Το αριστουργηματικό έργο του Τσέχωφ «Θείος Βάνιας», σε σκηνοθεσία Ρίμας Τουμίνας, πρόκειται να παρουσιαστεί, στην Αθήνα, στο «Μπάντμιντον», για 3 παραστάσεις (3, 4, 5 Φλεβάρη), από το ιστορικό θέατρο «Βαχτάγκοφ» της Μόσχας, ένα από τα σημαντικότερα θέατρα της Ευρώπης, δημιούργημα του Ευγένιου Βαχτάγκοφ.

Μία νέα ανατρεπτική ματιά σε ένα κλασικό αριστούργημα της ρωσικής δραματουργίας κι ένα θέατρο ανατρεπτικό, ιστορικό, μυθικό, που κουβαλά στις περγαμηνές του τη δόξα και το άρωμα όλου του ρωσικού θεάτρου. Μια υπέροχη, σχεδόν μυστικιστική, συνάντηση που θα έχουμε τη μοναδική ευκαιρία να απολαύσουμε στο «Μπάντμιντον», ακριβώς όπως παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο ίδιο το θέατρο Eugene Vakhtangov, στις 2 Σεπτέμβρη του 2009. Τότε που η δραστήρια αντίδραση του κοινού, καθώς και των Ρώσων, αλλά και ξένων κριτικών οδήγησε ακόμη και τον υπουργό Πολιτισμού A. Avdeev να πει χαρακτηριστικά πως «η παραγωγή αυτή αποτελεί μια καταπληκτική επανεξέταση του Τσέχωφ», εκφράζοντας παράλληλα και τη βεβαιότητα για την παγκόσμια μεγάλη της επιτυχία.

Το όραμα μιας θεατρικής ομάδας που θα μπορούσε να ταράξει τα λιμνάζοντα νερά του θεατρικού κατεστημένου της Μόσχας, γεννήθηκε το 1911 μέσα από το βλέμμα και τη σκέψη ενός σκηνοθέτη και ηθοποιού, του Eugene Vakhtangov. Κατά τη διάρκεια της θητείας του το πολλά υποσχόμενο νέο θέατρο είδε τον εαυτό του να κλέβει τις εντυπώσεις με δύο μόλις παραγωγές (Maeterlinkck: Le Miracle de Saint Antoine 1921 και Gozzi: Turandor -1922). Ετσι, το 1926, όπως ήταν αναμενόμενο, το θέατρο βαπτίστηκε οριστικά με το όνομα του δημιουργού του και οι σημαντικότεροι Ρώσοι σκηνοθέτες σπεύδουν για να γίνουν μέρος του οράματός του (Meyerhold, Popov, Zavadsky και Akimov). Ειδικά, η ανορθόδοξη μετάφραση του Αμλετ από τον Akimov με τη μουσική του Shostakovich, το 1932, ήταν αυτή που σύστησε σε όλο τον κόσμο το θεατρικό αυτό μικρόκοσμο και προκάλεσε τα πρώτα κύματα θαυμασμού εντός και εκτός Ρωσίας. Ανάμεσα στους σημαντικούς επίσης σκηνοθέτες, που τρέχουν να συμβάλουν στο μύθο, ανακαλύπτουμε και τους Okhlopkov και Pogodin όπως και μια ολόκληρη σειρά από ευφυείς νέους δημιουργούς που οδηγούν δεκαετία με τη δεκαετία το Θέατρο Vakhtangov στον 21ο αιώνα. Τα υψηλά καλλιτεχνικά στάνταρ και το ανατρεπτικό βλέμμα που εισάγουν με κάθε τους παράσταση καταφέρνουν ως και τις μέρες μας και διατηρούν στη θέση του το μεγαλύτερο ίσως θεατρικό μύθο της Ρωσίας.

Ενας από αυτούς τους ευφυείς νέους δημιουργούς, είναι και ο Rimas Tuminas και δεν είναι η πρώτη φορά που πραγματοποιεί την παραγωγή ενός έργου του Τσέχωφ. Οι «Τρεις Αδελφές» και «Ο Βυσσινόκηπός» του κέρδισαν την αναγνώριση του κοινού και των κριτικών. Τα έργα του Τσέχωφ προσφέρουν έδαφος για εξερεύνηση, διαλεύκανση της ουσίας, αιτιολόγηση του είδους. Κάθε παραγωγή του Tuminas αποτελεί ένα νέο βήμα προς την έννοια αυτής της μυστηριώδους λέξης «κωμωδία», που τόσο διαψεύδει το πλαίσιο της πλοκής. Η παραγωγή του Θείου Βάνια έχει ήδη αναγνωριστεί ως μία από τις καλύτερες εκδηλώσεις των τελευταίων σεζόν στη Μόσχα, ενώ η δουλειά των S. Makovetsky και V. Simonov αξίζει να αναφέρεται στην παγκόσμια εγκυκλοπαίδεια του θεάτρου.

