Το έγκλημα της καταστροφής της παραλίας του Σχοινιά, αν η κυβέρνηση επιμείνει στην κατασκευή του Ολυμπιακού Κωπηλατοδρομίου εκεί, δε θα είναι μόνο οικολογικό, αλλά και ιστορικό-αρχαιολογικό.

Η νέα αυτή διάσταση της τάσης της ελληνικής κυβέρνησης να μην υπολογίζει ούτε «ιερό» ούτε «όσιο», μπροστά στην εξυπηρέτηση των συμφερόντων των πολυεθνικών, προκύπτει από την αντίδραση της «Εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας» στην επιλογή του συγκεκριμένου χώρου, αντίδραση που εκφράστηκε με δύο επιστολές της προς τον υπουργό Πολιτισμού, Ε. Βενιζέλο, το Γενάρη και στις αρχές του Φλεβάρη, με βασικό επιχείρημα ότι ο Σχοινιάς αποτελεί ιστορικό τόπο αφού σχετίζεται άμεσα με τη Μάχη του Μαραθώνα.

Στην απάντησή του, ο Ε. Βενιζέλος αποφεύγει να μπει στην ουσία του ζητήματος και ξεκινά με την «απορία», για ποιο λόγο, «παρότι είναι ευρύτατα γνωστό ήδη από το 1996 ότι το Ολυμπιακό Κωπηλατοδρόμιο θα γίνει στο Σχοινιά, αντιρρήσεις βασισμένες σε ιστορικούς και αρχαιολογικούς λόγους προβάλλονται μόλις τώρα».

Προσθέτει ότι, σύμφωνα με στοιχεία των αρμόδιων υπηρεσιών του ΥΠΠΟ, «η περιοχή στην οποία θα γίνει το κωπηλατοδρόμιο δεν εμπίπτει ούτε σε κηρυγμένο αρχαιολογικό χώρο, ούτε σε χώρο που ανήκε σε Ζώνη Προστασίας Α΄ ή Β΄, ούτε σε χώρο κηρυγμένο και προστατευόμενο ως ιστορικό τοπίο». Συνεχίζει, αναφέροντας ότι το κωπηλατοδρόμιο θα κατασκευαστεί στις υπάρχουσες εγκαταστάσεις της αερολέσχης και με ειρωνικό τρόπο «αναρωτιέται» για ποιο λόγο δεν ενοχλεί το αεροδρόμιο και ενοχλεί το κωπηλατοδρόμιο. Τέλος, ζητά από την Εταιρεία να του αναφέρει τα επιστημονικά στοιχεία που ταυτίζουν το Σχοινιά με ιστορικά γεγονότα. Εδώ αξίζει να σημειωθεί, πως την «αρχαιολογική» του άποψη επί του θέματος εξέφρασε και ο εκπρόσωπος της ΔΟΕ, Ζακ Ρογκ, ο οποίος «ξεκαθάρισε» ότι ο χώρος που έγινε η μάχη απέχει πέντε χιλιόμετρα από εκεί που θα κατασκευαστεί το κωπηλατοδρόμιο...

Η ανταπάντηση της Αρχαιολογικής Εταιρείας ήταν άμεση. Σε 17 σελίδες περιγράφεται η τοπογραφία της πεδιάδας του Μαραθώνα όπου έγινε η μάχη του 490 π.Χ. και αποδεικνύει (με αναφορά σε πολλές και έγκυρες πηγές), ότι οι Πέρσες αποβιβάστηκαν, στρατοπέδευσαν και παρατάχθηκαν, πριν τη μάχη, στο χώρο όπου θα γίνει το κωπηλατοδρόμιο. Οι δε Αθηναίοι είχαν παραταχθεί νοτιοδυτικότερα, 1.600 μέτρα από την περσική παράταξη, ενώ το στρατόπεδό τους ήταν στην περιοχή που σήμερα βρίσκεται ο Τύμβος.

Τα επιστημονικά στοιχεία των νεότερων ερευνών και των ερευνών των αρχαίων πηγών δείχνουν ότι στη μάχη συμμετείχαν συνολικά περίπου 40 χιλιάδες άνδρες. Οι απώλειες για τους Αθηναίους ήταν 192 άνθρωποι και για τους Πέρσες 6.400. Αυτό, λέει η Εταιρεία, σημαίνει, πως «εάν δεχθούμε ότι η μάχη έγινε στο χώρο του Τύμβου, τότε οι Πέρσες δεν πολέμησαν αλλά αφέθηκαν να σφαγούν, κατά το σύστημα του Ταμερλάνου». Αποδεικνύεται όμως ότι η κατάρρευση της περσικής παράταξης επέφερε την άτακτη φυγή, εξαπλώνοντας τη μάχη σε όλη την περιοχή από το έλος (που αποξηράνθηκε πριν μερικές δεκαετίες) μέχρι την ακτή όπου θα γίνει το κωπηλατοδρόμιο. Στην ακτή, μάλιστα, έλαβε χώρα και το επεισόδιο του αδελφού του Αισχύλου, Κυναιγείρου.

