Από την έκθεση βιβλίου στα Τρίκαλα

Ο «Ριζοσπάστης» συζητά σήμερα με την Μαρία Γαβαλά, μέλος του Γραφείου Περιοχής της ΚΟ Θεσσαλίας του ΚΚΕ, για την πείρα που βγαίνει από αυτήν την προσπάθεια.

-- Είναι η πρώτη φορά που παίρνετε μια τέτοια πρωτοβουλία στη Θεσσαλία;

-- Ολη τη χρονιά - κάθε χρονιά τα τελευταία χρόνια - προσπαθούμε να συστηματοποιήσουμε τη δουλειά με το βιβλίο, με το εκδοτικό του Κόμματός μας, τη «Σύγχρονη Εποχή». Αυτή η προσπάθεια περνά από πολλά «κανάλια», ένα απ' αυτά είναι η διοργάνωση εκθέσεων από τις Τομεακές Οργανώσεις.

Ενα άλλο κανάλι είναι η προσπάθεια που κάνουμε με την αξιοποίηση των εκδόσεών μας, με τη μορφή της βιβλιοπαρουσίασης. Για παράδειγμα, αποτελεί θετικό στοιχείο το ότι η έκδοση «Το ΚΚΕ στον ιταλοελληνικό πόλεμο» συζητήθηκε σε πόλεις, χωριά, με φίλους του Κόμματος, αλλά και άλλους που δεν έχουμε ακόμη γερούς πολιτικούς δεσμούς μαζί τους, όμως πήρανε μέρος σε εκδηλώσεις. Και μάλιστα νέοι άνθρωποι, εργάτες, γυναίκες. Το ίδιο μπορούμε να πούμε και για άλλους τίτλους, που τράβηξαν ιδιαίτερα το ενδιαφέρον, όπως ένα σύνολο εκδόσεων για το φασισμό, όπως το «Φασισμός και κοινωνική επανάσταση», ή το «Ποιος βοήθησε τον Χίτλερ». Και εδώ είδαμε να ανταποκρίνονται εργαζόμενοι και άνεργοι, που δεν είμαστε ιδιαίτερα δεμένοι μαζί τους. Το ίδιο θα έλεγα και για πιο «δύσκολους» τίτλους, όπως το «Κόμμα Παντός Καιρού», ή «Πόλεμος και Σοσιαλιστική Επανάσταση».

Αλλά ας μην πάω σε περιπτωσιολογία, το συμπέρασμα είναι πως το βιβλίο της «Σύγχρονης Εποχής» είναι «εργαλείο» για να φτιάξεις δεσμό, να ενισχύσεις αυτόν που ήδη υπάρχει, να πυροδοτήσεις ερεθίσματα και διαδικασίες στη σκέψη, που κουμπώνουν σε συμπεράσματα δράσης. Κι αυτά τα έχουμε μεγάλη ανάγκη σήμερα που ο συσχετισμός είναι αρνητικός. Γιατί μας θυμίζουν ότι δεν είναι στατικός, ότι πορευόμαστε με σπουδαία συμπεράσματα του επαναστατικού κινήματος.

-- Πώς λοιπόν οργανώσατε αυτές τις εκθέσεις;

-- Το Γραφείο Περιοχής συζήτησε ένα σχέδιο για τις εκθέσεις, το οποίο στη συνέχεια εξειδικεύτηκε κατά τη συζήτηση σε όλα τα Τομεακά Γραφεία.

Βγήκε ενιαία πρόσκληση για όλους τους νομούς, δόθηκε έγκαιρα, σχετικά έγκαιρα επίσης αξιοποιήθηκε, μαζί με τη διακίνηση του «Ριζοσπάστη», όπως αξιοποιήθηκε και μέσα από τις άλλες κομματικές δουλειές.

Μας απασχόλησε συλλογικά και νομίζω πιο δημιουργικά από προηγούμενα χρόνια, το πού θα γίνουνε οι εκθέσεις. Να είναι κεντρικοί και όμορφοι χώροι, κατάλληλοι για το σκοπό.

Συγκροτήθηκαν ομάδες δουλειάς με συντρόφους που έχουν τέτοιο καταμερισμό και που ασχολήθηκαν από τα πρακτικά ζητήματα, όπως τη διαμόρφωση εκθέσεων με ταμπλό στους χώρους, μέχρι πολλά άλλα. Φαίνεται επίσης ότι αυτό συνέβαλε στο να μην έχουμε τσαπατσουλιές, προχειρότητες, ανοργανωσιά. Οπωσδήποτε, υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης της «εμφάνισής» μας, αλλά μια πιο οργανωμένη δουλειά έγινε.

