Από τις χτεσινές εκδηλώσεις του στρατού στο μαυσωλείο του Ατατούρκ στην Αγκυρα

Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκονται οι διεργασίες που θα οδηγήσουν στο σχηματισμό της νέας τουρκικής κυβέρνησης, στο πλαίσιο της εξάλειψης «πολώσεων» και της προώθησης μεταρρυθμίσεων που ιεραρχεί η αστική τάξη. Σχολιάζοντας επισημάνσεις πρώην ηγετικών στελεχών του ΑΚΡ (όπως του Αμπ. Γκιουλ ότι «χρειάζεται να γίνουν περισσότερα» σε τομείς όπως οι «ανθρώπινες ελευθερίες») ο ηγέτης του ΑΚΡ, Αχμέτ Νταβούτογλου, τόνισε σε συνέντευξή του στο CNN ότι «(όντως) πρέπει να κάνουμε περισσότερα...». «Θα υπάρξουν νέες μεταρρυθμίσεις, πολιτικές και οικονομικές», που θα εξαγγελθούν το επόμενο 15ήμερο, ανέφερε.

Στην ίδια συνέντευξη ο Νταβούτογλου επανέλαβε το μήνυμα της τουρκικής πλουτοκρατίας ότι δε θα ανεχτεί ανακατατάξεις απειλητικές για τα συμφέροντά της, διαμηνύοντας ότι «δεν μπορούμε και δεν πρόκειται να δεχτούμε καμιά βοήθεια σε καμιά οργάνωση στη Συρία ή το Ιράκ που συνδέεται με το ΡΚΚ». Αντί για τους ένοπλους Κούρδους της Συρίας, υπογράμμισε, ο διεθνής συνασπισμός που έχει δημιουργηθεί κατά του «Ισλαμικού Κράτους» θα μπορούσε να εξοπλίσει ή τον «Ελεύθερο Συριακό Στρατό» ή τους Πεσμεργκά (Κούρδους της Συρίας), πλευρές με τις οποίες η Αγκυρα εκτιμά πως έχει διασφαλίσει ένα ικανοποιητικό βαθμό συνεργασίας, βολικής για τις συνολικότερες επιδιώξεις (π.χ. με το ιρακινό Κουρδιστάν εδώ και καιρό συνεργάζεται για εξαγωγή πετρελαίου). Τέλος, ο Νταβούτογλου δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο αποστολής ακόμα και χερσαίων δυνάμεων στη Συρία δηλώνοντας ότι η χώρα του «είναι έτοιμη να συμμετάσχει με όλους τους τρόπους» σε μια ενιαία και συνολική στρατηγική που θα διαμορφωθεί, σε στρατιωτικό αλλά και πολιτικό επίπεδο, για τη Συρία (βλέπε πιο αναλυτικά στο θέμα για τη Συρία).

Προώθηση μεταρρυθμίσεων υπέρ του κεφαλαίου προανήγγειλε χτες και ο Πρόεδρος, Ρ. Τ. Ερντογάν, που σε μήνυμά του για την 77η επέτειο του θανάτου του Κεμάλ Ατατούρκ σημείωσε ότι «κόντρα σε εξωτερικούς και εσωτερικούς αντιπάλους θα πετύχουμε το στόχο που έχουμε θέσει μέχρι το 2023», χρονιά συμπλήρωσης 100 χρόνων από την ίδρυση της σύγχρονης Τουρκικής Δημοκρατίας, που συνδέεται με την προσπάθεια ανέλιξής της στις 10 ισχυρότερες καπιταλιστικές οικονομίες του κόσμου. «Οι εκλογές της 1ης Νοεμβρίου αναγγέλλουν τέσσερα χρόνια σταθερότητας και εμπιστοσύνης. Ας καταστήσουμε την περίοδο αυτή περίοδο μεταρρυθμίσεων, θέτοντας ως προτεραιότητα ένα νέο Σύνταγμα», τόνισε μεταξύ άλλων ο Ερντογάν, προσθέτοντας ότι οι ανησυχίες όσον αφορά το καθεστώς της Τουρκίας θα πρέπει να παραμεριστούν ώστε η χώρα να μπορεί να επικεντρωθεί στο μέλλον. Η παρέμβαση αυτή έγινε στο φόντο της δημοσίευσης της έκθεσης της ΕΕ για την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας, όπου σημειώνεται «η γενική αρνητική τάση ως προς την τήρηση του κράτους δικαίου και των θεμελιωδών δικαιωμάτων» και ότι «έπειτα από πολλά χρόνια προόδου στον τομέα της ελευθερίας της έκφρασης, διαπιστώνεται μεγάλη υποχώρηση κατά τα δύο τελευταία χρόνια».

