Στην κατάμεστη Αίθουσα Συνεδρίων του ΚΚΕ, στην έδρα της ΚΕ του Κόμματος στον Περισσό, ξεκίνησε το απόγευμα του Σαββάτου και ολοκληρώθηκε με επιτυχία το μεσημέρι της Κυριακής η Διημερίδα της ΚΕ του ΚΚΕ με θέμα «Η εμφάνιση της εργατικής τάξης, ο ρόλος της στους κοινωνικούς πολιτικούς αγώνες στον 20ό αιώνα και η στρατηγική του ΚΚΕ». Η Διημερίδα οργανώθηκε στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για τα 100 χρόνια του Κόμματος και την παρακολούθησε πολυμελής αντιπροσωπεία της ΚΕ του Κόμματος με επικεφαλής τον Γενικό Γραμματέα Δημήτρη Κουτσούμπα.

Το Σάββατο, πρώτη μέρα των εργασιών, εκατοντάδες εργαζόμενοι, κομμουνιστές εργάτες και υπάλληλοι, πρωτοπόροι συνδικαλιστές στους κλάδους τους, άλλοι αγωνιστές που συμπορεύονται μαζί τους στους αγώνες, άνθρωποι των λαϊκών στρωμάτων, των Γραμμάτων και των Τεχνών, μαζί και πολλοί νεολαίοι, παρακολούθησαν με μεγάλο ενδιαφέρον την εισήγηση που έκανε η Αλέκα Παπαρήγα, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ, με θέμα «Οι σκοποί, οι ιδέες και η στρατηγική του ΚΚΕ δεν είναι σημαία ευκαιρίας».

Νωρίτερα, τα μάτια και το μυαλό όλων περιηγήθηκαν στην έκθεση που λειτουργεί στο φουαγιέ της Αίθουσας Συνεδρίων, με ντοκουμέντα και φωτογραφικό υλικό από το Αρχείο του ΚΚΕ για την ιστορική περίοδο 1870 - 1935, με τίτλο «Πρώτα βήματα, πρώτες μάχες». Πρόκειται για μία σημαντική και καλαίσθητη έκθεση, που παρουσιάζει βήμα βήμα την ανάπτυξη του εργατικού κινήματος στην Ελλάδα με την καθοριστική συμβολή του ΚΚΕ, μετά την ίδρυσή του, το 1918.

«Εχουμε συνείδηση ότι το θέμα είναι μεγάλο και ότι έχει πολλές πλευρές», σημείωσε ο Γιάννης Πρωτούλης, μέλος της ΚΕ και υπεύθυνος του Τμήματος της ΚΕ για την Εργατική - Συνδικαλιστική δουλειά, καλωσορίζοντας όσους βρέθηκαν στην έναρξη της Διημερίδας. «Δεν φιλοδοξούμε - συνέχισε - να το εξαντλήσουμε αυτές τις δύο μέρες. Επιδίωξή μας είναι να προβληματίσουμε και να δώσουμε τροφή για μεγαλύτερη μελέτη και εμβάθυνση, στα ζητήματα της στρατηγικής μας. Η κεντρική εισήγηση, οι ομιλίες και οι παρεμβάσεις επιδιώκουν να φωτίσουν πλευρές ενός ευρύτερου συνόλου που είναι το θέμα των εργασιών μας».

Αμείωτο παρέμεινε το ενδιαφέρον όλων και στη διάρκεια των τριών άλλων παρεμβάσεων που ακολούθησαν μετά την εισήγηση:

• Του Γιάννη Πρωτούλη, με θέμα «Η σχέση του Κόμματος με την εργατική τάξη. Ζητήματα στρατηγικής και τακτικής στην οργάνωση των αγώνων και του κινήματός της».
• Της Λουίζας Ράζου, μέλους του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, με θέμα «Η οικοδόμηση του Κόμματος στην εργατική τάξη, βασική προϋπόθεση για την υλοποίηση της στρατηγικής του».
• Του Γιώργου Πέρρου, μέλους της ΚΕ, με θέμα «Εργατικό κίνημα και ιμπεριαλιστικός πόλεμος», η οποία ενσωματώθηκε στις παρεμβάσεις της πρώτης μέρας.

