Πρόκειται για μια κουβέντα του Λένιν, από ομιλία του στο 1ο Συνέδριο της Γ' Διεθνούς. Η 3η Μαΐου τιμά υποτίθεται την ελευθερία της ενημέρωσης, μόνο που στην Ελλάδα του 2025 η ενημέρωση δεν είναι ελεύθερη, είναι ελεγχόμενη, χειραγωγούμενη και συχνά επικίνδυνη. Η Παγκόσμια Ημέρα Ελευθερίας του Τύπου δεν θα πρέπει να αντιμετωπίζεται σαν μια ακόμη «επέτειος», αλλά σαν ένας αναγκαίος υπενθυμιστικός σταθμός για το ποια κοινωνία θέλουμε, ανοιχτή και διαφανή ή ελεγχόμενη και σκοτεινή. Ειδικά μάλιστα για την Ελλάδα, η ημέρα αυτή δεν προσφέρει αφορμή για γιορτή, αλλά για βαθύ προβληματισμό.

• Με τη Δικαιοσύνη, που ως τμήμα του αστικού κράτους εφαρμόζει το νομοθετικό πλαίσιο που θωρακίζει το κέρδος, που συμβάλλει στην υποταγή του λαού στους εκμεταλλευτές του, νομιμοποιώντας το τσάκισμα των δικαιωμάτων και της ζωής του.
• Με την ενημέρωση να βρίσκεται στα χέρια μεγαλοεπιχειρηματιών, του αστικού κράτους, των μεγάλων συμφερόντων.

Είμαστε όλοι μάρτυρες ενός πραγματικού οργίου παραπληροφόρησης, παραμόρφωσης της πραγματικότητας, δημιουργίας ενός νέου τρόπου σκέψης, αποπροσανατολισμού της κοινής γνώμης, αποθέωσης της βίας και του εγκλήματος, διάδοσης της διαφθοράς.

Αν η «ελευθερία του Τύπου» είναι καθρέφτης της ταξικής ουσίας της αστικής δημοκρατίας, σ' αυτήν τη συνθήκη «εξυπηρετούν» οι φοβισμένοι, τρομοκρατημένοι, αδύναμοι, φτηνοί, μοιρολάτρες, ηττοπαθείς και με διαλυμένα δικαιώματα δημοσιογράφοι. Οι δημοσιογράφοι που είναι δεμένοι χειροπόδαρα. Οι περισσότεροι (και μη... προνομιούχοι) δημοσιογράφοι σήμερα δουλεύουν με απάνθρωπες συνθήκες, βγαίνουν στο ρεπορτάζ με οποιεσδήποτε συνθήκες, βροχή, χιόνι, φωτιές, θερμοκρασίες που δεν αντέχονται, χωρίς κανένα μέτρο προστασίας και με εξαντλητικά ωράρια. Είναι στη διάθεση του εργοδότη 7 μέρες τη βδομάδα. Κανένας προγραμματισμός για προσωπική ζωή, για ελεύθερο χρόνο και ούτε λόγος για πληρωμή υπερωριών. Εκτός αυτών, αναγκάζονται να προσαρμόζουν τις ειδήσεις ανάλογα με τα συμφέροντα των εργοδοτών και των κυβερνήσεών τους και αν πουν κάτι που δεν αρέσει, κόβονται στον αέρα.

• Οι μη υπάκουοι δημοσιογράφοι έχουν βρεθεί κατά καιρούς αντιμέτωποι με αγωγές, απειλές, απολύσεις και παρακολουθήσεις. Αντί να προστατευθούν για το έργο τους, διώκονται, συκοφαντούνται και εξουθενώνονται οικονομικά με αγωγές φίμωσης.
• Αντίθετα οι «υπάκουοι», οι «συνεργάσιμοι», τα υποχείρια φροντίζουν να χειραγωγούν με κάθε τρόπο και να εγκλωβίζουν τη συνείδηση των εργαζομένων και του λαού στο «δεν γίνεται τίποτα», ώστε να καλλιεργούνται ευκολότερα οι θεωρίες ότι οι απεργίες, οι αγώνες είναι παρωχημένα, ξεπερασμένα, για να διαιωνίζονται η φτώχεια, η ανεργία, το χτύπημα σε κάθε εργασιακό και συνδικαλιστικό δικαίωμα, η εξουσία των βιομηχάνων, των εφοπλιστών, των τραπεζιτών, που είναι και τα μεγάλα αφεντικά των περισσότερων εργαζομένων στα ΜΜΕ.

