«Η πολιτική των ΗΠΑ σκοπεύει να διατηρήσει και να ενισχύσει την παγκόσμια κυριαρχία της Αμερικής, προκειμένου να προωθήσει την ανθρώπινη ευημερία, την οικονομική ανταγωνιστικότητα και την εθνική ασφάλεια».

Ντόναλντ Τραμπ, Εκτελεστικό Διάταγμα 14179, 23/1/2025.

Με αυτήν τη φράση ξεκινά η έκθεση που κατέθεσε στο Γραφείο Επιστήμης και Τεχνολογικής Πολιτικής του Λευκού Οίκου η ιδιοκτήτρια εταιρεία του ChatGPT, «OpenAI».

Η έκθεση περιλαμβάνει προτάσεις στο πλαίσιο του Σχεδίου Δράσης για την Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ) που εξετάζει η αμερικανική κυβέρνηση, με στόχο, όπως δήλωσε ο αντιπρόεδρος Τζ. Ντ. Βανς, να διατηρήσουν οι ΗΠΑ την ηγετική τους θέση στον στρατηγικό αυτόν τομέα.

Στην έκθεση καταγράφεται η ένταση του ανταγωνισμού με την Κίνα στον τομέα ανάπτυξης της ΤΝ και σημειώνεται πως η επικράτηση των ΗΠΑ αποτελεί όρο για τη διατήρηση της πρωτοκαθεδρίας τους:

«Ενώ η Αμερική διατηρεί σήμερα το προβάδισμα στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης, η "DeepSeek" δείχνει ότι αυτό δεν είναι μεγάλο και μειώνεται. Το Σχέδιο Δράσης για την Τεχνητή Νοημοσύνη πρέπει να διασφαλίσει ότι η τεχνητή νοημοσύνη υπό την ηγεσία των ΗΠΑ θα υπερισχύσει της τεχνητής νοημοσύνης υπό την ηγεσία της Κίνας, εξασφαλίζοντας την ηγετική θέση των ΗΠΑ».

Η επικράτηση στον τομέα της ΤΝ από τη μία ή την άλλη ιμπεριαλιστική δύναμη θα έχει πολυεπίπεδες επιπτώσεις, καθώς δεν αφορά μόνο (ή κυρίως) τη βιομηχανία του πολέμου και την ανάπτυξη πιο «έξυπνων» όπλων, αλλά πρωτίστως την οικονομία και την ενσωμάτωσή της στην παραγωγή.

Η «OpenAI» σημειώνει τον σχεδιασμό της Κίνας να ξεπεράσει τις ΗΠΑ στην ανάπτυξη της ΤΝ έως το 2030 και προειδοποιεί πως το αμερικανικό «Σχέδιο Δράσης» θα πρέπει να διασφαλίσει ότι η ΤΝ που αναπτύσσουν οι ΗΠΑ θα συνεχίσει να υπερισχύει αυτής που αναπτύσσει η Κίνα.

Η «OpenAI» επικεντρώνει στη σημασία των εφαρμογών ΤΝ στις νεότερες γενιές και διαπιστώνει ότι «το μέλλον θα διαμορφωθεί από τον τρόπο με τον οποίο η αμερικανική κυβέρνηση προσεγγίζει την ΤΝ. Σε παγκόσμιο επίπεδο οι περισσότεροι χρήστες του ChatGPT είναι κάτω των 35 ετών. Στις ΗΠΑ περίπου το ένα τρίτο είναι ηλικίας 18 έως 24 ετών (...) Περισσότερα από 400 εκατ. άτομα σε όλο τον κόσμο χρησιμοποιούν το ChatGPT για να δημιουργήσουν ιδέες, να ανακαλύψουν και να ξεπεράσουν τα όρια των τωρινών δυνατοτήτων μας».

Η έκθεση παρουσιάζει τον θεαματικό ρυθμό ανάπτυξης της ΤΝ σε συνάρτηση με τη μείωση του κόστους της: «Το κόστος χρήσης ενός δεδομένου επιπέδου ικανότητας ΤΝ μειώνεται κατά περίπου 10 φορές κάθε 12 μήνες και οι χαμηλότερες τιμές οδηγούν σε πολύ μεγαλύτερη χρήση (...) Ο χρόνος που απαιτείται για τη βελτίωση ενός μοντέλου τεχνητής νοημοσύνης συνεχίζει να μειώνεται.

