Οι πρώτες εικόνες από την ορκωμοσία μού έφεραν στον νου τη «Θεωρία της αργόσχολης τάξης» του Αμερικανού κοινωνιολόγου Θορστάιν Βέμπλεν. Αν και η «Θεωρία» του ολοκληρώθηκε το 1899, η ουσία της παραμένει επίκαιρη. Παρατηρώντας τις χολιγουντιανού τύπου εισόδους, σκεφτόμουν πως το διακριτικό έμβλημα για τη συμμετοχή στην αργόσχολη τάξη ήταν και είναι πάντα (εκτός βέβαια από την απαλλαγή από τον παραγωγικό μόχθο) η «περίοπτη κατανάλωση»! Τι είναι αυτό; Είναι οι δαπάνες που γίνονται για χάρη γοήτρου. Η φιγούρα δηλαδή κι ο κομπασμός μιας τάξης που εκπαιδεύτηκε να πιστεύει πως γεννήθηκε για να την υπηρετούν οι άλλοι.

Από τη μια λοιπόν, η ενδυματολογική ατμόσφαιρα ψωρο-χολιγουντανού μιούζικαλ, με τις πόζες και τους ακκισμούς στο περιστύλιο κι από την άλλη η είσοδος στο κοινοβούλιο των νέων μορφωμάτων. Ολο το προηγούμενο διάστημα είδαμε πλήθος οβιδιακών μεταμορφώσεων, εμφανίσεων κομμάτων, μετακινήσεων «αρχηγίσκων» του χώρου, διαγραφές στελεχών, αλληλοενστάσεις στον Αρειο Πάγο και προσπάθειες αλληλοαποκλεισμών για χρήσεις ονομάτων και συμβόλων, ακόμη και τη διάλυση της «Εθνικής Δημιουργίας», ένα κακόγουστο και χυδαίο σόου, με προκλητικές δηλώσεις, όπως π.χ. οι προχθεσινές στον «ΑΝΤ1», του μπροστινού του Κασιδιάρη και προέδρου του φασιστομορφώματος των «Σπαρτιατών», Στίγκα, που παραδέχτηκε πως έχει καλές ιδέες ο Ηλίας Κασιδιάρης και ότι... «όταν ένας άνθρωπος μου έκανε καλό, τον ευχαριστούσα και ποτέ δεν τον ξεχνάω». Τόλμησε μάλιστα να πει ότι ο καταδικασμένος ναζιστής «δεν σκότωσε τον Παύλο Φύσσα», αφού δεν κράταγε το μαχαίρι, αλλά απλώς... διηύθυνε τη ναζιστική εγκληματική οργάνωση.

Οπως κι αυτές της «Νίκης», ότι δηλαδή «το δικαίωμα της έκτρωσης δεν εδράζεται σε καμία ιατρική και νομική λογική», μαζί με την πρότασή της «να γίνεται στα σχολεία και... αγωγή αγνότητας». Και άλλα πολλά που ξεστομίζονται θρασύτατα στα στασίδια των ΜΜΕ, που συναγωνίζονται ποιο θα φιλοξενήσει τα πιο προκλητικά ακροδεξιά παρατράγουδα, κρατώντας «ζεστές» τέτοιες εφεδρείες, για λογαριασμό του συστήματος.

Υπήρξαν βέβαια και οι ψιλοσυγκρούσεις μεταξύ τους, που όμως κανέναν δεν έπεισαν. Κερασάκι στη βρωμερή τούρτα τους και οι δηλώσεις του Γ. Καρατζαφέρη, για το ακροδεξιό «κοτέτσι» του ΛΑ.Ο.Σ. που... γεννάει ακόμα και ότι στη ΝΔ «ο ΛΑ.Ο.Σ. έχει δύο υπουργούς: Τον Μάκη Βορίδη και τον Αδωνι Γεωργιάδη». Και στη Βουλή, «δύο αρχηγούς, τον Βελόπουλο και τον άλλον, τον Στίγκα», αφήνοντας και υπαινιγμό για τον Νατσιό. Μάλιστα προανήγγειλε ότι «θα έχουμε ρόλο και δεν θα είμαστε απαθείς» στις επερχόμενες τοπικές εκλογές.

Οι φαιδροί βυζαντινισμοί έχουν βαθύτερη στόχευση: Την αναμόρφωση του ευρύτερου ακροδεξιού, εθνικιστικού χώρου μετά από την καταδίκη της Χρυσής Αυγής. Το ζήτημα ήταν και παραμένει η εξυπηρέτηση των στρατηγικών συμφερόντων της αστικής τάξης, κάτω από το πρίσμα των ενδοαστικών και ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών. Το βασικό επίδικο είναι το πώς θα διαμορφωθεί η οργανωτική έκφραση και η συνολικότερη αναμόρφωση του χώρου, που θα επιτρέπει με τον καλύτερο τρόπο να επιτελεί τον πολλαπλό του σκοπό. Δηλαδή, να ενσταλάζει εθνικιστικό έως και ναζιστικό δηλητήριο στην εργατική τάξη και στον λαό και να προπαγανδίζει τις στρατηγικές επιδιώξεις του κεφαλαίου στην Ελλάδα.

