ΠΟΛΙΤΙΚΗ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

ΕΥΡΩΖΩΝΗ

Η «δημοσιονομική χαλάρωση» έπαθλο για τη σφαγή του λαού

Οι διαμάχες και οι συνεννοήσεις για την αναλογία στο μείγμα της διαχείρισης αφορούν αποκλειστικά τα συμφέροντα των αστών

Ενδεχόμενη χαλάρωση των όρων αποπληρωμής των δανείων για Ιρλανδία και Πορτογαλία δε μεταφράζεται και σε ελάττωση των αντιλαϊκών μέτρων, αλλά έχει για προαπαιτούμενο την έντασή τους

Εντατικοποιείται τις επόμενες μέρες η διαδικασία σύναψης μνημονίου ανάμεσα στην Κύπρο και τους εκπροσώπους της τρόικας, μετά το Γιούρογκρουπ της Δευτέρας, που ζήτησε την ολοκλήρωση της συμφωνίας μέχρι τα τέλη του Μάρτη. Από χτες βρίσκονται ξανά στην Κύπρο εμπειρογνώμονες της τρόικας, για συνεννοήσεις με τη νέα κυβέρνηση.

Ιδιωτικοποιήσεις και περικοπές είναι ψηλά στην ατζέντα των συνομιλιών, ενώ στο θέμα της δανειοδότησης εμπλέκεται και η Ρωσία, περιπλέκοντας κι άλλο το κουβάρι των ανταγωνισμών για τη διαχείριση της κρίσης στην Κύπρο και γενικότερα στην Ευρωζώνη.

Τριβές προκαλεί και η απόφαση που πάρθηκε στην τελευταία συνεδρίαση του Γιούρογκρουπ, να συσταθεί «ανεξάρτητη αρχή» για την εφαρμογή της νομοθεσίας της Κύπρου σχετικά με το ξέπλυμα χρήματος, ως προϋπόθεση για να ολοκληρωθεί η συμφωνία για το πρόγραμμα δανειοδότησης.

Ο επικεφαλής του Γιούρογκρουπ, Γ. Ντάιζελμπλουμ, είπε ότι η αξιολόγηση θα γίνει από ιδιωτική εταιρεία, ενώ άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο να υπάρξει «κούρεμα» στις μεγάλες τραπεζικές καταθέσεις. Από την πλευρά της η Λευκωσία επιδιώκει να συμμετάσχουν στους ελέγχους η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου και η αρμόδια επιτροπή του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Σε ό,τι αφορά στη διαχείριση της κρίσης σε Ιρλανδία και Πορτογαλία, το ΕΚΟΦΙΝ κατέληξε χτες να παραπέμψει στην τρόικα την απόφαση για την τροποποίηση των όρων με τους οποίους αποπληρώνουν τα δάνεια, στο πλαίσιο της ελεγχόμενης χρεοκοπίας τους.

Σύμφωνα με ανακοίνωση του ΕΚΟΦΙΝ, οι δυο χώρες έχουν δείξει ικανοποιητική προσήλωση στο τσάκισμα εργασιακών και άλλων λαϊκών δικαιωμάτων και σ' αυτό το πλαίσιο συζητιέται τώρα «μια προσαρμογή των ωριμάνσεων των δανείων από τα EFSF και EFSM, προκειμένου να εξομαλυνθεί η διαδικασία αποπληρωμής του χρέους και των δύο χωρών».

Οι εξελίξεις επιβεβαιώνουν ότι καμιά ρύθμιση για το χρέος από τους ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς δεν μπορεί να είναι φιλολαϊκή, στο βαθμό που προϋποθέτει ισοπέδωση των εργαζομένων και των άλλων λαϊκών στρωμάτων, όπως έγινε και στην Ελλάδα με το PSI και τη διετή παράταση της «δημοσιονομικής προσαρμογής».