Οι εργασίες ολοκληρώθηκαν με καλλιτεχνικό πρόγραμμα, που ταξίδεψε όσους το παρακολούθησαν στην εποχή του Μεσοπολέμου, με εργατικά - επαναστατικά τραγούδια της περιόδου 1918 - 1935.

Η Αίθουσα Συνεδρίων του ΚΚΕ παρέμεινε ασφυκτικά γεμάτη και την Κυριακή, δεύτερη μέρα των εργασιών. Ο Μάκης Παπαδόπουλος, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ, υπεύθυνος του Τμήματος Οικονομίας της ΚΕ του ΚΚΕ, μίλησε εισηγητικά με θέμα «Η καπιταλιστική οικονομική κρίση και οι ταξικοί αγώνες. Η πείρα και τα συμπεράσματα» και ακολούθησαν δύο ακόμα παρεμβάσεις με θέμα:

• «Η διαπάλη με τον οπορτουνισμό στο εργατικό κίνημα σε συνθήκες κρίσης», από τον Γρηγόρη Λιονή, μέλος του Τμήματος Οικονομίας της ΚΕ του ΚΚΕ.
• «Η καπιταλιστική οικονομική κρίση, ένα μεγάλο μάθημα για τη νεολαία», από τον Νίκο Αμπατιέλο, Γραμματέα του ΚΣ της ΚΝΕ.

Οπως ανακοινώθηκε στο τέλος της Διημερίδας, στόχος είναι σύντομα να παρουσιαστούν σε μια ολοκληρωμένη έκδοση οι εισηγήσεις και οι παρεμβάσεις, αλλά και το πλούσιο αρχειακό υλικό της έκθεσης.

Ηδη, όλες οι εισηγήσεις, η καλλιτεχνική εκδήλωση και μια ξενάγηση στο χώρο της έκθεσης έχουν «ανέβει» σε βίντεο στο πόρταλ «902.gr». Υλικά της Διημερίδας θα δημοσιευθούν και σε επόμενα φύλλα του «Ριζοσπάστη».

«...Οι αγάπες της Τάξης το μίσος γεννούνε.

Αντίς "καλημέρα" σφιγμένη γροθιά...»

(Το τραγούδι του Τέλμαν, μετάφραση από το γερμανικό. Δημοσιεύτηκε στο «Κόκκινο Ημερολόγιο», έκδοση του «Ριζοσπάστη», το 1935).

Στην οθόνη προβάλλονται εικόνες της εποχής του Μεσοπολέμου κι ακούγεται ο πρόλογος της συλλογής «Κόκκινα Τραγούδια», που εκδόθηκε το Φλεβάρη του 1921 από το ΣΕΚΕ. «Στη μικρήν αυτή συλλογή διαλεχτήκανε τα λίγα εκείνα ποιήματα που έχει να δείξει η νεοελληνική Ποίηση και που είνε εμπνευσμένα από ένα αίσθημα πιο ανώτερο, πιο ανθρωπιστικό. Είνε λίγα. Πολύ λίγα...».

Το καλλιτεχνικό πρόγραμμα της Διημερίδας, ένα μουσικό - θεατρικό αφιέρωμα που παρουσίασε το εργατικό - επαναστατικό τραγούδι του μεσοπολέμου (1018 - 1935), κυρίως μέσα από συλλογές των κομματικών εκδοτικών οργανισμών της περιόδου, οι οποίες φυλάσσονται στο Ιστορικό Αρχείο του ΚΚΕ και πιο συγκεκριμένα: Του εκδοτικού τμήματος του ΣΕΚΕ (Κόκκινα Τραγούδια, 1921), του Σοσιαλιστικού Βιβλιοπωλείου (Επαναστατικά τραγούδια, 1928) και του «Ριζοσπάστη» (Κόκκινο Ημερολόγιο, 1935). Αλλωστε, από τα πρώτα κιόλας χρόνια μετά την ίδρυσή του, το ΚΚΕ αγκαλιάζει κι ενθαρρύνει την τέχνη που συμβάλλει στην εργατική - επαναστατική πάλη.