Η εμπιστοσύνη του λαού στα ελληνικά ΜΜΕ είναι δικαίως από τις χαμηλότερες στην Ευρώπη εδώ και πολλά χρόνια.

• Λίγοι επιχειρηματίες διοικούν τη συντριπτική πλειοψηφία των μέσων ενημέρωσης, ενώ συμμετέχουν σε άλλους καίριους επιχειρηματικούς τομείς. Με αποτέλεσμα ο Τύπος να είναι απολύτως κατευθυνόμενος.
• Η ρυθμιστική αρχή ραδιοτηλεοπτικών εκπομπών, το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης, κατηγορείται για αργή και αναποτελεσματική λειτουργία.
• Η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών, η οποία εποπτεύεται από τον πρωθυπουργό, συμμετείχε στην παρακολούθηση δημοσιογράφων, πολλοί από τους οποίους έγιναν στόχος του κατασκοπευτικού λογισμικού «Predator». Το σκάνδαλο των τηλεφωνικών υποκλοπών δημοσιογράφων από την Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών δεν έχει ακόμη διαλευκανθεί, όπως και η δολοφονία του δημοσιογράφου Γιώργου Καραϊβάζ.
• Οσο για τις διαδικασίες SLAPP, είναι όλο και πιο συχνές (με τον όρο Strategic lawsuits against public participation αναφερόμαστε σε αγωγές που κατατίθενται από κάποιο ισχυρό πρόσωπο ή οργανισμό ενάντια σε μη κυβερνητικά πρόσωπα ή οργανισμούς, που εκφράζουν κριτική απέναντί τους, σχετικά με κάποιο ζήτημα κοινωνικού ή πολιτικού ενδιαφέροντος. Σκοπός τέτοιων αγωγών δεν είναι να κερδηθεί η δικαστική υπόθεση, αλλά ο εκφοβισμός όσων ασκούν κριτική μέσω της ηθικής και οικονομικής εξουθένωσής τους).
• Στο μεταξύ, σύμφωνα με την Επιτροπή Προστασίας Δημοσιογράφων CPJ, το 2024 καταγράφηκαν 124 θάνατοι δημοσιογράφων παγκοσμίως, ο υψηλότερος αριθμός από την έναρξη καταγραφής το 1992. Η UNESCO αναφέρει ότι το 85% των δολοφονιών δημοσιογράφων παραμένουν ατιμώρητες, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για την ενίσχυση της προστασίας των δημοσιογράφων, σε κράτη που αντί να προστατεύουν τους δημοσιογράφους, προστατεύουν... όσους τους απειλούν.
• Τα ιμπεριαλιστικά κέντρα ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ παρεμβαίνουν ανοιχτά στη διαμόρφωση της ενημέρωσης, με πολυπλόκαμους μηχανισμούς, ανάλογα με τους ανταγωνισμούς και τα συμφέροντά τους. Είναι γνωστά τα «σεμινάρια» πρεσβειών και άλλων υπηρεσιών σε δημοσιογράφους, ή λίστες χρηματοδότησης ΜΜΕ από τον περίφημο USAID κ.ά.
• Η λεγόμενη «αντικυβερνητική» δημοσιογραφία υπηρετεί «λύσεις» στα πλαίσια του συστήματος, την αναμόρφωσή του αστικού πολιτικού συστήματος. Την επιλεκτική προβολή συγκεκριμένων πολιτικών δυνάμεων, π.χ. Κωνσταντοπούλου.