Από αυτή τη σκοπιά και με δεδομένα τα αντιλαϊκά μέτρα, που στόχο έχουν την εσωτερική υποτίμηση σε κάθε κράτος - μέλος, καμιά εντύπωση δεν προκαλεί η δήλωση του Ολι Ρεν ότι «η σημασία των πρόσφατων μελετών σχετικά με τον δημοσιονομικό πολλαπλασιαστή είναι περιορισμένη λόγω του βραχυπρόθεσμου ορίζοντά τους και άλλων παραγόντων που ενδεχομένως επηρέασαν την ανάπτυξη σε σχέση με τα αναμενόμενα αποτελέσματα». Με άλλα λόγια, τα μέτρα ήταν προαποφασισμένα και ελάχιστη σημασία έχει αν επιβλήθηκαν με τον έναν ή τον άλλον πολλαπλασιαστή.

Αντιθέσεις Ευρωζώνης - τρόικας

Σε μια παράλληλη εξέλιξη, ενδεικτική των ανταγωνισμών ανάμεσα στους δανειστές και στο εσωτερικό της ίδιας της Ευρωζώνης, στέλεχος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) διέψευσε χτες στο Dow Jones Newswires ότι η ΕΚΤ σκοπεύει να αποσυρθεί από την τρόικα, λόγω ανησυχιών για απειλές στην ανεξαρτησία των εθνικών κεντρικών τραπεζών, εξαιτίας της συμμετοχής της ΕΚΤ στα δανειακά προγράμματα με το ΔΝΤ.

Σύμφωνα με τη γερμανική «Handelsblatt», ορισμένοι κεντρικοί τραπεζίτες της Ευρωζώνης ανησυχούν πως η ΕΚΤ έχει εμπλακεί υπερβολικά στη δημοσιονομική πολιτική των κρατών που χτυπήθηκαν από την κρίση, κάτι που δεν προβλέπεται από την εντολή της.

Σύμφωνα εξάλλου με δημοσιεύματα στον Τύπο, η ΕΚΤ δεν αναμένεται στην αυριανή συνεδρίαση της να αποφασίσει μέτρα για να «βοηθήσει» την οικονομία στην Ιταλία ή σε άλλα κράτη - μέλη της Ευρωζώνης. Ωστόσο, τα ζόρια στην αστική διαχείριση της κρίσης εντατικοποιούν τη συζήτηση για μια πιο χαλαρή νομισματική πολιτική στο μέλλον, δείχνοντας ότι η αναλογία στο μείγμα διαχείρισης μπορεί να αλλάζει, όχι όμως και οι συνέπειες που έχει για το λαό η πολιτική υπέρ των μονοπωλίων.

Ολα αυτά συμβαίνουν σε συνθήκες παραπέρα συρρίκνωσης της επιχειρηματικής δραστηριότητας στον τομέα των υπηρεσιών και της μεταποίησης στην Ευρωζώνη, σύμφωνα με τον δείκτη ΡΜΙ του Markit, ο οποίος υποχώρησε στο 47,9 από 48,6 το Γενάρη. Τα στοιχεία ήταν καλύτερα απ' αυτά που είχαν αρχικά ανακοινωθεί (47,3), ωστόσο ο δείκτης εξακολουθεί να παραμένει κάτω από το όριο των 50 μονάδων που διαχωρίζει την ανάπτυξη από τη συρρίκνωση.

Τα στοιχεία για τη Γερμανία και τη Γαλλία είναι βελτιωμένα, αν και όπως επισημαίνει το Μarkit, μεταξύ των δύο μεγαλύτερων οικονομιών της Ευρωζώνης παρατηρείται η μεγαλύτερη απόκλιση από το 1998, δείχνοντας ότι η κρίση βάθυνε την ανισομετρία στην Ευρωζώνη.

