Μια μικρή αναφορά για τα 55 χρόνια από το θάνατό του
Ταλέντο πολύπλευρο, με εξαιρετικές ικανότητες, ο Δημήτρης Μητρόπουλος ήταν τόσο ο μαέστρος που θαυμάστηκε για τη δύναμη και πρωτοτυπία των ερμηνειών, όσο κι ένας μεγάλος συνθέτης και πιανίστας. Ηταν από τους λίγους μουσικούς, που μπορούσαν να παίζουν πιάνο διευθύνοντας ταυτόχρονα την ορχήστρα - ίσως ο μοναδικός που έπαιζε και, ταυτόχρονα, διηύθυνε τόσο δύσκολα έργα, όπως το «3ο Κοντσέρτο για πιάνο» του Προκόφιεφ. Ακόμα και σήμερα παραμένει φημισμένη η μοναδική του μνήμη, που του επέτρεπε να διευθύνει, ακόμα και στις δοκιμές, χωρίς παρτιτούρες.
Από τη θέση του διευθυντή της Ορχήστρας του Ωδείου Αθηνών, την οποία κατέκτησε πολύ νέος, και μέσα από τη διεθνή του σταδιοδρομία, οδηγήθηκε στη θέση του μουσικού διευθυντή της Συμφωνικής της Μινεάπολις και στη συνέχεια στη θέση του διευθυντή της Φιλαρμονικής της Νέας Υόρκης. Υπήρξε αφοσιωμένος υποστηρικτής της μουσικής του 20ού αιώνα και των σύγχρονών του συνθετών. Πάνω από ογδόντα ανέρχονται τα έργα που παρουσίασε σε πρώτη εκτέλεση και πάνω από 2.000 οι συναυλίες που διηύθυνε.
Αξίζει να αναφέρουμε τις εντυπώσεις του από το ταξίδι που πραγματοποίησε στην ΕΣΣΔ, μετά από πρόσκληση των Σοβιετικών μουσικών οργανώσεων, το 1934.
«Αν θα με ρωτήσετε πού θα προτιμούσα να εργάζομαι σαν καλλιτέχνης μουσικός, σας λέω απερίφραστα: Χίλιες φορές στη Ρωσία. Πρόκειται για ένα φαινόμενο ομαδικής καλλιτεχνικής ανόδου ενός λαού που θεωρούνταν ίσαμε προχθές μισοπολιτισμένος και κατάλληλος μόνο για βούρδουλα».
Και στην ερώτηση για το ποια είναι η πρώτη εντύπωση που αποκόμισε από τη νεαρή τότε ΕΣΣΔ, αναφέρει τα παρακάτω:
«...Πλήθος εργάτες, απλά ντυμένοι, με ύφος γελαστό και ανέγνοιαστο. Είναι αυτό το ίδιο το κοινό που 'χει τη δίψα για το θέατρο και τη μάθηση. Μόλις πέρασα μερικές μέρες μέσα σ' αυτό τον κόσμο άρχισα να νιώθω πως αυτή η μάζα κρύβει μέσα της πολλά μυστικά και γίνεται από μέρα σε μέρα πιο ενδιαφέρουσα. Μου 'χε φύγει η πρώτη εντύπωση της οπτικής αντίθεσης Μόντε Κάρλο και Πλατείας του Σταθμού της Μόσχας. Στη Μόσχα έπαιξα σε τρία Κοντσέρτα ως διευθυντής και ως πιανίστας σε κλασική ρωσική και δική μου μουσική. Στο Λένινγκραντ έπαιξα κλασική και νέα σοβιετική μουσική με αρκετά μεγάλη επιτυχία. Οι νέοι καλλιτέχνες είναι αρκετά ανώτεροι από πολλούς μεγάλους καλλιτέχνες της Ευρώπης (...) Το ενδιαφέρον των εργατών για την τέχνη, το θέατρο, τον κινηματογράφο είναι ανεπτυγμένο περισσότερο από όλες τις χώρες. Το θέατρο και οι κινηματογράφοι είναι γεμάτοι κάθε βράδυ. Το κράτος ενδιαφέρεται, μπορεί να ειπεί, εξ ίσου για την κατασκευή ενός εργοστασίου με την ανύψωση του καλλιτεχνικού επιπέδου του κόσμου (...) Οι ορχήστρες και οι θίασοι κατεβαίνουν στα εργοστάσια και παίζουν από τις 2-4, οι δε εργάτες παρακολουθούν με μεγάλο ενδιαφέρον, ιδίως θέατρο».
(Απόσπασμα από το βιβλίο «Τι είδαμε στη Σοβιετική Ενωση - Αναμνήσεις - Εντυπώσεις», εκδ. «Πολιτικές και Λογοτεχνικές Εκδόσεις», 1968, σελ. 68 - 69).
