«Είμαι Ευρωπαϊστής (...) Θέλουμε να είμαστε στην Ευρώπη, θέλουμε να είμαστε στον πυρήνα της Ευρώπης», διακήρυξε ο επικεφαλής μιλώντας μεσοβδόμαδα στον «Alpha», ενώ στον τηλεοπτικό «ΣΚΑΪ» ξεκαθάριζε ότι με το ΚΚΕ έχει «εκ διαμέτρου αντίθετες απόψεις για την Ευρώπη». Επιπλέον, φρόντιζε να ρίξει γέφυρες προς άλλες αστικές δυνάμεις, εμφανιζόμενος διαθέσιμος για συνεργασίες. Ενδεικτικά είπε ότι ξεχωρίζει ανθρώπους και στον ΣΥΡΙΖΑ και στη ΝΔ, ότι «υπάρχουν άνθρωποι που προσπαθούν και στη ΝΔ».

Ο ίδιος ο Στ. Θεοδωράκης έχει δηλώσει ευθαρσώς ότι «Το Ποτάμι» επιδιώκει να αποτελέσει παράγοντα αναμόρφωσης του αστικού πολιτικού συστήματος, τον καταλύτη σε αυτήν την κατεύθυνση και ιδιαίτερα στο χώρο που κινείται μεταξύ «κεντροδεξιάς - σοσιαλδημοκρατίας». Απευθύνεται ιδιαίτερα σε τμήματα μεσαίων στρωμάτων, στο λεγόμενο «μεσαίο χώρο», οι οποίοι δεν μπορούν να εκφραστούν από το ΠΑΣΟΚ και τη ΔΗΜΑΡ ενώ βλέπουν με επιφύλαξη τον ΣΥΡΙΖΑ αλλά και την ΝΔ.

Σημειώνουμε ότι και σε άλλες χώρες έχει δοκιμαστεί η εμφάνιση ενός κόμματος θνησιγενούς που παίζει το ρόλο της εφεδρείας, διευκολύνοντας τις ανακατατάξεις στο αστικό πολιτικό σύστημα. Εναν τέτοιο ρόλο μπορούμε να διακρίνουμε στην περίπτωση του Μπέπε Γκρίλο στην Ιταλία.

Με στόχο να παζαρέψει καλύτερα τη θέση του στο μέλλον, στηρίζοντας την όποια αστική κυβέρνηση στην εξελισσόμενη, πολυδαίδαλη διαδικασία αναμόρφωσης του αστικού πολιτικού σκηνικού, περιέγραψε το στόχο του να είναι μεν τρίτη δύναμη «αλλά κοντά στους δύο μεγάλους».

Αναφερόμενος στην «έξοδο στις αγορές», δηλαδή στο δανεισμό του ελληνικού κράτους και των ελληνικών επιχειρήσεων από τις περιλάλητες αγορές, έσπευσε να της φιλοτεχνήσει το προφίλ χαρακτηρίζοντας «θετικό ότι βγήκαμε με πρόσωπο να δανειστούμε, είναι μία θετική προσπάθεια, δεν πρέπει να τη διαγράψουμε». Υιοθετώντας καθαρά τους πανηγυρισμούς της κυβέρνησης και του κεφαλαίου και αποσιωπώντας βέβαια ότι ο τέτοιος δανεισμός δίνει μεγαλύτερη δυνατότητα στο αστικό κράτος να χρηματοδοτεί μεγαλοεπιχειρηματίες, φορτώνοντας πάντα στις πλάτες των εργαζομένων των φτωχών λαϊκών στρωμάτων νέα χρέη.

Ο Στ. Θεοδωράκης στη συνέντευξή του στον ΣΚΑΪ, έδειξε μια ιδιαίτερη ευαισθησία για την ανάγκη στήριξης των «εξαγωγικών επιχειρήσεων στην Ελλάδα», σε τέτοιο βαθμό που προξένησε και την αντίδραση του συνομιλητή του δημοσιογράφου, ο οποίος τού επισήμανε ότι «οικονομία δεν είναι μόνο οι εξαγωγικές επιχειρήσεις».

