Την ίδια στιγμή που οι ιχθυοκαλλιέργειες στην Ελλάδα παρουσιάζουν μεγάλη άνθηση και ιεραρχούνται ως ένα από τα βασικά παραγωγικά πεδία καπιταλιστικών «επενδύσεων» και κερδοφορίας, με πολύ μεγάλο βαθμό μονοπώλησης και σημαντική αύξηση του όγκου της παραγωγής, οι εργαζόμενοι του κλάδου έρχονται αντιμέτωποι με ακόμα μεγαλύτερη κλιμάκωση της αντεργατικής επίθεσης, με απολύσεις, εντατικοποίηση της εργασίας, χτύπημα μισθών και δικαιωμάτων.

Με αφορμή την πρόσφατη απεργιακή κινητοποίηση ενάντια στις απολύσεις στην Αιτωλοακαρνανία, ο «Ριζοσπάστης» συζητά με συνδικαλιστές, εργαζόμενους στον κλάδο, για την κατάσταση που αντιμετωπίζουν και την αγωνιστική απάντηση που δίνουν, ενώ παράλληλα παρουσιάζει μια σειρά από χαρακτηριστικά οικονομικά στοιχεία για τις εξελίξεις στις ιχθυοκαλλιέργειες.

Η ανάπτυξη των ιχθυοκαλλιεργειών εκτείνεται σε ολόκληρη σχεδόν τη χώρα, με τη μεγαλύτερη παρουσία να καταγράφεται σε Στερεά και Δυτική Ελλάδα. Στις δύο αυτές Περιφέρειες καταγράφεται το 50% σχεδόν των εργαζομένων στον κλάδο.

Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, το σύνολο των εργαζομένων ανήλθε το 2018 σε 4.260, έναντι 4.404 το 2017. Η μείωση αυτή, παρά την αύξηση της παραγωγής, αποτυπώνει την εντατικοποίηση της εργασίας, αλλά και την κατεύθυνση για μείωση προσωπικού όσο προχωρούν η χωροταξική συγκέντρωση των μονάδων και ο μηχανολογικός εκσυγχρονισμός τους.

Θα πρέπει ωστόσο να σημειωθεί ότι ο πραγματικός αριθμός των εργαζομένων που δουλεύουν σε εργασίες γύρω από τις ιχθυοκαλλιέργειες, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται οι λεγόμενες έμμεσες θέσεις εργασίας, που αφορούν συνοδευτικές - υποστηρικτικές υπηρεσίες του κλάδου (συσκευαστήρια ιχθυοτροφών, εξοπλισμός, ιχθυοκιβώτια, μεταφορές κ.λπ.), ανέρχεται σε συνολικά 12.000.

Οι συνθήκες δουλειάς στις ιχθυοκαλλιέργειες είναι εξαιρετικά δύσκολες και με μεγάλο βαθμό επικινδυνότητας, καθώς οι περισσότερες εργασίες γίνονται πάνω σε πλωτές εγκαταστάσεις, με τους εργαζόμενους εκτεθειμένους στις καιρικές συνθήκες κάθε εποχής. Την ίδια στιγμή, εργαζόμενοι εκτελούν βαριές εργασίες, όπως η μετακίνηση ζωοτροφών και κιβωτίων με ψάρια βάρους πολλών κιλών, ενώ παράλληλα είναι εκτεθειμένοι σε διάφορες χημικές ουσίες. Αρκετές είναι οι περιπτώσεις εργατικών «ατυχημάτων», με σοβαρούς τραυματισμός αλλά και θανάτους εργαζομένων. Παρ' όλα αυτά, η εργασία στις ιχθυοκαλλιέργειες δεν εντάσσεται στα Βαρέα και Ανθυγιεινά Επαγγέλματα, ενώ μέχρι πριν από λίγα χρόνια οι εργαζόμενοι ασφαλίζονταν στον ΟΓΑ...