Σε ό,τι αφορά στην καθυστέρηση της ένστασης, που αναφέρει ο υπουργός, η Εταιρεία απαντά ότι αυτό έγινε επειδή γνώριζε πως «οι υπηρεσιακές εισηγήσεις για το κωπηλατοδρόμιο ήταν αρνητικές» και παράλληλα επειδή περίμενε να εισαχθεί το θέμα «ως μείζονος σπουδαιότητος» στο κατεξοχήν αρμόδιο κρατικό όργανο, το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, στο οποίο συμμετέχουν και τρία μέλη του ΔΣ της Εταιρείας, συνεπώς θα είχαν την ευκαιρία να καταθέσουν τις απόψεις τους. «Παρά τα καθιερωμένα όμως δεν εισήχθη ποτέ στο ΚΑΣ θέμα κωπηλατοδρομίου και το ζήτημα προχώρησε διά της γραφειοκρατικής διαδικασίας». Η Εταιρεία σημειώνει ότι δεν υπάρχει ούτε επίσημο σχέδιο των κατασκευών, ούτε η ακριβής θέση που θα γίνουν, εκτός μόνο από γενικά περιγράμματα. Προσθέτει, δε, ότι από το 1988 εξέφρασε την αντίθεσή της για την απαράδεκτη κατάσταση που επικρατεί στο πεδίο της Μάχης του Μαραθώνα, ενώ από το 1963 έως το 1992 έχουν γίνει κηρύξεις στον Μαραθώνα από τον γενικό γραμματέα της, που τότε ήταν έφορος Αρχαιοτήτων Αττικής. Ο ίδιος ματαίωσε την οικοδόμηση του Σχοινιά το 1979 και είχε αρχίσει τη διαδικασία απαλλοτρίωσης του κτήματος του Μουσείου Μπενάκη στην περιοχή, που όμως ματαιώθηκε με την αποχώρησή του από την υπηρεσία.

Ως προς τις κηρύξεις, η Εταιρεία παραθέτει απόφαση του ΣτΕ, σύμφωνα με την οποία, η προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς πηγάζει ευθέως από το άρθρο 24 του Συντάγματος «και δεν είναι δυνατόν να ματαιωθεί από την αδράνεια του νομοθέτου και της διοικήσεως». Συνεπώς, το πεδίο της Μάχης δε χρειάζεται να είναι κηρυγμένος ιστορικός τόπος για να προστατευτεί. Τέλος, η Εταιρεία, εκτός των άλλων στοιχείων, παραπέμπει τον υπουργό και στο βιβλίο της ιστορίας της Δ΄ Δημοτικού, όπου περιγράφεται η μάχη. Στον δε Ζ. Ρογκ, η Εταιρεία απαντά με το χρησμό που έδωσε η Πυθία στον Βάττο από τη Θήρα: «Αν εσύ ξέρεις καλύτερα από μένα τη Λιβύη με τα πολλά τα πρόβατα, εσύ που δεν πήγες, από μένα που πήγα, πολύ θαυμάζω τη σοφία σου»...

Μετά την επιστολή αυτή, ο Ε. Βενιζέλος κάλεσε την Εταιρεία σε συνάντηση που έγινε χτες...

Στελέχη της Διεθνούς Ομοσπονδίας Κωπηλασίας βρίσκονται αυτές τις μέρες στην Αθήνα προκειμένου να ελέγξουν την πορεία υλοποίησης και τις προδιαγραφές της μελέτης που εκπονείται για το Ολυμπιακό Κωπηλατικό Κέντρο που θα κατασκευαστεί στο Σχοινιά Μαραθώνα.

Οι εμπειρογνώμονες της Ομοσπονδίας θα εξετάσουν τις Ολυμπιακές προδιαγραφές του έργου καθώς και τις Ολυμπιακές προσαρμογές που αναφέρονται στη μελέτη και που αφορούν τεχνικά χαρακτηριστικά όπως: οι διαστάσεις της τεχνητής λίμνης όπου θα διεξαχτούν οι κωπηλατικοί αγώνες, το μέγεθος των σκαφών κ.ά.

Σύμφωνα, τουλάχιστον, με την επίσημη ενημέρωση της «Αθήνα 2004» δε συζητήθηκε το θέμα των έντονων αντιδράσεων που εκφράζονται από αρχαιολογικούς και περιβαλλοντικούς φορείς για τις αρνητικές επιπτώσεις στον υγροβιότοπο του Σχοινιά και στην ευρύτερη περιοχή, από την κατασκευή του έργου.