Κόντρα στο αφήγημα περί «δίκαιης» και «βιώσιμης» ανάπτυξης, στην οποία τάχα θα βγουν όλοι κερδισμένοι, τα όσα λένε οι εργαζόμενοι που συσπειρώνονται στην Επιτροπή Αγώνα Ενάντια στο κλείσιμο του ΑΗΣ Μελίτης, φέρνουν στο προσκήνιο την «επόμενη μέρα» μετά και το κλείσιμο του ΑΗΣ, την 1η Απρίλη που μας πέρασε, παρά την πίεση εργαζομένων και κατοίκων που ανάγκασαν αρχικά κυβέρνηση και ΔΕΗ ΑΕ να υποχωρήσουν σε τρίμηνη παράταση, δείχνουν πως τα συμφέροντα των επιχειρηματικών ομίλων δεν συμβιβάζονται με αυτά των εργαζομένων.

Σύμφωνα με τα μέλη της Επιτροπής, από τους 160 μόνιμους εργαζόμενους που απασχολούσε ο ΑΗΣ, 30 έχουν μείνει ακόμη στη μονάδα, 48 βγήκαν σε «εθελούσια», ενώ 80 μεταφέρονται σε άλλα ορυχεία και ΑΗΣ χωρίς όμως να ξέρουν με σιγουριά τι τους περιμένει. Για παράδειγμα, αρκετοί από τους εργαζόμενους μετακινήθηκαν προσωρινά σε ΑΗΣ Πτολεμαΐδα 5, ΑΗΣ Καρδιάς, σε σταθμούς της ΔΕΗ σε Αμύνταιο και Εδεσσα, κάποιοι από τους οποίους κλείνουν κι αυτοί σε σύντομο χρονικό διάστημα... Κι όλα αυτά για όσους πρόλαβαν την πρώτη φάση της μετακίνησης, ενώ άλλοι πρόκειται να μετακινηθούν σε δεύτερη ή τρίτη φάση ανάλογα την ειδικότητά τους ακόμη και σε νησιά. «Και μετά τι;», όπως εύλογα αναρωτιούνται οι εργαζόμενοι.

Ο Γιάννης Σοβισβλής, πρώην εργαζόμενος στον ΑΗΣ Μελίτης, είναι ένας από τους «τυχερούς», όπως περιπαιχτικά σχολιάζει, αφού μετακινήθηκε πρόσφατα στον Υδροηλεκτρικό Σταθμό του Αγρα της Πέλλας που δεν κινδυνεύει να κλείσει άμεσα. Αναγκάζεται όμως κι αυτός να κάνει χιλιόμετρα πλέον μαζί με άλλους εργαζόμενους. «Γνωρίζουμε ότι η πολιτική της "απελευθέρωσης" της Ενέργειας και της "πράσινης μετάβασης", η απολιγνιτοποίηση μας έφερε ως εδώ, με ευθύνη όλων των προηγούμενων κυβερνήσεων... Αυτή η πολιτική έχει κερδισμένους μόνο τους ομίλους και μόνιμα χαμένο τον λαό», μας λέει, ενώ σημειώνει πως «μέσα από αυτόν τον αγώνα έστω και ένας εργαζόμενος να έβγαλε συμπεράσματα μέσα από την πείρα του είναι κέρδος».

Ο Σάκης Μάινος, από την άλλη, πρώην εργαζόμενος κι αυτός στον ΑΗΣ Μελίτης, περιμένει ακόμη να μάθει πότε θα μετακινηθεί στον νέο σταθμό... «Σε οκτώ μήνες μπορεί να κλείσει κι αυτός. Δεν είναι εξασφάλιση να φύγω από το σπίτι μου και να πάω στην άλλη άκρη της Ελλάδας με τα διπλάσια έξοδα... Δεν είναι λύση να χαλάνε σε έναν εργαζόμενο τον προγραμματισμό που έχει κάνει στη ζωή του, για παράδειγμα αν πήρε δάνεια για να χτίσει σπίτι... Δεν είναι λίγο πράγμα να φύγεις από τον τόπο σου».