Εκατόν πενήντα χρόνια συμπληρώθηκαν (2010) από τη γέννηση του μεγάλου Ρώσου συγγραφέα Αντον Τσέχοφ, ο οποίος αποθεώθηκε ως ένας αυτάρκης δραματουργός, στην εργογραφία του οποίου ξεδιπλώνεται το πανόραμα της προεπαναστατικής ρωσικής κοινωνίας, αντανακλώντας ταυτόχρονα τη σύγχρονη παγκόσμια πραγματικότητα. Γεγονός που τον έκανε να είναι αναμφισβήτητα επίκαιρος τόσο στη Ρωσία, όσο και στο σύνολο του δυτικού κόσμου και που οδήγησε στο να θεωρείται το σύνολο του έργου του απαραίτητο βοήθημα - πρότυπο - για την προσέγγιση του μετατσεχοφικού δυτικού θεάτρου.

Η υπόθεση στα έργα του είναι απλή. Ο ίδιος έλεγε ότι στη σκηνή όλα πρέπει να είναι τόσο απλά και τόσο σύνθετα όπως και στη ζωή. Εκ πρώτης όψεως, οι ήρωες των τσεχοφικών έργων συμπεριφέρονται με απλότητα, μιλώντας συχνά με ευκολονόητες και συνηθισμένες λέξεις. Πίσω όμως από τις λέξεις αυτές κρύβεται ένας ολόκληρος κόσμος από αισθήματα, σκέψεις και ανησυχίες.

Τα έργα του για την καθημερινή ζωή της συμβιβασμένης ανώτερης τάξης πέτυχαν ένα λεπτό ποιητικό ρεαλισμό που ήταν έτη μπροστά από την εποχή του. Ανήγαγε σε τέχνη μοναδική το σύντομο διήγημα. Αν και πέτυχε την αναγνώριση από το ρωσικό κοινό πριν πεθάνει, στην Ευρώπη έγινε διάσημος μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν οι μεταφράσεις της Constance Garnett (στην αγγλική γλώσσα) είδανε το φως της δημοσιότητας. Ηταν πάρα πολύ δημοφιλής στην Αγγλία στη δεκαετία του '20. Στις ΗΠΑ, η φήμη του ήρθε κάπως αργότερα, μέσω της επιρροής του Στανισλάβσκι.

Οι χαρακτήρες του Τσέχωφ, όπως τους είδε ο Tuminas και όπως ενσαρκώνονται από τους ηθοποιούς, θυμίζουν έντονα κομμάτι του εαυτού μας. Ζουν σε συνθήκες συγκρουόμενων φιλοδοξιών, φιλοσοφούν, δουλεύουν σκληρά ή τεμπελιάζουν, υπηρετούν και καταναλώνουν. Είναι πολύ διαφορετικοί, αλλά και παρόμοιοι - η ζωή του καθενός πήγε στραβά. Γιατί; Αυτό το ανακαλύπτουμε από σκηνή σε σκηνή, από τους διαλόγους, τους τσακωμούς, τις αποκαλύψεις και το σαρκασμό. Ο κόσμος ανακαλύπτει τις αρχές του θεάτρου του παραλόγου στα έργα του Τσέχωφ. Οι χαρακτήρες του λένε κάτι και μετά κάνουν κάτι άλλο, ενώ σκέφτονται με εντελώς διαφορετικό τρόπο. Ο Θείος Βάνιας του Tuminas ασχολείται με το τι σκέφτονται οι χαρακτήρες και με το τι εξομολογούνται σε περιόδους πνευματικής αναταραχής. Κάποιες φορές είναι ασυνάρτητοι, σαν τον θείο Βάνια ή πολύ βίαιοι, όπως ο Astrov. Ομως οι εξομολογήσεις τους ξεσπούν από τις ψυχές τους τόσο ορμητικά, σαν να βγαίνει κάποιος από ένα αποπνικτικό δωμάτιο στον καθαρό αέρα.

«Ο Θείος Βάνιας μας είναι απαραίτητος σήμερα για να μας στηρίξει, να μην γίνουμε κυνικοί, αγενείς, ασυνείδητοι άνθρωποι», λέει ο Rimas Tuminas. «Με όλα όσα αντιμετώπισε στη ζωή του, δεν έχασε την αρετή της εντιμότητας και συνέχισε να εργάζεται. Κοντά στο θέατρό μας, υπάρχει ένα μνημείο της Πριγκίπισσας Turandot. Ισως θα έπρεπε να χτίσουμε ένα μνημείο στον Θείο Βάνια».

Στην καλύτερη παράσταση για τα 150 χρόνια του Τσέχωφ, από το σπουδαίο Θέατρο Βαγκτάγκοφ με τα 100 χρόνια θεατρικής ιστορίας πρωταγωνιστούν, μεταξύ άλλων, οι βραβευμένοι «Καλλιτέχνες του Λαού» Sergey Macovetsky, Ludmila Maksakova, Vladimir Simonov, Anna Dubrovskaya, Yury Kraskov και Galina Konovalova. Σκηνογραφία & κοστούμια: Adomas Atsovskis. Σύνθεση: Faustas Latenas. Στην παράσταση ακούγεται ένα απόσπασμα του Kol Nidrei του M. Bruch που ερμηνεύει ο T. Dockschitzer. Τιμές Εισιτηρίων: Α Ζώνη: 45 ευρώ. Β Ζώνη: 38 ευρώ. Γ Ζώνη: 30 ευρώ. Δ Ζώνη: 22 ευρώ. Φοιτητικό Δ Ζώνη: 15 ευρώ.