Η συμπίεση της τιμής της εργατικής δύναμης, η συνέχιση των λεγόμενων διαρθρωτικών αλλαγών, με τις μαζικές ιδιωτικοποιήσεις δημοσίων επιχειρήσεων, τις προωθούμενες «απελευθερώσεις» των αγορών τηλεπικοινωνιών, ηλεκτρικής ενέργειας και της ακτοπλοΐας και η συνέχιση των πολιτικών της δημοσιονομικής λιτότητας, αποτελούν - όπως άλλωστε και αναμενόταν - τους θεμέλιους λίθους του προγράμματος Σταθερότητας και Ανάπτυξης της περιόδου 2000-2004.

Πρόκειται για το Πρόγραμμα γερμανογαλλικής έμπνευσης, που δίνει έμφαση στη λεγόμενη «διατηρήσιμη ανάπτυξη», δηλαδή μία ανάπτυξη η οποία δε θα επηρεάζει αλλά αντίθετα θα προϋποθέτει τα αποτελέσματα των πολιτικών λιτότητας της δεκαετίας του '90. Εφαρμόζεται απ' όλες τις χώρες της ζώνης του ευρώ και αποτελεί διάδοχο των γνωστών προγραμμάτων «σύγκλισης», που εφάρμοσαν οι κυβερνήσεις της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ στη χώρα μας. Το Πρόγραμμα παρουσιάστηκε χτες σε συνέντευξη Τύπου από τον υπουργό Εθνικής Οικονομίας, Γ. Παπαντωνίου, ενώ παραδόθηκε προς έγκριση και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας, προφανώς υπό το φόβο της εκδήλωσης διεθνούς οικονομικής ύφεσης τα επόμενα χρόνια, επιχείρησε να λύσει το πρόβλημα, παραθέτοντας στο βασικό και ένα δεύτερο εναλλακτικό σενάριο, το οποίο προβλέπει χαμηλότερους ρυθμούς οικονομικής μεγέθυνσης. Μια κίνηση όμως η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν άλλοθι, αν τα πράγματα δεν πάνε κατ' ευχή, αλλά μειώνει την όποια αξιοπιστία του κύριου σεναρίου. Από εκεί και πέρα το βασικό αυτό σενάριο ενσωματώνει στοιχεία υψηλής οικονομικής ανάπτυξης, η οποία σε μέσα επίπεδα την περίοδο 2000-2004 θα κινηθεί στο 5,3% του ΑΕΠ.

Για την επίτευξη του φιλόδοξου αυτού στόχου, προφανώς λαμβάνουν υπόψη τόσο τις χρηματοδοτήσεις του Γ΄ ΚΠΣ όσο και την ώθηση που θα δοθεί από τα κατασκευαστικά έργα της Ολυμπιάδας του 2004. Αλλά ακόμα και στην περίπτωση που οι στόχοι αυτοί επιτευχθούν, θα έχουν προσωρινό χαρακτήρα, γιατί την επόμενη περίοδο θα εκλείψουν οι δύο βασικοί προωθητικοί μηχανισμοί. Πάντως, για την περίοδο αυτή εκτιμούν ότι οι ακαθάριστες επενδύσεις πάγιου κεφαλαίου ως ποσοστό του ΑΕΠ θα ανέλθουν από 24% το 2000 σε 30% το 2004.

Ωστόσο, το πόσο σταθερή ή ασταθής είναι η πορεία ανάπτυξης του ελληνικού καπιταλισμού, είναι κάτι που αποδεικνύεται και από την προοπτική της εξέλιξης τόσο του εμπορικού ισοζυγίου όσο και του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, το μεσοσταθμικό έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου την περίοδο 2000-2004, ως ποσοστό του ΑΕΠ, θα ανέλθει στο 15,6% από 14,2% που ήταν την περίοδο 1995-2000, και του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών το έλλειμμα θα ανέλθει στο 3,6% του ΑΕΠ από 3,1% την προηγούμενη περίοδο.

Από τα υπόλοιπα, αισιόδοξα είναι αλήθεια, στοιχεία προκύπτει πως η κυβέρνηση προσδοκά για την τετραετία 2001-2004:

• Ο μέσος πληθωρισμός να διαμορφωθεί στο 2,3%
• Η απασχόληση να αυξηθεί κατά μέσο όρο κατά 1,7%, έναντι ρυθμού αύξησης 0,6%
• Η ανεργία να μειωθεί στο 7,5% στο τέλος του 2004 από 12% το 1999 (σύμφωνα πάντα με τα επίσημα στοιχεία).

