Σοβαρές παραβιάσεις των δικαιωμάτων των ασθενών θα επιφέρει η εφαρμογή των σχεδίων της κυβέρνησης όταν νομοθετηθούν και εφαρμοστούν στην πράξη, ενώ θα προκύψουν νομικά ζητήματα που θα περιπλέξουν τα πράγματα, αφού έχουν να κάνουν με θεμελιώδη ζητήματα που άπτονται συνταγματικού ενδιαφέροντος.

Οι παραπάνω διαπιστώσεις περιέχονται σε γνωμάτευση του δικηγορικού Γραφείου του Ι. Προυσανίδη, που έγινε για λογαριασμό της Ενωσης Νοσοκομειακών Ιατρών Αθήνας - Πειραιά (ΕΙΝΑΠ).

Η ΕΙΝΑΠ έθεσε τέσσερα ερωτήματα εκ των οποίων τα δύο είναι τα εξής:

• Τα σημεία για την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας παραβιάζουν την ισότιμη και απρόσκοπτη πρόσβαση στις Υπηρεσίες Υγείας; αντιμετωπίζονται; (σσ Αφορά το Κέντρο Υγείας ή τον προσωπικό γιατρό, που θα έχουν την ευθύνη των παραπομπών. Αλλιώς ο ασθενής θα επιβαρύνεται με το πλήρες ή μέρος του κόστους των υπηρεσιών υγείας). Μήπως σημαίνει το ίδιο και η διάταξη εκείνη που προβλέπει ότι τα νοσοκομεία θα έχουν τη δυνατότητα παροχής περίθαλψης σε ασφαλισμένους ασφαλιστικών εταιριών και σε ιδιώτες υψηλών εισοδημάτων με ειδικές τιμές και ειδικό νοσήλιο;
• Πώς κρίνετε τις διατάξεις για τον Ενιαίο Χρηματοδοτικό Φορέα που αναφέρουν ότι τα Ταμεία που δε θα μεταβιβάζουν τους πόρους υγείας στον ΟΔΙΠΥ δε θα επιχορηγούνται από τον Κρατικό Προϋπολογισμό και συγχρόνως, για τιμωρία, θα πληρώνουν και αυξημένο νοσήλιο;

Στο πρώτο ερώτημα η απάντηση του Ι. Προυσανίδη είναι η εξής: «Στα ζητήματα υγείας ο κάθε πολίτης δικαιούται να έχει απρόσκοπτη πρόσβαση σ' εκείνα τα πρόσωπα, που παρέχουν τις οικείες υπηρεσίες. Το Σύνταγμα, άρθρο 21 παρ. 3, ορίζει ότι το κράτος μεριμνά για την υγεία των πολιτών. Ανακύπτει, έτσι, ζήτημα ως προς τη νομιμότητα επιβολής "ποινής". Εννοούμε την πληρωμή του κόστους, που ορίζεται στο σχέδιο του υπουργείου Υγείας, από τον ασφαλισμένο, του οποίου η εισφορά στο ασφαλιστικό ταμείο του είναι χωρίς όρους. Διότι, αν πληρώσει το 100 ή το 50% του κόστους, τότε το ταμείο του θα ωφεληθεί ίσο ποσοστό, παρ' όλο που εισέπραξε πλήρως την εισφορά από τον ασφαλισμένο του, δικαιούχο υπηρεσιών υγείας, και δεν προβλέπονται συνέπειες από την τέτοια ή άλλη συμπεριφορά (του ασφαλισμένου), εκτός κι αν το ταμείο του του καταβάλει το 50% ή το 100% του κόστους, που αποδεδειγμένα πλήρωσε. Η αναγκαστική εγγραφή του δικαιούχου ασφαλισμένου σε ΚΥ ή σε προσωπικό γιατρό, προσκρούει στο δικαίωμα για ελεύθερη, κάθε στιγμή, επιλογή και πρόσβαση σε ΠΦΥ και, κατά συνέπεια, σε νοσοκομείο. Περιορίζει, δηλαδή το ατομικό δικαίωμα του ανθρώπου - ασφαλισμένου να μεριμνά ο ίδιος, όπως νομίζει, για την υγεία του, που είναι όρος για τη διατήρηση της ζωής του, η οποία προστατεύεται από το Σύνταγμα (αρθρ. 5 παρ. 2) και, συνάμα, προσβάλλει την αξιοπρέπειά του, η οποία έχει συνταγματική προστασία (αρθρ. 2 παρ. 1 Συντάγματος)».