Το θέμα είναι να βρίσκουν πολιτικό «καταφύγιο» οι διάφορες δολοφονικές φασιστικές και ναζιστικές ομάδες, ώστε να μπορούν ανά πάσα στιγμή να ενεργοποιηθούν ενάντια στο εργατικό - λαϊκό κίνημα. Και φυσικά να συντηρείται ένα κοινό ψηφοφόρων αυτού του χώρου, ώστε να μπορεί δυνητικά και με νέα μορφώματα να παίξει έναν εφεδρικό για το σύστημα πολιτικό ρόλο.

Την περασμένη Πέμπτη ξεκίνησε στη Βουλή και η τριήμερη συζήτηση επί των προγραμματικών δηλώσεων της νέας κυβέρνησης της ΝΔ. Με δυο λόγια, απλά και κατανοητά για όλους, πρόκειται για τις γνωστές αντιλαϊκές δεσμεύσεις και προτεραιότητες, με βάση και τα μνημόνια διαρκείας του Ταμείου Ανάκαμψης:

Αυξήσεις πολύ πίσω από τις τεράστιες απώλειες συνταξιούχων και δημοσίων υπαλλήλων, καθώς και στο ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, με παράλληλη επέκταση του market pass μέχρι το τέλος του έτους. Την ίδια ώρα θα παίρνονται διπλά από την άλλη τσέπη, με νέα ένταση της φοροληστείας, ειδικά σε αυτοαπασχολούμενους. Παράλληλα, εμπορευματοποίηση του νερού, «υποχρέωση τα προεκλογικά προγράμματα όλων των κομμάτων να κοστολογούνται πια από έναν ανεξάρτητο φορέα» και φυσικά η πολυδιαφημισμένη «οργάνωση του κράτους». Εργαλεία δηλαδή για την ταχύτερη και αποτελεσματικότερη εφαρμογή των αντιλαϊκών νόμων, χωρίς να ξεχνιέται και η «αξιολόγηση» δημοσίων υπαλλήλων και δομών του κράτους, ώστε να υλοποιείται ακόμα πιο αποτελεσματικά η αντιλαϊκή πολιτική.

Μπαίνοντας στο Ηρώδειο όμως, την περασμένη Τρίτη, για τη συναυλία του Σταύρου Ξαρχάκου, με συνοδοιπόρους του την Μαρία Φαραντούρη, τον Γιάννη Κότσιρα, την Ηρώ Σαΐα και αφηγητή τον Ξενοφώντα Ραράκο, συνειδητοποιούσα για μια ακόμη φορά πως στην Ελλάδα ζούμε πάντα σε δύο παράλληλους κόσμους, σε δυο κόσμους πάντα σε σύγκρουση.

Σ' εκείνον τον «τόσο παράξενο, που μες στην αφθονία κανείς πεθαίνει», που έλεγε ο Ναζίμ Χικμέτ. Αυτόν με την εκμετάλλευση, τη μετανάστευση, τη φτώχεια, την καταπίεση, την εντατικοποίηση της εργασίας, την ανεργία, την καταστολή, τους πολέμους, την προσφυγιά και την καταστροφή του περιβάλλοντος, τον κόσμο των εκμεταλλευτών, που παρασιτούν, μέσα στη χλιδή και τα κέρδη. Και στον άλλον κόσμο του φωτός, της δικαιοσύνης, της ελευθερίας, της εντιμότητας, της ισότητας, της ανθρωπιάς, της αξιοπρέπειας, της αλληλεγγύης, έναν κόσμο όπου ο σπουδαίος της ελληνικής μουσικής Ξαρχάκος, ο πάντα συνδεδεμένος με τη συλλογική μας περιπέτεια από το 1960 μέχρι σήμερα, επιστρατεύει μαγικά τη δύναμη των τραγουδιών, που - όπως έχει γράψει - «Μας δείχνουν τον δρόμο. Είναι σύμμαχοι στον αγώνα για μια καλύτερη ζωή και διώχνουν τον φόβο. Το αιώνιο Αγιο Δισκοπότηρο για τον άνθρωπο είναι η ελευθερία!».

