Copyright 2018 The Associated

Από το ξεκίνημα του ιμπεριαλιστικού πολέμου στην Ουκρανία, οπορτουνιστικές ομάδες αλλά και επίδοξοι ψευτοαναλυτές, «να παιδιά να μάλαμα» θα λέγαμε, επιχείρησαν στο όνομα ενός «γνήσιου» μαχητικού αντιιμπεριαλισμού να πλαγιοκοπήσουν τις θέσεις του ΚΚΕ, να πλειοδοτήσουν σε έναν ανέξοδο αντιαμερικανισμό και έναν κάλπικο αντιφασισμό. Αποσιωπούν στην πράξη, παρά τις «επαναστατικές κορόνες», ότι η αιτία του προβλήματος βρίσκεται στη «ρίζα» του καπιταλιστικού συστήματος, του ιμπεριαλισμού.

Οι δυνάμεις αυτές εξαντλούν τον «αντιιμπεριαλισμό» τους μόνο απέναντι στο ευρωατλαντικό μπλοκ, αναδεικνύοντας ως «αντίπαλο δέος» άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα και κράτη. Στην πράξη η γραμμή τους εγκλωβίζει λαούς και κινήματα σε συμμαχία με αστικές τάξεις, όπως αυτή της Ρωσίας, αποδίδοντάς τους χαρακτηριστικά που δεν έχουν, προτείνοντας ένα «ενιαίο μέτωπο προοδευτικών δυνάμεων».

Για να γίνουν πιο πειστικοί (σε έναν κόσμο που συμπορεύεται με το ΚΚΕ ή εκτιμά τη στάση του), προχωρούν σε λαθροχειρίες ότι υπερασπίζονται δήθεν τη Σοβιετική Ενωση και τη σοσιαλιστική οικοδόμηση. Για να διαχειριστούν τις παλινωδίες τους και την αδυναμία θεωρητικής - πολιτικής ανάλυσης, που σήμερα τους οδηγεί σε αδιέξοδο και απευθείας στην «αγκαλιά» της αστικής τάξης, επιχειρούν αναπροσαρμογές στην επίθεση στο ΚΚΕ για τη στάση του απέναντι στον πόλεμο, με στόχο να αποσπάσουν δυνάμεις από την επιρροή του.

Κανείς βέβαια δεν μπορεί να αμφιβάλλει ότι στην Ελλάδα το επαναστατικό κίνημα έχει απέναντί του την αστική τάξη της χώρας, το κράτος και τις κυβερνήσεις της, τους συμμάχους της, το ΝΑΤΟ, τους Αμερικανούς, την ΕΕ. Μπορεί όμως αυτή η εκτίμηση να μας οδηγήσει στο συμπέρασμα ότι η απάντηση είναι η συστράτευση με τα αντίπαλα ιμπεριαλιστικά κέντρα του ευρωατλαντικού στρατοπέδου; Στην αναζήτηση δηλαδή του καλού ιμπεριαλιστή;

Τα σημερινά παζάρια Τραμπ - Πούτιν, η στάση των ΗΠΑ σε ΟΗΕ, G7 και η αντιπαράθεση με την Ευρωπαϊκή Ενωση για τον πόλεμο στην Ουκρανία, η συζήτηση για συνεκμετάλλευση των σπάνιων γαιών στο έδαφός της, οι διαπραγματεύσεις για ένταξή της στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ, επιβεβαιώνουν για μια ακόμα φορά και με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο ότι δεν υπάρχει φιλολαϊκή ιμπεριαλιστική συμμαχία.

Τόσο οι αντιπαραθέσεις όσο και οι διακρατικές συμμαχίες σε συνθήκες ιμπεριαλισμού είναι πάντοτε εύθραυστες και προσωρινές, αφού τα συμφέροντα αλλάζουν λόγω της ανισόμετρης ανάπτυξης. Είναι τέτοιο το «κουβάρι» των αντιθέσεων, που ανάμεσα σε συμμάχους οξύνονται οι τριβές και οι αντιθέσεις, ενώ ταυτόχρονα άσπονδοι εχθροί προχωρούν σε επιμέρους συμφωνίες μεταξύ τους, επειδή ακριβώς οι εξελίξεις φέρουν τη σφραγίδα των επιδιώξεων των αστικών τάξεων, βλέπε για παράδειγμα την αντιπαράθεση για τους δασμούς, τη συμμετοχή στις πολεμικές δαπάνες κ.λπ.