Σε ακόμη χειρότερη μοίρα βρίσκονται οι εργολαβικοί εργαζόμενοι που δούλευαν με συμβάσεις. Συγκεκριμένα, όπως αναφέρουν, παρά τις τάχα προφορικές υποσχέσεις από τοπικά κυβερνητικά στελέχη και ΔΕΗ ΑΕ για ένταξή τους σε σεμινάρια επανακατάρτισης και απορρόφησή τους σε προγράμματα απασχόλησης, οι πρώην συμβασιούχοι βρίσκονται στον αέρα. Σήμερα, από τους περίπου 120 εργαζόμενους έχουν μείνει μόλις 5 προσωρινά για βάρδια στη μονάδα. «Ενώ μας λέγανε ότι κάπου θα συνεχίσουμε, ξαφνικά σταματήσαμε. Δεν ξέρουμε αν υπάρχει κάποια εργολαβία να περιμένουμε. Κάποιοι από εμάς φύγαν για σεζόν... Κάποιοι βρήκαν κάποια δουλειά σε άλλο κλάδο και οι υπόλοιποι δεν ξέρουμε τι θα κάνουμε...» αναφέρουν στον «Ριζοσπάστη».

Να σημειωθεί πως πέρα από τους μόνιμους εργαζόμενους που έχουν ξεκινήσει ήδη τις μετακινήσεις από εδώ και από εκεί, περισσότεροι από τους μισούς πρώην εργολαβικούς που πετάχτηκαν στην ανεργία με το κλείσιμο του ΑΗΣ ζουν στη Μελίτη. Τον κίνδυνο για ακόμη μεγαλύτερη πιθανότητα ερήμωσης της περιοχής σχολίασε ο Θανάσης Ουρούμης, αυτοαπασχολούμενος αρτοποιός στη Μελίτη, τονίζοντας πως το κλείσιμο του ΑΗΣ έχει ήδη σοβαρές επιπτώσεις στον τζίρο των μαγαζιών: «Μιλάμε για 300 οικογένειες. Οι μισοί από αυτούς είναι σήμερα άνεργοι. Ποιος θα αγοράσει ψωμί, γάλα, καφέ στο χωριό... Αυτό είναι το πρώτο που φαίνεται. Σε περίπτωση όμως που αυτοί οι άνθρωποι φύγουνε, η κατάσταση θα επιδεινωθεί ακόμη περισσότερο. Οι μεγαλύτερες επιπτώσεις θα φανούν σε λίγους μήνες». Είναι αρκετοί που ήδη αναγκάζονται να φύγουν για να βρουν δουλειά, όπως λένε οι κάτοικοι.

Οι εργαζόμενοι και τα μέλη της Επιτροπής Αγώνα ενάντια στο κλείσιμο του ΑΗΣ Μελίτης έδωσαν μια πολύμηνη παλικαρίσια μάχη κόντρα σε «θεούς και δαίμονες». Οπως ανέδειξαν και οι ίδιοι μέσα από τη συζήτηση, σε αυτόν τον αγώνα συνάδελφοι ενώθηκαν από κοινού αφήνοντας πίσω κάλπικους και επικίνδυνους διαχωρισμούς (όπως μόνιμοι και συμβασιούχοι), διέκριναν φίλους και εχθρούς τόσο σε κεντρικό πολιτικό επίπεδο όσο και σε τοπικό και συνδικαλιστικό.

Δεν τσίμπησαν στο αφήγημα ότι από τη «δήθεν» «πράσινη μετάβαση» θα βγούνε όλοι κερδισμένοι, ούτε γλίστρησαν στις μπανανόφλουδες που έστηναν κατά καιρούς τόσο η διοίκηση της ΔΕΗ ΑΕ, όσο και οι εργοδοτικές συμβιβασμένες ηγεσίες των ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ και «ΣΠΑΡΤΑΚΟΣ». Είδαν συνδικαλιστικά στελέχη να διαφημίζουν ως πλασιέ τα σχέδια της ΔΕΗ ΑΕ, να καλλιεργούν αυταπάτες όπως «να κλείσει ο ΑΗΣ και μετά να κατατεθεί αίτημα επαναλειτουργίας», να απουσιάζουν από τους αγώνες των εργαζομένων έξω από την πύλη του εργοστασίου ακόμη κι όταν έκλεινε ο σταθμός.