Οταν αντήχησαν στο Ωδείο οι πρώτες νότες κι οι στίχοι του Γκάτσου, όταν ο Ξαρχάκος σήκωσε τα χέρια να διευθύνει, εδώ ακριβώς ήταν η στιγμή που η ανατριχίλα στο άκουσμά τους έγδερνε γι' άλλη μια φορά το παλίμψηστο της ψυχής μας, ξυπνώντας τα υπόγεια ρεύματα θυμού και θλίψης και περηφάνιας και πανάρχαιου πείσματος για ελευθερία και τρέλας για ζωή. Μιας λυτρωτικής και βαθιάς συγκίνησης, μιας ανεπανάληπτης ανάτασης, που η μουσική κι η ποίηση δωρίζουν. Κι ας είναι τόσο πολύ το «μαύρο» γύρω μας. Κι ας σφίγγουν οι θηλιές. Το τραγούδι έχει τιτάνια δύναμη, άσε που εκείνος ο πρώτος που το είπε, ο αξέχαστος Νίκος Δημητράτος, κάπου εκεί θα ήταν να το τραγουδάει μαζί μας. Μαζί με τις χιλιάδες κόσμου που έλεγαν:

«Τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα, μου τα 'πες με το πρώτο σου το γάλα

Μα τώρα που ξυπνήσανε τα φίδια

εσύ φοράς τα αρχαία σου στολίδια

και δε δακρύζεις ποτέ σου μάνα μου Ελλάς

που τα παιδιά σου σκλάβους ξεπουλάς».

Ο άλλος κόσμος που λέγαμε πριν...

Κι ας είναι η «Ελλάδα μάνα του καημού» κι ας της λέμε πως «στις αρένες του κόσμου μάνα μου Ελλάς, το ίδιο ψέμα πάντα κουβαλάς».

Ο Ξαρχάκος, αυτός ο τολμηρός, ατίθασος και πρωτοπόρος 84χρονος έφηβος, που το έργο του μιλάει βαθιά στη λαϊκή ψυχή γιατί έχει «αίμα και καρδιά», είναι ένα φωτεινό κομμάτι αυτής της παράξενης χώρας, μιας χώρας της οποίας η επίσημη πολιτεία από καιρό έχει κόψει οριστικά τους δεσμούς της με τις πιο ένδοξες περιοχές της μουσικής μας, την ίδια στιγμή που πανηγύριζε για την εξωστρέφεια και τη μετατροπή του σύγχρονου πολιτισμού μας σε εξαγώγιμο προϊόν! Ο μεγαλύτερος εν ζωή Ελληνας συνθέτης έχει πει πως ζούμε σε «μια εποχή πρωτοφανούς πνευματικού ελλείμματος στο σύνολο των θεσμών».

Λέει αλήθεια, έτσι είναι. Αυτή η κοινωνία τρέφει έμφυτη εχθρότητα προς την Τέχνη, γιατί όταν είναι αληθινή δεν μπορεί παρά να υπερασπίζεται την ανθρώπινη ακεραιότητα απέναντι σε κάθε απόπειρα υποβιβασμού και αλλοίωσής της. Δεν μπορεί παρά να αντιστέκεται στην αλλοτρίωση, στην αδρανοποίηση της σκέψης, στην απανθρωπιά.

Ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ Δημήτρης Κουτσούμπας στη συναυλία - αφιέρωμα της ΚΕ του ΚΚΕ, στο ΣΕΦ, απευθυνόμενος στον μεγάλο δημιουργό, είχε πει:

«Η Τέχνη σου, που ημερεύει την ψυχή και εξυψώνει τον άνθρωπο, συναντιέται με τον δικό μας αγώνα για έναν ανώτερο πολιτισμό, όπου "ο άνθρωπος θα πάψει για τον άνθρωπο να είναι λύκος" (...) Σε ευχαριστούμε για τον αγώνα σου να δημιουργήσεις στα παιδιά μας αντισώματα απέναντι στον καταιγισμό των φτηνών, των πρόστυχων πολιτιστικών ερεθισμάτων, για την έγνοια και τη φροντίδα σου προς τους νέους καλλιτέχνες. Σε ευχαριστούμε για την ασυμβίβαστη ειλικρίνεια της Τέχνης σου, της ελεύθερης από ιδεολογικές - πολιτικές προκαταλήψεις».

Νομίζω πως θα ήθελα για επίλογο έναν... διάλογο, ανάμεσα στους σοφούς στίχους της «Ιθάκης» του Μάνου Ελευθερίου, που μελοποίησε έξοχα ο Ξαρχάκος και του Ναζίμ Χικμέτ.

• «Ετοιμαζόταν από χρόνια το Κακό, κανείς δεν είδε κάτι το σημαδιακό.

Οσοι μιλούσανε σωστά τους κοροϊδεύανε, γίνανε στόχος των ληστών, τους σημαδεύανε».

Μ.Ε.

• «Στάχτη θα γίνεις

κόσμε γερασμένε

σού 'ναι γραφτός

ο δρόμος της συντριβής».

Ν.Χ.