Οπως σημείωνε η ΚΕ του ΚΚΕ σε ανακοίνωσή της στις 23 Μάη του 2005, την επομένη του θανάτου του, «η κομματική - πολιτική δράση του σ. Χαρίλαου Φλωράκη δεν γνώρισε διαλείμματα. Γνώρισε μόνο φουρτούνες και μεγάλες δυσκολίες. Τις αντιμετώπισε όλες με παλικαριά και με αισιοδοξία, με την πηγαία θυμοσοφία του και με την αποφασιστικότητα του κομμουνιστή, που έχει πλήρη συναίσθηση της αποστολής του και της σκληρότητας που χαρακτηρίζει την ταξική πάλη. Τις αντιμετώπισε δίνοντας όλες τις δυνάμεις του και βγαίνοντας ηθικά νικητής».

Κι αυτό γιατί είχε βαθύτατη πεποίθηση ότι ο σοσιαλισμός θα έρθει ό,τι και να γίνει, ότι είναι το μέλλον της ανθρωπότητας, γιατί, όπως έλεγε, «ο καπιταλισμός οξύνει και δεν μπορεί να λύσει τα λαϊκά προβλήματα».

Ο Χαρίλαος Φλωράκης γεννήθηκε στις 20 Ιούλη 1914 στο χωριό Παλιοζογλώπι (Ραχούλα σήμερα) του δήμου Ιτάμου, των θεσσαλικών Αγράφων. Ηταν το τέταρτο από τα έξι παιδιά της οικογένειάς του. Στην Καρδίτσα, ο Χαρίλαος Φλωράκης έζησε τους πρώτους εργατικούς και λαϊκούς αγώνες. Οπως ο ίδιος έλεγε, «ο Παπαστράτος είχε φτιάξει εκεί μεγάλη αποθήκη επεξεργασίας καπνού, από τις πρώτες που έγιναν στη χώρα και ήταν φυτώριο για το εργατικό κίνημα. Κάθε χρόνο, κατέβαιναν χωριάτες, έσμιγαν με τους καπνεργάτες και ξεσπούσαν μεγάλα συλλαλητήρια και διαδηλώσεις».

Hρθε σε επαφή με τις κομμουνιστικές ιδέες από μικρός διαβάζοντας το Αλφάβητο του Κομμουνισμού. Μόλις 15 χρονών συνδέθηκε με το κομμουνιστικό κίνημα.

Το 1929, όταν ο βενιζελισμός με το αντικομμουνιστικό «Ιδιώνυμο» έθεσε υπό διωγμό τους κομμουνιστές, οργανώθηκε στις Ομάδες Πρωτοπόρων μαθητών της ΟΚΝΕ και έγινε γραμματέας της Ομάδας Πρωτοπόρων του γυμνασίου του.

Μόλις τελείωσε το γυμνάσιο, το 1932, φεύγει για την Αθήνα. Την επόμενη χρονιά, το 1933, δίνει εξετάσεις και μπαίνει στη σχολή ΤΤΤ (Ταχυδρομεία - Τηλεγραφεία - Τηλεφωνεία). Ως σπουδαστής ο Χαρίλαος Φλωράκης οργανώνει μαζί με άλλους απεργία των σπουδαστών της σχολής σε ένδειξη αλληλεγγύης στη μεγάλη απεργία των ΤΤΤ. Μέσα σε αυτόν τον αγώνα οργανώνουν σύλλογο σπουδαστών, στον οποίο εκλέγεται γραμματέας και εκπρόσωπός του στην Ομοσπονδία των εργαζομένων. Το 1934 προσλαμβάνεται στην ΤΤΤ αλλά μετατίθεται συνεχώς από πόλη σε πόλη λόγω της συνδικαλιστικής του δράσης. Διατελεί γραμματέας της Εκτελεστικής Επιτροπής της συνδικαλιστικής Ομοσπονδίας του κλάδου. Συμμετέχει στη δράση κατά της 4ης Αυγούστου μέσα από τις τάξεις του πανίσχυρου συνδικάτου των ΤΤΤ και το 1940 παίρνει μέρος στον ελληνοϊταλικό πόλεμο.

Τον Ιούνιο του 1941 γίνεται μέλος του ΚΚΕ και αμέσως παίρνει δραστήρια μέρος στην ανασυγκρότηση του Κόμματος κάτω από συνθήκες πλήρους παρανομίας, ενώ δυο φορές βρέθηκε στα κρατητήρια. Παίρνει μέρος στην οργάνωση και καθοδήγηση της απεργίας των εργαζομένων στα ΤΤΤ τον Απρίλη του '42, στην πρώτη μεγάλη απεργία υπό Κατοχή και μία από τις πρώτες απεργίες στη σκλαβωμένη Ευρώπη.

