Συζήτηση με τον καλλιτεχνικό διευθυντή και σκηνοθέτη του ΔΗΠΕΘΕ Καλαμάτας Σ. Σ. Τσακίρη
H μετάφραση είναι του K. X. Μύρη, η σκηνοθεσία του Σ. Σ. Τσακίρη και τα σκηνικά και κοστούμια του Γ. Μεντζικώφ. Τα τραγούδια που ακούγονται στην παράσταση προέρχονται από την ελληνική φυλή των Ιμαλαΐων KALAS, όπως τα κατέγραψε ο μουσικολόγος Γιάννης Μανωλεδάκης.
Τα μελίσματα του χορού στηρίζονται στις μελωδίες της νεκρώσιμης ακολουθίας και σε ένα θρακιώτικο τραγούδι. Παίζουν: Μαριάνθη Σοντάκη, Δημήτρης Σιακάρας, Γιώργος Κορμανός, Γιώργος Τσαπόγας, Ελενα Καμηλάρη, Αλεξία Κόκκαλη, Αγγελική Πέτκου, Ειρήνη Σπανουδάκη, Ανδρέας Κουτσουρέλης. H Αντιγόνη Βαλάκου ακούγεται στο ρόλο της Αθηνάς.
Η «Ιφιγένεια η εν Ταύροις» έχει ήδη διανύσει μια εντυπωσιακή πορεία. Εκτός από την Καλαμάτα, την Αθήνα και άλλες πόλεις της Ελλάδας, έχει παρουσιαστεί στις Βρυξέλλες (στο πλαίσιο της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας), στη Λευκωσία, την Τυφλίδα, το Βερολίνο, την Πάφο, ενώ έπεται συνέχεια. Μετά την Πετρούπολη θα παρουσιαστεί στη Θεσσαλονίκη (3/9), στο Κάιρο και το Βεάκειο, ενώ υπάρχουν προσκλήσεις για Πακιστάν, Ιράν, Αργεντινή κ.ά.
Σ. Σ. Τσακίρης |
Ο σκηνοθέτης χαρακτηρίζει την παράσταση «νεοτεριστική, αλλά όχι απόμακρη. Αυτό το λέμε πάντα σαν ζητούμενο, αλλά αυτή τη φορά είναι αποδεδειγμένο», λέει.
- Και δε φοβάστε τη λέξη «νεοτεριστική» που είναι μια έννοια παρεξηγημένη;
- Οτιδήποτε κάνουμε στο αρχαίο δράμα νεοτεριστικό θα είναι, αφού δεν έχουμε ακριβείς πληροφορίες για το ανέβασμά του. Απλά η παράστασή μας - σύμφωνα με τις αντιλήψεις - έχει ένα διαφορετικό ύφος.
- Ο νόστος στη συγκεκριμένη τραγωδία πώς αντιμετωπίζεται;
- Ο νόστος περνάει μέσα σε μια πλατιά έννοια. Χρησιμοποιούνται τραγούδια του νόστου από την ελληνική φυλή των Ιμαλαΐων KALAS. Αυτό το στοιχείο δίνει μια μεταφυσική έννοια στο νόστο. Από τη μια υπάρχει ο νόστος της Ιφιγένειας για την πατρίδα της, αλλά και ο νόστος του Ορέστη να βρει το ιδεατό του για να κρατηθεί. Λέει η Ιφιγένεια «εμένα ως γνωστό ο πατέρας μου με έσφαξε» και λίγο πιο κάτω «είδα στο όνειρό μου ότι ο αδελφός μου είναι νεκρός». Τον βλέπουμε επίσης να έρχεται, ο οποίος δεν μπορεί να φανταστεί ότι η Ιφιγένεια ζει. Πιθανά, λοιπόν, ο θάνατός μας να είναι η γενέθλια γη των ονείρων μας. `Η όπως λέει ο Ηράκλειτος «ο κόσμος των ζωντανών και των νεκρών συνεργούν τα αυτά» ή πιο ποιητικά όπως είπε ο Σεφέρης «η συνωμοσία των κεκειμημένων». Γι' αυτό και το βασικό μέλισμα του χορού στηρίζεται στη νεκρώσιμη ακολουθία. Η συγκίνηση όμως προσφέρεται σε τέτοια δοσολογία ώστε να γίνεται ευχάριστη. Από την άλλη, δεν ταυτιζόμαστε με το αίσθημα του ρόλου, αλλά ακολουθούμε τη σκέψη του, τη διάνοια του ρόλου. Αυτό ίσως ακούγεται Μπρεχτικό. Αυτό όμως είναι πιστεύω και το ζητούμενο της τραγωδίας. Τον ίδιο δρόμο ακολουθεί κάθε φορά το λαϊκό θέατρο που θέλει λαϊκό κοινό σκεπτόμενο και όχι αυτό που θέλει η μπουρζουαζία, έναν εσμό ασυνειδήτων.
