«Η τριμερής συνάντηση κορυφής πραγματοποιείται σε μια συγκυρία που το τοπίο στη Μέση Ανατολή αναδιαμορφώνεται και η κατάσταση στη Συρία παραμένει ρευστή», διαχέουν από το Μαξίμου. Ψηλά στην ατζέντα θα είναι η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας - Αιγύπτου (GREGY), η διέλευση LNG από τους αιγυπτιακούς τερματικούς σταθμούς σε Ιντκου και Νταμιέτα προς τις ευρωπαϊκές αγορές μέσω Αλεξανδρούπολης και Ρεβυθούσας κ.ά. Θα συζητηθούν επίσης οι εξελίξεις στη Συρία και οι προσπάθειες της Τουρκίας για σύναψη συμφωνίας οριοθέτησης ΑΟΖ με τους τζιχαντιστές στη Δαμασκό, καταπατώντας κυριαρχικά δικαιώματα της Λευκωσίας και παρακάμπτοντας την κυπριακή ΑΟΖ.

Προχτές, εξάλλου, ο υπουργός Αμυνας, Ν. Δένδιας, σε δηλώσεις του από τη Χίο, ανέφερε ότι «ο κόσμος αλλάζει και η αστάθεια γίνεται η νέα γεωπολιτική σταθερά», επιβεβαιώνοντας την ένταση των ανταγωνισμών του κεφαλαίου. Παράλληλα καλλιεργεί εφησυχασμό ότι τάχα με τις συμφωνίες καθορισμού ΑΟΖ που υπέγραψαν με Ιταλία και Αίγυπτο τα προηγούμενα χρόνια, «η Ελλάδα είναι νομικά οχυρωμένη και κατοχυρωμένη».

Στο μεταξύ, αναδεικνύονται όλο και πιο έντονα οι κίνδυνοι από το κουβάρι των ανταγωνισμών και τα σχέδια του ευρωατλαντικού άξονα στην περιοχή. Ενδεικτικά:

Χτες ξεκίνησε και πραγματοποιείται έπειτα από 3 χρόνια η μεγάλη διακλαδική άσκηση των τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων με τον εύγλωττο τίτλο «MAVI VATAN» («Γαλάζια Πατρίδα»). Θα ολοκληρωθεί στις 16/1 και μένει να δούμε τις περιοχές τις οποίες θα δεσμεύσει το τουρκικό Πολεμικό Ναυτικό, αλλά και τα επιμέρους σενάρια (θυμίζουμε ότι το 2022 πραγματοποιήθηκε, μεταξύ άλλων, και διακλαδικό από αέρος αποβατικό σενάριο κατάληψης νησιού). Στη φετινή εκδοχή της μετέχουν συνολικά 87 πλοία, 7 υποβρύχια, 31 αεροσκάφη, 17 ελικόπτερα, άλλα μέσα, συν 20.000 προσωπικό.

Στα Κατεχόμενα στην Κύπρο το «ΥΠΕΞ» του ψευδοκράτους, αναφερόμενο σε NAVTEX που εξέδωσε η Κυπριακή Δημοκρατία για γεωτρήσεις που θα πραγματοποιηθούν ως τις 24/2 από την κοινοπραξία «ExxonMobil» - «Qatar Energy», προειδοποίησε για πιθανή κλιμάκωση της έντασης και υποστήριξε ότι οι ενέργειες αυτές «παραβιάζουν τα δικαιώματα» της τουρκοκυπριακής κοινότητας, η οποία είναι «συνιδιοκτήτης των φυσικών πόρων» του νησιού.

Επιπλέον, ο μόνιμος αντιπρόσωπος της Τουρκίας στα Ηνωμένα Εθνη, πρέσβης Αχμέτ Γιλντίζ, κατέθεσε επιστολή διαμαρτυρίας για το θέμα, εκ μέρους του ψευδοκράτους, προς τον γγ του ΟΗΕ και τα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας. Μεταξύ άλλων στην επιστολή τονίζεται ότι «οποιαδήποτε περιφερειακά φόρουμ συνεργασίας που αποκλείουν την ΤΔΒΚ και την Τουρκία είναι μη ρεαλιστικά και πιθανώς επιζήμια για την ειρήνη», ενώ επαναλαμβάνει «τη διαθεσιμότητα της ΤΔΒΚ να συμμετάσχει στη Διάσκεψη για την Ανατολική Μεσόγειο, όπως προτάθηκε από την Τουρκία, με στόχο να διασφαλιστούν η συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων μερών και η προστασία των δικαιωμάτων τους».

