(Ενας στραγγαλισμός π.χ. ήταν η πλέον ενδεδειγμένη τιμωρία της απείθαρχης).

Από το 1760 π.Χ. και τον αιματοβαμμένο Κώδικα του Χαμουραμπί, αιώνες μετά, το 592 π.Χ. ένας από τους 7 σοφούς της αρχαιότητας ο Σόλων, αποφασίζει πως και στην Ελλάδα αξίζει να εφαρμοστούν ιδέες από το δίκαιο της Μεσοποταμίας. Οι νόμοι του, λοιπόν, όχι μόνο περιορίζουν τη γυναίκα στο σπίτι και δεν της επιτρέπουν να βγει έξω μόνη της, αλλά επινοεί και το μέτρο του «Γυναικονόμου», αυτού που επιβλέπει τις γυναίκες και αν κάποια παραβεί τους κανόνες ή απιστήσει, ο σύζυγος τη σκοτώνει πάραυτα και βεβαίως δεν τιμωρείται.

Σήμερα το 2024, οι γυναικοκτονίες πρωταγωνιστούν στην καθημερινότητά μας - και θα συνεχίσουν δυστυχώς να πρωταγωνιστούν - με μια συγκλονιστική και τρομακτική συνέχεια, όσο οι κυβερνήσεις αντιμετωπίζουν ως «κόστος» και αποκλειστικά ατομική ευθύνη την ανάγκη των γυναικών να ξεφύγουν από μία βίαιη και παθογόνα σχέση κι όσο παραμένει το μαρτύριο των χρονοβόρων και πολυδάπανων νομικών διαδικασιών.

Οσο δεν αλλάζει αυτό, όσο ακούγονται απαράδεκτες δηλώσεις, όπως αυτή του υφυπουργού Υγείας, Δ. Βαρτζόπουλου, που ισχυρίστηκε προκλητικά ότι «η γυναικοκτονία έχει βιολογική βάση», τόσο θα μετράμε αποτρόπαια εγκλήματα και η συζήτηση θα εξαντλείται στα panic button και στην αυστηροποίηση της ποινικής μεταχείρισης των δραστών, η οποία - όσο αναγκαία κι αν είναι - από μόνη της δεν αρκεί.

Η ματωμένη αλυσίδα των αποτρόπαιων εγκλημάτων σε βάρος γυναικών και ανήλικων κοριτσιών επιβεβαιώνει ότι υπάρχει ένα βαθύτερο σάπιο οικονομικό, κοινωνικό, πολιτιστικό υπόβαθρο, που γεννά τους δράστες - «τέρατα» και αφήνει τις γυναίκες ευάλωτες στην ανασφάλεια και τη βία.

Θυμηθείτε σκηνές από την ταινία του Μιχάλη Κακογιάννη «Στέλλα» του 1955. Ο άντρας μαχαιρώνει την γυναίκα, γιατί θολώνει το μυαλό του όταν του ζητάει να χωρίσουν.

Δηλαδή «Τη σκότωσε γιατί την αγαπούσε;». Σπουδαία η ταινία, αξέχαστοι οι πρωταγωνιστές, αξέχαστα όμως κι αυτού του είδους τα φρικτά εγκλήματα.

• Γι' αυτά τα εγκλήματα γράφω αυτό το άρθρο σήμερα. Στη μνήμη της 28χρονης Κυριακής που δολοφονήθηκε έξω από το Αστυνομικό Τμήμα Αγίων Αναργύρων, γιατί «το περιπολικό δεν είναι ταξί».
• Στη μνήμη της Βασιλικής Λυμπέρη που την έκαψε ο άντρας της, μαζί με τα παιδιά και τη μητέρα της, το 1972.
• Στη μνήμη της Ζωής Γαρμανή, που τεμαχίστηκε από τον άντρα της και βρέθηκαν τα κομμάτια της σε κάδους σκουπιδιών, το 1987.
• Στη μνήμη της Κικής Κούσογλου, που την στραγγάλισε ο άντρας της το 2005.
• Στη μνήμη της Παναγιώτας Μαζαράκη, που τη σκότωσε ο άντρας της και την έθαψε κάτω από τσιμέντο και πέτρες, το 2008.
• Στη μνήμη της Αδαμαντίας Κάρκαλη, που την μαχαίρωσε ο άντρας της και μετά την αποκεφάλισε το 2008. Πριν είχε σκοτώσει τον σκύλο της.
• Στη μνήμη της Βάιας Γκανιά, που την έσφαξε ο άντρας της μπροστά στα ανήλικα παιδιά τους, το 2018.