Στο δημοσιονομικό σκέλος, το σύνολο των τρεχουσών εσόδων αναμένεται να μειωθεί από 42,5% του ΑΕΠ το 2000 στο 41,4% του ΑΕΠ το 2004, ενώ προβλέπεται μια μεγάλη μείωση των τρεχουσών δαπανών από 38,5% σε 35,1%, η οποία κυρίως αποδίδεται στη μείωση των δαπανών για τόκους από 6,9% του ΑΕΠ το 2000 σε 4,9% το 2004. Ενδεικτικό της δημοσιονομικής συμπίεσης αποτελεί και το γεγονός ότι το κρατικό χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ αναμένεται να μειωθεί κατά 15 μονάδες, από 98,9% το 2001 σε 84% το 2004.

Αυτό το οποίο διασφαλίζεται και από τα επίσημα στοιχεία του νέου προγράμματος είναι ότι, μετά από τις κυβερνητικές παρεμβάσεις στην αγορά εργασίας, οι επιχειρηματίες θα συνεχίσουν να έχουν στη διάθεσή τους φθηνή εργατική δύναμη.

Σύμφωνα με το σχετικό πίνακα, που παρακολουθεί την εξέλιξη του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος σε πραγματικές τιμές, θα παρουσιάζει συνεχείς μειώσεις. Από -1,2% μείωση το 2000, σε -1,5% το 2001, σε -1,2% το 2002, σε -1% το 2003 και σε -0,8% το 2004. Στο πρόγραμμα γίνονται αναφορές, σύμφωνα με τις οποίες η εισοδηματική πολιτική στο δημόσιο τομέα θα συνεχίσει να έχει αντιπληθωριστικό χαρακτήρα, ενώ για τον ιδιωτικό τομέα συνιστώνται μετριοπαθείς μισθολογικές αυξήσεις...

Από το νέο 4ετές «Πρόγραμμα Σταθεροποίησης και Ανάπτυξης», που κατέθεσε η κυβέρνηση στα αρμόδια όργανα της ΕΕ και αποτελεί δέσμευση για την πολιτική που θα εφαρμοστεί στην Ελλάδα μέχρι και το έτος 2004, δε λείπουν οι πίνακες με τις δημόσιες επιχειρήσεις που θα ιδιωτικοποιηθούν. Στο σχετικό πρόγραμμα περιλαμβάνεται και πίνακας με τις - 13 τον αριθμό - προς εκποίηση δημόσιες επιχειρήσεις και οργανισμούς, που θα πρέπει να έχουν παραδοθεί σε ιδιώτες μέχρι το τέλος του 2001. Πρόκειται φυσικά για επιχειρήσεις, τις οποίες η κυβέρνηση έχει ανακοινώσει την πρόθεση να τις «σκοτώσει», όπως τον ΟΤΕ, τη ΔΕΗ, την «Ολυμπιακή Αεροπορία», τα «Ελληνικά Πετρέλαια», τα ΕΛΤΑ, την ΕΤΒΑ, την ΑΤΕ, τον ΟΠΑΠ, τον ΟΛΠ και ΟΛΘ, την HELLEXPO, τη Διώρυγα της Κορίνθου, ενώ πρόσφατα ανακοινώθηκε και η πρόθεση ιδιωτικοποίησης του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου.

Τα στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού στο δεκάμηνο Γενάρη - Οκτώβρη του 2000 δημοσιοποίησε χτες το υπουργείο Οικονομικών. Κυρίαρχο γνώρισμα είναι η αύξηση των εσόδων σε επίπεδα αρκετά πάνω από τα προϋπολογιζόμενα, σε αντίθεση με τις δαπάνες που κινούνται κάτω από τις προβλέψεις. Η αντιλαϊκή ταξική κατεύθυνση της κυβερνητικής πολιτικής προκύπτει και από το γεγονός ότι οι πληρωμές για τόκους που καρπώνεται το τραπεζικό κεφάλαιο αυξήθηκαν κατά 6,5%, ποσοστό που βρίσκεται πολύ πάνω από το στόχο 2,9% του προϋπολογισμού για το 2000.

Ειδικότερα, από τα αναλυτικά στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών, προκύπτει ότι:

• Τα συνολικά έσοδα του τακτικού προϋπολογισμού αυξήθηκαν σε σύγκριση με το δεκάμηνο του 1999 κατά 12% έναντι στόχου 10%. Από αυτά, τα έσοδα από ΦΠΑ παρουσίασαν αύξηση κατά 17,4%, ποσοστό πολύ πάνω από τον ετήσιο στόχο (13,1%).
• Οι πρωτογενείς δαπάνες έτρεχαν με 8,3%, χαμηλότερα από τον ετήσιο στόχο για 9%.

Μεγάλη απόκλιση από τις προβλέψεις εμφανίζει το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, καθώς τα έσοδα στο δεκάμηνο μειώθηκαν σε ποσοστό 32,9%, έναντι στόχου για αύξηση 18,8%.