Τι δείχνει το παράδειγμα της «Philip Morris»;

-- Τι συνέπειες έχει για εργαζόμενους, φτωχούς αγρότες και μικρούς ΕΒΕ το μεγάλωμα της μονοπώλησης στην επεξεργασία και εμπορία καπνού;

Το παράδειγμα με τη «Philip Morris» ανοίγει συνολικά το ζήτημα των συνεπειών που υφίστανται από τα μονοπώλια εργαζόμενοι, φτωχοί αγρότες και μικροί ΕΒΕ. Δείχνει γιατί αυτά τα κοινωνικά στρώματα έχουν αντικειμενικό συμφέρον να συμμαχήσουν με την εργατική τάξη ενάντια στα μονοπώλια και την πολιτική που τα υπηρετεί. Η «Philip Morris» υπέγραψε την προηγούμενη βδομάδα συμφωνία με την κυβέρνηση για την απορρόφηση του 50% της ελληνικής παραγωγής καπνών στην επόμενη τριετία. Το μονοπώλιο ισχυροποιεί την παρουσία του και καθίσταται βασικός παίχτης στην αγορά, επεξεργασία και διακίνηση καπνικών προϊόντων.

Τι σημαίνει αυτό για τους αγρότες; Η πολυεθνική εμφανίζεται ότι θα αγοράζει το 50% της παραγωγής καπνού. Αλλά πρόκειται μόνο για την αγορά καπνών ανατολικού τύπου (μπασμά και Κατερίνης), που η παραγωγή τους αγγίζει πλέον τους 23.000 τόνους, όταν το 2005 ήταν 60.000 τόνοι. Η «Philip Morris» αγόραζε όλα τα προηγούμενα χρόνια καπνά μπασμά και Κατερίνης μέσω των εγχώριων μεσαζόντων, σε τιμές ληστρικές για τους παραγωγούς, που κυμαίνονται από 3,5 έως 4 ευρώ το κιλό. Τα τελευταία τρία χρόνια, αγόρασε ποσότητες γύρω στους 30.000 τόνους. Με τη νέα συμφωνία, θα αγοράζει ποσότητες κατά 20% αυξημένες, δηλαδή άλλους 6.000 χιλιάδες τόνους, ή 2.000 τόνους περίπου κατ' έτος. Και αυτό εμφανίζεται ως μέγιστη κυβερνητική επιτυχία και σωτηρία τάχα για τους καπνοκαλλιεργητές που έχουν απομείνει! Ομως, το ερώτημα που σκόπιμα παραμένει αναπάντητο από την κυβέρνηση και την πολυεθνική, είναι σε τι τιμές θα αγοραστούν τα καπνά μετά την υπογραφή της συμφωνίας. Πολύ περισσότερο που πλέον η τιμή του καπνού διαμορφώνεται ελεύθερα στο εμπόριο και δεν επιδοτείται, με αποτέλεσμα, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, η καλλιέργεια να είναι ασύμφορη για τους μικρούς αγρότες. Αυτός είναι άλλωστε και ο λόγος για τον οποίο το 2005, πριν την εφαρμογή της νέας ΚΑΠ και την αποδέσμευση των επιδοτήσεων, η παραγωγή καπνού στην Ελλάδα ήταν 110.000 τόνοι και το 2006, πρώτη χρονιά εφαρμογής της νέας ΚΑΠ, έπεσε στους 23.000 τόνους. Το 2005, ο αριθμός των καπνοπαραγωγών ήταν 56.000 και πλέον είναι γύρω στις 13.500. Επίσης, από τις 40 καπνεμπορικές επιχειρήσεις που υπήρχαν πριν το 2006, έχουν μείνει πλέον 5. Η πλειοψηφία τους λειτουργεί και ως μεσάζων της «Philip Morris», διαμορφώνοντας για λογαριασμό της πολυεθνικής τις τιμές στην αγορά.