Δεν γίνεται να συνεχίσω, γιατί ο κατάλογος των θυμάτων δεν έχει τέλος.

Στις σημερινές συνθήκες του γενικευμένου φόβου και της ανασφάλειας, οι γυναίκες ζουν στο πετσί τους ακόμα πιο επώδυνα την αντιδραστικότητα της κοινωνίας της εκμετάλλευσης και την όξυνση απαράδεκτων συμπεριφορών απέναντί τους, που φτάνουν μέχρι την ενδοοικογενειακή βία, τη σεξουαλική παρενόχληση, τον βιασμό, ακόμη και τις δολοφονίες. Βλέπουν σήμερα, μετά από αιματοβαμμένους αγώνες τόσων χρόνων, κατακτήσεις και νίκες και δικαιώματα να καταρρέουν, επιτεύγματα να απειλούνται.

• Ο δρόμος της Αποκάλυψης και της Κόλασης στρώνεται πάντα με εργοδοτική βία και τρομοκρατία με την απειλή απόλυσης και ανεργίας, με τη σεξουαλική παρενόχληση και κακοποίηση, τους εκβιασμούς, τις δολοφονίες.
• Παρατηρείται όμως και το εξής περίεργο: Οι δήθεν πολέμιοι της κοινωνικής αδικίας και υπερασπιστές των γυναικείων δικαιωμάτων είναι οι ίδιοι που προωθούν νόμους για την ακόμη πιο στυγνή εκμετάλλευσή τους, την κατάργηση π.χ. του 8ωρου και τη συντριβή κάθε εργατικού δικαιώματος.
• Οι - τάχα - εχθροί της βίας κατά των γυναικών χρησιμοποιούν την πιο άγρια καταστολή, για να θωρακίσουν την κερδοφορία των επιχειρηματικών ομίλων. Αυτό που πραγματικά τους νοιάζει είναι να κρύψουν την πραγματικότητα της εμπορευματοποίησης και του ανταγωνισμού, που αποθεώνει την ατομικότητα έναντι της συλλογικότητας.
• Τους εξυπηρετεί η σιγή και η αφωνία για τις πραγματικές ταξικές αιτίες της πολύμορφης βίας σε βάρος των γυναικών. Καλούν τις γυναίκες να διαμαρτυρηθούν για την ενδοοικογενειακή βία και τη βία στους χώρους δουλειάς, αλλά ταυτόχρονα να ...σιωπήσουν για τις πολιτικές που τσακίζουν τη ζωή τους, να μην καταγγείλουν την εργοδοτική και κρατική βία και να ανεχθούν την καταστολή στους αγώνες για τα δικαιώματά τους.

• Υπάρχουν βαθιές κοινωνικές και οικονομικές αιτίες που υφίστανται οι γυναίκες τη βία. Γιατί μορφές κρατικής και εργοδοτικής βίας είναι και η ανεργία, η ανασφάλιστη εργασία, τα σπασμένα ωράρια, είναι η υποαπασχόληση, οι ευέλικτες μορφές απασχόλησης, τα προβλήματα με τις άδειες μητρότητας... Βία που υφίστανται οι γυναίκες και κανένας δεν τις προστατεύει.
• Η ρίζα της γυναικείας ανισοτιμίας είναι ταξική. Ποτέ μα ποτέ, το απάνθρωπο σύστημα του καπιταλισμού δεν πρόκειται να παραχωρήσει πραγματική ισοτιμία, γιατί απλά κάτι τέτοιο δεν συμβαδίζει με τον εκμεταλλευτικό του χαρακτήρα.

Τα πρωτόκολλα της ΕΕ και των κυβερνήσεων λογαριάζουν μόνο με τη λογική του «κόστους - οφέλους», αδιαφορώντας για όλα τα αναγκαία μέτρα ολόπλευρης προστασίας των γυναικών από την πολύμορφη βία, που οφείλουν να λάβουν.