Χαρακτηριστική των αντιδραστικών τάσεων που διαμορφώνονται συνολικά στο κεφάλαιο και στο αστικό πολιτικό σύστημα είναι η τοποθέτησή τους για το μεταναστευτικό πρόβλημα. Λίγο - πολύ ο Στ. Θεοδωράκης με «κόσμιο τρόπο» υποστήριξε την ανάγκη μαζικής απέλασης των «παράνομων μεταναστών» από τη χώρα, προβάλλοντας επίσης μέτρα για την ενσωμάτωση των νόμιμων.

Δεν είναι η πρώτη φορά που το «Ποτάμι» δίνει τέτοια διαπιστευτήρια. Προηγήθηκαν οι «θέσεις» που δημοσιοποίησε για μια σειρά ζητήματα, διαμηνύοντας κατ' αρχάς προς κάθε ενδιαφερόμενο ότι «Το μέλλον δεν είναι μονοκομματικό», μιλώντας για «λύσεις που προκύπτουν μέσα από τη σύμπραξη διαφορετικών κομμάτων». Και όλα αυτά στο μονόδρομο της ΕΕ όπου διεκδικεί αναβαθμισμένο ρόλο για τα ελληνικά μονοπώλια: «Πιστεύουμε σε μια ισότιμη σχέση της Ελλάδας με τους Ευρωπαίους εταίρους της. Επιδιώκουμε την εμβάθυνση της ευρωπαϊκής ενοποίησης (...) Σε αυτήν την Ευρώπη επιθυμούμε η Ελλάδα να διαδραματίζει ουσιαστικό ρόλο στο σχεδιασμό των πολιτικών και στην εξεύρεση λύσεων».

Συμβάλλοντας δε στη συσκότιση του ρόλου της Ευρωένωσης, ως αντιδραστικού διακρατικού οικοδομήματος του κεφαλαίου, ισχυρίζεται πως για όλα ευθύνονται οι «γραφειοκρατικές αγκυλώσεις των θεσμών της» που την εμποδίζουν «να αναλάβει δράση στο πλευρό του Ευρωπαίου πολίτη».

Το «Ποτάμι» τοποθετείται με σαφήνεια με τον ευρωατλαντισμό, απορρίπτοντας σαν «τυχοδιωκτικές φαντασιώσεις» τις προτάσεις άλλων αστικών δυνάμεων που «επιζητούν σφικτούς εναγκαλισμούς με χώρες όπως η Ρωσία, η Βενεζουέλα ή η Κίνα». Ενώ αποδοκιμάζει σαν «ανεύθυνες» τις «φωνές που ακόμη και σήμερα μιλούν για έξοδο από το ευρώ, έξοδο από την ΕΕ, μονομερή διαγραφή του χρέους», με το σκεπτικό ότι «πλήττουν την αξιοπιστία της χώρας», όπου ως «χώρα» εννοεί τα συμφέροντα της αστικής τάξης.

Κάνει, εξάλλου, λόγο για την ανάγκη επιμονής «στη διευρυμένη εφαρμογή της Συνθήκης της Λισαβόνας» που αποτελεί κόλαφο για τους λαούς. Μάλιστα, εγκαλεί την ΕΕ ότι «δεν επιτεύχθηκαν οι στόχοι της Διακήρυξης της Λισαβόνας» και «η ΕΕ δεν έγινε η πιο ανταγωνιστική και δυναμική οικονομία». Υπερασπίζεται ακόμα τους «κοινούς κανόνες δημοσιονομικής πειθαρχίας των κρατών - μελών».

Στο ερώτημα, αν το «Ποτάμι» είναι αρχηγικό κόμμα, ο Στ. Θεοδωράκης απάντησε εμμέσως ναι, σημειώνοντας ότι πιστεύει πολύ στο ρόλο του ηγέτη, των ικανών, που πρέπει να τραβήξει μπροστά, ότι αναλαμβάνει αυτός την ευθύνη και δεν μπορεί να κρύβεται πίσω από «συλλογικά όργανα και μαζικές διαδικασίες».

