Η πλέον τετριμμένη αντιδραστική προπαγανδιστική φράση που δεν «ξεκολλά» από τα χείλη και τις γραφίδες του πολιτικού και δημοσιογραφικού προσωπικού των αστών είναι ότι η κρίση (σ.σ. φυσικά δεν μιλούν για καπιταλιστική κρίση) «μπορεί να γίνει» ή «είναι» και ...«μια ευκαιρία». Αυτό το ιδεολόγημα είναι πολύ βολικό για το «χτίσιμο» της ιδεολογικής χειραγώγησης, αφού πάνω του μπορούν να «κολλήσουν» σχεδόν τα πάντα: Από την «επιχειρηματικότητα» - δηλαδή την «ευκαιρία» του κεφαλαίου να επιστρέψει στην απρόσκοπτη κερδοφορία του με ακόμη χειρότερους όρους για τη μισθωτή εργασία, που είναι και το τελικό «ζητούμενο» των απάνθρωπων μέτρων που λαμβάνουν οι αστικές κυβερνήσεις - μέχρι «υπαρξιακού» τύπου «ερμηνείες», όπως η παρακάτω του υπουργού Πολιτισμού, Π. Γερουλάνου, σε πρόσφατη συνέντευξή του (περιοδικό «Muteline - Mag» του Αθηναϊκού Πρακτορείου Ειδήσεων): «Η κρίση αυτή δεν είναι οικονομική όσο είναι κρίση αξιών, θεσμών, συμπεριφοράς και τελικά Πολιτισμού. Αν έχει ένα καλό η κρίση, αυτό είναι ότι μας υποχρεώνει να επαναξιολογήσουμε τι πραγματικά έχει αξία στη ζωή μας (...)».

Ο υπουργός δεν είναι ο μόνος αστός πολιτικός που αποφεύγει όπως ο διάολος το λιβάνι την ταξική ερμηνεία της πραγματικότητας, συμπεριλαμβανομένης της κρίσης. Είναι ο μόνος τρόπος άλλωστε που έχει - ακόμη - κάποια ελπίδα να «θολώσει» συνειδήσεις και να τις απομακρύνει από το γεγονός ότι πρόκειται για καπιταλιστική οικονομική κρίση, που αντικειμενικά συμπαρασύρει «αξίες», «θεσμούς», συμπεριφορές» και τελικά τον «πολιτισμό», όχι γενικώς, αλλά πολύ συγκεκριμένα και απροκάλυπτα, των αστών.

Μέχρι, όμως, να «ξεθολώσουν» οι λαϊκές συνειδήσεις, το κεφάλαιο και το πολιτικό του προσωπικό βιάζονται να μετατρέψουν σε ...«ευκαιρίες» κερδοφορίας τα πάντα, μεταξύ αυτών και τον πολιτιστικό τομέα. Επιταχύνοντας τις υπάρχουσες διαδικασίες και αποφάσεις για εμπορευματοποίηση του πολιτισμού και κυρίως της πολιτιστικής κληρονομιάς η οποία μπορεί να αποφέρει πιο άμεσα «ζεστά» κέρδη.

Ετσι, στο πλαίσιο των φετινών «Ημερών Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Κληρονομιάς» (εγκαινιάστηκαν το 1985, διεξάγονται από το 1999 ως κοινή «πρωτοβουλία» της ΕΕ και του Συμβουλίου της Ευρώπης από τα 50 κράτη που έχουν προσυπογράψει την «ευρωπαϊκή σύμβαση για τον πολιτισμό») τον ερχόμενο Οκτώβριο (10-12/10), η πολωνική προεδρία στην ΕΕ διοργανώνει στη Βαρσοβία, το 4ο «φόρουμ» των «ημερών ευρωπαϊκής κληρονομιάς» με χαρακτηριστικό θέμα: «Ας αξιοποιήσουμε την πολιτιστική κληρονομιά! Ευρωπαϊκή κληρονομιά και οικονομική ανάπτυξη».

