Η δραματική εξέλιξη της χρήσης ηρωίνης στη χώρα μας αποτυπώνεται από έρευνα στα Εξωτερικά Ιατρεία (ΕΙ) του νοσοκομείου Ερυθρός Σταυρός, όπου η πλειοψηφία μεταφέρθηκε σε κώμα (66,5%). Αλλο εξίσου ανησυχητικό εύρημα είναι ότι το μεγαλύτερο ποσοστό (77,6%) έχουν ηλικία 15-30 χρονών.

Τα παραπάνω στοιχεία περιέχονται σε μελέτη των Σ. Δρίτσα, Μ. Γκίκα, Η. Σταματόπουλου, Μ. Μαμαλούγκα, Σ. Μπούρα και Μ. Λαζανά, που δημοσιεύεται στο περιοδικό του Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου (τεύχος Μαρτίου - Απριλίου 2001 που κυκλοφόρησε τώρα). Η έρευνα έχει δυο περιόδους: Από το 1996 έως το 2000 και από το 1985 έως το 1995.

Ο δείκτης επειγόντων περιστατικών εξετάζει τις περιπτώσεις χρηστών που προσέρχονται στις εφημερίες των νοσοκομείων λόγω προβλημάτων υγείας από τη χρήση ουσιών, σημειώνουν οι ερευνητές και υπογραμμίζουν: «Στη χώρα μας το φαινόμενο της χρήσης ναρκωτικών ουσιών, τα τελευταία χρόνια, δημιουργεί μείζονα κοινωνικά προβλήματα».

Η έρευνα αφορά τα έτη 1996 - 2000 και η συλλογή των στοιχείων έγινε από το τηρούμενο αρχείο των εξωτερικών ιατρείων της Γενικής Εφημερίας του Νοσοκομείου με διακομιδές ασθενών στους οποίους αναγραφόταν η ένδειξη «υπερβολική χρήση ηρωίνης».

Η διακομιδή ασθενών με την παραπάνω ένδειξη έγινε μέσω ΕΚΑΒ ή με ιδιωτικό μέσο. Επί συνόλου 55.329 ασθενών που προσήλθαν στα ΕΙ της Γενικής Εφημερίας των τριών Παθολογικών Κλινικών για διάφορες αιτίες την περίοδο 1996 - 2000, οι 477 διακομίστηκαν λόγω υπερβολικής χρήσης ηρωίνης (0,86%). Απ' τους 477 οι 398 (83,4%) ήταν άνδρες και οι 79 (16,6%) ήταν γυναίκες. Η μέση ηλικία ήταν 23,8 έτη. Με το ΕΚΑΒ διακομίστηκαν 400 περιστατικά (83,9%). Τα 77 περιστατικά (16,1%) διακομίστηκαν με ιδιωτικό μέσο (από γνωστούς ή άγνωστους συνοδούς).

Από 3 περιστατικά ανά μήνα το 1996, η συχνότητα μεταβλήθηκε σε 13,2 περιστατικά ανά μήνα το έτος 2000.

Οι άνδρες προσέρχονται στα ΕΙ εφημερίας λόγω υπερβολικής λήψης ηρωίνης σε τριπλάσια περίπου ποσοστά από τις γυναίκες. Η διαφορά μεταξύ ανδρών και γυναικών δε μεταβάλλεται με την πάροδο των ετών.

Σε 129 δεν αναγραφόταν η ηλικία στο τηρούμενο αρχείο είτε λόγω της αρχικής κωματώδους κατάστασης των ασθενών είτε λόγω της άρνησης των στοιχείων τους μετά την ανάνηψη. Διαπιστώνει κανείς ότι ο μεγαλύτερος αριθμός ασθενών είναι μεταξύ 21-30 ετών (165) και ακολουθεί η ηλικία 15-20 ετών (105). (Ασθενείς μικρότεροι των 15 ετών δε διακομίζονται στα Γενικά Νοσοκομεία.

Μεταξύ 15-30 ετών καταγράφεται ο μεγαλύτερος αριθμός περιστατικών (270 - 77,6%). Μετά το 50ό έτος τα περιστατικά ελαχιστοποιούνται. Επίσης, διαπιστώνεται πολύ σημαντική μείωση του ορίου ηλικίας. Ενώ τα προηγούμενα έτη η μέση ηλικιακή τιμή άγγιζε τα 27,6 (1996) - 24,5 (1997) - 24,2 (1998) και 26,4 (1999), το 2000 η μέση τιμή ηλικίας κατέρχεται στα 20,5 έτη.