Eνα ακόμα στοιχείο που δείχνει το χαρακτήρα του εγχειρήματος είναι το γεγονός πως ψηφοφόρος του δήλωσε και το πρώην μεγαλοστέλεχος του ΠΑΣΟΚ, χρόνια υπουργός, αντιπρόεδρος της κυβέρνησης επί πρωθυπουργίας Γ. Παπανδρέου, Θεόδωρος Πάγκαλος.

Αποκαλύπτοντας, ουσιαστικά, το χαρακτήρα του μορφώματος, δείχνοντας και το ρόλο που αναμένεται να παίξει στις παραπέρα διεργασίες αναμόρφωσης του αστικού πολιτικού σκηνικού, είπε ο Πάγκαλος για το «Ποτάμι»: «Ανήκει στην ίδια παράταξη που θα μπορούσε να συστήσει ένα ενιαίο ψηφοδέλτιο με την κυβέρνηση, ακόμα και με τη ΔΗΜΑΡ. Είναι δυνάμεις που συμφωνούν με την ευρωπαϊκή προοπτική, την ανάπτυξη και δεν είναι ανάγκη να συμφωνούν σε όλα τα νομοσχέδια, σε όλες τις εκφάνσεις».

Ακόμα: «Πολλές από τις θέσεις του είναι υπέρ της κυβέρνησης και της πολιτικής της. Είναι υπέρ της Ευρώπης και της ένταξης της χώρας με κανονικές διαδικασίες. Ανήκει για μένα στις παρατάξεις με τις οποίες η κυβέρνηση θα μπορούσε να κατεβάσει ένα ενιαίο ψηφοδέλτιο, άσχετα αν δεν είναι στην κυβέρνηση»...

Το ότι το ναζιστικό μόρφωμα της Χρυσής Αυγής αποτελεί ένα «πολυδύναμο εργαλείο» στα χέρια του συστήματος αποδεικνύεται από τις πρόσφατες εξελίξεις με την υπόθεση Μπαλτάκου, όπου φαίνεται να παίζει το ρόλο της κουτάλας στο «ανακάτεμα της σούπας» του αστικού πολιτικού συστήματος. Με μια κίνηση εξυπηρετούνται: εκφοβισμός, αποπροσανατολισμός, χειραγώγηση και επιτάχυνση διεργασιών στο πολιτικό σύστημα.

Αυτού του είδους οι δυνάμεις, από τη φύση τους, έχουν παίξει ιστορικά έναν τέτοιο ρόλο σε μια διαδικασία που προετοίμαζε την αποφασιστική θωράκιση της αστικής εξουσίας απέναντι στον ταξικό της εχθρό, την εργατική τάξη, αλλά και απέναντι στον ανταγωνισμό με άλλα αστικά κράτη, σε συνθήκες οξυμένων ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων στη βάση βαθιάς οικονομικής κρίσης.

Χαρακτηριστική είναι η περίοδος της Γερμανίας το διάστημα μετά την πρώτη εκλογική επιτυχία των ναζί μέχρι την άνοδό τους στη διακυβέρνηση.

Το 1930, οι ναζί συγκεντρώνουν το 18,3% των ψήφων (το 1928 είχαν 2,6%) και από τότε ξεκινάει μια διαδικασία αντιπαράθεσης και συνεργασίας με αστικά κόμματα και αστούς πολιτικούς μέχρι την ανακήρυξη του Χίτλερ σε καγκελάριο με τη στήριξη των βασικών αστικών κομμάτων και την ανοχή άλλων όπως των σοσιαλδημοκρατών - που θεωρούσαν ότι η άνοδος του Χίτλερ στην κυβέρνηση μέσω του κοινοβουλίου ακυρώνει τα πραξικοπηματικά σχέδια, τον ενσωματώνει στο μπλοκ της Βαϊμάρης - το 1933.