Την ίδια στιγμή που συζητούν για εκεχειρίες και συμφωνίες ειρήνης, εντείνουν την πολεμική προετοιμασία, οργανώνουν την πολεμική οικονομία, προγραμματίζουν γιγαντιαία εξοπλιστικά σχέδια εκατοντάδων δισεκατομμυρίων σε βάρος όλων των λαών.

Σήμερα, 110 χρόνια μετά τη συγγραφή του έργου του Λένιν «Κάτω από ξένη σημαία»¹, οι παρακαταθήκες του είναι πολύτιμες και οδηγός για δράση. Στο συγκεκριμένο έργο, όπως και σε μια σειρά άλλα με κορυφαίο το «Ιμπεριαλισμός, ανώτατο στάδιο του καπιταλισμού»²ο Λένιν είναι κατηγορηματικός ότι σε συνθήκες μονοπωλιακού καπιταλισμού η αστική τάξη αποτελεί το παρελθόν της κοινωνικής εξέλιξης, και οι πόλεμοι ανάμεσα στις εθνικές μερίδες του μονοπωλιακού κεφαλαίου γίνονται για το μοίρασμα της λείας. Οτι η εργατική τάξη είναι η μόνη τάξη που μπορεί να ηγηθεί και να διασφαλίσει την κοινωνική πρόοδο είτε σε ειρηνικές είτε σε πολεμικές συνθήκες. Με άλλα λόγια, απέναντι στο κράτος και την εξουσία των λίγων, τη δικτατορία του κεφαλαίου που γεννά κρίσεις, πολέμους, φτώχεια και δεινά για τους λαούς, η διέξοδος είναι το κράτος και η εξουσία των πολλών, η δικτατορία του προλεταριάτου.

Σ' αυτήν τη βάση είναι απαράδεκτη η θέση ότι το εργατικό κίνημα έχει λόγο να υπερασπιστεί τη μία ή την άλλη αστική τάξη στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο.

Εξίσου επικίνδυνη και ανιστόρητη είναι η θέση ότι η εργατική τάξη και η πολιτική της πρωτοπορία, για να εκμεταλλευτούν τις ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις, πρέπει να συρθούν στην ουρά της αστικής τάξης ή κάποιας ιμπεριαλιστικής συμμαχίας προδίδοντας την τάξη τους. Η λενινιστική διδασκαλία, για όσους θέλουν να την έχουν οδηγό και όχι να την παραποιούν, είναι ξεκάθαρη. Η εργατική τάξη και το επαναστατικό κίνημα θα παραμείνουν πιστοί στον εαυτό τους, μόνο στην περίπτωση που δεν θα προσχωρήσουν σε καμία ιμπεριαλιστική αστική τάξη, μόνο στην περίπτωση που θα δεχτούν ότι «και οι δυο τους είναι η μία χειρότερη από την άλλη», μόνο στην περίπτωση που σε κάθε χώρα θα εύχονται την αποτυχία της αστικής τάξης.

Οι θέσεις αυτές ισχύουν για όλες τις χώρες ανεξάρτητα από την οικονομική ή στρατιωτική τους ισχύ και βέβαια για τις καπιταλιστικές χώρες που προέκυψαν από τη διάλυση της ΕΣΣΔ και των άλλων σοσιαλιστικών κρατών, μετά την επικράτηση των αντεπαναστατικών δυνάμεων και τη διαμόρφωση των αστικών τάξεων που λυμαίνονται τον πλούτο που δημιούργησαν οι λαοί στις χώρες της σοσιαλιστικής οικοδόμησης. Εξάλλου, για να μπορείς να αξιοποιήσεις πραγματικά και ουσιαστικά τις ιμπεριαλιστικές αντιθέσεις και τους ανταγωνισμούς προς όφελος της πάλης για τον σοσιαλισμό, πρέπει να έχεις ξεκάθαρα διαχωριστεί απ' όλα τα αντιμαχόμενα ιμπεριαλιστικά στρατόπεδα. Αυτό άλλωστε δίδαξαν και οι ίδιοι οι μπολσεβίκοι.