Απ' τους 477 ασθενείς με κώμα διακομίστηκαν οι 317 (66,5%). Ενδείξεις σύγχυσης υπήρχαν στα 97 περιστατικά (20,3%) και υπνηλίας στα 29 περιστατικά (6,1%). Σε 34 περιστατικά (7,1%) δεν αναγραφόταν επίπεδο συνείδησης. Ο μεγαλύτερος αριθμός (449 - 94,1%) ασθενών αντιμετωπίστηκε θεραπευτικά στα ΕΙ με συμμετοχή ιατρών του ΤΕΠ και δεν έγινε εισαγωγή. Σε 28 περιστατικά (5,9%) χρειάστηκε εισαγωγή σε ΜΕΘ λόγω σοβαρών επιπλοκών (διαταραχές αερίων - εισρόφηση - συνοδά νοσήματα κλπ.).

Σε παλαιότερη μελέτη μεταξύ των ετών 1985-1995, όπως αναφέρουν οι μελετητές, καταγράφτηκαν 284 περιστατικά που διακομίστηκαν στη Γενική Εφημερία του Νοσοκομείου για υπερβολική λήψη ηρωίνης.

Δηλαδή στην πενταετία 1996-2000 τα περιστατικά σχεδόν διπλασιάστηκαν σε σχέση με τη δεκαετία 1985-1995. «Το φαινόμενο αυτό παίρνει εκρηκτικές διαστάσεις, αν αναλογιστεί κανείς ότι η έρευνα αφορά ένα μόνο Κεντρικό Νοσοκομείο των Αθηνών. Εδώ τίθεται το ερώτημα για το πόσο εύλογη στρατηγική και προγραμματισμός εφαρμόζεται πάνω στο θέμα της καταστολής και πρόληψης», σημειώνουν οι μελετητές.

Από τη σύγκριση των δυο μελετών διαπιστώνεται σημαντική μείωση του ορίου ηλικίας. Ενώ στην προηγούμενη μελέτη ο μέσος όρος των ασθενών ήταν 29,5 έτη, το 2000 περιορίστηκε στα 20,5 έτη.

Επίσης στη μελέτη της πενταετίας αποδεικνύεται η συνεχής και μεγαλύτερη συμμετοχή του ΕΚΑΒ στη διακομιδή των περιστατικών στο νοσοκομείο. Ενώ το 1996 το ΕΚΑΒ διακόμισε 27 (από τα 36) περιστατικά, το 2000 διακόμισε 143 (από τα 159) περιστατικά. «Είναι γνωστό ότι έγκαιρη μεταφορά των ασθενών αυτών στο ΤΕΠ του νοσοκομείου συμβάλλει αποτελεσματικά στη μείωση των επιπλοκών και των θανάτων. Πολλές φορές, η περιθωριοποίηση των χρηστών σκληρών ναρκωτικών ουσιών, όπως η ηρωίνη, και η ανάγκη λήψης της "δόσης" σε απομονωμένους χώρους δημιουργεί κινδύνους λόγω αδυναμίας έγκαιρης μεταφοράς» καταλήγουν οι μελετητές.

Την άρνηση συγκεκριμένων «δημοτικών αρχόντων» της ευρύτερης περιοχής της Θεσσαλονίκης συναντάει η προσπάθεια για τη λειτουργία κέντρου για την επανένταξη πρώην χρηστών ναρκωτικών και τη δημιουργία τεσσάρων μονάδων μεθαδόνης.

Το θέμα είναι γνωστό εδώ και καιρό και χτες απασχόλησε τη Διακομματική Επιτροπή της Βουλής για την αντιμετώπιση του προβλήματος των ναρκωτικών, ενώπιον της οποίας παρουσιάστηκε για εξηγήσεις ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης και πρόεδρος της Τοπικής Ενωσης Δήμων και Κοινοτήτων Θεσσαλονίκης, Β. Παπαγεωργόπουλος.