Η έκθεση κυκλοφόρησε με καθυστέρηση, την οποία πολλοί συνδέουν με ένα είδος «ανοχής» των Βρυξελλών απέναντι στην Αγκυρα (και τους Νταβούτογλου - Ερντογάν) που αφορά και το μεταξύ τους παζάρι για το Μεταναστευτικό, τις ισορροπίες στο Αιγαίο (όπου έχουν προταθεί ελληνοτουρκικές περιπολίες κ.τ.λ.) Βέβαια, ούτως ή άλλως, οι «ελευθερίες» που θίγει η έκθεση έχουν περιεχόμενο κομμένο και ραμμένο στις σύγχρονες ανάγκες της αστικής δημοκρατίας και συχνά γίνονται «λάστιχο» ανάλογα και με ενδοαστικούς ανταγωνισμούς.

Στο μεταξύ, δημοσιεύματα αναφέρουν ότι ενόψει της Συνόδου Κορυφής των 20 πιο αναπτυγμένων καπιταλιστικών κρατών (G20), που ξεκινά την Κυριακή 15/11 στην Αττάλεια (ακτές Μεσογείου) έχουν τεθεί σε επιφυλακή ουσιαστικά δυνάμεις από όλα τα σώματα των Ενόπλων Δυνάμεων, δεδομένης της έκρυθμης κατάστασης στη χώρα αφού συνεχίζονται οι διάσπαρτες συγκρούσεις με το ΡΚΚ. Σε επιφυλακή θα βρίσκεται ο στρατός αλλά και η ΜΙΤ (μυστικές υπηρεσίες), ενώ για τη Σύνοδο επιστρατεύονται και αεροσκάφη τύπου «Awacs» που θα πετούν στην περιοχή. Στο πόδι θα βρίσκεται και το τουρκικό Πολεμικό Ναυτικό, ενώ δημοσιεύματα σημειώνουν ότι αμερικανικά «F15» αλλά και το αντιτορπιλικό «Ντόναλντ Κουκ» (που συμμετείχε πρόσφατα σε κοινή άσκηση με το τουρκικό ΠΝ και παραμένει στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου) θα βρίσκονται στην περιοχή και θα «βοηθήσουν αν χρειαστεί».

Ενόψει της συνάντησης, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα, συνομίλησε τηλεφωνικά με τον Αχ. Νταβούτογλου, επισημαίνοντάς του τη διάθεση για ανάπτυξη της διμερούς συνεργασίας για την επίλυση περιφερειακών ζητημάτων και ειδικά την «αντιμετώπιση του "Ισλαμικού Κράτους"» («ΙΚ»). Ο Ομπάμα συνομίλησε και με τον ομόλογό του, Ρ. Τ. Ερντογάν. Το «Αναντολού» μετέδωσε ότι οι δύο άνδρες υπογράμμισαν την ανάγκη να μεγαλώσει η πίεση ενάντια στο «ΙΚ» αλλά και η ενίσχυση της μετριοπαθούς συριακής αντιπολίτευσης, ενώ «μοιράστηκαν τις αξιολογήσεις τους σχετικά με την προσπάθεια εξεύρεσης πολιτικής λύσης για τη Συρία».