Την ίδια στιγμή, στον κλάδο δεν ισχύει Συλλογική Σύμβαση Εργασίας, με την Ομοσπονδία και το Σωματείο του κλάδου να ιεραρχούν την κατάρτιση ΣΣΕ και τη διεκδίκηση υπογραφής της στη συνέχεια.

Με αφορμή μάλιστα την προηγούμενη οικονομική κρίση, η εργοδοσία προχώρησε σε μειώσεις μισθών και κατάργηση δικαιωμάτων. Λίγες ήταν οι περιπτώσεις που αυτά επανήλθαν, και αυτό συνέβη μόνο κάτω από τον αγώνα των σωματείων των εργαζομένων, όπως στις εγκαταστάσεις της «Νηρέας».

Οπως μας επισημαίνει ο Σπύρος Λοξός, πρόεδρος του Σωματείου Εργαζομένων στις ιχθυοκαλλιέργειες «Νηρέα» Εύβοιας, επιβεβαιώθηκε η σημασία της ύπαρξης σωματείου που παλεύει για τα δικαιώματα των εργαζομένων. Και προσθέτει: «Είναι σημαντικό να υπάρχει συντονισμός και κοινός αγώνας ανάμεσα στα σωματεία και τους εργαζόμενους στις διάσπαρτες ιχθυοκαλλιέργειες όλης της χώρας, προκειμένου να αντιμετωπίσουμε μαζί, ενωμένοι την επίθεση που δεχόμαστε, να αποτρέψουμε να πληρώσουν οι εργαζόμενοι τις αναδιαρθρώσεις του κλάδου και την αύξηση της κερδοφορίας των νέων μονοπωλίων που δημιουργούνται. Να παλέψουμε όλοι μαζί ενάντια σε απολύσεις, για μέτρα υγιεινής και ασφάλειας, για Συλλογική Σύμβαση Εργασίας με αυξήσεις και δικαιώματα».

Την ίδια στιγμή που προχωρά η συγκέντρωση της παραγωγής στα χέρια λίγων επιχειρηματικών ομίλων, όπως συμβαίνει στην περίπτωση του μονοπωλιακού κολοσσού «Andromeda», σε συνδυασμό με την αύξηση του ανταγωνισμού και την ανάγκη διασφάλισης και αύξησης της κερδοφορίας, εντείνεται η επίθεση σε βάρος των εργαζομένων και των δικαιωμάτων τους, με την εργοδοσία να αξιοποιεί τα αντεργατικά μέτρα των κυβερνήσεων.

Ηδη στις εγκαταστάσεις περιοχής της νότιας Εύβοιας το τελευταίο διάστημα απολύθηκαν από τη «Σελόντα» 15 εργαζόμενοι, η πλειοψηφία των οποίων εργάζονταν σε συσκευαστήριο στο Πόρτο Μπούφαλο, το οποίο έκλεισε η εταιρεία, μεταφέροντας τη δραστηριότητα σε άλλες εγκαταστάσεις και αυξάνοντας την εντατικοποίηση των εκεί εργαζομένων. Πριν από λίγες μέρες απολύθηκε εργαζόμενος μετά από 27 χρόνια εργασίας, ενώ ήθελε μόλις τρία χρόνια για να βγει στη σύνταξη.

Αντίστοιχα, στην περιοχή της Ηγουμενίτσας η «Σελόντα» προχώρησε πριν ένα μήνα σε 11 απολύσεις εργαζομένων. Πρόκειται μάλιστα για απολύσεις που έρχονται να προστεθούν σε αντίστοιχες απολύσεις που ξεκίνησαν τον προηγούμενο χρόνο, αμέσως μετά την ολοκλήρωση της εξαγοράς των δύο εταιρειών.