Ο Δ. Κουτσούμπας με τον συνθέτη Γ. Μαρκόπουλο και τους Ν. Μποφίλιου και Μ. Πασχαλίδη που ερμήνευσαν το «Χρονικό» |
Διευθύνοντας ο ίδιος, παρουσίασε σε μία ενιαία συναυλία το εμβληματικό μουσικό του έργο «Χρονικό», σε στίχους Κ. Χ. Μύρη και το νέο του δίσκο «Εντεύθεν». Τα τραγούδια του «Χρονικού» απέδωσαν έξοχα οι Νατάσσα Μποφίλιου και Μίλτος Πασχαλίδης. Στο δεύτερο μέρος της συναυλίας, παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά ζωντανά όλα τα τραγούδια που συνέθεσε ο Γ. Μαρκόπουλος για τον καινούριο του δίσκο, με τίτλο «Εντεύθεν», που είναι ίσως και ο πιο προσωπικός δίσκος του συνθέτη. Ερμήνευσαν οι Γιώργος Νταλάρας, Δήμος Αναστασιάδης, Δάφνη Ζουρνατζή.
Για το τέλος της βραδιάς, ο Γιάννης Μαρκόπουλος επιφύλαξε μια έκπληξη για το κοινό που κατέκλυσε την αίθουσα του Μεγάρου. Ο Γιώργος Νταλάρας, η Νατάσσα Μποφίλιου και ο Δήμος Αναστασιάδης ερμήνευσαν αγαπημένα τραγούδια, που έχουν συντροφεύσει και τραγουδηθεί απ' όλους μας, από διάφορα έργα του συνθέτη. «Τα λόγια και τα χρόνια», «Μιλώ για τα παιδιά μου», «Παραπονεμένα λόγια», «Ζαβαρακατρανέμια» μερικά από τα τραγούδια...
Τη συναυλία παρακολούθησε ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρης Κουτσούμπας.
Συμμετείχαν η 12μελής μεικτή χορωδία «Fons Musicalis», σε διδασκαλία Κωστή Κωνσταντάρα, η Παιδική Χορωδία Εκπαιδευτηρίων της Μητρόπολης Πειραιώς, η Ορχήστρα «Παλίντονος Αρμονία» και η 13χρονη μαθήτρια από το Ηράκλειο Κρήτης Γεωργία Φασουλάκη.
Σήμερα Τρίτη, 3 Νοέμβρη, στις 9 το βράδυ, στο πλαίσιο των προβολών του Φεστιβάλ, θα παρουσιαστεί μεταξύ άλλων, η ενδεκάλεπτης διάρκειας ταινία των Κώστα Σταματόπουλου και Σήφη Στάμου «Παλαιστές» (2015). Η ταινία βασίζεται στην αληθινή ιστορία δυο φίλων παλαιστών που τα χρόνια του Εμφυλίου καλούνται να καταταχθούν στο στρατό. Ο πρώτος δέχεται πίεση να υπογράψει αρχικά ένα χαρτί που αρχίζει με τη γνωστή λέξη: «Αποκηρύσσω...». Ο νεαρός καταλαβαίνει περί τίνος πρόκειται και αρνείται να υπογράψει, ενώ αφήνει τους χωροφύλακες να τον σπάσουν στο ξύλο. Και ο φίλος του παρακολουθεί απορημένος και σαστισμένος. Οι δυο «παλαιστές» θα πάρουν σύντομα το δρόμο για τη Μακρόνησο, ακολουθώντας την πορεία χιλιάδων και χιλιάδων. Αλλά δεν παύουν να παλεύουν, τώρα, με έναν άλλον τρόπο.
Το σενάριο της ταινίας έγραψε ο συγγραφέας Θωμάς Μανόπουλος από ένα ανέκδοτο διήγημά του και τη μουσική ο Τάσος Καρακατσάνης. Στην ταινία, παίζουν ο Γιώργος Πέππας, ο Δημοσθένης Ξυλαρδιστός, ο Δημήτρης Τζουμάκης, ο Κώστας Σαρδέλης, ενώ συμμετέχουν φίλοι και γνωστοί. Πρόκειται για ανεξάρτητη παραγωγή της κινηματογραφικής Ομάδας «ΛΟΚΟΜΟΤΙΒΑ» και του Χρήστου Γιάννου, στην πραγματοποίηση της οποίας συνέβαλε ουσιαστικά το Εργατοϋπαλληλικό Κέντρο Λαυρίου.
Πιο συγκεκριμένα, το πρώτο βραβείο αποδόθηκε στον Τσαγκάρη Χρήστο, το δεύτερο στη Λήδα Ροδανού (ψευδώνυμο) και το τρίτο στη Βλάντα Σταματία. Επαινοι δόθηκαν στους Νικηφόρου Ελπίδα, Καραγιωργίου Χρήστο και Ευθυμίου Αντώνη. Οπως τονίστηκε και στην εκδήλωση, όλα τα ποιήματα ήταν πολύ καλά, που δυσκόλεψαν κατά πολύ την επιλογή.
Χρειάζεται να υπενθυμίσουμε ότι τόσο η ιδέα για το διαγωνισμό, όσο και η θεσμοθέτησή του, που αποτελεί πια θεσμό για την παράταξη, ανήκει στον Φίλιππο Μαυρογιώργη, παλαίμαχο κομμουνιστή, αγωνιστή της Εθνικής Αντίστασης, σπουδαίο λογοτέχνη και πρώην γενικό γραμματέα της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών, για χρόνια δραστηριοποιημένο στο κίνημα της Ειρήνης.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το έργο όλων όσοι συμμετείχαν στο διαγωνισμό θα δημοσιευτεί στο περιοδικό.