ΜΑΝΙΛΑ.--

Την πρώτη του επίσημη επίσκεψη στην πρωτεύουσα των Φιλιππίνων πραγματοποίησε χτες ο Κινέζος υπουργός Εξωτερικών, Γουάνγκ Γι, σε μια περίοδο που πολλές εντάσεις χαρακτηρίζουν τις διμερείς σχέσεις, με επίκεντρο τις εδαφικές διεκδικήσεις στη Νότια Κινεζική Θάλασσα. Οι Φιλιππίνες είναι από τις χώρες που υψώνουν ιδιαίτερα τους τόνους απέναντι στην Κίνα, με δεδομένο ότι αποτελούν και έναν από τους στενότερους συμμάχους των ΗΠΑ στη Νοτιοανατολική Ασία. Πριν μερικούς μήνες, προσέφυγαν μάλιστα κατά του Πεκίνου στο Μόνιμο Διεθνές Δικαστήριο, προκαλώντας την έντονη αντίδραση της Κίνας, που δεν αναγνωρίζει σχετική δικαιοδοσία στο συγκεκριμένο δικαστήριο.

Ο Γι βρέθηκε στη Μανίλα ενόψει και της επίσκεψης του Κινέζου Προέδρου στη χώρα, για τη Σύνοδο Κορυφής της APEC (Asia Pacific Economic Cooperation) που θα γίνει εκεί 17 με 19 Νοέμβρη.

Ο Γι είχε συνάντηση τόσο με τον ΥΠΕΞ των Φιλιππίνων, Αλμπερτ ντε Ροζάριο, όσο και με τον Πρόεδρο, Μπενίνιο Ακίνο. Φιλιππινέζικες εφημερίδες μετέδωσαν ότι ο Ακίνο υπογράμμισε ότι είναι «πολύ ανοικτός» να συζητήσει για τη «σταθερότητα» στην περιοχή μέσα από μια διμερή συνάντηση με την Κίνα. «Ολες οι κυβερνήσεις μας θα βρεθούν εκεί (σ.σ. στη συνάντηση της APEC) για τη βελτίωση πολλών πραγμάτων που αφορούν τη ζωή των λαών μας και αυτό μπορεί να γίνει μόνο αν υπάρχει σταθερότητα». Σε συνέντευξη Τύπου, ο εκπρόσωπος του φιλιππινέζικου ΥΠΕΞ, Τσαρλς Χοσέ, δήλωσε ότι οι δύο πλευρές εξέφρασαν ελπίδες η κατάσταση στη Νότια Κινεζική Θάλασσα να μην τεθεί ως ζήτημα στη Σύνοδο της APEC, ενώ σύμφωνα με το «Ασοσιέτεντ», ο Γι τόνισε πως η επικείμενη επίσκεψη του Σι στη Μανίλα θα είναι «ομαλή, ασφαλής και επιτυχής».

Στο Πεκίνο, μια μέρα πριν, ο εκπρόσωπος Τύπου του ΥΠΕΞ, Χονγκ Λέι, είχε διαμηνύσει ότι στόχος της επίσκεψης Γι είναι η ανταλλαγή απόψεων για «να βελτιωθεί η σχέση μεταξύ Κίνας και Φιλιππίνων». Ο ίδιος επανέλαβε ότι «η κινεζική πλευρά αποδίδει σημασία στη σχέση της με τις Φιλιππίνες και μένει αφοσιωμένη στην κατάλληλη επίλυση σχετικών θεμάτων μέσα από διαβουλεύσεις και διαπραγματεύσεις».

