Στις αρχές της βδομάδας, η Eurostat ανακοίνωσε τους δείκτες για την απασχόληση στην ΕΕ το 2013. Η βασική διαπίστωση είναι ότι η απασχόληση συρρικνώθηκε στο 68,3% στην ΕΕ των «28», για τις ηλικίες 20 - 64 ετών. Θυμίζουμε ότι ένας από τους στόχους της αποκαλούμενης Στρατηγικής «Ευρώπη 2020» - η οποία διαμορφώθηκε το 2010 - είναι το ποσοστό απασχόλησης στην ΕΕ να ανέλθει στο 75% το 2020. Η «Ευρώπη 2020» αποτελεί συνέχεια της Στρατηγικής της Λισαβόνας, που διαμορφώθηκε το 2000.

Συνοπτικά, οι Στρατηγικές ορίζουν τις κατευθυντήριες γραμμές που εξειδικεύονται και υλοποιούνται από τα κράτη - μέλη, με βασικό στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των ευρωπαϊκών μονοπωλίων. Στο site του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αναφέρεται σχετικά: «Κατά τη Σύνοδο Κορυφής της Λισαβόνας το Μάρτιο του 2000, οι ηγέτες των κυβερνήσεων της Ευρωπαϊκής Ενωσης συμφώνησαν σ' ένα νέο στρατηγικό στόχο για την Ευρωπαϊκή Ενωση: Να την αναδείξουν στην ανταγωνιστικότερη οικονομία του κόσμου έως το 2010» (http://www.europarl.europa.eu/highlights/el/1001.html).

Μέσα απ' αυτό το πρίσμα πρέπει να ιδωθεί ο προαναφερόμενος στόχος για την απασχόληση. Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι η Στρατηγική της Λισαβόνας είχε θέσει ως στόχο να αυξηθεί το ποσοστό απασχόλησης στο 70% του πληθυσμού έως το 2010. Ο στόχος αυτός δεν επετεύχθη. Αν και το 2008 το ποσοστό απασχόλησης έφθασε το 70,3%, από εκεί και μετά ακολουθεί πτωτική πορεία, εξαιτίας της καπιταλιστικής κρίσης, που εξαπλωνόταν σιγά σιγά σε κράτη - μέλη της ΕΕ.

Οι δείκτες για την απασχόληση στην ΕΕ δεν μετράνε θέσεις μόνιμης και σταθερής δουλειάς, με πλήρη εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα. Το ακριβώς αντίθετο συμβαίνει. Η βελτίωση του ποσοστού απασχόλησης στα κράτη - μέλη πάει χέρι χέρι με την επέκταση των ελαστικών μορφών απασχόλησης, το μοίρασμα μιας θέσης εργασίας σε δυο και τρεις ανέργους, την κινητικότητα ανάμεσα σε ειδικότητες, κλάδους, ακόμα και από χώρα σε χώρα. Σημαίνει επίσης χτύπημα των Συλλογικών Συμβάσεων και διάλυση της Κοινωνικής Ασφάλισης.

Στον καπιταλιστικό δρόμο ανάπτυξης, η αύξηση της απασχόλησης είναι συνώνυμη με την «ευελφάλεια», δηλαδή τη μεγαλύτερη ευελιξία στην αγορά εργασίας, όρος που καθιερώθηκε στα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας.

Στην «Ατζέντα για νέες δεξιότητες και θέσεις εργασίας» (μία από τις βασικές κατευθύνσεις της Στρατηγικής «Ευρώπη 2020») σημειώνεται σχετικά: «Οι πολιτικές ευελιξίας με ασφάλεια είναι το καλύτερο μέσο εκσυχρονισμού των αγορών εργασίας». Για την ενίσχυσή της, προτάσσεται «η αποκέντρωση των συλλογικών διαπραγματεύσεων ή η αναθεώρηση των υφιστάμενων συμβατικών ρυθμίσεων. Ενώ σε μερικές περιπτώσεις ενδέχεται να χρειαστεί μεγαλύτερη συμβατική "ποικιλία" για την αντιμετώπιση των εδαφικών και τομεακών ιδιαιτεροτήτων».

Με άλλα λόγια, ευελιξία σημαίνει, ανάμεσα σε άλλα, να καταργηθούν οι συλλογικές διαπραγματεύσεις και οι όροι εργασίας να καθορίζονται μέσω ατομικών ή και τοπικών συμφωνιών με τους εργοδότες.

