Ο Γιούρι Γκαγκάριν έγινε πρεσβευτής σε όλο τον κόσμο της φιλειρηνικής πολιτικής της Σοβιετικής Ενωσης

Ο Γκαγκάριν έγινε σύμβολο. Εγραψε το όνομά του και το όνομα της σοσιαλιστικής του πατρίδας μια για πάντα στ' αστέρια. Πολλοί ακολούθησαν, εξίσου σπουδαίοι και ηρωικοί, αλλά όπως συμβαίνει συνήθως, όλοι θυμούνται εκείνον που άνοιξε το δρόμο, εκείνον που πήγε εκεί που κανείς δεν είχε πάει μέχρι τότε. Ο Γκαγκάριν δεν ήταν απλώς ο τυχερός πρώτος. Ηταν άξιος γι' αυτή την πρωτιά από την αρχή ως το τέλος. Ζυμωμένος και εμπνευσμένος από τον αγώνα της σοβιετικής εξουσίας να μεταμορφώσει την καθυστερημένη καπιταλιστική πατρίδα του σε μια σύγχρονη και ισχυρή χώρα, χωρίς εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, αξιοποίησε με τον καλύτερο τρόπο τα μέσα που του έδωσε για να πετάξει ψηλά, ψηλότερα από κάθε άλλον και να γυρίσει πίσω, προσφέροντας σε ολόκληρη την ανθρωπότητα σημαντικές γνώσεις.

Ο Γκαγκάριν γεννήθηκε στις 9 Μάρτη 1934 στο Κλούσινο, ένα χωριό 160 χιλιόμετρα δυτικά της Μόσχας. Ο πατέρας του ήταν εργάτης και η μητέρα του αγρότισσα και δούλευαν μαζί σε ένα κολχόζ. Ηταν το τρίτο από τα παιδιά της οικογένειας. Κατά τη διάρκεια του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου, οι ναζί κατάσχεσαν το σπίτι τους και πήραν τις δύο αδερφές του. Ο Γιούρι βοήθησε τους γονείς του να σκάψουν ένα όρυγμα όπου έζησαν μέχρι το τέλος του πολέμου.

Στιγμές πριν την εκτόξευση

Με συμβουλή του Μαρτιάνοφ, ο Γκαγκάριν κατατάσσεται στη Σοβιετική Πολεμική Αεροπορία και πηγαίνει στη σχολή του Σώματος στο Ορενμπουργκ. Εκεί μαθαίνει να πετάει αεροπλάνα «Μιγκ», αλλά γνωρίζει και την αγαπημένη σύντροφο της ζωής του, τη Βαλεντίνα (Βάλια) Γκοριάτσεβα, που σπούδαζε νοσοκόμα στην ίδια πόλη.

Από τη στιγμή που έμαθε για τους «Σπούτνικ», ο Γκαγκάριν έβαλε στόχο να συμμετάσχει στο διαστημικό πρόγραμμα της Σοβιετικής Ενωσης και άρχισε να βάζει στο χαρτί τις ιδέες του για διαστημόπλοια, ιδέες που βασίζονταν στη μελέτη του μεγάλου της αστροναυτικής Κονσταντίν Τσιολκόφσκι, έργα του οποίου είχε διαβάσει ακόμα όταν βρισκόταν στην τεχνική σχολή.

Το Νοέμβρη του 1957, σε ηλικία 23 ετών, ο Γκαγκάριν αποφοιτά σαν αριστούχος από το Ορενμπουργκ και αποκτά το βαθμό του υποσμηναγού. Τη μέρα εκείνη παντρεύεται την αγαπημένη του Βάλια.

Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων

Η κάψουλα «Βοστόκ 1» με έντονα τα σημάδια της πυρακτωμένης επανεισόδου της στην ατμόσφαιρα

Ο Γκαγκάριν υποβλήθηκε σε εξαιρετικά δύσκολη εκπαίδευση, σωματική αλλά και ψυχολογική. Υπέμεινε μακρές περιόδους απομόνωσης μέσα σε περιορισμένο χώρο, πειράματα έλλειψης βαρύτητας, αντοχής σε υψηλές θερμοκρασίες και δοκιμαστικές πτήσεις υπό ψυχολογική πίεση. Σε μια δοκιμή, έπρεπε να λύνει διαφορικές εξισώσεις, ενώ από τα μεγάφωνα ακούγονταν διάφορες «λύσεις».