Αλλωστε, ο Λένιν άσκησε σφοδρή κριτική στον Κάουτσκι, αναδεικνύοντας το λάθος του διαχωρισμού των αστικών κρατών σε αυτά που ασκούν και σε αυτά που δεν ασκούν ιμπεριαλιστική πολιτική στην εποχή του μονοπωλιακού καπιταλισμού. Η αναπαραγωγή παρόμοιων αντιλήψεων οδηγεί στην προβληματική θέση ότι ιμπεριαλιστική πολιτική σήμερα ασκούν μόνο οι ΗΠΑ, που διατηρούν την πρωτοκαθεδρία στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα και παλεύουν με όλα τα μέσα για να τη διατηρήσουν.

Το ΚΚΕ από την πρώτη στιγμή απέδειξε τον ιμπεριαλιστικό χαρακτήρα του πολέμου και από τις δύο πλευρές, αναδεικνύοντας ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν είναι απλώς ένας πόλεμος ανάμεσα σε δύο κράτη³.

Απάντησε στο επιχείρημα ότι το σημερινό επίπεδο ανάπτυξης του καπιταλισμού στη Ρωσία δεν δικαιολογεί να της χρεώσουμε ιμπεριαλιστική πολιτική. Απέδειξε ότι η αστική της τάξη, που εδραίωσε την εξουσία της μετά τη νίκη της αντεπανάστασης, συμμετέχει ενεργά στους ανταγωνισμούς για το ξαναμοίρασμα και τον έλεγχο των αγορών και εδαφών με οικονομική σημασία, ότι ο μονοπωλιακός καπιταλισμός στη Ρωσία κατέχει ισχυρό ρόλο στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα.⁴Με βάση τα παραπάνω, το αστικό κράτος της Ρωσίας ασκεί σταθερά ιμπεριαλιστική πολιτική, ανάλογη με την οικονομική, στρατιωτική και πολιτική ισχύ του.

Απάντησε στον πολύμορφο αντισοβιετισμό και αντικομμουνισμό.⁵Στη συκοφάντηση της ΕΣΣΔ από τα ιμπεριαλιστικά επιτελεία και των δύο πλευρών. Από τη μία στα ΝΑΤΟικά μυθεύματα περί «εθνικής καταπίεσης» του λαού της Ουκρανίας και των λαών της ΕΣΣΔ. Από την άλλη, στη ρωσική αστική τάξη που πρόβαλλε τη λογική της «εδαφικής κατασκευής» της Ουκρανίας από τους μπολσεβίκους και το ΚΚΣΕ μέσω παραχώρησης εδαφών που ιστορικά ανήκαν στη Ρωσία.

Πρόκειται για τη διαστρέβλωση της σοβιετικής κληρονομιάς στο εθνικό ζήτημα και από τις δύο μεριές, για να αποσιωπήσουν ότι μετά από τις αντεπαναστατικές ανατροπές η επικράτηση και διαμόρφωση αστικών τάξεων σε όλες τις πρώην Δημοκρατίες της ΕΣΣΔ ήταν φυσικό να οδηγήσει σε μια οξυμένη πάλη ανάμεσά τους, προκειμένου να μοιραστεί η λεία που από κοινού δημιούργησε ο σοβιετικός λαός στο ενιαίο σοσιαλιστικό κράτος.

Κάλεσε τους λαούς να απορρίψουν τα προσχήματα, τόσο της ΝΑΤΟικής πλευράς πως δήθεν ο πόλεμος διεξάγεται για την «ελευθερία» και το δικαίωμα «αυτοδιάθεσης» του λαού της Ουκρανίας, όσο και της άλλης πλευράς, που κρύβει τις στοχεύσεις των δικών της μονοπωλίων, επικαλούμενη τη λεγόμενη «αποναζιστικοποίηση» της Ουκρανίας και την «αυτοδιάθεση» των ρωσόφωνων πληθυσμών της. Αντιπαρατέθηκε έμπρακτα από το 2014 στις φασιστικές ομάδες, στα τάγματα Αζόφ και τον ρόλο της αστικής ουκρανικής κυβέρνησης, που οδήγησαν στον θάνατο χιλιάδες ρωσόφωνους της Ουκρανίας.