Ο δήμαρχος είπε για το κέντρο αποκατάστασης αποφυλακισθέντων πρώην χρηστών, που πρόκειται να στεγαστεί στην περιοχή Λαδάδικα της Θεσσαλονίκης, ότι υπήρξε αίτημα από τους καταστηματάρχες του χώρου να μη λειτουργήσει, επειδή εκεί λειτουργούν καταστήματα στα οποία συχνάζει και διασκεδάζει η νεολαία της πόλης. Οι καταστηματάρχες ισχυρίστηκαν ότι η λειτουργία τέτοιου κέντρου στα Λαδάδικα θα είχε «αρνητικές συνέπειες για την περιοχή», θέση με την οποία συμφώνησε και το Δημοτικό Συμβούλιο της Θεσσαλονίκης με μόνη - στην αρχική συνεδρίαση - αρνητική ψήφο αυτή του δημοτικού συμβούλου Αγ. Σαχίνη. Αποφάσισε δε να εξαιρεθεί η περιοχή των Λαδάδικων, της παραλίας και της πλατείας Ναυαρίνου και να λειτουργήσει το κέντρο σε οποιαδήποτε άλλη περιοχή της πόλης.

Οσο για τη λειτουργία των τεσσάρων μονάδων μεθαδόνης στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης, κατά τον Β. Παπαγεωργόπουλο η ΤΕΔΚ ομόφωνα ζήτησε αυτές να λειτουργήσουν, μέσα όμως στα υπάρχοντα νοσοκομεία.

Παρεμβαίνοντας στη συζήτηση ο βουλευτής του ΚΚΕ και μέλος της επιτροπής Π. Κοσιώνης είπε ότι ήταν λάθος η θέση που πήραν οι καταστηματάρχες στα Λαδάδικα, θέση που επηρέασε αρνητικά και το Δημοτικό Συμβούλιο για την τελική του απόφαση. Παρατήρησε δε γενικότερα ότι επειδή η Τοπική Αυτοδιοίκηση από τα πράγματα μπορεί να κρατάει επαφή με τον κόσμο, έχει τη δυνατότητα να ενημερώνει σωστά τους πολίτες προκειμένου αυτοί να συμπαραστέκονται στους χρήστες των ναρκωτικών. Τόνισε, επίσης, ότι υπάρχουν περιπτώσεις που οι αντιδράσεις δεν προέρχονται μόνο από την άγνοια του θέματος αλλά και από διαστροφή της πραγματικότητας, η οποία με τη σειρά της δημιουργεί το φόβο.

Η Διακομματική Επιτροπή για την αντιμετώπιση του προβλήματος των ναρκωτικών είχε προγραμματίσει χτες να προχωρήσει σε μία «ανταλλαγή απόψεων» για την πρόσφατη πρόταση νόμου πέντε βουλευτών, του ΠΑΣΟΚ, της ΝΔ και του ΣΥΝ, που νομιμοποιεί τη «ναρκω-κουλτούρα», αλλά λόγω παρέλευσης της ώρας το θέμα παραπέμφθηκε για τον Οκτώβρη.

Το ελληνικό τμήμα του Σωματείου των Ευρωπαίων Επαγγελματιών Λειτουργών για την αντιμετώπιση της ουσιοεξάρτησης (ITACA) καταγγέλλει την απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Θεσσαλονίκης για την άρνηση εγκατάστασης του Κέντρου Επανένταξης και Συμβουλευτικής του Θεραπευτικού Προγράμματος «Ιθάκη» στα Λαδάδικα Θεσσαλονίκης.

«Η απόφαση αυτή επαναβεβαιώθηκε, παρά τις έντονες κοινωνικές αντιδράσεις και παρά την αντίθετη θέση της Διακομματικής Επιτροπής της Βουλής για τα Ναρκωτικά και όλων των θεραπευτικών προγραμμάτων», αναφέρει σε ανακοίνωσή του το ΙΤΑCΑ, και υπογραμμίζει: «Η απόφαση αυτή εκφράζει προκαταλήψεις, ενισχύοντας στάσεις κοινωνικού αποκλεισμού εκ μέρους ενός δημόσιου φορέα εις βάρος μιας μεγάλης και διαρκώς αυξανόμενης κοινωνικής ομάδας. Το ΔΣ του Ελληνικού Τμήματος του ΙΤΑCΑ υποστηρίζει την επιστημονικά τεκμηριωμένη άποψη ότι η πολιτεία οφείλει να παρέχει όρους ισότιμης επανένταξης των απεξαρτημένων στην κοινότητα και συμπαρίσταται στη μάχη που δίνει το ΚΕΘΕΑ να ξεπεραστούν τα προβλήματα, καλεί δε τα μέλη του να εκφράσουν με κάθε τρόπο την άποψή τους ενάντια σε κάθε μορφή αποκλεισμού».