Τα μοντέλα TN πλησιάζουν την ανθρώπινη νοημοσύνη με αυξανόμενο ρυθμό. Ο τυπικός χρόνος που απαιτείται για να ξεπεράσει ένας υπολογιστής τους ανθρώπους σε ένα δεδομένο σημείο αναφοράς έχει μειωθεί από 20 χρόνια μετά την εισαγωγή του σημείου αναφοράς σε 5 χρόνια, και τώρα σε 1 έως 2 χρόνια - και δεν βλέπουμε κανέναν λόγο για τον οποίο αυτές οι εξελίξεις θα σταματήσουν στο εγγύς μέλλον».

Οσον αφορά τον ανταγωνισμό με την Κίνα και την πρόσφατη κυκλοφορία του μοντέλου R1 της «DeepSeek», σημειώνεται πως αυτή είναι «αξιοσημείωτη - όχι λόγω των δυνατοτήτων του (οι δυνατότητες συλλογιστικής του R1, αν και εντυπωσιακές, είναι στην καλύτερη περίπτωση ισοδύναμες με διάφορα μοντέλα των ΗΠΑ), αλλά ως μέτρο της κατάστασης αυτού του ανταγωνισμού».

Η «OpenAI» υποστηρίζει ότι σ' αυτόν τον ανταγωνισμό η Κίνα έχει μια σειρά στρατηγικά πλεονεκτήματα, όπως:

- Η ικανότητά της να συγκεντρώνει γρήγορα πόρους - δεδομένα, Ενέργεια, τεχνικό ταλέντο και τα τεράστια ποσά που απαιτούνται για την ανάπτυξη της δικής της εγχώριας ικανότητας ανάπτυξης τσιπ.

- Η προϋπάρχουσα πρωτοβουλία «Μία Ζώνη, Ενας Δρόμος» («Δρόμος του Μεταξιού»). Οπως και με τη «Huawei», η Κίνα θα επεκτείνει την υιοθέτηση κινεζικών συστημάτων ΤΝ, όπως αυτό της «DeepSeek», εξαναγκάζοντας χώρες που χρειάζονται εργαλεία ΤΝ και κεφάλαια για την οικοδόμηση εθνικής υποδομής.

- Η ικανότητά της να επωφεληθεί από τους ρυθμιστικούς νόμους των αμερικανικών πολιτειών, ορισμένοι από τους οποίους βασίζονται στον κανονισμό της ΕΕ για την ΤΝ. Νόμοι που «θα μπορούσαν να επιβάλουν επαχθείς απαιτήσεις συμμόρφωσης, που ενδέχεται να εμποδίσουν την οικονομική μας ανταγωνιστικότητα και να υπονομεύσουν την εθνική μας ασφάλεια».

Η έκθεση προτείνει μια σειρά μέτρα για να αντιμετωπιστούν τα πλεονεκτήματα της Κίνας και να ενισχυθεί η προσπάθεια των ΗΠΑ να διατηρηθούν στην αιχμή της ανάπτυξης της ΤΝ.

Προτείνει συγκεκριμένα «μια ολιστική προσέγγιση, που επιτρέπει την εθελοντική συνεργασία μεταξύ της ομοσπονδιακής κυβέρνησης και του ιδιωτικού τομέα, και εξουδετερώνει το πιθανό όφελος της Κίνας από την υποχρέωση των αμερικανικών εταιρειών τεχνητής νοημοσύνης να συμμορφώνονται με υπερβολικά επαχθείς κρατικούς νόμους».

Παράλληλα, ζητά μια στρατηγική ελέγχου των εξαγωγών για τις χώρες που επιδιώκουν πρόσβαση στην αμερικανική ΤΝ, με σκοπό την προληπτική προώθηση της παγκόσμιας υιοθέτησης των αμερικανικών συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης. Ακόμα, προτείνει μια στρατηγική για τα πνευματικά δικαιώματα η οποία «θα προστατεύει την ηγετική θέση της Αμερικής στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης και την εθνική της ασφάλεια».

Αλλη πρόταση αφορά την ανάπτυξη μιας στρατηγικής για την κατασκευή της απαραίτητης υποδομής, τον εκσυγχρονισμό του ενεργειακού δικτύου και την προετοιμασία ενός εργατικού δυναμικού έτοιμου να αξιοποιήσει την ΤΝ, καθώς αποτελεί «τον βασικό πυλώνα της υποδομής τεχνητής νοημοσύνης κάθε χώρας».