Ταυτόχρονα ανέδειξε ότι η ρωσική κυβέρνηση καπηλεύεται τη θυσία εκατομμυρίων ανθρώπων από την ΕΣΣΔ, χρησιμοποιεί τα σοβιετικά και κομμουνιστικά σύμβολα προκειμένου να εκμεταλλευτεί και να οικειοποιηθεί τον ηρωικό αγώνα του σοβιετικού λαού κατά της ναζιστικής Γερμανίας και άλλων καπιταλιστικών κρατών και να τον συγκρίνει με τη ρωσική επίθεση στην Ουκρανία για τα συμφέροντα των ρωσικών μονοπωλιακών ομίλων.

Πρωτοστάτησε ενάντια στη βαθιά εμπλοκή της χώρας μας στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο. Ανέδειξε τις ευθύνες της κυβέρνησης της ΝΔ, καθώς και των άλλων κομμάτων του ευρωατλαντισμού, που έχουν μετατρέψει τη χώρα σε «ορμητήριο» των πολεμικών επιχειρήσεων του ΝΑΤΟ, των ΗΠΑ, της ΕΕ. Η δράση και η παρέμβασή του έχει διεθνείς διαστάσεις.

Σήμερα, που ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος μαίνεται σε πολλές περιοχές του πλανήτη, που η μάχη για την πρωτοκαθεδρία στο παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό σύστημα δυναμώνει, που η αναζήτηση κερδοφόρας διεξόδου σε «λιμνάζοντα» κεφαλαία και το «ναρκοπέδιο» της ύφεσης οξύνουν τους ανταγωνισμούς και τον εμπορικό πόλεμο, μεγαλώνει ο κίνδυνος γενίκευσης των στρατιωτικών συγκρούσεων και του πολέμου ως φυσική συνέχεια της πολιτικής και των συμφερόντων των αστικών τάξεων.

Σε αυτές τις συνθήκες, η ιστορική πείρα των μπολσεβίκων, που έδωσαν τη διέξοδο από τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο με τη σοσιαλιστική επανάσταση, είναι πολύτιμη.

Για το εργατικό επαναστατικό κίνημα δεν υπάρχει αμηχανία. Με καθαρό ταξικό κριτήριο αξιοποιεί αυτήν την ιστορική πείρα και τη γνώση, τις σύγχρονες επεξεργασίες του ΚΚΕ, προκειμένου ο λαός να μην εγκλωβίζεται στους στόχους της αστικής πολιτικής, για να εξασφαλίζεται η ταξική και πολιτική ανεξαρτησία της εργατικής τάξης, με στόχο τη δική της εξουσία, τον σοσιαλισμό.

Παραπομπές:

1. Β. Ι. Λένιν, «Κάτω από ξένη σημαία», Συλλογή «Για τον πόλεμο και τη σοσιαλιστική επανάσταση» εκδ. «Σύγχρονη Εποχή» ή «Απαντα», τόμος 26

2. Β. Ι. Λένιν, «Ιμπεριαλισμός, ανώτατο στάδιο του καπιταλισμού», εκδ. «Σύγχρονη Εποχή» ή «Απαντα» τόμος 27

3. ΚΟΜΕΠ τ.2/2022 «Απόφαση της ΚΕ του ΚΚΕ: Για τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο στην Ουκρανία»

4. ΚΟΜΕΠ τ. 5-6/2022 «Ορισμένα στοιχεία για την οικονομία της Ρωσίας»

5. B. I. ΛΕΝΙΝ - Ι. Β. ΣΤΑΛΙΝ «Για την ταξική πάλη στην Ουκρανία», εκδ. «Σύγχρονη Εποχή»