Ολο αυτό το χρονικό διάστημα, οι ναζί χρησιμοποιήθηκαν από το κεφάλαιο ως δύναμη κρούσης ενάντια στο ΚΚ και τα εργατικά συνδικάτα, με αποτέλεσμα ένοπλες συγκρούσεις στο κέντρο μεγάλων αστικών κέντρων της Γερμανίας, όπου εργάτες έχασαν τη ζωή τους.

Αξιοποιήθηκαν από τη σοσιαλδημοκρατία για τον εγκλωβισμό των Γερμανών εργατών στη στήριξη της αστικής Δημοκρατίας της Βαϊμάρης ακόμα και την εκλογική στήριξη ακραιφνών μοναρχικών αστών πολιτικών όπως ο Χίντεμπουργκ στο όνομα της αντιμετώπισης του κινδύνου της ναζιστικής δικτατορίας. Σημειώνουμε ότι ο Χίντεμπουργκ ήταν αυτός που, ως Πρόεδρος, υπέγραψε το διάταγμα για να παρθούν μέτρα περιορισμού της δράσης των Ταγμάτων Εφόδου με απαγορεύσεις και φυλακίσεις στελεχών τους την περίοδο 1930 - 1933. Ο Χίντεμπουργκ ήταν αυτός που τελικά όρισε τον Χίτλερ καγκελάριο το 1933, ενώ ο Πάπεν, προερχόμενος από το Κεντρώο Κόμμα, ήταν αυτός που ως καγκελάριος «επανομιμοποίησε» τα Τάγματα Εφόδου και αργότερα υπηρέτησε τη ναζιστική κυβέρνηση ως αντικαγκελάριος το διάστημα 1933 - 1934.

Οι ναζί στηρίχτηκαν από ισχυρό τμήμα του κεφαλαίου ως η δύναμη που μπορούσε να προσφέρει μια ριζική αλλαγή στο αστικό πολιτικό σύστημα, αλλαγή των μεθόδων άσκησης της αστικής εξουσίας καθώς και στο ξεκαθάρισμα λογαριασμών ανάμεσα στο τμήμα του κεφαλαίου που υποστήριζε τις υποχρεώσεις της Γερμανίας, οι οποίες προέκυπταν από τη Συνθήκη των Βερσαλιών και το τμήμα που αντιπαρετίθετο σε αυτές θέτοντας στο στόχαστρο το λεγόμενο «Σχέδιο Γιανγκ» που αφορούσε τη ρύθμιση των γερμανικών επανορθώσεων του Α' Παγκοσμίου Πολέμου. Σε αυτήν την κατεύθυνση, γύρω από το ναζιστικό κόμμα συσπειρώθηκαν διάφοροι αστοί πολιτικοί παράγοντες, τμήμα της αστικής διανόησης, του στρατού, εκπρόσωποι του κεφαλαίου, ενώ άλλοι «αποσύρθηκαν ειρηνικά» και «συνταξιοδοτήθηκαν». Βεβαίως, στη συνέχεια υπήρξε και το απαραίτητο ξεκαθάρισμα του ναζιστικού κόμματος από αυτά τα λούμπεν στοιχεία (τους Λαγούς, Πατέληδες, Ρουπακιάδες της εποχής) που ήταν ποια άχρηστα στη ναζιστική κυβέρνηση και μόνο προβλήματα μπορούσε να της δημιουργήσει (βλ. Νύχτα των Μεγάλων Μαχαιριών).

Η Ιστορία επιβεβαίωσε, λοιπόν, το σύνθημα του ΚΚ Γερμανίας στις εκλογές του 1932, όταν το δίλημμα που έμπαινε ειδικά από τους σοσιαλδημοκράτες ήταν Χίντεμπουργκ για να μη βγει ο Χίτλερ ότι: «Ψηφίζοντας Χίντεμπουργκ, ψηφίζεις Χίτλερ...». Αποδείχθηκαν οι δεσμοί και οι σχέσεις του ναζιστικού κόμματος με το κεφάλαιο, τους μηχανισμούς της αστικής εξουσίας, το αστικό πολιτικό σύστημα. Μόνος πραγματικός αντίπαλός τους οι κομμουνιστές και η εργατική τάξη τότε και σήμερα.