Ενδεικτικά αναφέρουμε πως υπάρχουν μόνο 3 ξενώνες φιλοξενίας στην Αττική, ενώ μόλις 8 από τους 66 δήμους έχουν συμβουλευτικά κέντρα. Μάλιστα χαρακτηρίζονται από γραφειοκρατικές διαδικασίες, χωρίς άμεση βοήθεια, ενώ οι εργαζόμενοι είναι λίγοι και με συμβάσεις ορισμένου χρόνου.

Είναι επείγον να ανατραπούν εκείνοι οι οικονομικοί - κοινωνικοί - πολιτιστικοί παράγοντες που γεννούν τους δράστες - «τέρατα» και αφήνουν τις γυναίκες ευάλωτες. Η αυστηροποίηση της ποινικής νομοθεσίας δεν αρκεί από μόνη της για την πρόληψη αποκρουστικών περιστατικών βίας σε βάρος γυναικών.

Οσες ευρωπαϊκές Οδηγίες και αν ψηφιστούν, δεν ανατρέπεται η αντιλαϊκή πολιτική που εμποδίζει την πραγματική οικονομική ανεξαρτησία των γυναικών. Η ίδια πολιτική που οδηγεί στην παραπέρα τραγική υποστελέχωση και υποχρηματοδότηση των απαραίτητων δημόσιων δομών και υπηρεσιών για την πρόληψη, την προστασία, τη στήριξη των κακοποιημένων γυναικών και των παιδιών τους. Με κατευθύνσεις της ΕΕ, άλλωστε, η όποια χρηματοδότηση διοχετεύεται όχι σε κρατικές δομές, αλλά σε ένα πολυδαίδαλο, αποσπασματικό και ανεξέλεγκτο δίκτυο ΜΚΟ.

Η κυβέρνηση της ΝΔ προκλητικά επιδιώκει να παρουσιάσει ως μέσο πρόληψης και αντιμετώπισης τέτοιων αποκρουστικών εγκλημάτων τον νέο Ποινικό Κώδικα, εξαγγέλλοντας και νέες ρυθμίσεις. Αυτό εντάσσεται στη συνολική προσπάθεια να αθωωθεί ο αντιδραστικός για τα λαϊκά δικαιώματα και ελευθερίες χαρακτήρας του Ποινικού Κώδικα, να «ξεπλυθεί» η πολιτική διαχρονικά των κυβερνήσεων για τις τραγικές ελλείψεις σε ουσιαστικά μέτρα πρόληψης και προστασίας των γυναικών από την πολύμορφη βία.

Εστιάζουν δηλαδή αποπροσανατολιστικά στο ποινικό πλαίσιο.

Ταυτόχρονα, μένει στο απυρόβλητο ότι μια σειρά προβλέψεις για την ποινική μεταχείριση των δραστών ήδη υπάρχουν. Ωστόσο, στην πράξη η εφαρμογή τους χωλαίνει. Δράστες ενδοοικογενειακής βίας που καταγγέλλονται, δεν εντοπίζονται στο πλαίσιο της αυτόφωρης διαδικασίας. Ασφαλιστικά μέτρα εκδίδονται αλλά μένουν κενό γράμμα. Δεν ενεργοποιείται η αυτεπάγγελτη διαδικασία σε περιπτώσεις που αυτή προβλέπεται, ενώ θύματα κακοποίησης αποτρέπονται από το να καταθέσουν μηνύσεις.

Παρατηρούμε πως η εκδίκαση των υποθέσεων ενδοοικογενειακής βίας παραπέμπεται σε τακτικές δικάσιμους, που μπορεί να ορίζονται πολλούς μήνες μετά, με αποτέλεσμα η διαδικασία να απομακρύνεται από τον χρόνο τέλεσης της εγκληματικής πράξης. Στο διάστημα αυτό, όπως έχει καταγραφεί σε συγκεκριμένες πρόσφατες περιπτώσεις, η εγκληματική συμπεριφορά δραστών κλιμακώνεται.

Η προσπάθεια να μετατοπιστεί το κέντρο βάρους της συζήτησης γύρω από τις ποινές, την προφυλάκιση, την προσωρινή κράτηση, τους περιοριστικούς όρους, έχει αποτέλεσμα να απομακρύνεται η προσοχή από το κύριο: Από την ανάγκη μέτρων πρόληψης, προστασίας και στήριξης των γυναικών.