Δίπλα στο κύμα απολύσεων προστίθενται μια σειρά από αντεργατικά μέτρα, π.χ. η εντατικοποίηση της εργασίας και η είσοδος εργολάβων, όπως συμβαίνει στην περίπτωση των δυτών, ενώ επιδίωξη είναι η περαιτέρω εφαρμογή εργολαβοποίησης και στην παραγωγή. Χαρακτηριστική είναι η καταγγελία για τις εγκαταστάσεις της «Σελόντα» στη Θεσπρωτία, όπου η εργοδοσία, βρίσκοντας πρόσχημα ότι εργαζόμενοι έκαναν μεγαλύτερο διάλειμμα από τα 20 λεπτά που προβλέπονταν στο οκτάωρο, προχώρησε στην καθιέρωση 8 ωρών καθαρής εργασίας, αναγκάζοντας τους εργαζόμενους να μένουν στο χώρο για οκτώμισι ώρες συνολικά.

Την ίδια στιγμή, τέλη Ιουνίου η «Νηρέας» προχώρησε στην απόλυση 32 συνολικά εργαζομένων στη φύλαξη των εγκαταστάσεών της στην περιοχή του Αστακού Αιτωλοακαρνανίας, δίνοντας τη φύλαξη σε ιδιωτική εταιρεία σεκιούριτι.

Απέναντι στην αυθαιρεσία της εργοδοσίας και στην καταστρατήγηση των δικαιωμάτων τους, οι εργαζόμενοι στις εγκαταστάσεις στην Αιτωλοακαρνανία προχώρησαν την 1η Ιούλη σε 24ωρη απεργία, απαιτώντας την ανάκληση των απολύσεων.

Την ίδια μέρα οι εργαζόμενοι της εταιρείας στις εγκαταστάσεις της Ευβοίας προχώρησαν σε τρίωρη στάση εργασίας, εκφράζοντας τη συμπαράσταση στους συναδέλφους τους αλλά και την εναντίωσή τους στις αντεργατικές εξελίξεις και στη δική τους περιοχή.

Η απεργιακή κινητοποίηση είχε την αλληλεγγύη και τη στήριξη της Ομοσπονδίας Εργαζομένων Γάλακτος - Τροφίμων - Ποτών, του Εργατικού Κέντρου Αγρινίου και πλήθους σωματείων, από την περιοχή και από τον κλάδο.

Τα σωματεία εργαζομένων στις ιχθυοκαλλιέργειες τονίζουν ότι θα συνεχίσουν να παλεύουν ενάντια τις απολύσεις και στην περαιτέρω διάλυση των εργασιακών τους σχέσεων, καθώς και για την υπογραφή Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας στον κλάδο, που θα διασφαλίζει τα δικαιώματά τους με ταυτόχρονη αύξηση των αποδοχών τους.

«Οι εργαζόμενοι είναι έντονα προβληματισμένοι και ανησυχούν για τις εξελίξεις, κάτι που φάνηκε με την ομόφωνη απόφαση για την απεργιακή κινητοποίηση την 1η Ιούλη, την καθολική συμμετοχή και τον τρόπο που οργανώθηκε η περιφρούρηση της απεργίας», δηλώνει ο Χρήστος Παπαζώης, εργαζόμενος της ιχθυοκαλλιέργειας του Αστακού και γραμματέας του επιχειρησιακού Σωματείου στις εγκαταστάσεις της «Νηρέας».

«Γνωρίζουμε καλά ότι η διοίκηση δεν θα σταματήσει εδώ και θα έχουμε νέες απολύσεις στην εφαρμογή του σχεδίου για μείωση προσωπικού», προσθέτει. «Εμείς ζητήσαμε συνάντηση με τη διοίκηση, κάτι που δεν έχει γίνει δεκτό. Προσφύγαμε στην Επιθεώρηση Εργασίας και ζητάμε τριμερή συνάντηση για το θέμα των απολύσεων, αλλά και των μέτρων για την Υγεία και την Ασφάλεια στην Εργασία που θα πρέπει να ληφθούν. Αντιπαλεύουμε τη μεγάλη εντατικοποίηση, που υπάρχει όλο το χρόνο αλλά κορυφώνεται το καλοκαίρι. Ιεραρχούμε την υπογραφή Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας και στην κατεύθυνση αυτή θα συνεχίσουμε τον αγώνα μας. Τις επόμενες μέρες θα πάμε σε Γενική Συνέλευση, προκειμένου να πάρουμε τις αποφάσεις μας για τη συνέχεια. Η αλληλεγγύη που γνωρίσαμε τις προηγούμενες μέρες από άλλα σωματεία της περιοχής, αλλά και από την υπόλοιπη χώρα, μας δίνει δύναμη να συνεχίσουμε».