Προσχωρεί στο ΕΑΜ μία ακριβώς μέρα μετά την ίδρυσή του (27 Σεπτέμβρη 1941), πολεμά τους κατακτητές από τις γραμμές του ΕΛΑΣ, δράση που τον κατοχυρώνει ως «Καπετάν Γιώτη», αναδεικνύεται λοχαγός και έπειτα ταγματάρχης. Τον Δεκέμβρη του 1944 βρίσκεται με τον ΕΛΑΣ στην περιοχή της Αττικής και παίρνει μέρος στις μάχες με τους Αγγλους. Τον Οκτώβρη του 1945 συλλαμβάνεται. Τον Γενάρη του '46 αμνηστεύεται από την κυβέρνηση Σοφούλη και τον Δεκέμβρη ανεβαίνει στο βουνό. Πολέμησε το ντόπιο αστικό καθεστώς και τους συμμάχους του Αγγλοαμερικανούς από τις τάξεις του Δημοκρατικού Στρατού.

Ο Χαρίλαος Φλωράκης ηγείται σε δεκάδες μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις και σε μερικές από τις πιο παράτολμες και ηρωικές αποστολές του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, όπως η πορεία από την Ευρυτανία στον Γράμμο το 1947, η κατάληψη της Αράχωβας και της Καρδίτσας το 1948 και η κατάληψη του Καρπενησίου το 1949. Ιστορική θα μείνει η διείσδυση αντιπερισπασμού της 1ης Μεραρχίας του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας με διοικητή τον Χαρίλαο Φλωράκη στα μετόπισθεν του αντιπάλου τον Αύγουστο του 1949, που έφτασε μέχρι τον Ιταμο της Καρδίτσας σπέρνοντας σύγχυση στις κυβερνητικές δυνάμεις. Η επιχείρηση διήρκεσε 43 μέρες και δόθηκαν 39 μάχες. Για την ηρωική και παράτολμη πολεμική του δράση φτάνει στον βαθμό του υποστράτηγου του ΔΣΕ. Είναι μόλις 35 χρόνων.

Την άνοιξη του 1949 αναδεικνύεται αναπληρωματικό μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και στη συνέχεια τακτικό. Τον Σεπτέμβρη περνάει στην ΕΣΣΔ. Το διάστημα 1950 - 1953 σπουδάζει και αποφοιτά αριστούχος από την Ακαδημία Πολέμου Φρούντζε της Μόσχας.

Το 1954 έρχεται παράνομα στην Ελλάδα και συλλαμβάνεται στις 27 Ιούλη. Διώκεται, φυλακίζεται και εξορίζεται συνολικά για 18 χρόνια. Πολλές φορές κάθισε στο εδώλιο του κατηγορουμένου και δικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη. Από τις πιο γνωστές, η Μεγάλη Δίκη, τον Μάιο του 1960 στο στρατοδικείο της Αθήνας. Σε αυτήν τη δίκη ξαναζωντάνεψε η ατρόμητη στάση κομμουνιστών - κατηγορουμένων προηγούμενων χρόνων. Η σθεναρή υπεράσπιση του ΚΚΕ, της πατριωτικής - διεθνιστικής προσφοράς του και των αρχών του. Από το 1954 μέχρι το 1966, που αποφυλακίστηκε υπό όρους, ο Χαρίλαος Φλωράκης έμεινε στη φυλακή. Το 1967 συλλαμβάνεται και πάλι και εξορίζεται στη Γυάρο και στη Λέρο μέχρι την άνοιξη του 1971.

Τον Ιούνη του 1972 η 16η Ολομέλεια τον εκλέγει μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ. Τον Δεκέμβρη του '72 στη 17η Ολομέλεια της ΚΕ, ο Χαρίλαος Φλωράκης εκλέγεται Α' Γραμματέας της ΚΕ του Κόμματος. Εχει προηγηθεί το 1968 η 12η Ολομέλεια της ΚΕ, στην οποία κρίθηκε η ιστορική συνέχεια του ΚΚΕ. Στην 12η Ολομέλεια η πλειοψηφία της ΚΕ μπόρεσε να δει το κομματικό οργανωτικό πρόβλημα που είχε δημιουργηθεί με τις αποφάσεις του 8ου Συνεδρίου για τη διάλυση των Οργανώσεων και έδειξε πως διατηρούσε αντανακλαστικά απόκρουσης του «ευρωκομμουνιστικού» αναθεωρητικού και οπορτουνιστικού ρεύματος.