Η «Ατζέντα» εντοπίζει ακόμα την «αύξηση της βαρύτητας της εσωτερικής ευελιξίας σε περιόδους οικονομικής ύφεσης (σ.σ. ως «εσωτερική ευελιξία» νοείται η εφαρμογή ευέλικτων μορφών εργασίας εντός μιας επιχείρησης). Η εσωτερική ευελιξία μπορεί να βοηθήσει τους εργοδότες να προσαρμόσουν την εισροή εργασίας σε περίπτωση προσωρινής μείωσης της ζήτησης (...) Οι μορφές εσωτερικής ευελιξίας περιλαμβάνουν την προσαρμογή της οργάνωσης της εργασίας ή του χρόνου εργασίας (π.χ. ρυθμίσεις εργασίας με μειωμένο ωράριο)». Η εκ περιτροπής εργασία που εφαρμόστηκε γενικευμένα στη διάρκεια της κρίσης και στην Ελλάδα, αποτελεί πιστή εφαρμογή των παραπάνω κατευθύνσεων.

Με βάση τα παραπάνω, έχει ενδιαφέρον να ανατρέξει κανείς στην «4η Εκθεση Αξιολόγησης για το δεύτερο Πρόγραμμα Οικονομικής Προσαρμογής της Ελλάδας» (Απρίλης 2014), την οποία συνέταξαν από κοινού συγκυβέρνηση και τρόικα και υλοποιείται με το νέο «Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2015 - 2018». Στο κείμενο παρουσιάζονται ο απολογισμός των βασικών πολιτικών που έχουν προωθηθεί στη χώρα από το 2010 μέχρι σήμερα και όσα προβλέπεται να γίνουν το επόμενο διάστημα. Σημειώνεται μεταξύ άλλων:

• «Το κόστος εργασίας έχει πέσει δραματικά στη βάση της αυξανόμενης ευελιξίας στη διαμόρφωση των μισθών, οδηγώντας σε μια αξιοσημείωτη ανάκαμψη της χαμένης κατά την προηγούμενη δεκαετία ανταγωνιστικότητας. Ταυτόχρονα, η πολυμορφία των εργασιακών σχέσεων δίνει τη δυνατότητα να αποφευχθεί η ακόμα μεγαλύτερη απώλεια θέσεων εργασίας. Ακόμα μεγαλύτερη στήριξη θα προσφέρει (...) η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών που θα εφαρμοστεί στα μέσα του 2014».Πρόκειται για κυνική ομολογία ότι η μείωση των μισθών, η γενίκευση των ελαστικών μορφών εργασίας και οι ανατροπές στο Ασφαλιστικό είναι προαπαιτούμενα για να βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητα των επιχειρηματικών ομίλων.
• «Οι μεταρρυθμίσεις προώθησαν μια ταχύτερη προσαρμογή των εργασιακών συνθηκών και αυτό θα επιτρέψει ταχύτερη δημιουργία θέσεων εργασίας, όταν η οικονομία ανακάμψει (...) Οι τελευταίες μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας εστιάζουν στην αύξηση της απασχολησιμότητας των μακροχρόνια ανέργων, στην εξάλειψη των αντικινήτρων στις επενδύσεις (δυσκαμψία στην αναδιάρθρωση των επιχειρήσεων και στους κανόνες που διέπουν τις ομαδικές απολύσεις), καθώς και στη διευκόλυνση της προσωρινής απασχόλησης».Τα εργασιακά δικαιώματα θεωρούνται βαρίδια για τους εργοδότες και οι όποιοι περιορισμοί στις ομαδικές απολύσεις ή στο δουλεμπόριο αποτελούν «αντικίνητρα» για επενδύσεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι από τον Ιούνη θα ισχύει η μείωση των τριετιών στο μισό για όσους μακροχρόνια ανέργους προσλαμβάνουν οι επιχειρήσεις, με το πρόσχημα ότι έτσι θα αυξηθεί η απασχόληση σ' αυτήν την κατηγορία των ανέργων.
• «Οι αρχές συμφώνησαν να αξιολογήσουν το πλαίσιο για τις εργασιακές σχέσεις, τη συνδικαλιστική δράση και τη λειτουργία των συνδικάτων, με στόχο τη διασφάλιση του δικαιώματος στην εργασία, την προώθηση εποικοδομητικών σχέσεων μεταξύ των δύο μερών και να αποφευχθεί η αδικαιολόγητη διακοπή της λειτουργίας των επιχειρήσεων, διαμορφώνοντας έτσι ένα ισχυρότερο πλαίσιο που ευνοεί την αύξηση της απασχόλησης και των επενδύσεων στην Ελλάδα. Το πρώτο βήμα είναι μια αναθεώρηση του υφιστάμενου πλαισίου στην Ελλάδα, κατά τις βέλτιστες πρακτικές, τον Ιούνιο του 2014».Η επίθεση στα εργασιακά και το Ασφαλιστικό πάει μαζί με την περιστολή των συνδικαλιστικών δικαιωμάτων. Γι' αυτό μεθοδεύεται η συρρίκνωση έως και απαγόρευση του δικαιώματος της απεργίας, στο όνομα της αύξησης της απασχόλησης και των επενδύσεων!