Οταν έμαθε ότι επιλέχτηκε να είναι ο πρώτος άνθρωπος που θα αποπειραθεί το επικίνδυνο ταξίδι στο Διάστημα, συζήτησε το γεγονός με τη Βάλια όλη τη νύχτα. «Γιατί εσύ;», τον ρώτησε η γυναίκα του, αλλά το πρωί του είπε: «Αν νιώθεις σίγουρος για τον εαυτό σου πήγαινε. Ολα θα είναι εντάξει εδώ». Η δεύτερη κόρη του Γκαγκάριν γεννήθηκε στις αρχές του 1961, λίγο πριν από την πτήση του. Την ονόμασαν Γκαλότσκα, που σημαίνει «πνοή της άνοιξης».

Κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας της εκτόξευσης, όταν όλοι είχαν άγχος και ανησυχία, μόνο αυτός έμοιαζε να είναι ήρεμος. Κανείς δεν ήξερε πώς θα αντιδρούσε ο ανθρώπινος οργανισμός και ιδιαίτερα ο ανθρώπινος εγκέφαλος όταν θα βρισκόταν μόνος σε μια κάψουλα, σε συνθήκες έλλειψης βαρύτητας, κάτω από το βομβαρδισμό της κοσμικής ακτινοβολίας και με το σκοτάδι της αβύσσου να καλύπτει τη μια πλευρά του ορίζοντα. Και παραπέρα, θα άντεχε την 6 έως 8 φορές μεγαλύτερη της γήινης αρνητική βαρύτητα κατά την επανείσοδο στην ατμόσφαιρα και θα άνοιγε το αλεξίπτωτο;

Η υποδοχή του Γκαγκάριν ήταν πραγματικά υποδοχή ήρωα, όχι μόνο στην πατρίδα του, αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο όπου περιόδευσε σαν πρέσβης καλής θέλησης. Εγινε βουλευτής του Ανώτατου Σοβιέτ και ορίστηκε Διοικητής του Αγήματος Κοσμοναυτών.

Καθώς τα χρόνια περνούσαν ο Γκαγκάριν ένιωσε την ανάγκη να ξαναπετάξει. Το 1967 άρχισε να εκπαιδεύεται για την πρώτη πτήση με διαστημόπλοιο «Σογιούζ». Στις 27 Μάρτη του 1968, σε ηλικία 34 ετών, ο Γιούρι Γκαγκάριν σκοτώθηκε κατά την εκτέλεση του καθήκοντος, στη συντριβή του νέου μοντέλου αεριωθούμενου που δοκίμαζε. Το θάνατό του πένθησαν άνθρωποι σε όλον τον κόσμο. Οι στάχτες του θάφτηκαν μαζί με τις στάχτες των άλλων ηρώων της Σοβιετικής Ενωσης στο τείχος του Κρεμλίνου. Προς τιμήν της μεγάλης συνεισφοράς του στην εξερεύνηση του Διαστήματος δόθηκε το όνομά του σε έναν κρατήρα στο φεγγάρι.

Οι άνθρωποι της κοινωνίας του αύριο, αυτής που θα έχει αποβάλει την αρχαία σκουριά της εκμετάλλευσης και τη βαρβαρότητα που γεννά, καθώς θα ανοίγουν τα φτερά τους προς τα άστρα, έχοντας πια ειρηνέψει μεταξύ τους και με τον πλανήτη τους, θα θυμούνται με περηφάνια ότι πρωτοπόροι του Διαστήματος, ήταν οι πρωτοπόροι της νέας κοινωνίας.

Η Βαλεντίνα Τερεσκόβα, η πρώτη γυναίκα στο Διάστημα

3/11/1957 Πρώτος ζωντανός οργανισμός (η Λάικα) στο Διάστημα (ΕΣΣΔ).

1/1958 Οι ΗΠΑ εκτοξεύουν τον «Εξπλόρερ 1».