Το ίδιο κλίμα ανησυχίας ανάμεσα στους εργαζόμενους περιγράφει και ο Χρήστος Βασιλόγιαννος, εργαζόμενος στον «Νηρέα» στις εγκαταστάσεις της Χιλιαδούς Ναυπάκτου. Οπως μας λέει, «ξέρουμε ότι οι εξελίξεις και η πρόθεση του νέου μεγάλου πλέον ομίλου να μειώσει το προσωπικό θα έρθουν και σε μας, ήδη ακούγεται ότι η εργολαβοποίηση που προωθείται στον Αστακό με τους εργαζόμενους στη φύλαξη θα εξαπλωθεί και σε άλλες εγκαταστάσεις, αλλά και σε άλλες ειδικότητες, όπως οι οδηγοί και οι εργαζόμενοι στην επισκευή και στο πλύσιμο των δικτύων. Ηδη σε εμάς εδώ στη Χιλιαδού έχουν αποχωρήσει αρκετοί εργαζόμενοι που ήταν στα όρια συνταξιοδότησης, χωρίς να αντικατασταθούν, με την εντατικοποίηση που ήδη υπήρχε να παίρνει μεγαλύτερες διαστάσεις. Η κατάσταση μάλιστα είναι ακόμα χειρότερη στις εγκαταστάσεις της "Σελόντα", όπου δεν υπάρχει καν Σωματείο να παλέψει ενάντια σε όλα αυτά και να διεκδικήσουμε όλοι μαζί την υπογραφή Συλλογικής Σύμβασης».

«Ως Εργατικό Κέντρο Αγρινίου στεκόμαστε στο πλευρό των εργαζομένων στις ιχθυοκαλλιέργειες και θα συνεχίσουμε να το κάνουμε. Συμβάλαμε με την παρουσία μας στην κινητοποίηση το προηγούμενο διάστημα, έχουμε καλέσει τη διοίκηση για συνάντηση, χωρίς ωστόσο να πάρουμε απάντηση», δηλώνει από την πλευρά του ο πρόεδρος του Εργατικού Κέντρου Αγρινίου, Μιχάλης Κατσιγιάννης.

Οι ιχθυοκαλλιέργειες στην Ελλάδα και κυρίαρχα η δραστηριότητα που αφορά στην εκτροφή ψαριών στη θάλασσα, θεωρείται ένας από τους πιο ανταγωνιστικούς τομείς της πρωτογενούς παραγωγής, με ηγετική θέση στην παραγωγή μεσογειακών ειδών στην Ευρώπη και διεθνώς, αποτελώντας πεδίο σημαντικής κερδοφορίας για το κεφάλαιο.

Ως τομέας έχει παρουσιάσει τεράστια ανάπτυξη τις τελευταίες δεκαετίες. Χαρακτηριστικά, στα μέσα της δεκαετίας του 1980 υπήρχαν στην Ελλάδα 12 μονάδες εκτροφής ψαριών με συνολική παραγωγή περίπου 100 τόνους, ενώ το 2018 λειτουργούσαν 63 επιχειρήσεις διαφόρων μεγεθών, διαθέτοντας 320 μονάδες, με την παραγωγή να ξεπερνά τους 110.000 τόνους.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, το 2018 στις μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας παράχθηκαν 110.239 τόνοι ψαριών, αξίας 526,732 εκατ. ευρώ. Η συντριπτική πλειοψηφία της παραγωγής αφορά στα είδη λαβράκι (47.027 τόνοι, αξίας 239,284 εκατ. ευρώ) και τσιπούρα (56,184 τόνοι, αξίας 251,099 εκατ. ευρώ). Ο όγκος της παραγωγής των δύο αυτών ειδών κατατάσσει την Ελλάδα στην πρώτη θέση στην ΕΕ, καθώς αγγίζει το 58% της συνολικής παραγωγής, αλλά και στις κορυφαίες θέσεις διεθνώς.