Σχετικά με τη διαφοροποίηση, βάσει του εισοδήματος, των υπηρεσιών από τα νοσοκομεία, ο Ι. Προυσανίδης παρατηρεί τα εξής: «Η ρύθμιση αυτή παραβιάζει την αρχή της ισότητας και εισάγει ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια. Αυτό, όμως, προσκρούει στο Σύνταγμα, που επιτάσσει τα έσοδα του κράτους να διατίθενται για την παροχή υπηρεσιών στους πολίτες του χωρίς διακρίσεις με βάση τον πλούτο τους. Αν επιθυμεί το κράτος να λειτουργήσει νοσοκομεία για ιδιώτες υψηλών εισοδημάτων, ας τα ιδρύσει κι ας τα λειτουργήσει ως επιχειρηματίας, χωρίς νόθευση των νοσοκομείων - υπηρεσίες των ΝΠΔΔ ΠΕΣΥ... Ενα νοσοκομείο υπηρεσία ΝΠΔΔ ΠΕΣΥ έχει συγκεκριμένη συγκρότηση, υλικοτεχνική υποδομή, ανθρώπινο δυναμικό. Η διαφοροποίηση τμημάτων τους, για παροχή περίθαλψης και υπηρεσιών υγείας σε ιδιώτες υψηλών εισοδημάτων άμεσα ή διά των ασφαλιστικών εταιριών, εισάγει άμεσο διαχωρισμό και υπηρετεί την αντίληψη ότι η ποιότητα παροχής υπηρεσιών υγείας εξαρτάται από το ύψος του εισοδήματος. Εισάγει, ακόμα, διαχωρισμό στο προσωπικό, το οποίο θα διχάσει, αν άλλοι θα υπηρετούν στα τμήματα που απευθύνονται σε ιδιώτες υψηλών εισοδημάτων κι άλλοι στα τμήματα που απευθύνονται στους ιδιώτες - ασφαλισμένους μικρών εισοδημάτων. Αν, πάλι δεν υπάρξει τέτοιος διαχωρισμός, άλλα όλοι παρέχουν υπηρεσίες σε όλα τα τμήματα, τότε θα διχαστεί η προσωπικότητα του γιατρού, εργαζόμενου γενικά, αφού θα βιώνει άμεσα τη διαφορά, που ο πλούτος και η φτώχεια επιφέρουν και στην παροχή υπηρεσιών υγείας.

Η παροχή από ένα νοσοκομείο περίθαλψης και υπηρεσιών υγείας σε ιδιώτες υψηλών εισοδημάτων, περιορίζει τη δυναμικότητά του σε βάρος εκείνων που δεν έχουν υψηλά εισοδήματα. Αφαιρούνται, δηλαδή, κλίνες, αποσπάται προσωπικό, χρησιμοποιούνται μηχανήματα για υψηλούς εισοδηματίες, με αποτέλεσμα να μην έχει ο φτωχός πρόσβαση στο δημόσιο νοσοκομείο, διότι δεν μπορεί ν' ανταποκριθεί το νοσοκομείο στη «ζήτηση». Τελικά, η ρύθμιση αυτή επιβάλλει την προσφυγή σε ασφαλιστικές εταιρίες, έτσι ώστε ο πάσχων να έχει περίθαλψη και υπηρεσίες υγείας που δε θα προσβάλουν την αξιοπρέπειά του, ως ανθρώπου. Γίνεται αντιληπτό ότι το επόμενο είναι η ιδιωτικοποίηση, μια και το βάρος θα το έχει αναλάβει ο πολίτης, που θα προσφεύγει στις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρίες».

Η απάντηση στο δεύτερο ερώτημα είναι η εξής: «Αν λάβουμε υπόψη ότι οι ασφαλιστικοί οργανισμοί είναι ΝΠΔΔ, εκτός από κάποια ταμεία υγείας τραπεζοϋπαλλήλων, που είναι σωματεία, και ότι οι διοικήσεις τους διορίζονται, τότε τα περί μεταβίβασης των πόρων σε εθελοντική βάση προκαλούν τουλάχιστον περίσκεψη. Ανεξάρτητα από αυτό, το ζήτημα που ανακύπτει είναι από τις συνέπειες που επιφέρει η άρνηση διάθεσης των πόρων υγείας ΟΔΙΠΥ. Θα πληρώνουν για τις υπηρεσίες υγείας του ΕΣΥ, προς τους ασφαλισμένους των ασφαλιστικών οργανισμών, που θα αρνηθούν τη μεταβίβαση των οικείων πόρων στον ΟΔΙΠΥ, με βάση ειδικό τιμολόγιο. Αν, τώρα, ληφθεί υπόψη ότι οι πόροι του ΟΔΙΠΥ προέρχονται από πόρους υγείας ασφαλιστικών ταμείων και κρατική επιχορήγηση, οδηγούμαστε στο ασφαλές συμπέρασμα ότι το Κράτος δε θα συμμετέχει στη δαπάνη υπηρεσιών υγείας των πολιτών εκείνων που τα ταμεία τους θα αρνηθούν να διαθέσουν τους οικείους πόρους τους στον ΟΔΙΠΥ. Το άρθρο, όμως, 21 παρ. 3 του Συντάγματος, χωρίς διάκριση, επιβάλλει στο Κράτος να μεριμνά για την υγεία των πολιτών. Ετσι, η αρχική ρύθμιση είναι αμφίβολης συνταγματικότητας, αν δεν είναι αντισυνταγματική, κατά τη δική μας γνώμη».