«Η Ελλάδα αποχωρεί συντεταγμένα από την ΟΝΕ τον Ιούλιο του 2015. Το νέο νόμισμα υποτιμάται κατά 50% μέσα στις επόμενες 12 εβδομάδες. Η υποτίμηση μειώνεται στο 30% στους επόμενους "λίγους" μήνες και στο 20% αν ληφθεί υπόψη ο πληθωρισμός. Η Ελλάδα κάνει στάση πληρωμών και το χρέος μειώνεται από 320 δισ. στα 150 δισ.

Αποτελέσματα: Το ΑΕΠ θα μειωθεί κατά 10% μέχρι το τέλος του 2015. Η υποτίμηση θα βελτιώσει την ανταγωνιστικότητα, οι εξαγωγές θα αυξηθούν, η εμπιστοσύνη θα επιστρέψει. Η ανάκαμψη θα είναι ταχεία από τις αρχές του 2016 και θα παραμείνει σταθερά υψηλότερη από την εκτίμηση βάσης μέχρι το τέλος του 2020. Ο πληθωρισμός θα ανεβεί περίπου στο 10% μέσα στο 2015, αλλά θα υποχωρήσει ταχέως μέσα στο 2016 για να φτάσει περίπου το 5% το 2019. Η ανεργία θα ανεβεί πάνω από 30% μέσα στο 2015, αλλά θα κατεβεί κάτω από το 25% το 2019».

«Δηλαδή», καταλήγει ο Κ. Λαπαβίτσας, «μια συντεταγμένη έξοδος από το ευρώ με στάση πληρωμών στο χρέος τον Ιούλιο του 2015 θα οδηγούσε σε σύντομη βαθιά ύφεση το 2015-6, η ανάκαμψη θα ξεκινούσε στις αρχές του 2016 και θα ακολουθούσε ταχύρρυθμη ανάπτυξη για χρόνια. Ο πληθωρισμός θα ήταν πολύ περιορισμένος. Οι μεσοπρόθεσμες προοπτικές για τη χώρα θα ήταν σαφώς καλύτερες».

Η ανάλυση που κάνει ο Κ. Λαπαβίτσας είναι φως - φανάρι πως απευθύνεται στο κεφάλαιο, του δείχνει ένα δρόμο μέσα από τον οποίο μπορεί να ξεφύγει από την κρίση, να εξασφαλίσει την ανάκαμψή του, για την οποία παλεύει εδώ και 5 χρόνια. Τους υπόσχεται, λοιπόν, ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, αύξηση εξαγωγών, ταχύρρυθμη ανάπτυξη, δηλαδή μεγάλη κερδοφορία.

Αν υιοθετήσουμε τις προβλέψεις, τα ποσοστά της μελέτης που αναφέρει ο Κ. Λαπαβίτσας, πρέπει να πούμε οτι κρύβει ορισμένες, βασικές λεπτομέρειες από τους εργαζόμενους και τα φτωχά λαϊκά στρώματα:

• Οτι αυτοί θα πληρώσουν, με χτύπημα της αγοραστικής τους δύναμης, την υποτίμηση του νομίσματος κατά 50% και την αύξηση του πληθωρισμού κατά 10%.
• Οτι αυτοί θα πληρώσουν τις επιπτώσεις από την εκτίναξη της ανεργίας πάνω από 30%, τη μεγάλη ύφεση κατά 10%, που θα οδηγήσει βεβαίως σε καταστροφή παραγωγικών δυνάμεων, δηλαδή ορισμένων επιχειρήσεων και εργατικής δύναμης. Επιπτώσεις που θα τις βιώσουν με σάρωμα δικαιωμάτων, μισθών, ό,τι έχει μείνει όρθιο μέχρι σήμερα.
• Οτι επίσης ένα «κούρεμα» του χρέους και μια ρύθμιση αποπληρωμής του υπόλοιπου θα συνοδεύεται με συμφωνίες και όρους σκληρούς για το λαό, που επιβάλλει η συμμετοχή στους διεθνείς ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς.