Οι εργαζόμενοι έχουν πλέον συσσωρευμένη πείρα, ώστε να επιλέξουν με ποιους θα πάνε και ποιους θα αφήσουν, αλλά και τη δυνατότητα να συνεχίσουν, έστω και από άλλα «πόστα», τον αγώνα «για τη ζωή ενάντια στα κέρδη»... Ηδη διεκδικούν το αίτημα να λυθεί άμεσα το ζήτημα με τους εργολαβικούς εργαζόμενους, ώστε να υπάρχει άμεση εισοδηματική ενίσχυσή τους.

Κλείνουμε με τη φράση που ακούστηκε από πρώην εργαζόμενο του ΑΗΣ: «Μακάρι οι εργαζόμενοι των ΑΗΣ που ετοιμάζονται να κλείσουν να αγωνιστούν και να το εμποδίσουν... Εγώ θα είμαι μαζί τους με όποιον τρόπο μπορώ».

Μετά τον ΑΗΣ Μελίτης, συνέχεια έχει το κλείσιμο του ΑΗΣ Αγίου Δημητρίου σύμφωνα με τα κυβερνητικά σχέδια, με το επίσημο «λουκέτο» να προγραμματίζεται για το τέλος του χρόνου. Εκεί, στο χωριό του Αγίου Δημητρίου στους πρόποδες του Βερμίου, βρέθηκε ο «Ριζοσπάστης» για να συζητήσει με τον Ηλία Τεντσογλίδη, πρόεδρο της Τοπικής Κοινότητας, και τον Ηλία Σισμανίδη, πρόεδρο του Συλλόγου Ανέργων και Ανάπτυξης Αγίου Δημητρίου - Ρυακίου. Παρούσα στη συνάντηση και η Τίνα Κουζιάκη, μέλος του Γραφείου Περιοχής Δυτικής Μακεδονίας του ΚΚΕ.

Σε έξι μήνες κλείνει ο ΑΗΣ Αγίου Δημητρίου. Αυτό σημαίνει ότι «μόνο στον Αγ. Δημήτριο, 50 οικογένειες που εργάζονται σε οχτάμηνα και εργολαβίες δεν θα έχουν μεροκάματο (...) σημαίνει ότι οι περισσότεροι από αυτούς θα αναγκαστούν να μεταναστεύσουν... Το πρώτο και κύριο είναι αυτό. Κι αυτοί είναι μόνο οι άμεσα εμπλεκόμενοι, γιατί είναι και οι έμμεσοι, όπως οι εργαζόμενοι στα φορτηγά που είναι τουλάχιστον 20 και χάνουν κι αυτοί τις δουλειές τους», όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο Ηλ. Τεντσογλίδης.

«Σημαίνει ότι η ΔΕΗ αφού έχει ξεζουμίσει τη ζωή μας σηκώνεται και φεύγει...», σχολιάζει, ενώ εξηγεί πως ο νόμος περί αποκατάστασης και επαναπόδοσης των απαλλοτριωμένων εδαφών έχει πάψει να ισχύει, με αποτέλεσμα να μην επιστρέφουν τα χωράφια στις τοπικές κοινωνίες, όπως όφειλαν. Επιπλέον, σημειώνει πως λόγω του βάθους των ορυχείων έχει καταστραφεί ο υδροφόρος ορίζοντας. Επομένως, «...ό,τι χωράφια έχουμε ακόμα και μπορούμε να τα καλλιεργήσουμε, δεν μπορούμε να τα αρδεύσουμε, γιατί χρειάζεται γεώτρηση και το κόστος άντλησης είναι ασύμφορο».

«Είναι πολύ περισσότεροι οι άνθρωποι εδώ που απασχολούνται παράλληλα με τη ΔΕΗ...», συμπλήρωσε ο Ηλ. Τεντσογλίδης, λέγοντας πως σε περίπτωση που κλείσει ο ΑΗΣ «...δεν μπορεί να κάτσει κάποιος εδώ πέρα από τη στιγμή που δεν μπορεί να εργαστεί στη ΔΕΗ...», ενώ σημειώνει πως εναλλακτικές για άλλη δουλειά και δραστηριότητα στην περιοχή δεν υπάρχουν.

Οσο για τη δουλειά στα φωτοβολταϊκά που παρουσιάζεται ως μια από τις εναλλακτικές, ο Ηλ. Σισμανίδης, ως εργαζόμενος και ο ίδιος εκεί, αναφέρει: «Η κατασκευή τελειώνει γρήγορα. Σε έναν χρόνο, ενάμιση, θα τελειώσουν όλα τα πάρκα, μένει μόνο η συντήρηση, η οποία απασχολεί πολύ λιγότερο κόσμο».