Ο τίτλος είναι αποκαλυπτικός από μόνος του ως προς το τι επιδιώκουν τα μονοπώλια της ΕΕ για τον πολιτισμό: Να τον «αξιοποιήσουν» για την οικονομική τους ανάπτυξη, δηλαδή την κερδοφορία τους. Οπως το θέτει η ίδια η ΕΕ, «στο φόρουμ αυτό θα λάβουν μέρος υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής, εμπειρογνώμονες σε θέματα πολιτιστικής κληρονομιάς και οι εθνικοί συντονιστές των ημερών ευρωπαϊκής κληρονομιάς για να συζητήσουν την αξία της πολιτιστικής κληρονομιάς για την ευρωπαϊκή οικονομία, ειδικά σε περιόδους οικονομικής κρίσης (...)»...

Ακόμη πιο συγκεκριμένα η πολωνική προεδρία παρουσιάζει το θέμα ως «μια ευκαιρία να παρουσιαστεί η κληρονομιά ως προτέρημα, ειδικά σε αυτήν την περίοδο κρίσης (...) Θα εξετάσουμε την κληρονομιά ως κύριο προτέρημα για τις μακροπρόθεσμες στρατηγικές ανάπτυξης (...)».

Το «φόρουμ» θα ασχοληθεί με τρία θέματα: 1) «Η κληρονομιά εν μέσω οικονομικής κρίσης, πολυτέλεια ή αναγκαιότητα;» 2) «Η οικονομική δυναμική της κληρονομιάς πέραν του τουρισμού» 3) «Κληρονομιά και βιώσιμη ανάπτυξη».

Ο τρόπος που τίθενται οι δύο πρώτες θεματικές είναι όντως «αναβαθμισμένος»... ως προς την πονηριά του. Η «ενσωματωμένη» διανόηση και οι «δεξαμενές σκέψεις» των αστών προσπαθούν να φτάσουν στη «νομιμοποίηση» της εμπορευματοποίησης του πολιτισμού από άλλο δρόμο: Αξιοποιώντας δηλαδή το γεγονός της περαιτέρω υποχρηματοδότησης των κρατικών δομών προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς... από το ίδιο το αστικό κράτος το οποίο οι ίδιοι υπηρετούν!: «Το (σ.σ. πρώτο) θέμα του φόρουμ είναι ιδιαίτερα σημαντικό στο τρέχον οικονομικό κλίμα επειδή επιδιώκει να απαντήσει σε μια σημαντική ερώτηση: Γιατί η κληρονομιά πρέπει να προστατευθεί από τις περικοπές χρηματοδότησης του δημόσιου τομέα που εμφανίζονται στην Ευρώπη»!

«Αυτό σημαίνει», συνεχίζουν, «ότι είναι σημαντικότερο από πριν να παραχθούν επιχειρήματα για τη βιώσιμη ανάπτυξη και τη συνεχή χρηματοδότηση για τα μουσεία και τις περιοχές πολιτιστικής κληρονομιάς. Σε μια περίοδο κυβερνητικής αυστηρότητας, οι προστάτες της κληρονομιάς πρέπει να προσκομίσουν στοιχεία, ότι οι χρηματοδοτικές περικοπές στον τομέα της κληρονομιάς μπορούν να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην ευρωπαϊκή οικονομία, καθώς επίσης και στον ευρωπαϊκό πολιτισμό»!

Δηλαδή, η Αρχαιολογική Υπηρεσία, π.χ., καλείται να «πείσει» την κυβέρνηση για το προφανές: Οτι χωρίς χρήματα και προσωπικό προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς δεν υπάρχει. Και αυτό να το κάνουν, όχι γιατί είναι αυτονόητο ότι πρέπει να διατηρηθούν τα σπαράγματα της ιστορίας των λαών προς όφελός τους, αλλά για να μην υπάρχουν... «αρνητικές επιπτώσεις στην ευρωπαϊκή οικονομία»!

