προσαρμογής στο διαστημικό περιβάλλον και ρυθμίσεων των οργάνων, ώστε να προσφέρει στους επιστήμονες τα υψηλής ποιότητας δεδομένα που χρειάζονται για να υπολογίσουν με ακρίβεια πόσος άνθρακας αποθηκεύεται στα δάση της υδρογείου. Ακόμα και σ' αυτήν την αρχική φάση, όμως, οι πρώτες φωτογραφίες που έστειλε είναι εκπληκτικές. Ο δορυφόρος Biomass είναι ο πρώτος που φέρει ένα ραντάρ συνθετικού διαφράγματος ζώνης P, που το σήμα του είναι ικανό να διαπεράσει τον θόλο του πυκνού δάσους ο οποίος δημιουργείται από το ανώτερο μέρος της φυλλωσιάς, εμποδίζοντας την ορατότητα έως το έδαφος. Ετσι, ο Biomass μπορεί να δει τους κορμούς, τα μεγαλύτερα και τα μικρότερα κλαδιά, επιτρέποντας τον προσδιορισμό του όγκου τους και μια καλή προσέγγιση για την ποσότητα άνθρακα που περιέχουν, πράγμα που είναι και ο βασικός στόχος της αποστολής.

Εικόνα από το τροπικό δάσος στη βόρεια Βραζιλία
Εικόνα από το τροπικό δάσος στη βόρεια Βραζιλία
Μία από τις πρώτες εικόνες ήταν από δάση της Βολιβίας, που τα τελευταία χρόνια έχουν υποστεί σημαντική αποψίλωση, κυρίως για επέκταση της γεωργικής καλλιέργειας. Η εικόνα που σχηματίστηκε χρησιμοποιώντας τα διαφορετικά κανάλια πόλωσης του ραντάρ του Biomass αποκαλύπτει - αποτυπώνοντας με διαφορετικό χρώμα - τα διακριτά χαρακτηριστικά του τοπίου. Οι πράσινες αποχρώσεις αντιπροσωπεύουν τροπικό δάσος, οι κοκκινωπές δασωμένες πλημμυρικές πεδιάδες και υγρότοπους και οι γαλάζιες - μοβ χορτολιβαδικές εκτάσεις, ενώ οι μαύρες περιοχές είναι ποτάμια και λίμνες. Στη Λεκάνη του Αμαζονίου, ορισμένα ποτάμια ρέουν ελεύθερα από τους περιορισμούς των φραγμάτων και μπορούν να σχηματίζουν πολύπλοκους μαιάνδρους. Η εικόνα συλλαμβάνει ένα τέτοιο ποτάμι, και συγκεκριμένα το ποτάμι Μπένι, που ρέει από τις Ανδεις μέσω των πεδιάδων της Βολιβίας, βορειοανατολικά προς τη Βραζιλία.

Συνδυασμός

Η δύναμη της αποστολής Biomass δεν βρίσκεται απλώς στην αναγνώριση χαρακτηριστικών από μία εικόνα, αλλά στην ιδιαίτερη τεχνική λήψης δεδομένων και στην ικανότητα να συνδυάζει τις παρατηρήσεις της ίδιας περιοχής για να αποκαλύψει το ύψος των δέντρων του δάσους και τη βιομάζα τους. Η εικόνα με το πράσινο δάσος είναι από την ίδια περιοχή, τραβηγμένη από τον δορυφόρο Copernicus Sentinel-2, και καταγράφει μόνο την κορυφή του θόλου του τροπικού δάσους.

Φτάνοντας μέχρι τη ρίζα των δέντρων, ο Biomass μπορεί παράλληλα να αποκαλύψει λεπτομέρειες της τοπογραφίας του εδάφους όπου είναι ανεπτυγμένο το δάσος. Στο κάτω μέρος της φωτογραφίας από το τροπικό δάσος στη βόρεια Βραζιλία (της πρώτης που τράβηξε ο Biomass) κυριαρχούν οι ροζ και κόκκινες αποχρώσεις, που αποκαλύπτουν την ύπαρξη υγρότοπων. Η κυριαρχία των κόκκινων τόνων κατά μήκος του ποταμού δείχνει πλημμυρικές πεδιάδες, ενώ στο πάνω μέρος της εικόνας το έντονο πράσινο χρώμα αποκαλύπτει πιο ανώμαλο έδαφος και πυκνό, συνεχές τροπικό δάσος.

Συγκριτική φωτογραφία της ίδιας περιοχής του βολιβιανού τροπικού δάσους, από τον δορυφόρο Sentinel-2 (πάνω) και τον Biomass (κάτω)
Συγκριτική φωτογραφία της ίδιας περιοχής του βολιβιανού τροπικού δάσους, από τον δορυφόρο Sentinel-2 (πάνω) και τον Biomass (κάτω)
Μια άλλη εικόνα δείχνει τροπικό δάσος στα νησιά της Ινδονησίας. Πρόκειται για το τροπικό δάσος Χαλμαχέρα, σε ορεινό έδαφος, ηφαιστειογενούς προέλευσης. Πολλά ηφαίστεια παραμένουν ενεργά στην περιοχή, μεταξύ τους το όρος Γκαμκονόρα, ορατό κοντά στην εικονιζόμενη βόρεια ακτή.

Το ραντάρ της αποστολής αναμένεται να μπορεί να διεισδύσει μέσα από τη στεγνή άμμο μέχρι και 5 μέτρα, με αποτέλεσμα τα δεδομένα του να είναι χρήσιμα για τη χαρτογράφηση υπόγειων γεωλογικών χαρακτηριστικών σε ερήμους, όπως τα σημάδια από τις κοίτες αρχαίων ποταμών και τους βυθούς λιμνών. Κάτι τέτοιο θα βοηθήσει στην κατανόηση του κλίματος του παρελθόντος και θα βοηθήσει ακόμα και στην αναζήτηση υπόγειων υδάτων σε περιοχές των ερήμων. Το μεγάλο μήκος κύματος που χρησιμοποιεί το ραντάρ του Biomass τού επιτρέπει να διεισδύσει βαθιά ακόμα και μέσα στον πάγο, αποκαλύπτοντας την εσωτερική δομή του και την κίνηση παγετώνων, με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα συγκριτικά με τα ραντάρ μικρότερου μήκους κύματος προηγούμενων αποστολών.


Απεικόνιση τροπικού δάσους της Ινδονησίας, με εμφανή τα ηφαίστεια και άλλα τοπογραφικά χαρακτηριστικά
Απεικόνιση τροπικού δάσους της Ινδονησίας, με εμφανή τα ηφαίστεια και άλλα τοπογραφικά χαρακτηριστικά

Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγή: www.esa.int



Διακήρυξη της ΚΕ του ΚΚΕ για τη συμπλήρωση 80 χρόνων από το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και την Αντιφασιστική Νίκη των Λαών
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