Ο Πάμπλο Νερούντα με τον Μίκη Θεοδωράκη και τον Πέτρο Πανδή |
Τα τραγούδια του έργου γράφτηκαν το 1972 στη Νότια Γαλλία (Cap d' Agde) και τα πρώτα απ' αυτά παρουσιάστηκαν στις 28/8/72 στο Luna Park του Μπουένος Αϊρες και αργότερα σε περιοδεία στη Νότια Αμερική το 1973, λίγες μέρες πριν τη σφαγή στο Σαντιάγο, την επιβολή της Χούντας στη Χιλή και το θάνατο του Νερούντα. Δόθηκαν λαϊκές συναυλίες σε δεκάδες χώρες, μέχρι να παιχτεί το έργο στην Ελλάδα, μετά την πτώση της Χούντας, τον Οκτώβρη του 1975. Τον ίδιο χρόνο ο Θεοδωράκης προσθέτει στο έργο και ένα ακόμη μέρος, σε ποίηση δική του, αφιερωμένο στον Νερούντα. Το 1980 ολοκληρώνει την ενορχήστρωση του έργου στη μετασυμφωνική του μορφή. Η συναυλία πραγματοποιείται με τη συνεργασία του Πολιτισμικού Οργανισμού του Δήμου Αθηναίων. Τα εισιτήρια κοστίζουν 6.000 δραχμές και προπωλούνται από τα ταμεία του Ελληνικού Φεστιβάλ (Σταδίου 3, τηλ. 3221.459), Virgin-Megastores (τηλ.3314.788), Metropolis (τηλ. 3830.804 - 3840.639), Ticket Hellas (τηλ. 6189.300).
Αυλαία με «Νεφέλες» από το Εθνικό Θέατρο |
Θ' ακολουθήσει στις 15/9 η παράσταση του Εθνικού Θεάτρου, επίσης, με την «Ορέστεια» του Αισχύλου, σε σκηνοθεσία και σκηνογραφία Γιάννη Κόκκου. Η μετάφραση είναι του Δημήτρη Δημητριάδη, τα κοστούμια της Λιλής Κεντάκα, η μουσική του Γιώργου Απέργη και οι φωτισμοί του Πατρίς Τροτιέ. Ερμηνεύουν: Νικήτας Τσακίρογλου, Λυδία Κονιόρδου, Ολια Λαζαρίδου, Αμαλία Μουτούση, Νίκος Κουρής, Ολγα Τουρνάκη, Μαρία Ναυπλιώτου, Αριστοτέλης Αποσκίτης, Θέμης Πάνου, Κώστας Τριανταφυλλόπουλος κ.ά.
Οι «Παγκόσμιες Πολιτιστικές Συναντήσεις» θα ολοκληρωθούν στις 16/9, με λαμπαδηδρομία, βραβεύσεις και μια ξεχωριστή συναυλία. Τη λαμπαδηδρομία για τη «Φλόγα της Παιδείας και του Πολιτισμού» διοργανώνει το Πολιτιστικό και Αθλητικό Κέντρο της κοινότητας Ανοιξης, σε συνεργασία με τους έντεκα γειτονικούς δήμους και κοινότητες. Θα καταλήξει στο θέατρο «Ησίοδος», όπου θα τιμηθούν η ελληνίστρια Ζακλίν ντε Ρομιγί και ο Εμμανουήλ Κριαράς. Θ' ακολουθήσει (8 μ.μ.) συναυλία των Μίκη Θεοδωράκη, Χρήστου Λεοντή και Διονύση Τσακνή, με ερμηνευτές τους: Νένα Βενετσάνου, Καλλιόπη Βέτα, Δώρο Δημοσθένους, Σωτηρία Λεονάρδου, Κώστα Μακεδόνα, Δημήτρη Μπάση, Γιάννη Μπέζο, Δ. Τσακνή και Λάκη Χαλκιά.
Δωρεάν προγράμματα λαϊκής επιμόρφωσης ανακοινώνει ο Πολιτισμικός Οργανισμός του δήμου Αθήνας. Τα μαθήματα θα διαρκέσουν έως το τέλος του έτους, ενώ, οι αιτήσεις εγγραφής θα πρέπει να κατατεθούν στα παρακάτω σημεία:
Περιφερειακό Πνευματικό Κέντρο Αγιου Θωμά Αμπελοκήπων (Γουδί, τηλ: 7780.864) για παιδική ζωγραφική και κατασκευή μαριονέτας (εγγραφές: 3 - 14/9), Αίθουσα Μπουζιάνη (Ξενοφώντος 7, Σύνταγμα, τηλ: 3229.647) για αγιογραφία και ζωγραφική για ενήλικες (εγγραφές: 17 - 28/9), Αίθουσες Τέχνης (Ξενοφώντος 7, Σύνταγμα, τηλ: 3255.550, 3255.440) για καλλιτεχνικές κατασκευές από διάφορα υλικά (εγγραφές: 3 - 14/9), Αθηναϊκό Δημοτικό Θέατρο (Τιμοκρέοντος 6α, Αγιος Σώστης, τηλ: 9344.131, 9344.818) για μουσικοκινητική αγωγή για όλα τα παιδιά προσχολικής ηλικίας (εγγραφές: 17 - 28/9).