Μπορεί στις μέρες μας τα περισσότερα απ' αυτά τα τραγούδια και τα ποιήματα να είναι άγνωστα, όμως τη δεκαετία του 1920, ιδίως τα «Κόκκινα Τραγούδια» που κυκλοφορούσαν σε ένα μικρό και φθηνό βιβλιαράκι συντρόφευαν τους αγώνες των εργατών και της νεολαίας. Γράφει χαρακτηριστικά η Αύρα Παρτσαλίδου στο Βιβλίο «Αναμνήσεις από την ΟΚΝΕ»: «Τα κόκκινα τραγούδια! Με τι αγάπη τα τραγουδούσε η χορωδία της νεολαίας στις συγκεντρώσεις. Μαζεύονταν οι νεολαίοι μπροστά, κάτω απ' τη σκηνή, και τάπιαναν όλα με τη σειρά ώσπου να μαζευτεί ο κόσμος. Χαιρόντουσαν την Κυριακή τους οι εργάτες που ντυμένοι με τα καλά τους έρχονταν να ζήσουν λίγη ώρα κάτω απ' τη σκιά της κόκκινης σημαίας τους, να τραγουδήσουν τα πικρά και περήφανα μαχητικά τους τραγούδια...».

Τα θέματα των τραγουδιών και των ποιημάτων αντλούνται κυρίως από τα συνταρακτικά γεγονότα της περιόδου, όπως την είσοδο του καπιταλισμού στον ιμπεριαλισμό, το «ξύπνημα» των προλετάριων και των αγώνων τους, τη νικηφόρα Οχτωβριανή Επανάσταση και την πρώτη χώρα των εργατών, την ίδρυση της Κομμουνιστικής Διεθνούς, τον πόλεμο, τη δολοφονία των Γερμανών κομμουνιστών Λίμπκνεχτ και Λούξεμπουργκ, αλλά και τη φυλάκιση του Τέλμαν. Θίγουν, επίσης, κι άλλα ζητήματα όπως τη θέση της γυναίκας.

Το κοινό, που κατέκλυσε την αίθουσα, άκουσε ποιήματα και τραγούδια που έχουν γραφτεί από επώνυμους δημιουργούς, όπως οι πρόδρομοι σοσιαλιστές συγγραφείς: Κώστας Χατζόπουλος και Ρήγας Γκόλφης, αλλά και το τραγούδι «Κόκκινοι αθλητές» σε στίχους του νεαρού τότε Γιάννη Ρίτσου, που χρησιμοποιούσε το ψευδώνυμο Γ. Σοστίρ. Ακουσε, επίσης, με μεγάλη συγκίνηση άγνωστους στίχους από τη Διεθνή, αλλά και το τραγούδι της ΟΚΝΕ.

Το μουσικό μέρος της εκδήλωσης πραγματοποιήθηκε με την αρωγή του Χρήστου Λεοντή ο οποίος παραβρέθηκε και στην εκδήλωση.

Συντελεστές:

Διάβασαν οι ηθοποιοί: Λίλα Καφαντάρη και Θέμης Πάνου

Ενορχήστρωση - διασκευή τραγουδιών και διεύθυνση ορχήστρας: Μανώλης Ανδρουλιδάκης

Ενορχήστρωση - διασκευή στα «Το τραγούδι του τρελού» και «Βαρσαβιάνκα»: Δημήτρης Κουφαλάκος

Διδασκαλία χορωδίας: Ανθή Γουρουντή

Ερμήνευσαν: Πάνος Μπούσαλης - τραγούδι, Τάσος Βιντσεντζάτος - τρομπέτα, Κώστας Εγγλέζος - πιάνο, Γιώργος Καλτσούνης - τρομπέτα, Κώστας Θεοδωρόπουλος - κιθάρα, Δημήτρης Κουφαλάκος - Φαγκότο, φλογέρα, φυσαρμόνικα, Παναγιώτης Μεταλληνός - κρουστά, Βασίλης Παρασκευόπουλος - κλαρινέτο, Δημήτρης Πετρίδης - τυμπάνια, Κώστας Σταυρόπουλος - νυκτά έγχορδα, Ματούλα Φιοράτου - μαντολίνο, Στέφανος Χατζηαναγνώστου - φλάουτο και το πειραϊκό φωνητικό σύνολο LΙΒRΟ CΟRO

Συμμετείχε η θεατρική ομάδα της ΚΝΕ.