Ολα αυτά ενώ ο Τούρκος Πρόεδρος, Ρ. Τ. Ερντογάν, ανέφερε ότι αποτελεί σταθερή προτεραιότητα ο εκσυγχρονισμός του οπλοστασίου της χώρας του, διευκρινίζοντας ότι «στην Κωνσταντινούπολη ξεκινήσαμε τη ναυπήγηση του πρώτου καταδρομικού αντιαεροπορικής άμυνας, και στο ναυπηγείο του Γκιόλτζουκ έγινε η πρώτη οξυγονοκόλληση του πρώτου υποβρυχίου εγχώριας σχεδίασης και παραγωγής. Επίσης, το εθνικό μας αεροπλανοφόρο το οποίο θα ναυπηγηθεί θα είναι ο "μεγαλύτερος αδελφός" του "ΤCG Αnadolu" (σ.σ. ελικοπτεροφόρου) το οποίο διαθέτουμε».

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, σήμερα και αύριο έχει προγραμματίσει επαφές στα Κατεχόμενα ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν.

Στο επίκεντρο των επαφών του θα βρεθούν τα σχέδια για την υπογραφή τουρκο-συριακού μνημονίου που θα «παραγράφει» την κυπριακή ΑΟΖ, όπως και οι τελευταίες εξελίξεις στο Κυπριακό, εν αναμονή και της άτυπης πενταμερούς συνάντησης το επόμενο διάστημα. Σχετικά δημοσιεύματα τουρκικών ΜΜΕ εστίασαν σε αναφορά της νέας έκθεσης Γκουτέρες ότι «είναι επίσης σημαντικό, σε αυτό το στάδιο (...) να ρίξουμε μια κριτική ματιά στην πορεία προς τα εμπρός μέσω μιας άτυπης ευρύτερης συνάντησης με τις δύο πλευρές και τις εγγυήτριες δυνάμεις».

Εξάλλου, η τουρκική εφημερίδα «Hurriyet», αναφερόμενη στις προτεραιότητες της εξωτερικής πολιτικής της χώρας για το 2025 προεξοφλεί ότι στα Ελληνοτουρκικά θα υπάρξουν «σκαμπανεβάσματα» και ότι στη «συζήτηση των διαφορών στο Αιγαίο με την Τουρκία (...) εάν δεν δημιουργηθεί διάλογος με μια σοβαρή προσέγγιση για το θέμα αυτό, μπορεί ανά πάσα στιγμή να προκύψουν προβλήματα». Επαναφέρει, δε, το σενάριο η Τουρκία να υπογράψει συμφωνία οριοθέτησης θαλάσσιων ζωνών με τη Συρία, όπως έκανε με τη Λιβύη.

Σε αντίστοιχες εκτιμήσεις η έτερη εφημερίδα «Milliyet» αναφέρει ότι ο Μητσοτάκης «αγωνίζεται να διατηρήσει τον διάλογο», ενώ «μια συμφωνία για ζώνες θαλάσσιας δικαιοδοσίας με τη Συρία έχει γίνει πλέον ο μεγαλύτερος φόβος της Αθήνας. Ως εκ τούτου, ακόμη και η επίσκεψη Μητσοτάκη στην Τουρκία στα τέλη Φεβρουαρίου/αρχές Μαρτίου (σ.σ. για το επόμενο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας Ελλάδας - Τουρκίας) θα είναι από μόνη της μια επιτυχία».

Παραπέρα, στην εφημερίδα «Turkiye» στηλιτεύονται συμφωνίες της Αθήνας για ενεργειακά έργα με στόχο τη ροή Ενέργειας από το Ισραήλ προς την ΕΕ μέσω Ελλάδας. «Τα σχέδια αυτά αποσκοπούν στην ανάληψη του ελέγχου των ενεργειακών πόρων στην Ανατολική Μεσόγειο και η στρατηγική αυτή έχει ως στόχο την αποδυνάμωση της επιρροής της Τουρκίας στην περιοχή», σημειώνει το δημοσίευμα.