Τα έσοδα του γενικού κρατικού προϋπολογισμού έτρεχαν με ρυθμό 10,4%, έναντι 8,1% των δαπανών.

Την ιδιωτικοποίηση και της εταιρίας «Ελληνικές Αλυκές ΑΕ» εξετάζει, σύμφωνα με πληροφορίες, η κυβέρνηση, που στοχεύει εντός του 2001 να την έχει εισαγάγει στο Χρηματιστήριο. Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, στο αμέσως επόμενο διάστημα, θα επιταχυνθούν οι διαδικασίες για την αλλαγή του καταστατικού της μέσω νομοθετικής ρύθμισης, ώστε, και με ανάλογη αύξηση του μετοχικού της κεφαλαίου, να εισαχθεί στο ΧΑΑ. Η σημερινή αξία της εταιρίας ανέρχεται στα 88 δισεκατομμύρια δραχμές και η μετοχική της σύνθεση είναι ως εξής: Δημόσιο 56%, ΕΛΕΒΜΕ 19%, Εθνική Τράπεζα 13%, ΕΤΒΑ 9% και ΕΤΕΒΑ 3%.

Νέες περικοπές επιτοκίων ανακοινώνουν η μία μετά την άλλη οι εμπορικές τράπεζες. Ετσι γενικεύεται το φαινόμενο των αρνητικών αποδόσεων στις καταθέσεις ταμιευτηρίου μιας και το επιτόκιό τους βρίσκεται πολύ κάτω από τον πληθωρισμό. Στα χνάρια των μεγάλων τραπεζών που κατέβασαν το ταμιευτήριο μέχρι και στο 3,5% (απόδοση μετά το φόρο 2,98%) ακολούθησαν χτες οι Αγροτική, Γιούρομπανκ και Πίστεως. Παράλληλα, οι τραπεζίτες αποδείχνονται πολύ φειδωλοί σε μειώσεις των επιτοκίων για χορηγήσεις, με αποτέλεσμα τη διεύρυνση της ψαλίδας ανάμεσα στις καταθέσεις και τις χορηγήσεις.

Μπροστά σε αυτή την πολιτική καταλήστευσης των λαϊκών εισοδημάτων και της μεταφοράς πλούτου προς το τραπεζικό κεφάλαιο οι αρμόδιες αρχές απλά «κάνουν την πάπια». Ετσι, η ηγεσία της Τράπεζας της Ελλάδας,που κάποτε όλο και κάτι ψέλλιζε για τα αδικαιολόγητα υψηλά επιτόκια χορηγήσεων δείχνει τώρα να αποποιείται κάθε ευθύνη, αποφεύγοντας να αναφέρει το παραμικρό. Εννοείται ότι την ίδια στάση κρατά και το λεγόμενο «οικονομικό επιτελείο» της κυβέρνησης.

Ετσι, και ενώ απομένουν δύο βδομάδες για τη διαβόητη εντός ΟΝΕ εποχή οι τραπεζίτες ανενόχλητοι εμμένουν στην τοκογλυφική πολιτική, προσφέροντας δάνεια με τόκο μέχρι 16%, δηλαδή τετραπλάσιο του πληθωρισμού.

Ειδικότερα το χτεσινό δελτίο... αναπροσαρμογής των επιτοκίων, έχει ως εξής;

Η ΑΤΕ (Αγροτική Τράπεζα) μειώνει το επιτόκιο καταθέσεων ταμιευτηρίου στο 3,85% (με την αφαίρεση του φόρου 3,27%). Επίσης, μειώνει το επιτόκιο για προσωπικά δάνεια στο 11,75% για καταναλωτικά δάνεια στο11,50% και το βασικό επιτόκιο στεγαστικών δανείων για αγρότες σε 7,50%.

Η τράπεζα Eurobank - Ergasias του ομίλου Λάτση, μειώνει τα επιτόκια καταθέσεων απλού ταμιευτηρίου στο 3,75% (από 4,25%), για το ανοιχτό δάνειο με κυμαινόμενο επιτόκιο 15,50% (από 15,75%) και για στεγαστικά δάνεια σε δραχμές 7,75%-9,65% (μείωση 25 εκατοστά).

Η τράπεζα ΑΛΦΑ ΠΙΣΤΕΩΣ, ανακοίνωσε ότι το επιτόκιο καταθέσεων ταμιευτηρίου ξεκινά από το... αστρονομικό 3% (απόδοση μετά το φόρο 2,55%) και φτάνει μέχρι 4% (καθαρό 4,4%) που και στις δύο περιπτώσεις είναι κάτω από τον πληθωρισμό. Επίσης, ορίστηκε νέο επιτόκιο για ανοιχτό προσωπικό δάνειο στο 13,50%, για δάνεια κατοικίας στο 13,50%, ενώ τα επιτόκια στις περισσότερες από τις πιστωτικές κάρτες είναι στο 18%.