Τον Αύγουστο του 1974, με το Κόμμα ακόμα στην παρανομία, η ΚΕ αποφασίζει να επιβάλει την «ντε φάκτο» νομιμοποίησή του. Κι έτσι, ο Χαρίλαος Φλωράκης, επικεφαλής κλιμακίου, δίνει την πρώτη συνέντευξη στην Κάνιγγος, κοντά έναν μήνα πριν και νομοθετικά το ΚΚΕ βγει από την παρανομία. Νέα κατάσταση, νέα καθήκοντα με τον ίδιο στο τιμόνι της ΚΕ του ΚΚΕ.

Στο 10ο Συνέδριο του Κόμματος (1978), στο 11ο (1982) και στο 12ο (1987) ο Χαρίλαος επανεκλέγεται ΓΓ της ΚΕ, μέχρι τον Ιούλη του 1989, οπότε σε Ολομέλεια της ΚΕ εκλέγεται Πρόεδρος της ΚΕ του ΚΚΕ. Η χρονιά εκείνη ήταν γεμάτη από γεγονότα και σημαντικές εξελίξεις, τόσο στο εσωτερικό της χώρας όσο και σε διεθνές επίπεδο. Οι εξελίξεις στις σοσιαλιστικές χώρες αποκτούν δραματικό χαρακτήρα, αφού εξελίσσεται η αντεπανάσταση.

Τον Φλεβάρη του 1991 πραγματοποιείται το 13ο Συνέδριο, που οδήγησε στην κορύφωση της εσωκομματικής κρίσης με τη διάσπαση του Κόμματος τον Ιούλη του ίδιου χρόνου, οπότε αποχώρησε η φραξιονιστική ομάδα που επιδίωκε τη διάλυση του ΚΚΕ μέσα στον ΣΥΝ. Ο ρόλος του Χαρίλαου υπήρξε αποφασιστικός απέναντι στην προσπάθεια διάλυσης και σοσιαλδημοκρατικοποίησης του ΚΚΕ, ενώ στη συνέχεια συνέβαλε στην πορεία ανασυγκρότησής του. Στο 14ο Συνέδριο (Δεκέμβρης του 1991) το Κόμμα ανασυγκροτείται και καταφέρνει να σταθεί όρθιο. Ο Χαρίλαος Φλωράκης εκλέγεται επίτιμος Πρόεδρος του Κόμματος.

Ολα τα χρόνια που ακολούθησαν, συνέχισε να βρίσκεται στην πρώτη γραμμή, με το κύρος που διέθετε στους εργαζόμενους και το λαό. Δεκάδες και εκατοντάδες ήταν οι συναντήσεις που είχε με φορείς, με κατοίκους περιοχών, με οργανώσεις εργαζομένων, με νέους και με νέες.

Ο Χαρίλαος Φλωράκης σε όλη την κομματική ζωή του ξεχώρισε και για τη διεθνιστική του δράση, η οποία αναγνωρίστηκε και τιμήθηκε από πολλά Κομμουνιστικά Κόμματα. Ξεχωρίζουν οι τιμητικές διακρίσεις του βραβείου της «Φιλίας των Λαών» από τον Πρόεδρο του Ανώτατου Σοβιέτ της Σοβιετικής Ενωσης, το βραβείο «Καρλ Μαρξ» από τη Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας και το βραβείο «Γκεόργκι Ντιμιτρόφ» από τη Λαϊκή Δημοκρατία της Βουλγαρίας.

«O,τι βιος είχα το έχω δώσει στο Κόμμα, στο Κόμμα στο ΚΚΕ με τα γνωστά σύμβολά του, τη Μαρξιστική - Λενινιστική ιδεολογία του, το Πρόγραμμά του και τις αρχές του.

Πολιτικά δεν έχω επίσης τίποτα να αφήσω. O,τι είχα το έδωσα με τη συγκεκριμένη δράση μου. Να αφήσω πολιτικές ορμήνιες δεν το θεωρώ σοβαρό.

Θέλω να επιστρέψω, και να ταφώ στον τόπο που γεννήθηκα στο Παλιοζογλώπι και συγκεκριμένα στον Αηλιά για νάχω αγνάντιο», έγραφε στο αποχαιρετιστήριο σημείωμά του.

20 χρόνια μετά το φευγιό του, εκεί, στον τάφο του Καπετάνιου Γιώτη, στην ιδιαίτερη πατρίδα του, το Κόμμα τον τίμησε στην εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε το περασμένο Σάββατο, παρουσία του ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρη Κουτσούμπα, αποδεικνύοντας πως ο ζευγάς μπορεί να έφυγε, μα η σπορά μένει.