Ο Κ. Λαπαβίτσας υποστηρίζει ότι από την ανάπτυξη, την ανάκαμψη της καπιταλιστικής οικονομίας θα διαμορφωθούν όροι ευημερίας για το λαό, όμως και εδώ η υπόθεση του κ. καθηγητή στέκεται στον αέρα:

• Πρώτα απ' όλα η ραγδαία ανάπτυξη που υπόσχεται είναι αμφίβολη σε συνθήκες που όλα δείχνουν ότι η διεθνής καπιταλιστική οικονομία βρίσκεται αντιμέτωπη με μεγάλες δυσκολίες περάσματος στην ανάκαμψη.
• Δεύτερον, ακόμα όμως και αν υπάρξει ραγδαία ανάπτυξη, αυτή κάθε άλλο παρά θα συνδυάζεται με ανάκτηση δικαιωμάτων, απωλειών, νέα δικαιώματα και κατακτήσεις, γιατί αυτή η ανάκαμψη θα στηριχτεί σε τσακισμένα δικαιώματα, στην ένταση της εκμετάλλευσης των εργαζομένων. Οπου υπήρξε ξεπέρασμα της κρίσης και ανάπτυξη, δεν αποκαταστάθηκαν μαζικά δικαιώματα, ενώ η ανεργία συνεχίζει να παραμένει υψηλή. Πράγμα που παραδέχεται εμμέσως και ο Κ. Λαπαβίτσας όταν υπολογίζει την ανεργία το 2019μόλις κάτω από 25% !
• Τρίτον, όσο πιο ραγδαία θα είναι η ανάπτυξη τόσο πιο γρήγορα θα έρθει η επόμενη καπιταλιστική οικονομική κρίση, ξαναρίχνοντας τους εργαζόμενους στη δίνη της.
• Τέταρτον, ότι το κρατικό χρέος όσο και να μειωθεί, ρυθμιστεί, θα συνεχίζει να αυξάνεται αφού θα συνεχιστεί η συμμετοχή του καπιταλιστικού κράτους στις διεθνείς αγορές κεφαλαίου.

Είναι καθαρό ότι οι διαφορές ανάμεσα στην επιλογή μνημόνιο - αντιλαϊκά μέτρα εντός Ευρωζώνης και κρατική χρεοκοπία, αλλαγή νομίσματος και εκτός Ευρωζώνης δεν είναι ουσιαστικές όσον αφορά τα εργατικά - λαϊκά δικαιώματα. Είναι επιλογή απλώς του τρόπου με τον οποίο θα συνεχίζεται η σφαγή του.

Αξίζει άραγε οι εργαζόμενοι και μάλιστα με ριζοσπαστικές διαθέσεις, που αμφισβητούν τους μονόδρομους που τόσα χρόνια τους πιπίλισαν το κεφάλι, να επενδύσουν σε ένα νέο αδιέξοδο, σε νέες αυταπάτες και ψευδαισθήσεις, να ξαναζήσουν δηλαδή αυτό που έζησαν με τον ΣΥΡΙΖΑ, να ξαναστηρίξουν δηλαδή ως ριζοσπαστική μια εναλλακτική του κεφαλαίου; Δεν αξίζει τον κόπο. Αντίθετα, θα πρέπει να αναζητήσουν το δρόμο της σύγκρουσης με τον καπιταλιστικό δρόμο ανάπτυξης, με την εξουσία του κεφαλαίου, την ΕΕ και τις άλλες ιμπεριαλιστικές ενώσεις - συμμαχίες.

Το γεγονός όμως ότι τελικά ο ΣΥΡΙΖΑ αποδέχτηκε τη συνέχιση εφαρμογής μιας περιοριστικής πολιτικής για τη στήριξη της ανάκαμψης της καπιταλιστικής οικονομίας εντός Ευρωζώνης δυσκολεύει αντικειμενικά την παραμονή στον ίδιο φορέα των δυνάμεων που όλο το προηγούμενο διάστημα προσπαθούσαν να εμφανίσουν το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ ως ένα «αριστερό ριζοσπαστικό» πρόγραμμα. Ανεξάρτητα από το πώς θα εξελιχθούν οι εσωκομματικές διαδικασίες του ΣΥΡΙΖΑ, αντικειμενικά διαμορφώνεται η δυνατότητα συγκρότησης ενός νέου οπορτουνιστικού πόλου. Σε αυτή την κατεύθυνση κυρίαρχο ρόλο παίζουν η «Αριστερή Πλατφόρμα», η ΔΕΑ, η ΚΟΕ και άλλες «αντιπολιτευόμενες» ομάδες.

Ο στόχος αυτής της προσπάθειας είναι η αναπαλαίωση του αριστερού, ριζοσπαστικού καμουφλάζ στη γνωστή πρόταση αλλαγής μείγματος διαχείρισης συνδεδεμένης με την έξοδο από την Ευρωζώνη.