Τι σημαίνει για τους εργάτες; Η «Philip Morris International» (PMI) εξαγόρασε το 2003 την «Παπαστράτος». Σήμερα, απασχολεί περί τα 800 άτομα στην παραγωγή και στη διοίκηση, παράγοντας τα Marlboro και τις τοπικές, ανάμεσα σε άλλες, μάρκες Assos, President και Old Navy. Το Μάη του 2009, εγκαινίασε το νέο της εργοστάσιο στον Ασπρόπυργο, επένδυση που σύμφωνα με την ίδια έφτασε τα 100 εκ. ευρώ. Από τότε που η πολυεθνική εξαγόρασε την «Παπαστράτος» μέχρι και σήμερα, αποψίλωσε σταδιακά τα εργασιακά δικαιώματα. Από το 2005 έχει επιβάλει ατομικές συμβάσεις, καταργώντας επιδόματα, πολυετίες και ό,τι άλλο είχε απομείνει στους εργαζόμενους. Επιπρόσθετα, οι υποχρεωτικές άδειες και οι ενοικιαζόμενοι εργαζόμενοι είναι πλέον καθεστώς. Η μετεγκατάσταση το 2008 του εργοστασίου από τον Πειραιά στον Ασπρόπυργο, η οποία «θα ωφελούσε πολλαπλώς την Ελλάδα», όπως έλεγαν τότε, στοίχισε στους εργαζόμενους του εργοστασίου 300 απολύσεις, ενώ συνολικά τα λαϊκά στρώματα πλήρωσαν - με βάση τον αναπτυξιακό νόμο - πάνω από το 30% της «επένδυσης», αφού πήρε κρατική επιδότηση.

Τι σημαίνει για τους μικρούς ΕΒΕ; Η «Philip Morris» ετοιμάζεται τον Ιούνη να σταματήσει τη συνεργασία με τα πρατήρια καπνοβιομηχανικών προϊόντων των νομών Αττικής (και στον Πειραιά), Αχαΐας και Θεσσαλονίκης. Από τα 110 πρατήρια, με τα οποία συνεργάζεται έως τώρα η πολυεθνική, θα περιοριστεί σε πέντε χονδρεμπόρους. Η διακίνηση θα απαιτεί στο εξής πληρωμές τοις μετρητοίς, ενώ μέχρι σήμερα οι χονδρέμποροι αγόραζαν με πίστωση από τις βιομηχανίες και πωλούσαν με πίστωση στη λιανική. Η έλλειψη ρευστότητας θα οδηγήσει στην επιβίωση των ισχυρών, γι' αυτό και εκτιμάται ότι θα υπάρξει κύμα «λουκέτων» και στη χονδρική και στη λιανική. Εκατοντάδες εργαζόμενοι σ' αυτές τις επιχειρήσεις θα μείνουν στο δρόμο. Εκτιμάται, μάλιστα, ότι και οι άλλες βιομηχανίες (Καρέλιας), αλλά και οι πολυεθνικές που εισάγουν τα προϊόντα τους (BAT, JTI, Imperial) θα ακολουθήσουν αργά ή γρήγορα στον ίδιο δρόμο. Οπως καταγγέλλουν οι πρατηριούχοι, πολλοί από αυτούς θα χάσουν τις περιουσίες τους, καθώς υπάρχουν εγγυητικές προς την Παπαστράτος που θα πληρωθούν από τις τράπεζες, ενώ τα εκατομμύρια ευρώ των πιστώσεων των πρατηρίων προς τα περίπτερα δεν είναι δυνατόν να εισπραχτούν από τους ήδη εξαθλιωμένους περιπτεράδες. Σε ό,τι αφορά τα περίπτερα, με το σύστημα προκαταβολικών πληρωμών που θα επιβάλει η πολυεθνική, για να παραδοθούν τα τσιγάρα, ούτε ένα στα πέντε δε θα καταφέρει να αντέξει, αν αναλογιστεί κανείς ότι τα 12.000 περίπτερα που λειτουργούν σήμερα, οφείλουν το 60% του τζίρου τους στα προϊόντα καπνού. Ο τζίρος θα συνεχίσει να συγκεντρώνεται ολοένα και περισσότερο στα σούπερ μάρκετ. Ηδη, τα τελευταία χρόνια υπολογίζεται ότι 5.000 περίπτερα και ψιλικατζίδικα έχουν βάλει λουκέτο.