Αλλο δημοσίευμα της ίδιας εφημερίδας παρουσιάζει ως δεδομένο ότι η Τουρκία θα υπογράψει νέες συμφωνίες θαλάσσιας δικαιοδοσίας και «θα "κλειδώσει" την Ανατολική Μεσόγειο, καταλήγοντας σε συμφωνία με τη Συρία». «Η Αγκυρα έστειλε αντιπροσωπεία στη Συρία την περασμένη εβδομάδα για να εξετάσει τις ενεργειακές υποδομές και να επιλύσει τα προβλήματα στον ενεργειακό τομέα. Στο πλαίσιο της έκθεσης που θα εκπονήσει η αντιπροσωπεία, η Τουρκία αναμένεται να αρχίσει να εργάζεται για να αξιοποιήσει τους πόρους πετρελαίου και φυσικού αερίου στην ανοικοδόμηση της Συρίας», γράφει η εφημερίδα.

Επιμένει, δε, ότι η Τουρκία επιδιώκει «να ενισχύσει τον ρόλο της ως "playmaker" στην περιοχή και να κάνει μια στρατηγική κίνηση ενάντια στις μονομερείς πρωτοβουλίες για τους ενεργειακούς πόρους. Ενεργώντας όχι μόνο ως παράκτιο κράτος, αλλά και ως ηγετική χώρα που διαμορφώνει τις περιφερειακές ισορροπίες στην Ανατολική Μεσόγειο, η Τουρκία στοχεύει να αυξήσει τη γεωπολιτική της ισχύ στην περιοχή και να αποκτήσει στρατηγικές ευκαιρίες όσον αφορά τον διαμοιρασμό των ενεργειακών πόρων και την προστασία των οικονομικών συμφερόντων με τη συμφωνία που θα συναφθεί με τη Συρία».

Διευκρινίζει ως προς το περιεχόμενο της κυοφορούμενης συμφωνίας ότι «οι δικαιοδοσίες θα ανήκουν και στις δύο χώρες. Η Συμφωνία Θαλάσσιας Δικαιοδοσίας θα αυξήσει την αποτελεσματικότητα και την αρμοδιότητα τόσο της Συρίας όσο και της Τουρκίας. Οι δύο χώρες θα μοιράζονται κάθε είδους δικαιοδοσία για την εξερεύνηση πετρελαίου και υδρογονανθράκων στην περιοχή. Η σχεδιαζόμενη συμφωνία θα τοποθετήσει επίσης την Τουρκία στο κέντρο των οδών μεταφοράς Ενέργειας στην περιοχή, επιτρέποντάς της να δημιουργήσει έναν στρατηγικό ενεργειακό διάδρομο. Η Αγκυρα διατηρεί στενές επαφές με τη νέα κυβέρνηση της Συρίας και διεξάγει επίσης διπλωματία από την πίσω πόρτα με την Αίγυπτο», σημειώνεται, βασικά επιβεβαιώνοντας ότι στο παρασκήνιο η τουρκική κυβέρνηση πιέζει το Κάιρο να τερματίσει ή να αναθεωρήσει τη συμφωνία θαλάσσιας οριοθέτησης με την Ελλάδα (της 6/8/2020), επιβεβαιώνοντας βασικά και το εφήμερο των λυκοφιλιών του κεφαλαίου.

Την ίδια ώρα, στο «παιχνίδι» φαίνεται να μπαίνει και ο Λίβανος αφού τουρκικές πηγές μιλώντας στην εν λόγω εφημερίδα λένε ότι και «ο Λίβανος, ο οποίος έχει ακτές στη Μεσόγειο, σχεδιάζει επίσης να κινηθεί μαζί μας. Ετσι, οι χώρες που έχουν το βλέμμα τους στραμμένο στους ενεργειακούς πόρους της λεκάνης της Μεσογείου και λογαριάζουν να τους μοιραστούν έχουν γίνει ανήσυχες. Οι σχεδιασμοί τους έχουν ανατραπεί».