Οσο για τη διανομή κρατικής διαφήμισης, αποτελούσε και αποτελεί εργαλείο επιβράβευσης ή τιμωρίας. Το 2020, με τη λίστα Πέτσα, δόθηκαν εκατομμύρια ευρώ σε φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ για την καμπάνια Covid-19, ενώ ανεξάρτητες φωνές αγνοήθηκαν ή έλαβαν ψίχουλα. Η επιλεκτική χρηματοδότηση μετατράπηκε σε μηχανισμό εξάρτησης. Υπάρχουν, βέβαια, ακόμα νησίδες αντίστασης, ανεξάρτητα μέσα, νέοι δημοσιογράφοι, μικρές ομάδες που τολμούν να ερευνούν και να αποκαλύπτουν. Ομως δεν αρκεί να υπάρχουν. Πρέπει να ενισχυθούν, να προστατευτούν και να στηριχθούν από το κοινό.

Αν κάποιοι πιστεύουν πως η σιωπή είναι χρυσός, τότε η σιωπή των δημοσιογράφων είναι αλυσίδα, που όσο την ανεχόμαστε, τόσο περισσότερο θα αλυσοδένουμε την ελευθερία μας.

Το θέμα και σ' αυτήν την Παγκόσμια Ημέρα Ελευθερίας του Τύπου είναι να σταλεί ηχηρό μήνυμα αγώνα και διεκδίκησης της Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας και προστασίας του περιεχομένου της ενημέρωσης, για να υψωθεί τείχος από τους ίδιους τους εργαζόμενους στις κατασκευασμένες ειδήσεις και στα fake news. Κι όλο αυτό κόντρα στις δυνάμεις της συναίνεσης και της συνδιαλλαγής με εργοδοσία και κυβερνήσεις.

• Για πραγματικές αυξήσεις σε μισθούς και συντάξεις.
• Για σύγχρονα εργασιακά δικαιώματα, αναπλήρωση απωλειών και σταθερό ημερήσιο χρόνο εργασίας.
• Για ενημέρωση στην υπηρεσία του λαού και όχι της πολιτικής που τον εξοντώνει!
• Τη στιγμή που οι δημοσιογράφοι έχουν απώλειες που ξεπερνούν το 40% σε συνθήκες μεγάλης ακρίβειας, η κυβέρνηση σε συνεργασία με την πλειοψηφία του ΔΣ της ΕΣΗΕΑ επιλέγει να δώσει κουπόνια σούπερ μάρκετ αντί για αυξήσεις! Και μάλιστα μόνο σε όσους είναι μισθωτοί, αφού εξαιρούνται όσοι δουλεύουν με μπλοκάκι, ενώ αφαιρούνται από τα ποσά οι μέρες αδειών και ασθενείας!

Είναι επιτακτική η ανάγκη ενός κινήματος μαζικού, οργανωμένου, δυνατού, χειραφετημένου από την εργοδοσία και τις συνδικαλιστικές της πλειοψηφίες, όπως αυτή στην ΕΣΗΕΑ, που θα παλεύει για όλα τα προβλήματα των εργαζόμενων δημοσιογράφων, ιδιαίτερα των χαμηλόμισθων, για άμεσα μέτρα ανακούφισης των οικογενειών τους, των συνταξιούχων και των ανέργων.