Το γεγονός ότι «τυγχάνει» αυτή η οικονομία να είναι καπιταλιστική καθιστά όλα τα παραπάνω άκρως επικίνδυνα για την πολιτιστική κληρονομιά. Διότι από τη στιγμή που πρόκειται για μια οικονομία που βασίζεται στο κέρδος των λίγων, του κεφαλαίου, τα «επιχειρήματα» που θα προταθούν θα είναι υποταγμένα στη λογική του πώς η πολιτιστική κληρονομιά θα «πλασαριστεί» ως πεδίο κερδοφορίας. Αυτό ακριβώς εννοείται με φράσεις όπως: «Το φόρουμ θα δώσει μια ευκαιρία να ερευνήσει και να προσδιορίσει τα οικονομικά επιχειρήματα, τα οποία μπορούν να επεκταθούν ενδεχομένως για να πείσουν τους φορείς χάραξης πολιτικής να επενδύσουν στην κληρονομιά παρά τις οικονομικές πιέσεις» ή «το φόρουμ θα δώσει μια πλατφόρμα σε εκείνους που παρουσιάζουν την κληρονομιά ως προτέρημα που όχι μόνο δεν είναι μια περιττή πολυτέλεια στην κοινωνία, αλλά που προσφέρει τις απτές οικονομικές και κοινωνικές παροχές και μπορεί να υποστηρίξει την ανάκαμψη των χωρών».

Το δεύτερο θέμα θα επιχειρήσει να «ανοίξει» την εκμετάλλευση της πολιτιστικής κληρονομιάς και από άλλους κλάδους του κεφαλαίου και όχι μόνο από τον τουρισμό: «Ο τομέας της κληρονομιάς είναι εγγενής σε πολλές πτυχές της οικονομικής, πολιτικής, κοινωνικής και περιβαλλοντικής δραστηριότητας (...)». Και το πιο αποκαλυπτικό και χυδαίο από όλα: «Δεδομένου ότι οι κυβερνήσεις επιχορηγούν συχνά δραστηριότητες στον τομέα της κληρονομιάς, υπάρχει ανάγκη να τεθεί οικονομική αξία σε αυτά τα "μη εμπορεύσιμα προϊόντα", που ο τομέας παράγει, για να βελτιώσει την αξιολόγησή μας χρηματοδότησης των πολιτικών. Η εφαρμογή των οικονομικών τεχνικών και των προτύπων για να μετρηθούν τα οφέλη της κληρονομιάς μπορεί να προσθέσει στην κατανόησή μας της ευρύτερης οικονομικής σημασίας αυτών των "μη εμπορεύσιμων προϊόντων" και την αξία τους στην κοινωνία»!

Πιο απλά: Να γίνει εμπόριο ό,τι κατάφερε μέχρι τώρα να γλιτώσει! Μάλιστα, «προκειμένου να πειστούν οι ιθύνοντες ότι η επένδυση στον τομέα της κληρονομιάς μπορεί να δημιουργήσει οικονομικό όφελος θα πρέπει να εξασφαλίσουμε τα κατάλληλα κοινωνικοοικονομικά στοιχεία για την αποτελεσματική πίεση, το στρατηγικό προγραμματισμό και το μάρκετινγκ. Αυτό είναι αυτήν την περίοδο ιδιαίτερα σημαντικό δεδομένου ότι αυτά τα οφέλη και οι τιμές τους θα ανταγωνιστούν με άλλες προτεραιότητες για τη δημόσια και ιδιωτική επένδυση»!

Η μετατροπή των μουσείων σε «μαγαζιά», η συνειδητή υποβάθμιση, υποχρηματοδότηση και υποστελέχωση της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας προς όφελος της... «κοινωνίας των πολιτών» (σ.σ. «Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις» κ.λπ.), η παράδοση δημόσιων πολιτιστικών υποδομών στο κεφάλαιο (π.χ., Εθνική Λυρική Σκηνή και Εθνική Βιβλιοθήκη στο Ιδρυμα Νιάρχου) είναι μέρος της εφαρμογής των παραπάνω «προσανατολισμών». Ακριβώς η φανερή πρόθεση του κεφαλαίου να μετατρέψει σε εμπόρευμα ό,τι ακόμη δεν έχει μετατραπεί στην πολιτιστική κληρονομιά είναι και η «καμπάνα» κινδύνου για το λαϊκό κίνημα.