Τον κυκεώνα των ελαστικών και «ευέλικτων» σχέσεων εργασίας, που εξαντλούν τους εργαζόμενους στην Υγεία και τινάζουν στον αέρα τη λειτουργία των ίδιων των νοσοκομείων, αναδεικνύουν οι κινητοποιήσεις των εργαζομένων, με αφορμή αυτήν την περίοδο τη λήξη των συμβάσεων και επομένως την απόλυση μερικών χιλιάδων συμβασιούχων στα δημόσια νοσοκομεία, που επιτείνουν το πρόβλημα της υποστελέχωσης, με τεράστιες συνέπειες για εργαζόμενους και ασθενείς.

Η διαιώνιση των μεγάλων ελλείψεων προσωπικού, η επέκταση των ελαστικών εργασιακών σχέσεων, η μείωση της κρατικής χρηματοδότησης και η συνέχιση της λιτότητας στους μισθούς εντάσσονται στη λειτουργία των δημόσιων νοσοκομείων με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, ως «αυτοτελών επιχειρηματικών μονάδων», που θα καλύπτουν σταδιακά ολοένα και μεγαλύτερο μέρος του κόστους λειτουργίας, συμπεριλαμβανομένης και της μισθοδοσίας, από την «πώληση» υπηρεσιών στους ασθενείς και τα ασφαλιστικά ταμεία.

Πρόκειται για σχεδιασμούς που προωθούνται διαχρονικά και ενιαία από όλες τις κυβερνήσεις, σε όλα τα κράτη της ΕΕ, πριν ακόμα από την εκδήλωση της καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης και επιταχύνονται σήμερα παντού. Σχεδιασμοί θέλουν την Υγεία να είναι «ατομική ευθύνη» και το δικαίωμα του λαού για υγειονομική περίθαλψη εμπόρευμα, που «πουλιέται και αγοράζεται» με βάση τους νόμους της αγοράς.

Οι σχεδιασμοί αυτοί έχουν μόνιμο χαρακτήρα, διότι αυτό απαιτεί η «δίκαιη» - «βιώσιμη ανάπτυξη» που στηρίζεται στη δράση των επιχειρηματικών ομίλων. Γι' αυτό όλες διαδοχικά οι κυβερνήσεις δεν προσλαμβάνουν το αναγκαίο μόνιμο προσωπικό, μειώνουν την κρατική χρηματοδότηση στις δημόσιες μονάδες Υγείας, αυξάνουν τις ασφαλιστικές εισφορές για υγειονομική περίθαλψη. Στόχος είναι να εξοικονομούν με τις περικοπές κρατικά κονδύλια για επιδοτήσεις και φοροαπαλλαγές στους επιχειρηματικούς ομίλους και να εξασφαλίζουν πελατεία και σίγουρη κερδοφορία σε ιδιωτικές κλινικές, διαγνωστικά κέντρα και ασφαλιστικές εταιρείες.

Από το 2013 μέχρι και το 2019 η μείωση της κρατικής χρηματοδότησης των δημόσιων μονάδων Υγείας ξεπέρασε το 30%, ενώ στο πλαίσιο του «Προγράμματος Σταθερότητας 2019 - 2022» προβλέπεται παραπέρα μείωση της κρατικής χρηματοδότησης (από 5,2% του ΑΕΠ το 2017 στο 4,7% του ΑΕΠ το 2022).

Παρά τις εξαγγελίες των τελευταίων χρόνων, έχουν γίνει ελάχιστες προσλήψεις μόνιμων εργαζομένων, που δεν καλύπτουν ούτε καν τις αντίστοιχες συνταξιοδοτήσεις. Χαρακτηριστικό είναι ότι το 2018 δεν προκηρύχθηκε ούτε μία μόνιμη θέση προσωπικού και η μοναδική προκήρυξη για το 2019 (2Κ/2019) αφορά την αντικατάσταση ισάριθμων επικουρικών, που ήδη εργάζονται, δηλαδή δεν προστίθεται ούτε ένας επιπλέον εργαζόμενος στα δημόσια νοσοκομεία.

Αντίθετα, επιλέγεται η διεύρυνση της «ευελιξίας», με αποτέλεσμα οι εργαζόμενοι που δουλεύουν σήμερα με ελαστικές εργασιακές σχέσεις να ξεπερνούν τις 16.000, ή το 20% του συνόλου των εργαζομένων στα δημόσια νοσοκομεία!

Στη συντριπτική πλειοψηφία τους είναι κακοπληρωμένοι, απλήρωτοι για μήνες, με λειψά και σε ορισμένες περιπτώσεις ανύπαρκτα εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα (π.χ. πρακτικάριοι), εργάζονται πέραν του προβλεπόμενου ωραρίου, με συχνές μετακινήσεις από πόστο σε πόστο και από νοσοκομείο σε νοσοκομείο, ζώντας σε διαρκή ανασφάλεια, όμηροι παρατάσεων, μοριοδοτήσεων και προεκλογικών σκοπιμοτήτων, κάτω από τη δαμόκλειο σπάθη της ανεργίας.