Τέλος, προτείνεται ο εκσυγχρονισμός του πλαισίου υιοθέτησης της ΤΝ στη δημόσια διοίκηση, στην ασφάλεια και στον στρατό, καθώς και η δημιουργία ενός αυστηρά καθορισμένου πλαισίου για συνεργασία μεταξύ της ομοσπονδιακής κυβέρνησης και του ιδιωτικού τομέα, με σκοπό την προστασία και την ενίσχυση της εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ, καθώς όπως διαπιστώνεται «το συνονθύλευμα των σημερινών κανονισμών κινδυνεύει να εμποδίσει την καινοτομία και, στην περίπτωση της τεχνητής νοημοσύνης, να υπονομεύσει την ηγετική θέση της Αμερικής».

Ο περασμένος Μάης αποτέλεσε ορόσημο στον ανταγωνισμό ΗΠΑ - Κίνας για την ανάπτυξη της ΤΝ, επιβεβαιώνοντας ότι αυτός έχει εισέλθει σε μια νέα, ακόμα πιο οξυμένη φάση. Στην αμερικανική Γερουσία πραγματοποιήθηκε ακρόαση με τίτλο «Κερδίζοντας τον αγώνα της τεχνητής νοημοσύνης». Εκεί εκφράστηκε η σοβαρή ανησυχία για τη ραγδαία μείωση του προβαδίσματος των ΗΠΑ έναντι της Κίνας.

Ο πρόεδρος της Επιτροπής Εμπορίου, Επιστημών και Μεταφορών της Γερουσίας ανακοίνωσε: «Ο τρόπος για να νικήσουμε την Κίνα στον αγώνα της ΤΝ είναι να την ξεπεράσουμε στην καινοτομία, όχι να επιβαρύνουμε τους προγραμματιστές ΤΝ με κανονισμούς ευρωπαϊκού τύπου. Η ανάπτυξη και η εξέλιξη νέων τεχνολογιών ΤΝ θα ενισχύσουν την εθνική μας ασφάλεια, θα δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας και θα τονώσουν την οικονομική ανάπτυξη».

Στην ακρόαση, στις 8 Μάη, στελέχη των «OpenAI», «Microsoft», «CoreWeave» και AMD κατέθεσαν ότι το προβάδισμα των ΗΠΑ έναντι της Κίνας στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης είχε μειωθεί μέσα σε λίγους μόλις μήνες.

Στη συνέχεια οι ΗΠΑ επέβαλαν μια ριζική απαγόρευση των τσιπ τεχνητής νοημοσύνης Ascend της κινεζικής «Huawei», ενώ ο Τραμπ επισκέφτηκε τη Μέση Ανατολή προκειμένου να υπογράψει εκτεταμένες συμφωνίες με βασικούς περιφερειακούς συμμάχους για τσιπ τεχνητής νοημοσύνης.

Οι εξελίξεις επιβεβαιώνουν ότι ο ανταγωνισμός στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης μεταξύ των δύο ισχυρότερων καπιταλιστικών οικονομιών του πλανήτη θα επιδράσει καθοριστικά στη μάχη για την πρωτοκαθεδρία, πολλαπλασιάζοντας τις δυνατότητες της μίας ή της άλλης πλευράς να κυριαρχήσει οικονομικά και στρατιωτικά.

Σε κάθε περίπτωση, ο ανταγωνισμός τους αποκαλύπτει τις συνέπειες και τους κινδύνους που έχει για τους λαούς ο έλεγχος της επιστήμης και της τεχνολογίας από το κεφάλαιο και τις κυβερνήσεις του, με στόχο την ένταση της εκμετάλλευσης και την επικράτησή τους στον παγκόσμιο ανταγωνισμό. Η ανάπτυξη της ΤΝ βρίσκεται στα χέρια μεγάλων μονοπωλιακών ομίλων της τεχνολογίας, που τα κεφάλαιά τους ξεπερνούν το ΑΕΠ ολόκληρων κρατών. Χρηματοδοτείται και υποστηρίζεται από κρατικές οντότητες και οργανισμούς με τεράστια δύναμη. Για τα δικά τους συμφέροντα, επομένως, αξιοποιούνται και τα επιτεύγματά της σε όλους τους τομείς. Εφαρμογές και επιτεύγματα που θα μπορούσαν να συμβάλουν στη λαϊκή ευημερία σε όλους τους τομείς, να μειώσουν τον χρόνο εργασίας και να αυξήσουν τον ελεύθερο δημιουργικό χρόνο, να επεκτείνουν τα όρια της νέας γνώσης για τον κόσμο μας, γίνονται εργαλεία στα χέρια μονοπωλίων, κρατών και κυβερνήσεων, ενάντια στα πραγματικά συμφέροντα και στις ανάγκες του λαού. Ακόμα και «πρώτη ύλη» για τη φυσική εξόντωσή του...