Είναι πρόκληση η προσπάθεια της κυβέρνησης να παρουσιάσει ως «δίχτυ ασφαλείας» για τις γυναίκες μέτρα όπως το panic button, που αποδεικνύονται τραγικά ανεπαρκή. Προσπαθούν να κρύψουν κάτω από το χαλί τις διαχρονικές ευθύνες της σημερινής και των προηγούμενων κυβερνήσεων, που αφήνουν τις γυναίκες χωρίς ουσιαστική δωρεάν νομική, ψυχολογική, κοινωνική στήριξη και προστασία με κρατική ευθύνη.

Ταυτόχρονα δεν εξασφαλίζεται η άμεση, επείγουσα φιλοξενία των γυναικών και των παιδιών τους για την προστασία τους. Η εξασφάλιση μιας θέσης σε ξενώνα φιλοξενίας μπορεί να πάρει και μήνες, κάτω από τις ελλείψεις στις δημόσιες δομές Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας και Ψυχικής Υγείας. Αποτέλεσμα; Παρατείνεται η παραμονή της γυναίκας στο κακοποιητικό περιβάλλον, με κίνδυνο της ζωής της.

Τα ολιγόμηνα και κακοπληρωμένα προγράμματα κατάρτισης των κακοποιημένων γυναικών, που επίσης παρουσιάζει η κυβέρνηση ως λύση, δεν απαντούν στην εργασιακή ανασφάλεια, η οποία αποδεδειγμένα αποτελεί το μεγαλύτερο εμπόδιο για να ξεφύγει μια γυναίκα από μια βίαιη, παθογόνα σχέση. Το κύριο είναι η εξασφάλιση του δικαιώματός της στη μόνιμη και σταθερή δουλειά, με αξιοπρεπή μισθό, για να μπορέσει να σταθεί στα πόδια της οικονομικά ανεξάρτητη.

Το κριτήριο της ευαισθησίας κάθε κυβέρνησης για το ζήτημα της βίας κατά των γυναικών προσδιορίζεται από τα λεγόμενα όρια της αντοχής της καπιταλιστικής οικονομίας.

Και το έδαφος αυτό το διαμορφώνουν και οι νόμοι που υπηρετούν την ατομική ιδιοκτησία, την εκμετάλλευση, τη «ζούγκλα» του ανελέητου ανταγωνισμού.

Σε όλη την ιστορία υπήρξαν πολιτικές «βίαιης εξημέρωσης» των γυναικών, που οδήγησαν στην ενσωμάτωση αυτής της βίας, που εξυπηρετούσε το σύστημα.

• Πηγαίνοντας προς την αρχή του κακού, βλέπουμε πως στην Ινδία του 200 π.Χ., ο νόμος έλεγε: «Αν μια σύζυγος παραβιάζει το καθήκον που οφείλει στον κύριό της, ο βασιλιάς θα δώσει εντολή να την κατασπαράξουν σκυλιά σε ένα μέρος όπου συχνάζουν πολλοί». (Μην ξεχνάμε ότι ακόμα και στον 20ό αιώνα, έκαιγαν τις γυναίκες μαζί με τον σύζυγό τους, μετά τον θάνατό του).
• Στο Ρωμαϊκό Δίκαιο επιτρεπόταν στον πατέρα και αργότερα στον σύζυγο να σκοτώσει την ανυπάκουη ή άπιστη γυναίκα του.
• Στο Βυζάντιο ο νόμος επέτρεπε να δολοφονούνται οι άπιστες γυναίκες, μέσα στο λουτρό. Επίσης οι κληρικοί προέτρεπαν τους άνδρες να τιμωρούν τις συζύγους τους.
• Είναι γνωστή η ιστορία του Επισκόπου της Αλεξάνδρειας Κύριλλου, που οδήγησε φανατικούς χριστιανούς να δολοφονήσουν την Ελληνίδα νεοπλατωνική φιλόσοφο, αστρονόμο και μαθηματικό Υπατία. Την έκαψαν ζωντανή και διαμέλισαν το σώμα της, για τις ...φιλοσοφικές απόψεις της.
• Στην εποχή του Μεσαίωνα οι κληρικοί στη Δύση δολοφόνησαν 9.000.000 μορφωμένες και σοφές γυναίκες, με διάφορες δικαιολογίες, αλλά κυρίως με την κατηγορία ότι ήταν μάγισσες.
• Στη Ρωσία τη μέρα του γάμου ο γαμπρός έπαιρνε από τον πεθερό του ένα μαστίγιο για να τιμωρεί τη γυναίκα του.
• Το 1800, ο Ναπολεόντειος Κώδικας έθεσε τις γυναίκες κάτω από την κηδεμονία του άνδρα. Αν κάποιος έβρισκε την γυναίκα του να τον απατά, τη σκότωνε χωρίς να τιμωρείται.
• Στο χωριό Κοράκου της Κύπρου, υπήρχε έθιμο τη μέρα του γάμου ο πεθερός να δίνει στον γαμπρό τσεκούρι στην είσοδο του νέου σπιτιού του, επιτρέποντάς του να σκοτώσει την κόρη του αν ατακτούσε!