Δηλαδή, μια αλλαγή μείγματος διαχείρισης σε μια καπιταλιστική Ελλάδα της δραχμής.

Αντικειμενικά, λοιπόν, με τον ίδιο τρόπο που ο ΣΥΡΙΖΑ αποτέλεσε την «αριστερή πτέρυγα» του «αστικού αντιμνημονιακού μπλοκ», δηλαδή των αστικών δυνάμεων που εξέφραζαν τη δυσαρέσκεια και την αντίθεσή τους στην πολιτική διαχείριση της κρίσης, όπως εκφράστηκε το 2010 εντός ΕΕ και Ευρωζώνης (θυμίζουμε ότι τμήμα αυτού του μπλοκ αποτέλεσε και η ΝΔ μέχρι το 2011 - 2012), έτσι και η «Αριστερή Πλατφόρμα» και οι σύμμαχοί της επιδιώκουν να αποτελέσουν «αριστερή πτέρυγα» ενός ευρωσκεπτικιστικού αστικού ρεύματος, αστικών δυνάμεων που θεωρούν πιο ωφέλιμη για την ανάκαμψη της καπιταλιστικής οικονομίας την έξοδο απ' το ευρώ.

Ο ρόλος τους σαφής, ο εγκλωβισμός κάθε διάθεσης, τάσης ριζοσπαστισμού, κάθε απόπειρας να βγουν συμπεράσματα από το τι σημαίνει «κυβέρνηση της Αριστεράς», ο προβληματισμός, η αναζήτηση να μη βγει έξω από τα όρια του συστήματος, αντίθετα να αξιοποιηθεί σε αστικές επιδιώξεις. Τον ίδιο ρόλο δηλαδή που έπαιξε ο ίδιος ο ΣΥΡΙΖΑ πριν από μερικά χρόνια.

Ποια είναι λοιπόν τα βασικά στοιχεία αυτής της πρότασης όπως τα κωδικοποίησε ο Π. Λαφαζάνης στην ομιλία του στην εκδήλωση της «Αριστερής Πλατφόρμας» στο Πανελλήνιο:

«1. Η εθνικοποίηση των τραπεζών, δηλαδή, το πέρασμα σε δημόσιο έλεγχο προκειμένου υπό δημόσια ιδιοκτησία και κοινωνικό έλεγχο να αναλάβουν ένα νέο, αποκλειστικά αναπτυξιακό και κοινωνικό ρόλο.

2. Να περάσουν υπό δημόσια ιδιοκτησία, δημόσια διαχείριση, δημόσιο και κοινωνικό έλεγχο και να ανασυγκροτηθούν ως τέτοιες όλες οι στρατηγικές επιχειρήσεις της χώρας, όλα τα στρατηγικά δίκτυα, όλες οι στρατηγικές υποδομές.

3. Μια μεγάλη αναδιανομή πλούτου σε βάρος των πολύ μεγάλων εισοδημάτων.

4. Αποκατάσταση της νομιμότητας και της διαφάνειας στα μέσα μαζικής ενημέρωσης.

5. Βαθιά διαγραφή του χρέους, ή διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους του, χωρίς την οποία η χώρα δεν μπορεί να έχει μέλλον.

6. Ρήξη με το νεοφιλελευθερισμό και με στόχευση ένα εναλλακτικό οικονομικό και κοινωνικό πρότυπο διεξόδου, ανόρθωσης και παραγωγικής ανασυγκρότησης της χώρας».

Πρόκειται για θέσεις αρκετές από τις οποίες συμπεριλαμβάνονταν και στο Πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ μέχρι το 2012. Σιγά σιγά βεβαίως παραμερίστηκαν. Η διαφορά είναι ότι τα μέτρα αυτά προτείνονται σήμερα σε συνδυασμό με την έξοδο της χώρας από το ευρώ. Ζήτημα που αν και ο ΣΥΡΙΖΑ δεν απέκλειε γενικά σε κάποια φάση, λέγοντας μάλιστα πως το «ευρώ δεν είναι φετίχ», δεν αποτέλεσε ποτέ διακηρυγμένο στόχο του. Αντίθετα, ιδιαίτερα την περίοδο πριν από τις εκλογές διαβεβαίωνε (μαζί και τα στελέχη της «Αριστερής Πλατφόρμας») ότι επιδιώκει έντιμο συμβιβασμό εντός του ευρώ και της ΕΕ.

