«Εμείς, τα παιδιά της Ε1 τάξης, κάναμε μερικά έργα με θέμα τους πρόσφυγες, για να εκφράσουμε την αλληλεγγύη μας σ' αυτούς τους κυνηγημένους ανθρώπους. Τους κυνηγάνε ο πόλεμος και τα συμφέροντα κάποιων που βάζουν το χρήμα πάνω από τις ζωές των ανθρώπων. Τους κυνηγάει ο φόβος, η λύπη, η αμφιβολία. Σ' αυτούς θέλουμε να αφιερώσουμε τα έργα μας. Τους έχουν πάρει τα πάντα. Ας τους δώσουμε, λοιπόν, λίγη ελπίδα...».

Με τα παραπάνω λόγια, με αμεσότητα που καθηλώνει, ευαισθησία, γνήσια έμπνευση και δημιουργία, οι μαθητές του 1ου Δημοτικού Σχολείου Καρλοβάσου στη Σάμο δούλεψαν και παρουσίασαν την αξιόλογη, τόσο σε ό,τι αφορά το περιεχόμενο όσο και το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα, έκθεση έργων τους για το Προσφυγικό. Τα παιδιά, για τα οποία, όπως και σε άλλες περιοχές της χώρας, οι εικόνες των προσφύγων, των ξεσπιτωμένων παιδιών, των στοιβαγμένων στις παραλίες σωσιβίων δεν προέρχονται από την τηλεόραση, αλλά αποτέλεσαν κομμάτι της καθημερινότητάς τους, έστειλαν μήνυμα γνήσιας αλληλεγγύης και ελπίδας.

Η παρουσίαση της έκθεσης έγινε στο τέλος της σχολικής χρονιάς. Το εικαστικό κομμάτι περιελάμβανε έργα με κάρβουνο και λαδοπαστέλ, δουλεμένα με βάση τον εξπρεσιονισμό. Τα έργα από πέτρα είναι επηρεασμένα από τον Σύρο καλλιτέχνη Νιζάρ Αλί Μπαντέρ, ο οποίος μέσα από τα έργα του αφηγείται τη ζωή στην πατρίδα του, μιλώντας για τον πόλεμο, το θάνατο, τη θλίψη, αλλά και την ανάγκη για ελπίδα. Οι πέτρες «φωνάζουν δυνατά και απαιτούν να σταματήσει η γενοκτονία, κραυγάζουν, ζητώντας το δικαίωμα της εκπαίδευσης για τα παιδιά της Συρίας».

Οι πέτρες του Σύρου καλλιτέχνη προέρχονται από τις ακτές της Συρίας. Οι πέτρες για τα έργα της έκθεσης μαζεύτηκαν από τους ίδιους τους μαθητές από τις παραλίες της Σάμου, έναν από τους πολλούς σταθμούς των προσφύγων στο μεγάλο τους ταξίδι!

Το άλλο, εξίσου αξιόλογο κομμάτι της έκθεσης, αποτελούσαν ποιήματα που έγραψαν οι μαθητές. «Θα' μαι παντού τριγύρω... στο σκοτάδι... Θα' μαι παντού... Οπου μπορείς να κοιτάξεις, όπου υπάρχει αγώνας για να φάνε οι πεινασμένοι... Πρέπει να είμαστε όλοι εκεί γιατί μας χρειάζονται». Είναι ένα από τα ποιήματα που έγραψαν τα παιδιά, με κοινό χαρακτηριστικό στα λόγια τους την ελπίδα, τη διάθεση να «είναι εκεί».

Οι μαθητές έστησαν τα έργα τους στην αυλή του σχολείου, ετοίμασαν μια χορογραφία του τραγουδιού «Μικρόκοσμος» (σε στίχους του ποιητή Ναζίμ Χικμέτ και μουσική του Θάνου Μικρούτσικου) για το άνοιγμα της Εκθεσης, έγραψαν και μοίρασαν το δικό τους κείμενο προς τους επισκέπτες, αφιερώνοντας τα έργα τους στους πρόσφυγες και στέλνοντας μήνυμα ελπίδας και αλληλεγγύης. «Μήνυμα που άγγιξε τον κόσμο, όπως φάνηκε από τις θετικές αντιδράσεις εκπαιδευτικών, γονέων αλλά και της τοπικής κοινωνίας», όπως σημειώνουν μιλώντας στον «Ριζοσπάστη» η δασκάλα της τάξης Μαρία Πετίκη και ο εκπαιδευτικός Εικαστικών Βαγγέλης Μαυρομμάτης, που βρέθηκαν δίπλα στα παιδιά σε αυτή την προσπάθεια.

Οπως περιγράφουν στο «Ρ», με αφορμή την Παγκόσμια Μέρα Ποίησης και Μέρα κατά του Ρατσισμού, ετοιμάστηκε ένα σχέδιο μαθήματος, όπου αρχικά οι μαθητές συζήτησαν για τους πρόσφυγες, αντάλλαξαν εμπειρίες και απόψεις. Ακολούθησε η επεξεργασία του ποιήματος του Μπρεχτ «Μετανάστες» και του τραγουδιού του Bruce Springsteen «Το φάντασμα του Tom Joad». Στη συνέχεια, οι μαθητές έγραψαν τα δικά τους ποιήματα. «Διαβάζοντάς τα, αποφασίσαμε να κάνουμε την Εκθεση, δίνοντας στα παιδιά τη δυνατότητα να εκφραστούν και μέσα από την εικόνα, δημιουργώντας παράλληλα εικαστικά έργα». «Δύο ήταν οι στιγμές που πραγματικά σηματοδότησαν την όλη διαδικασία. Η μία ήταν όταν οι μαθητές επισκέφτηκαν μια παραλία της Σάμου για να μαζέψουν τις πέτρες για τα έργα τους, έχοντας στο μυαλό τους ότι από εκεί έχουν περάσει προσφυγόπουλα με τους γονείς τους, και η άλλη είχε να κάνει με τη στάση των ίδιων των παιδιών απέναντι στο θέμα».

«Πραγματικά, μας εντυπωσίασαν με την ευαισθησία, την καθαρότητα και την απόδειξη, για άλλη μία φορά, πως αρκετά συχνά, πρέπει εμείς, σαν ενήλικες, να γινόμαστε έντιμοι ακροατές και να παραδειγματιζόμαστε από την αγνή ουσία της παιδικής ματιάς, εκεί δηλαδή όπου ο άνθρωπος παραμένει άνθρωπος.

Η κάθε τους απορία δεν πηγάζει μόνο από το γεγονός ότι τώρα ανακαλύπτουν τον κόσμο, αλλά ουσιαστικά από το ότι ο κόσμος, στον οποίο καλούνται να ζήσουν, τους φαίνεται ακατανόητος.

Και αυτός ήταν ένας σημαντικός λόγος για τον οποίο έπρεπε εμείς οι ενήλικες να δούμε την έκθεση», σημειώνουν οι εκπαιδευτικοί.