Για το 2019 δεν υπάρχουν ακόμη ακριβή διαθέσιμα στοιχεία, ωστόσο οι εκτιμήσεις προσδιορίζουν ότι η παραγωγή των δύο ειδών θα προσεγγίσει τους 120.000 τόνους.

Παράλληλα, από τις αρχές της δεκαετίας του 2010 παρουσιάζει αύξηση η παραγωγή νέων ειδών (όπως φαγκρί, μυτάκι, κρανιός, μυλοκόπι), με τις επιχειρήσεις του κλάδου να στρέφουν το ενδιαφέρον τους και στα συγκεκριμένα είδη, που επίσης παρουσιάζουν μεγάλες εξαγωγικές δυνατότητες.

Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία (2018), οι εξαγωγές αλιευμάτων κατατάσσονται στη 2η θέση ως προς την αξία και στη 10η θέση ως προς τον όγκο των συνολικών εξαγωγών αγροτικών προϊόντων της Ελλάδας. Συγκεκριμένα, οι εξαγωγές ψαριών και παρασκευασμάτων αυτών ανήλθαν σε 145.304 τόνους αξίας 688,9 εκ. ευρώ. Απ' αυτές, το 92% κατευθύνθηκαν προς την ΕΕ (κυρίως σε Ιταλία, Ισπανία, Γαλλία). Η Ελλάδα βρίσκεται στη 2η θέση μετά τη Βρετανία ως προς τον όγκο και την αξία ψαριών ιχθυοκαλλιέργειας στην ΕΕ, με την Τουρκία να την ξεπερνά πλέον στα είδη τσιπούρα και λαβράκι.

Στην περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας παρατηρείται η μεγαλύτερη συγκέντρωση μονάδων ιχθυοκαλλιέργειας. Η Εύβοια διαθέτει το 11% του συνόλου των μονάδων της χώρας, η Φθιώτιδα το 9%, ενώ έντονη παρουσία υπάρχει και στη Φωκίδα. Μεγάλη συγκέντρωση μονάδων ιχθυοκαλλιέργειας υπάρχει επίσης στη Δυτική Ελλάδα, σε Αιτωλοακαρνανία, Θεσπρωτία και Κεφαλονιά.

Τα ανεπίσημα στοιχεία για το 2019 δείχνουν αύξηση των εξαγωγών κατά 5% και διεύρυνση των χωρών προορισμού, εξέλιξη που δείχνει τις προοπτικές αύξησης της κερδοφορίας.

Ο γενικότερος σχεδιασμός του κεφαλαίου εντάσσει τις ιχθυοκαλλιέργειες ανάμεσα στις 10 παραγωγικές προτεραιότητες που ξεχωρίζουν για την ελληνική καπιταλιστική οικονομία, χαρακτηρίζοντάς τες ως τον πιο σημαντικό κλάδο της ζωικής παραγωγής και από τους πιο σημαντικούς της αγροτικής. Ταυτόχρονα, μέχρι το τελικό προϊόν να φτάσει προς πώληση, περιλαμβάνονται σημαντικές δραστηριότητες μεταποίησης και συσκευασίας.