Επίσης, οι εκθέσεις συνδυάστηκαν με την παρουσίαση του Ημερολογίου - Χρονολόγιου που φτιάξαμε στην Περιοχή, με θέμα «Στιγμές από την Ιστορία του ΚΚΕ στη Θεσσαλία».

-- Υπήρχε ανταπόκριση; Και αν ναι, σε ποιους τίτλους περισσότερο στρέφεται η προσοχή;

-- Στις εκθέσεις υπήρχαν δεκάδες τίτλοι όλης της πλούσιας θεματολογίας που ανοίγει η «Σύγχρονη Εποχή», δηλαδή εκδόσεις πολιτικού, ιστορικού, λογοτεχνικού, παιδικού - εφηβικού βιβλίου, έργα των κλασικών, όπως και όλες οι νέες εκδόσεις του Κόμματος.

Μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση ότι στη Λάρισα που στον ίδιο χώρο που πραγματοποιήθηκε η έκθεση, γίνονται μαθήματα τεχνών σε παιδιά, οι γονείς τους περνούσαν, στέκονταν, ανοίγαμε κουβέντα. Και η κουβέντα, ξέρετε, πήγαινε παντού, σε όλα αυτά που απασχολούν στην καθημερινότητα τους εργαζόμενους. Για παράδειγμα, το σχολείο, ο χαρακτήρας και οι σκοποί μέσα σ' αυτή την κοινωνία που ζούμε. Ε, η συζήτηση άνοιγε πολύ εύκολα με αφορμή την έκδοση του Γκαϊντάρ, «Το Σχολείο».

Οπωσδήποτε και τα ιστορικά ζητήματα ενδιαφέρουν, παρόλο που ευρέως ακούγεται - ή να το πω καλύτερα καλλιεργείται - ότι Ιστορία σημαίνει... βαθύ παρελθόν κι επομένως, εντάξει, δεν χρειάζεται να πολυασχολούμαστε. Ομως, είναι χαραγμένη στη συλλογική μνήμη, έστω στο «δεύτερο φλοιό της», η ταξική πάλη και αν το θες, ειδικά της θρυλικής δεκαετίας του '40, με τις δύο ένοπλες αναμετρήσεις.

Επίσης, το παιδικό βιβλίο, όπως και το λογοτεχνικό τραβήξανε το ενδιαφέρον, ακριβώς επειδή και οι τιμές της ΣΕ είναι γειωμένες στις οικονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίζει ο λαός. Οπως ξέρετε, σκοπός των εκδόσεων του ΚΚΕ δεν είναι η κερδοφορία, αλλά η ιδεολογική στήριξη της πρωτοπόρας πολιτικής δράσης. Γι' αυτό και συνεχώς εκδίδονται τίτλοι για όλες τις ηλικίες, με ποικίλο περιεχόμενο, ακριβώς επειδή απευθύνονται πλατιά.

-- Καταλαβαίνω συνεπώς ότι τα συμπεράσματά σας είναι θετικά.

-- Οπωσδήποτε. Και αν θέλετε, αυτό μας είπαν και όσοι επισκέφτηκαν τις εκθέσεις, πολύ περισσότερο επειδή βιβλιοπωλείο των εκδόσεων δεν υπάρχει στην περιοχή.

Η θετική πείρα, βέβαια, δεν μας κάνει να αφαιρούμαστε από δυσκολίες, και αντικειμενικές και από αδυναμίες. Παράδειγμα, σήμερα το βιβλίο θεωρείται «είδος πολυτελείας». Κι αυτό είναι εξηγήσιμο, οι τσέπες μας είναι άδειες.

Κι απ' την άλλη, πρέπει να δεις και την «άλλη όψη του φεγγαριού», ότι απ' το υστέρημά μας θα το αποκτήσουμε. Ετσι το πραγματικό ερώτημα δεν είναι αν έχω λεφτά για να δεθώ με τη «Σύγχρονη Εποχή», αλλά αν έχει αξία. Αν έχει αξία, να βρω τον τρόπο, για παράδειγμα, να κρατώ 10 ευρώ το δίμηνο γι' αυτόν το σκοπό. Το δίνω με ένα σχήμα, που ίσως δεν είναι και απόλυτα σωστό, αλλά εκεί καταλήγει.