Ετσι κι αλλιώς, όπως λέει, το χωριό έχει ξεκινήσει ήδη να ερημώνει, καθώς παρά το γεγονός ότι η περιοχή παράγει Ενέργεια, δεν διαθέτει τηλεθέρμανση, με αποτέλεσμα κάτοικοι το προηγούμενο διάστημα να μετακομίζουν, π.χ. στην Κοζάνη που διαθέτει. «Παρά τα λόγια των κυβερνώντων για φθηνή "πράσινη" Ενέργεια, την πληρώνουμε τριπλάσια».

«Την περιοχή που έδωσε τα πάντα για την ηλεκτροδότηση της χώρας, αφού την έχουν στύψει, την πετάνε σε μια γωνιά (...) με την ανοχή και τη συμμετοχή και τοπικών παραγόντων όπως δήμοι και Περιφέρειες που ακολούθησαν διαχρονικά την κεντρική πολιτική γραμμή», σημειώνει χαρακτηριστικά ο πρόεδρος της κοινότητας.

«Ζήσαμε την ιδιωτικοποίηση, την τριχοτόμηση της ΔΕΗ... Μετά μπήκε στο Χρηματιστήριο Ενέργειας... Ηρθε ο ανταγωνισμός των ιδιωτών και οι ΑΠΕ που θα έριχναν υποτίθεται ακόμη περισσότερο τις τιμές, και σήμερα το ρεύμα είναι πανάκριβο... Δεν το αντιμετωπίζουν ως αγαθό, είναι εμπόρευμα για αυτούς», σημειώνει χαρακτηριστικά.

Σε ό,τι αφορά τα προσχήματα που αξιοποιούνται, σημειώνει πως «μας λένε δήθεν για προστασία του περιβάλλοντος, ενώ στον ΑΗΣ Αγίου Δημητρίου, όπως και στον ΑΗΣ Μελίτης και τον ΑΗΣ Πτολεμαΐδας 5, όπου μιλάμε για υπερσύγχρονους σταθμούς, έγινε πρόσφατα αναβάθμιση για να καλύπτει τους περιβαλλοντικούς όρους και το επίπεδο των ρύπων, που κόστισε εκατοντάδες εκατομμύρια, ενώ την ίδια στιγμή σε διπλανή χώρα, με επενδύσεις και εγχώριων συμφερόντων, καίνε λιγνίτη σε απαρχαιωμένες μονάδες και όλο το καυσαέριο έρχεται σε εμάς».

«Την ίδια ώρα σχεδιάζουν να φέρουν καύση σκουπιδιών για παραγωγή Ενέργειας... Μάλλον τα σκουπίδια και τα πλαστικά όταν καίγονται βγάζουν αρωματικά έλαια...» προσθέτει, σχολιάζοντας ειρωνικά.

«Δεν υπάρχει ούτε βίαιη, ούτε ομαλή απολιγνιτοποίηση. Εμείς λέμε να παραμείνει ο λιγνίτης ως εθνικό καύσιμο, φθηνό ρεύμα για όλο τον λαό, αλλά να γίνουν οι απαραίτητες αναβαθμίσεις σε όλες τις μονάδες και να τηρηθούν αυστηρά όλα τα περιβαλλοντολογικά μέτρα. Επιπλέον, με τον λιγνίτη ως εγχώριο προϊόν, η χώρα είχε μια ενεργειακή αυτάρκεια, ενώ τώρα, ειδικά σε αυτές τις συνθήκες, αναγκαζόμαστε να εξαρτόμαστε...

Οφείλουμε να κάνουμε την προσπάθεια... Να πάρουμε πρωτοβουλίες μαζί με 8μηνίτες και εργολαβικούς το επόμενο διάστημα, ώστε να αποτρέψουμε τις εξελίξεις με το κλείσιμο. Πέρα από το δικό μας χωριό, μιλάμε για πάνω από 300 οικογένειες στον ΑΗΣ που θα μείνουν στον δρόμο, χώρια όσους δουλεύουν στα ορυχεία κ.τ.λ.», σημειώνει κλείνοντας ο πρόεδρος της κοινότητας Αγ. Δημητρίου.