Οσον αφορά τη συνάντηση της APEC, Κινέζοι αξιωματούχοι ανέφεραν σε δηλώσεις τους σε δυτικά ΜΜΕ ότι δε συμπεριλαμβάνεται στη συζήτηση η κατάσταση στη Νότια Κινεζική Θάλασσα, καθώς η συγκεκριμένη Ενωση αφορά κύρια ζητήματα οικονομικής συνεργασίας.

Η APEC έχει μέλη της 21 χώρες της Ασίας - Ειρηνικού, ανάμεσα στις οποίες οι ΗΠΑ, Αυστραλία, Ιαπωνία, Κίνα, Ν. Κορέα. Σύμφωνα με το CNN, τα μέλη της αντιπροσωπεύουν το 57% της παγκόσμιας παραγωγής και το 46,5% του παγκόσμιου εμπορίου.

ΛΕΥΚΩΣΙΑ.--

Παρά τις προσπάθειες της Ουάσιγκτον να υποτιμηθεί το ζήτημα, έντονες είναι οι αντιδράσεις που προκάλεσε η δεξίωση που οργάνωσε η αμερικανική πρεσβεία στα Κατεχόμενα, με προσκεκλημένους και τους επικεφαλής των τουρκικών κατοχικών στρατευμάτων.

Οι «εξηγήσεις» που η πρεσβεία δήλωσε ότι θα δοθούν δεν ήταν παρά μια ανακοίνωση που διαψεύδει δηλώσεις που τουρκικά ΜΜΕ απέδωσαν στην Κάθλιν Ντόχερτι (την πρέσβειρα των ΗΠΑ) και σημειώνει ότι «η αμερικανική πρεσβεία επαναβεβαιώνει ότι η πολιτική των ΗΠΑ στην Κύπρο δεν έχει αλλάξει». Μάλιστα, η ανακοίνωση περιγράφει ως «βόρεια Λευκωσία» το μέρος όπου η πρεσβεία διοργάνωσε τη δεξίωση, κατά μια πάγια τακτική της βέβαια, καθώς δεν είναι η πρώτη φορά που η αμερικανική διπλωματική αποστολή διοργανώνει τέτοιες «εκδηλώσεις» και με την παρουσία Τούρκων επιτελαρχών στο κατεχόμενο μέρος του νησιού. Επιπλέον, η νέα αυτή αμερικανική «πρωτοβουλία» είναι ενδεικτική και των συνθηκών μέσα στις οποίες προχωρούν και οι διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό.

Στην Ουάσιγκτον, ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ ανέφερε ότι η πρεσβεία φιλοξενεί «ετήσια δεξίωση για τις επαφές στο βόρειο τμήμα της Κύπρου» και συνέχισε: «Φέτος μερικοί Τούρκοι αξιωματικοί επέλεξαν να συμμετάσχουν στη δεξίωση με στολή. Η ενδυμασία αυτών των αξιωματικών δεν αντανακλά κάποια αλλαγή στην πολιτική των ΗΠΑ έναντι της Κύπρου». Από τη μεριά της, πάντως, και η κυπριακή κυβέρνηση περιορίστηκε να θέσει το ζήτημα σε προγραμματισμένη συνάντηση του ΥΠΕΞ Ιω. Κασουλίδη με την Ντόχερτι και μετά παρέπεμψε στην ανακοίνωση της πρεσβείας. Εντονη ήταν και αντίδραση του ΑΚΕΛ.

Στο πεδίο των διπλωματικών επαφών, με τις οποίες η Λευκωσία επιδιώκει να ασκήσει «πολυεπίπεδη εξωτερική πολιτική» (και να την «αξιοποιήσει» και για την επίλυση του Κυπριακού, εμπλέκοντας το λαό βαθύτερα σε σφοδρούς ανταγωνισμούς), ο Πρόεδρος, Ν. Αναστασιάδης, ξεκίνησε περιοδεία σε Μέση Ανατολή και συγκεκριμένα Ιορδανία, Ισραήλ και Παλαιστινιακά Εδάφη.