Και φαίνεται ότι έχει αξία, γιατί η γνώση είναι πράγματι ζήτημα ζωής. Βαθιά ταξικό ζήτημα δηλαδή. Θα συμβιβαστούμε συνεπώς, με την ημιμάθεια - διαστρέβλωση που δίνει η αστική τάξη με την ιδεολογία της; Κι αυτό δεν το λέω μόνο για τους κομμουνιστές, το λέω για κάθε εργαζόμενο, εργαζόμενη, άνεργο, για το νέο και τη νέα, σε τελική ανάλυση για κάθε εκμεταλλευόμενο.

Εμείς λέμε ότι δεν πρέπει να συμβιβαστείς ούτε με αυτήν την πλευρά της αστικής ιδεολογίας και πολιτικής. Γι' αυτό και από το υστέρημα...

-- Στην ύπαιθρο της περιοχής σας, εκεί όπου επίσης υπάρχουν αγωνιστικές παραδόσεις, οργανώθηκαν εκθέσεις;

-- Δυστυχώς, εκεί δεν τα καταφέραμε. Nα μια υποκειμενική μας αδυναμία, που έρχεται και δένει με τις αντικειμενικές δυσκολίες. Μερικές φορές ο δισταγμός ξεκινά από μας. Ειδικά, όταν πρέπει να χρησιμοποιήσουμε κάποιες νέες μορφές, όπως αυτή για τα χωριά ή έστω για τις κωμοπόλεις, που είναι και αντικειμενικά πιο δύσκολο.

Ομως, θα είχε αξία να το σκεφτούμε κάπως ανάποδα κι αυτό: Γιατί, για παράδειγμα, ο κομμουνιστής της δεκαετίας του '50 έμπαινε αγράμματος στη φυλακή και τις εξορίες και έβγαινε μορφωμένος; Μήπως είχε κάτι ειδικό στο DNA του; 'Η θα μου πεις άλλες συνθήκες; Σύμφωνοι. Ομως, η πρωτοπορία δεν επιδρά στις συνθήκες; Να, σήμερα, μέσα στο κίνημα, δεν πρέπει να συζητήσουμε πώς οι αγώνες μας θα γίνουν πιο εύστοχοι απέναντι στο βασικό ζήτημα, την κατεύθυνση του αγώνα, τους σκοπούς του, τις προϋποθέσεις;

Αν το σκεφτούμε έτσι, θα ξεπεράσουμε εμπόδια όπως ο δισταγμός, οι γενικότητες και χιλιομασημένες διαπιστώσεις τύπου «ο κόσμος δε διαβάζει».

-- Το επόμενο διάστημα υπάρχει κάποιο σχέδιο δουλειάς;

-- Υπάρχει σχέδιο και στην Κομματική Οργάνωση και στην ΚΝΕ, που περιλαμβάνει και τέτοιες οργανωμένες μορφές. Φυσικά, αυτές δεν μπορούν να υποκαταστήσουν την πρωτοπόρα δουλειά που ξεκινά καταρχάς από τα στελέχη και τα μέλη του Κόμματος. Δηλαδή, δεν μπορούμε να συζητάμε για τίποτα από τα παραπάνω γειωμένοι, αλλά και με απαιτήσεις, αν το στέλεχος, το μέλος του Κόμματος δεν κάνει τη δική του ατομική προσπάθεια. Εξάλλου, όλες αυτές οι μορφές είναι ερεθίσματα προβληματισμού, σκέψης που υπηρετούν τη δράση μας, κι όχι μια κάποια... «ακαδημαϊκού» τύπου ανησυχία.

Για να νικήσουμε στην τελική σύγκρουση με την αστική τάξη, όταν δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες, πρέπει να κερδίσουμε μικρές μάχες σήμερα. Μικρές - γιατί έτσι φαίνονται - ενώ στην πραγματικότητα είναι μεγάλες σε αξία, καθώς εντάσσονται στην προσπάθεια διαμόρφωσης επαναστατικής συνείδησης σε μη επαναστατικές συνθήκες. Για μας και γι' αυτούς που απευθυνόμαστε, την εργατική τάξη και τους συμμάχους της.

Μια τέτοια λοιπόν «μικρή» μάχη, που η Κομματική Οργάνωση θα προσπαθήσει να κερδίσει, είναι να φτάσει πλατιά η έκδοση της Διημερίδας της ΚΕ, καθώς και όλες οι εκδόσεις που αφορούν την πιο μεγάλη στιγμή της ταξικής πάλης, τον ΔΣΕ και τα 70 χρόνια του. Θα το προσπαθήσουμε πολύμορφα, έτσι σχεδιάζουμε. Ομως, σε όλες τις μορφές η δουλειά των στελεχών, όπως και το ατομικό παράδειγμα θα βάλουν την τελική σφραγίδα.