Επιμέλεια βίντεο: Κώστας Σταματόπουλος

Στην εκδήλωση διακινούνταν επίσης, καλαίσθητο πρόγραμμα της εκδήλωσης, που περιείχε όλα τα άγνωστα ποιήματα και τραγούδια.

Υπό τον τίτλο «Πρώτα βήματα, πρώτες μάχες (1870-1936)» αναπτύχθηκε στο φουαγιέ της αίθουσας συνεδρίων του ΚΚΕ η έκθεση ντοκουμέντων από το Αρχείο του ΚΚΕ. Το ενδιαφέρον των επισκεπτών κέντρισαν τόσο τα θεματικά ταμπλό, όσο και οι προθήκες με τα πρωτότυπα ντοκουμέντων από το Αρχείο του ΚΚΕ. Εντυπα από τα πρώτα βήματα του εργατικού κινήματος, όπως για παράδειγμα «Η φωνή του εργάτου» (σοσιαλιστική εργατική εφημερίδα των Ελλήνων μεταναστών στις ΗΠΑ), στην οποία διαβάζουμε ρεπορτάζ του 1923 για την «απεργία των εργατών θαλάσσης». `Η το περίφημο «Κόκκινο Ημερολόγιο», έκδοση του «Ριζοσπάστη», στην οποία περιλαμβάνονται κείμενα διανοουμένων της δεκαετίας του '30. Προκηρύξεις της περιόδου που το εργατικό κίνημα ήταν στα «σπάργανα», αλλά και εκδόσεις όπως του Φρειδερίκου Ενγκελς για τον «Ουτοπικό και Επιστημονικό Σοσιαλισμό», του 1920. Ντοκουμέντα ενδεικτικά της διαπάλης της εποχής, όπως ανακοίνωση της Αχτιδικής Επιτροπής Λάρισας, που ενημερώνει τους σιδηροδρομικούς για ένα σωματείο που έστησε ο κρατικός μηχανισμός με σκοπό «την καταπολέμηση των κομμουνιστών»! Ξεχωρίζει ένα φύλλο του «Ριζοσπάστη» του 1908, πριν δηλαδή δεθεί οργανικά με το ΚΚΕ.

Μέσα από την έκθεση, είδε το φως ένας πλούτος εντύπων και φωτογραφικών υλικών, τα οποία αποτυπώνουν την ιστορική διαδρομή του ελληνικού εργατικού κινήματος την περίοδο ανάμεσα στο 1870 και το 1936.

Κατά σειρά, τα υλικά ξεκινούσαν από την παρουσίαση της Κομμούνας του Παρισιού, την «πρώτη έφοδο του προλεταριάτου στον ουρανό» και συνέχιζαν με πρώτο σταθμό τις πρώτες μεγάλες απεργίες των εργατών στα ναυπηγεία της Σύρου το 1879 και στο Λαύριο το 1871, 1887 και 1896, αλλά και τις μεγάλες απεργίες των καπνεργατών, των μεταλλωρύχων στη Σέριφο, των τροχιοδρομικών, που έγιναν τις δύο πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα.

Επόμενος σταθμός η Οχτωβριανή Επανάσταση και η 18η Νοέμβρη 1918, μέρα και χρονιά ίδρυσης του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος Ελλάδας (ΚΚΕ). Η έκθεση συνεχίζεται με ντοκουμέντα από τους μεγάλους εργατικούς αγώνες που αναπτύχθηκαν αυτή την περίοδο. Ξεχωριστή θέση έχουν τα ντοκουμέντα από τις απεργίες το Μάη του 1936 στη Θεσσαλονίκη, με πρωτοσέλιδα του «Ριζοσπάστη» των ημερών και φωτογραφίες των μεγάλων εργατικών διαδηλώσεων και της καταστολής.

Ειδικό τμήμα της έκθεσης καταλάμβαναν έργα που φιλοτεχνήθηκαν εμπνευσμένα από τους εργατικούς αγώνες και την πάλη των κομμουνιστών. Ανάμεσά τους έργα του κομμουνιστή χαράκτη Τάσσου, όπως δημοσιεύτηκαν σε εργατικά έντυπα και με τίτλους όπως «Πυκνώστε τις Γραμμές μας», «Εξέγερση», «Λιμενεργάτες».