Ετσι, σύμφωνα με σχετικές διαρροές, η έκθεση του Αντόνιο Γκουτέρες χαρακτηρίζει «λυπηρό» το «ότι καμία πλευρά δεν έχει ασχοληθεί σοβαρά με την εφαρμογή του ψηφίσματος του Συμβουλίου Ασφαλείας που ζητούσε συνεργασία με την ΟΥΝΦΙΚΥΠ για αποκλιμάκωση της έντασης μέσα και γύρω από την ουδέτερη ζώνη», εκτιμώντας μάλιστα ότι και οι δύο πλευρές προχώρησαν σε «αποσταθεροποιητικές ενέργειες που δείχνουν ότι η ανάπτυξη στρατιωτικών δυνατοτήτων στο νησί προχωρά με γρήγορους ρυθμούς, με κάθε πλευρά να επιδιώκει να αποκτήσει πλεονέκτημα στη νεκρή ζώνη».

Μιλώντας για την περίοδο 13 Δεκεμβρίου - 24 Ιουνίου 2024, ο γγ του ΟΗΕ κάνει λόγο για «αριθμό ρεκόρ» παραβιάσεων που σχεδίασαν ή προώθησαν και οι δύο πλευρές στη νεκρή ζώνη, το οποίο - συνεχίζει - «σηματοδοτεί τη διάβρωση του σεβασμού προς την εξουσία της ΟΥΝΦΙΚΥΠ» και «την περιφρόνηση που επιδεικνύεται και από τις δύο πλευρές».

Σε αυτό το πλαίσιο, ο Γκουτέρες απηύθυνε έκκληση και προς τις δύο πλευρές «να σεβαστούν την αποστολή του ΟΗΕ στη νεκρή ζώνη», κρίνοντας σκόπιμο μάλιστα να επαναλάβει και τη «σημασία της αποφυγής λήψης μονομερών ενεργειών» που μπορεί να προκαλέσουν ένταση και να υποσκάψουν την επιστροφή στις συνομιλίες.

Κατά τα άλλα, εκφράζει «ανησυχία για την κατάσταση στην περιφραγμένη περιοχή των Βαρωσίων και στην έλλειψη ανταπόκρισης (...) για ανατροπή των ενεργειών» που σημειώθηκαν μετά τη «μερική επαναλειτουργία της περιφραγμένης πόλης» (σ.σ. Οκτώβρης 2020), σπεύδοντας να καταλήξει μεταξύ άλλων ότι «η μακροχρόνια έλλειψη συμφωνίας δημιουργεί περαιτέρω εμπόδια - τόσο πρακτικά όσο και ψυχολογικά» και καλώντας σε «πραγματικά βήματα προς τη διευκόλυνση της συμφιλίωσης και την υποστήριξη των διακοινοτικών επαφών».

Αντιδρώντας, ο εκπρόσωπος της κυπριακής κυβέρνησης, Κωνσταντίνος Λετυμπιώτης, δήλωσε ότι «θα επαναλάβουμε και φέτος ότι αυτό που αναμένουμε από τις εκθέσεις του γγ των ΗΕ είναι αυτές οι εκθέσεις, με την αντικειμενικότητα και την αμεροληψία που πρέπει να τις χαρακτηρίζουν, να αποτυπώνουν τα πραγματικά δεδομένα και να λαμβάνουν σοβαρά υπόψη ότι εμείς βρισκόμαστε σε αμυντική διάταξη και δεν μπορεί να υπάρχει αριθμητική εξίσωση των όσων η Κυπριακή Δημοκρατία πράττει αμυνόμενη σε σχέση με τα όσα πράττει η κατοχική Τουρκία».

Ο δε Πρόεδρος της Κύπρου, Νίκος Χριστοδουλίδης, είπε ότι ενημερώθηκε ανεπίσημα πως η διευρυμένη συνάντηση για το Κυπριακό θα γίνει μέσα στον Μάρτη. Σχολιάζοντας δε δημοσιεύματα που συνεχίζονται για την οριοθέτηση ΑΟΖ της Τουρκίας με τη Συρία αλλά και με τον Λίβανο, είπε ανάμεσα σε άλλα ότι «είναι σημαντικό να πράττουμε πολύ περισσότερα μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας και αυτό κάνουμε, είτε αφορά και τη νέα κατάσταση πραγμάτων στη Συρία, είτε αφορά και τα γειτονικά κράτη όπως τον Λίβανο».