Ποιο είναι το πραγματικό περιεχόμενο αυτών των προτάσεων;

Πρόκειται για μια προσπάθεια αναβίωσης προτάσεων «νεοκεϋνσιανής» αστικής διαχείρισης, στήριξης της καπιταλιστικής ανάκαμψης, οι οποίες βεβαίως στη σημερινή φάση του καπιταλισμού είναι αμφίβολο αν μπορούν να εφαρμοστούν όπως παρουσιάζονται. Τέτοιες πολιτικές, π.χ. κρατικοποίησης επιχειρήσεων, ασκήθηκαν από σοσιαλδημοκρατικές και άλλες αστικές δυνάμεις μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο στην Ευρώπη εφόσον είχε προηγηθεί μια εκτεταμένη καταστροφή παραγωγικών δυνάμεων.

Στην πραγματικότητα, επιχειρείται ριζοσπαστικό καμουφλάρισμα μέτρων που αποσπασματικά θα μπορούσαν να παρθούν στο πλαίσιο της προσπάθειας στήριξης της καπιταλιστικής ανάκαμψης σε μια διαδικασία περάσματος σε «εθνικό νόμισμα». Π.χ. το ζήτημα του «δημόσιου ελέγχου» των τραπεζών ήταν μια πολιτική που εφαρμόστηκε στη Μεγάλη Βρετανία, όχι βεβαίως για να αλλάξουν χαρακτήρα οι τράπεζες αλλά για να μπορέσουν να στηριχθούν ως εργαλείο της καπιταλιστικής ανάπτυξης. Ο κρατικός έλεγχος ορισμένων επιχειρήσεων και υποδομών, π.χ. λιμάνια, Ενέργεια κ.λπ., είναι επίσης ένα μέτρο που ζητάει σήμερα και τμήμα του κεφαλαίου που κάνει χρήση αυτών των υποδομών, έτσι ώστε να εξασφαλίσει φθηνές και κρατικά επιδοτούμενες υπηρεσίες (π.χ. εφοπλιστές, ενεργοβόρες βιομηχανίες κ.λπ.).

Οσον αφορά το ζήτημα «κουρέματος» του χρέους, είναι και αυτή μια επιλογή που έχει κατά καιρούς χρησιμοποιηθεί, στο πλαίσιο όμως διεθνών συμφωνιών. Κάτι τέτοιο συνοδεύεται συνήθως από ένα αντιλαϊκό πρόγραμμα - συμφωνία, ενώ βεβαίως οι εργαζόμενοι θα συνεχίζουν να πληρώνουν το υπόλοιπο μέρος του. Στην πραγματικότητα, είναι μια κίνηση που αποσκοπεί στο να μπορεί να ξαναδανείζεται το αστικό κράτος από τις κεφαλαιαγορές, συντελώντας μ' αυτό τον τρόπο στην παραπέρα αύξησή του χρέους, αφού ο εξωτερικός δανεισμός είναι απαραίτητο στοιχείο της καπιταλιστικής οικονομίας για οποιοδήποτε καπιταλιστικό κράτος, ανεξάρτητα από το μέγεθος και τη δύναμή του.

Στις προτάσεις αυτές μπορεί εύκολα να δει κανείς πως θα ευνοηθεί η προσπάθεια του κεφαλαίου για να στηριχτούν οι επενδύσεις του, η ανάκαμψη της κερδοφορίας του (το «κούρεμα» του χρέους θα προσφέρει κρατικό χρήμα που θα στηρίξει και ιδιωτικές επενδύσεις, το ίδιο και οι κρατικές τράπεζες, το φθηνό ρεύμα και οι φθηνές υποδομές κ.λπ.). Πουθενά όμως δεν υπάρχει η ανάκτηση των απωλειών των εργαζομένων, η κατοχύρωση νέων δικαιωμάτων κ.λπ. Ολα αυτά παραπέμπονται στην «παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας», δηλαδή στη φάση της καπιταλιστικής ανάκαμψης. Στον πυρήνα αυτής της λογικής είναι ότι η καπιταλιστική ανάπτυξη θα φέρει και τη λαϊκή ευημερία. Τα περί «ανοίγματος δρόμου για το σοσιαλισμό», που είπε ο Λαφαζάνης στην ομιλία του, δεν τα σχολιάζουμε καν...