Στην ανάπτυξη του κλάδου και την αύξηση της κερδοφορίας έρχονται να συμβάλουν με σημαντικά κονδύλια διάφορα ευρωενωσιακά προγράμματα όπως το ΕΣΠΑ, καθώς και οι δημόσιες επενδύσεις. Παράλληλα, μεγάλες προοπτικές για αύξηση της κερδοφορίας παρέχουν οι δυνατότητες εκσυγχρονισμού με χρήση σύγχρονου μηχανολογικού και τεχνικού εξοπλισμού, οδηγώντας σε αύξηση της παραγωγικότητας και μείωση του αριθμού των εργαζομένων.

Να σημειωθεί, επίσης, ότι ο τομέας των ιχθυοκαλλιεργειών, μετά τις επιπτώσεις της πανδημίας και των περιοριστικών μέτρων που οδήγησαν σε πτώση των εξαγωγών, εκτός από τα μέτρα που έλαβε η κυβέρνηση για τη στήριξη των μεγάλων επιχειρήσεων, έτυχε καλύτερης αντιμετώπισης τόσο από την κυβέρνηση όσο από την ΕΕ σε σχέση με άλλους τομείς της πρωτογενούς παραγωγής.

Το 2018 θεωρείται κομβική χρονιά για τις ιχθυοκαλλιέργειες στην Ελλάδα, καθώς, παράλληλα με την παγίωση της «εξωστρέφειας» και της κερδοφορίας του κλάδου, εκδηλώθηκε το έντονο ενδιαφέρον διεθνών επενδυτικών ομίλων.

Οι εξαγωγικές δυνατότητες της ελληνικής ιχθυοκαλλιέργειας, τα ποιοτικά της χαρακτηριστικά και κυρίως τα περιθώρια κερδοφορίας που παρουσιάζει, προκάλεσαν το ενδιαφέρον μεγάλων επενδυτικών ομίλων, όπως της επενδυτικής εταιρείας αμερικανικών συμφερόντων «Amerra Capital Management» (η οποία από το 2016 είχε αγοράσει τον όμιλο ισπανικών συμφερόντων «Andromeda Seafood» που δραστηριοποιείται στη χώρα μας) και της αραβικών συμφερόντων επενδυτικής εταιρείας «Mabudala», η οποία διαχειρίζεται κονδύλια που ξεπερνούν τα 209 δισ. δολάρια.

Το συγκεκριμένο επενδυτικό σχήμα προχώρησε στην αγορά του πλειοψηφικού πακέτου των μετοχών των εταιρειών ιχθυοκαλλιέργειας «Νηρέας» και «Selonda», που αποτελούσαν τις δύο μεγάλες επιχειρήσεις του κλάδου στη χώρα τα προηγούμενα χρόνια. Μάλιστα, και αυτές οι δύο επιχειρήσεις προέκυψαν μέσα από την εξαγορά και συγχώνευση άλλων μικρότερων, κατέχοντας ένα μεγάλο ποσοστό της παραγωγής και της εμπορίας, με τεράστιο όγκο εξαγωγών και κερδών. Ωστόσο, παρά τα τεράστια κέρδη που αποκόμισαν οι μέτοχοι τα προηγούμενα χρόνια, το μεγάλο ύψος επιδοτήσεων αλλά και τραπεζικών δανείων που διαχειρίστηκαν, βρέθηκαν με τεράστια χρέη (άνω των 600 εκατ. ευρώ και οι δύο μαζί), κυρίως προς τις τράπεζες, στην κατοχή των οποίων πέρασαν τελικά οι μετοχές των δύο εταιρειών το 2015, διαμορφώνοντας έτσι δυνατότητες για διευκόλυνση των διαδικασιών συγκέντρωσης της παραγωγής στα χέρια μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων.

Ενδεικτικό του μεγέθους που αποτελεί ο νέος κολοσσός που δημιουργείται στις ελληνικές ιχθυοκαλλιέργειες είναι τα στοιχεία του κύκλου εργασιών της «Σελόντα» και της «Νηρέας», που το 2018 ανήλθαν σε 160,9 εκατ. ευρώ και 197,3 εκατ. ευρώ, αντίστοιχα.