Μια ενδεικτική χαρτογράφηση της «ευελιξίας» στα νοσοκομεία φανερώνει το μέγεθος του προβλήματος:

• Επικουρικοί γιατροί, εκ των οποίων πάνω από 1.100 απειλούνται με απόλυση.
• Στις 30 Νοέμβρη λήγουν συνολικά στη χώρα οι συμβάσεις 285 επικουρικών γιατρών που η μισθοδοσία τους ήταν ενταγμένη σε πρόγραμμα ΕΣΠΑ (νυν ΠΔΕ). Οι συγκεκριμένοι είχαν προσληφθεί το 2016 για την κάλυψη θέσεων ειδικευμένων γιατρών τελείως απαραίτητων σύμφωνα με πάγιες και διαρκείς οργανικές ανάγκες.
• Εκατοντάδες επικουρικοί άλλων ειδικοτήτων, που οι συμβάσεις τους λήγουν τους επόμενους μήνες και δεν θα προσληφθούν με την προκήρυξη 2Κ/2019.
• Περίπου 4.000 εργαζόμενοι μέσω ΟΑΕΔ, σε εξίσου σημαντικά για τη λειτουργία των νοσοκομείων πόστα. Μετά από αλλεπάλληλες κινητοποιήσεις πρόσφατα πήραν παράταση μόλις για ένα χρόνο και σύντομα θα αντιμετωπίσουν ξανά τον κίνδυνο της απόλυσης.
• Χιλιάδες είναι οι εργολαβικοί εργάτες στην καθαριότητα, στη σίτιση και τη φύλαξη των δημόσιων νοσοκομείων. Βρίσκονται στο έλεος των εργολάβων, αντιμέτωποι με τις απολύσεις, την απληρωσιά και την τρομοκρατία.
• Μια ακόμα κατηγορία «ευελιξίας» είναι οι πρώην εργολαβικοί εργάτες που πέρασαν στον μεγάλο «εργολάβο», υπογράφοντας ατομικές συμβάσεις με ημερομηνία λήξης απευθείας με τις διοικήσεις των νοσοκομείων. Εργάζονται σε πολύ δύσκολες συνθήκες και με συμβάσεις ενός ή δύο χρόνων...
• Εκατοντάδες είναι οι εργαζόμενοι με συμβάσεις ορισμένου χρόνου στις υποστηρικτικές υπηρεσίες των δημόσιων νοσοκομείων, που απολύονται και «αντικαθίστανται» από άλλους συμβασιούχους, που θα τους ακολουθήσουν, σύντομα, και αυτοί στην ανεργία.
• Συμβασιούχοι του πρώην ΚΕΕΛΠΝΟ, εργαζόμενοι που καλύπτουν μόνιμες ανάγκες, για ένα ή δύο χρόνια.
• Επιστήμονες που προσλήφθηκαν σε ερευνητικά προγράμματα πανεπιστημιακών νοσοκομείων για ένα ή δύο χρόνια και πληρώνονται μέσω ΕΛΚΕ (Ειδικός Λογαριασμός Κονδυλίων Ερευνας).
• Χιλιάδες νέοι κάθε χρόνο υπό καθεστώς μαθητείας - κατάρτισης από Δημόσια ΙΕΚ και Σχολές Μαθητείας, είτε του υπουργείου Παιδείας είτε του ΟΑΕΔ, κάνουν την πρακτική τους τις περισσότερες φορές σε αντικείμενο εκτός της ειδικότητάς τους.

Οι συνέπειες από την κινητικότητα και την «ευελιξία» στα νοσοκομεία είναι επικίνδυνες και τραγικές, για την απόδοση και την υγεία των ίδιων των εργαζομένων και, βέβαια, για τις υπηρεσίες που το δημόσιο σύστημα προσφέρει στους ασθενείς.

Για παράδειγμα, η κινητικότητα και η συχνή αλλαγή εργασιακού περιβάλλοντος, όπως και η εργασία σε υπεργολάβους, συνδέονται με την αύξηση τόσο της συχνότητας και της βαρύτητας των εργατικών «ατυχημάτων» όσο και με την επιβάρυνση της υγείας των εργαζομένων, με αύξηση των καρδιαγγειακών νοσημάτων, της αρτηριακής πίεσης κ.ά.

Την κατάσταση επιβαρύνει ακόμα περισσότερο η παράταση της εργάσιμης μέρας, με τις υπερωρίες, με τα κυκλικά ωράρια κ.τ.λ.

Την ίδια ώρα, χιλιάδες άνθρωποι που απολύονται μετά από δύο, πέντε χρόνια σκληρής δουλειάς και προσφοράς, ή μένουν στα αζήτητα για μεγάλο διάστημα μετά την απόλυσή τους, «ακρωτηριάζονται» επιστημονικά, οικονομικά, κοινωνικά, με επιπτώσεις και σε άλλους τομείς. Πολύτιμη εμπειρία σε κάθε τομέα πηγαίνει στράφι.

Και το κυριότερο, η απόλυση χιλιάδων συμβασιούχων σημαίνει παραπέρα κλείσιμο τμημάτων και κλινικών, επισφαλή προγράμματα εφημέρευσης, επιδείνωση των συνθηκών παροχής Υγείας, ακόμη μεγαλύτερες αναμονές για ραντεβού, επιδείνωση των υπηρεσιών για την υγεία του λαού.