• Που θα πατάει γερά στους χώρους δουλειάς, βλέποντας τον κλάδο ενιαία, ανεξάρτητα από ειδικότητες, και αντιμετωπίζοντας τα προβλήματα με κριτήριο τις σύγχρονες λαϊκές ανάγκες.
• Που θα συνδέει τους καθημερινούς αγώνες με την πάλη για ανατροπή της αντιλαϊκής πολιτικής, μαζί με όλους τους εργαζόμενους και τα φτωχά λαϊκά στρώματα.
• Που θα σημαδεύει τον πραγματικό εχθρό, ο οποίος είναι το κεφάλαιο, οι μονοπωλιακοί όμιλοι και η εξουσία τους.
• Που θα συνδέει άρρηκτα τον αγώνα των εργαζόμενων δημοσιογράφων με τον αγώνα για ολόπλευρη, πραγματική, ουσιαστική ενημέρωση του εργαζόμενου λαού και των συμφερόντων του, ενάντια στη χειραγώγηση και τον αποπροσανατολισμό.

Οι εξελίξεις επιβεβαιώνουν ότι δεν υπάρχουν σωτήρες «από τα πάνω». Οτι μόνο ένα κίνημα μαζικό, σε κατεύθυνση σύγκρουσης με εκδότες, καναλάρχες, μεγαλοδημοσιογράφους, κυβερνητικούς και εργοδοτικούς συνδικαλιστές, ενάντια στην αντιλαϊκή πολιτική, που θα συναντιέται με τους άλλους εργαζόμενους και θα παλεύει για την υπεράσπιση και διεύρυνση των δικαιωμάτων, μπορεί να βάλει φρένο στην επίθεση, να αποσπάσει κατακτήσεις, να ανοίξει δρόμο για πιο ουσιαστικές αλλαγές.

Οι δημοσιογράφοι έχουν καθήκον να σηκώσουν το κεφάλι ψηλά. Να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους, με μορφές συλλογικής οργάνωσης και αγώνα σε κάθε τόπο δουλειάς. Να μετατρέψουν τον θυμό και την αγανάκτηση σε οργανωμένη δύναμη που θα μάχεται για την πραγματική ενημέρωση του λαού, κόντρα στον σημερινό σκοταδισμό.

Υπενθυμίζουμε πως τον Νοέμβρη του 2023, 700 δημοσιογράφοι από δεκάδες ειδησεογραφικούς οργανισμούς από όλο τον κόσμο υπέγραψαν ανοιχτή επιστολή, καταδικάζοντας δολοφονίες δημοσιογράφων από το Ισραήλ στη Γάζα, διαμαρτυρόμενοι για τη μεροληπτική κάλυψη από τα δυτικά μέσα ενημέρωσης των «φρικαλεοτήτων του Ισραήλ κατά των Παλαιστινίων». Στο κείμενό τους τόνιζαν ότι «στη γενοκτονία του Ισραήλ στη Γάζα και τη Δυτική Οχθη, σκοτώθηκαν 35 δημοσιογράφοι, ενώ πολλοί έχουν τραυματιστεί, συλληφθεί ή αγνοούνται». «Οι ισραηλινές δυνάμεις», υπογράμμιζαν, «στοχοποιούν και σκοτώνουν σκόπιμα δημοσιογράφους την ώρα που ασκούν εμφανώς το επάγγελμά τους. Σε συνδυασμό με ένα δεκαετές μοτίβο θανατηφόρας στοχοποίησης δημοσιογράφων, οι ενέργειες του Ισραήλ δείχνουν ευρείας κλίμακας καταστολή του λόγου». Και κατέληγαν: «Στεκόμαστε στο πλευρό των συναδέλφων μας στη Γάζα και χαιρετίζουμε τις γενναίες προσπάθειές τους να κάνουν ρεπορτάζ εν μέσω μακελειού και καταστροφής. Χωρίς αυτούς, πολλές από τις φρικαλεότητες επιτόπου θα παρέμεναν αόρατες».

Κλείνω αυτό το άρθρο με μια ακόμη κουβέντα του ανθρώπου με τον οποίο ξεκίνησε: «Οι καπιταλιστές αποκαλούν ελευθερία του Τύπου την ελευθερία των πλουσίων να εξαγοράζουν τον Τύπο, την ελευθερία να χρησιμοποιείται ο πλούτος για την κατεργασία και την παραποίηση της λεγόμενης κοινής γνώμης».