Η συγκεκριμένη συμφωνία μετέτρεψε την «Andromeda Seafood» σε ένα τεράστιο μονοπώλιο, με τον όγκο της παραγωγής της να ανέρχεται έως τους 70.000 τόνους ετησίως. Η Επιτροπή Ανταγωνισμού της ΕΕ, προκειμένου να επιτρέψει την αγοραπωλησία, κρατώντας παράλληλα τα προσχήματα του δήθεν «υγιούς ανταγωνισμού» και για να αποτρέψει αντιδράσεις άλλων μονοπωλίων του κλάδου, ζήτησε τμήμα της παραγωγικής δραστηριότητας των «Νηρέα» - «Σελόντα» να πουληθούν σε άλλη εταιρεία. Ετσι, τμήμα των παραγωγικών δραστηριοτήτων (όπως μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας, ιχθυογεννητικοί σταθμοί, συσκευαστήρια, κυρίως στη βόρεια Εύβοια), να περνά στην «Διόρασις» ή «Philosofish», εταιρεία ιχθυοκαλλιεργειών ελληνικών συμφερόντων, η οποία ενισχύει με αυτόν τον τρόπο την παρουσία της και ουσιαστικά αποτελεί τον δεύτερο μεγάλο μονοπωλιακό όμιλο στην Ελλάδα. Επίσης, ένα μικρό κομμάτι των παραγωγικών δραστηριοτήτων των «Νηρέα» - «Σελόντα», κυρίως στην περιοχή της Δυτικής Ελλάδας, πέρασε στα χέρια της εταιρείας «Ιχθυοκαλλιέργειες Κεφαλονιάς», που συμμετείχε από κοινού στον διαγωνισμό με την «Διόρασις».

Η συγκεκριμένη εξέλιξη, σε συνδυασμό με τη μεγάλη αύξηση της ιχθυοκαλλιέργειας και των εξαγωγών στην Τουρκία, αυξάνει την πίεση προς τις μικρότερες επιχειρήσεις του κλάδου, ανάμεσα στις οποίες ήδη τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει διαδικασία εξαγορών και συγχωνεύσεων, καθώς και ανάπτυξη κοινών δραστηριοτήτων.

Η ανάπτυξη της ιχθυοκαλλιέργειας και ιδιαίτερα η εξυπηρέτηση των επιχειρηματικών συμφερόντων που δραστηριοποιούνται γύρω από αυτή, οδήγησε τα προηγούμενα χρόνια σε μια σειρά από αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο,

Ουσιαστικά, πρόκειται για μέτρα που εξυπηρετούν την επιτάχυνση των διαδικασιών αδειοδότησης και κυρίως τη «διευκόλυνση» της έγκρισης των μελετών περιβαλλοντικών επιπτώσεων, διαμορφώνοντας έτσι τις δυνατότητες ανεξέλεγκτης εγκατάστασης ιχθυοκαλλιεργειών.

Εκκρεμεί, επιπλέον, η έγκριση του νέου χωροταξικού σχεδιασμού και η θεσμοθέτηση των Περιοχών Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών (ΠΟΑΥ) που θα διευκολύνει ακόμη περισσότερο τον σχεδιασμό των επιχειρηματικών ομίλων του κλάδου, καθώς θα συμβάλει στη χωροταξική συγκέντρωση των διάσπαρτων μονάδων και στη μείωση του κόστους παραγωγής. Η καθυστέρηση μάλιστα οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στον ανταγωνισμό ανάμεσα στις επιχειρήσεις του κλάδου των ιχθυοκαλλιεργειών και στις επιχειρήσεις του τουριστικού τομέα, καθώς και στις αντιδράσεις τοπικών κοινωνιών, που βλέπουν τις θάλασσες των περιοχών τους να γεμίζουν υδατοκαλλιέργειες.