- Αλλά και σήμερα στη Γερμανία, σχεδόν κάθε τρίτη μέρα μια γυναίκα σκοτώνεται από τον σύντροφό της ή τον πρώην σύντροφό της.

- Μία γυναίκα δολοφονείται κάθε τέσσερις ημέρες στην Ιταλία από τους συζύγους ή συντρόφους της, νυν και πρώην.

- Στη Γαλλία, πέρυσι σκοτώθηκαν 94 γυναίκες από τους ίδιους «θύτες».

- Στην Ισπανία, κάπου 60 γυναίκες σκοτώθηκαν πέρυσι από νυν και πρώην συντρόφους τους. Από το 2003 έως το 2022 έχουν καταγραφεί πάνω από 1.200 γυναικοκτονίες.

- Στην Ελλάδα τα τελευταία τέσσερα χρόνια είχαμε 85 γυναικοκτονίες, ενώ στον κόσμο συμβαίνουν - κατά μέσο όρο - 133 ημερησίως.

Στο διά ταύτα τώρα.

• Στήνουμε φραγμό απέναντι στον «ατομικό δικαιωματισμό», που ισοπεδώνει τα κοινωνικά δικαιώματα των γυναικών.
• Απορρίπτουμε τις κατευθύνσεις εκείνες που αποκόπτουν το ατομικό δικαίωμα από το κοινωνικό του περιεχόμενο, από την αντικειμενική κοινωνική πραγματικότητα, από την κοινωνία της εκμετάλλευσης και των κοινωνικών διακρίσεων.
• Δυναμώνουμε τη συλλογική μας πάλη για το δικαίωμα στη σταθερή εργασία - στο σταθερό ωράριο - στην προστασία της μητρότητας και του γυναικείου οργανισμού - στον δημιουργικό ελεύθερο χρόνο.
• Είμαστε όλοι μαζί στον κοινό αγώνα γυναικών και ανδρών, ενάντια στην κοινωνία της εκμετάλλευσης και της καταπίεσης, για να διεκδικήσουμε ό,τι είναι σύγχρονο και αναγκαίο για μας και τις οικογένειές μας.

Η σιωπή για την πολύμορφη βία που δέχονται οι γυναίκες, μπορεί να σπάσει μόνο μέσα από τον συλλογικό αγώνα, γιατί απέναντι στη σήψη και τη δυσωδία της σημερινής εκμεταλλευτικής κοινωνίας, που έχει στο DNA της τη βία, ο μόνος δρόμος είναι αυτός της αγωνιστικής διεκδίκησης.

Οσο δυναμώνει ο αγώνας ενάντια στη γενεσιουργό μορφή βίας, την καπιταλιστική εκμετάλλευση και καταπίεση, θα σπάνε στην πράξη «οι σάπιες αξίες και τα σάπια ιδανικά που το σύστημα γεννά».

Ετσι μόνο μπορεί να χτιστεί ασπίδα προστασίας για κάθε γυναίκα, ώστε να βρίσκει το θάρρος και την αντοχή να παλέψει για μια ζωή απαλλαγμένη από την εκμετάλλευση, τη βία και την ανισοτιμία.

Χρειαζόμαστε μια νέα κοινωνία. Μας αξίζει ένας καλύτερος κόσμος, με κέντρο τον άνθρωπο και όχι το κέρδος.