12/9/1959 Πρώτο σκάφος («Λούνα 2») που φτάνει (και συντρίβεται σκοπίμως) στη Σελήνη (ΕΣΣΔ).

4/10/1959 Πρώτες φωτογραφίες της αθέατης πίσω πλευράς της Σελήνης («Λούνα 3») (ΕΣΣΔ).

19/8/1960 Πρώτοι ζωντανοί οργανισμοί (τα σκυλάκια Μπέλκα και Στρέλκα) που επιστρέφουν στη Γη («Σπούτνικ 5») (ΕΣΣΔ).

12/4/1961 Πρώτος άνθρωπος (Γιούρι Γκαγκάριν) στο Διάστημα (ΕΣΣΔ).

5/5/1961 Οι ΗΠΑ στέλνουν άνθρωπο στο Διάστημα (Αλαν Σέπαρντ).

1961 Πρώτη αποστολή («Βενέρα 1») προς την Αφροδίτη (ΕΣΣΔ).

27/8/1962 Πρώτο ερευνητικό σκάφος («Μάρινερ 2») που περνά κοντά από άλλον πλανήτη (Αφροδίτη) (ΗΠΑ).

6/1962 Πρώτος τηλεπικοινωνιακός δορυφόρος (ΗΠΑ).

16/6/1963 Πρώτη γυναίκα (Βαλεντίνα Τερεσκόβα) στο Διάστημα (ΕΣΣΔ).

18/3/1965 Ο πρώτος περίπατος ανθρώπου (Αλεξέι Λεόνοφ) στο Διάστημα (ΕΣΣΔ).

3/6/1965 Πρώτος Αμερικανός (Εντ Γουάιτ) που περπατά στο Διάστημα.

7/1965 Ο «Μάρινερ 4» φωτογραφίζει τον Αρη (ΗΠΑ).

31/1/1966 Πρώτη επιτυχής προσσελήνωση και λήψη φωτογραφιών της επιφάνειας της Σελήνης («Λούνα 9») (ΕΣΣΔ).

16/3/1966 Πρώτη διασύνδεση διαστημοπλοίων («Τζέμινι 8» - «Εϊτζίνα») στο Διάστημα (ΗΠΑ).

31/3/1966 Πρώτο διαστημικό σκάφος («Λούνα 10») που μπήκε σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη (ΕΣΣΔ).

15/9/1968 Πρώτη πτήση σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη και επιστροφή στη Γη («Ζοντ 5») (ΕΣΣΔ).

21/12/1968 Πρώτο επανδρωμένο σκάφος («Απόλλων 8») που εγκαταλείπει τη Γη και μπαίνει σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη (ΗΠΑ).

20/7/1969 Πρώτος άνθρωπος (Νιλ Αρμστρονγκ) στη Σελήνη («Απόλλων 11») (ΗΠΑ).

17/8/1970 Πρώτο διαστημικό σκάφος («Βενέρα 7») που μεταδίδει δεδομένα από την επιφάνεια άλλου πλανήτη (ΕΣΣΔ).

17/11/1970 Πρώτο όχημα («Λούνοκχοντ») στη Σελήνη (ΕΣΣΔ).

19/4/1971 Εκτόξευση του πρώτου στον κόσμο διαστημικού σταθμού («Σαλιούτ 1») (ΕΣΣΔ).

3/12/1971 Πρώτη προσεδάφιση στον Αρη («Μαρς 3») (ΕΣΣΔ).

14/5/1973 Εκτόξευση του διαστημικού σταθμού «Σκάιλαμπ» (ΗΠΑ).

8/6/1975 Πρώτες φωτογραφίες από την επιφάνεια της Αφροδίτης («Βενέρα 9») (ΕΣΣΔ).

17/7/1975 Κοινή σοβιετοαμερικανική αποστολή σύνδεσης διαστημοπλοίων σε τροχιά.

19/6/1976 Πρώτη προσεδάφιση («Βίκινγκ 1») στον Αρη (ΗΠΑ).

29/9/1977 Εκτόξευση του πρώτου διαστημικού σταθμού που διαθέτει δύο δυνατότητες διασύνδεσης («Σαλιούτ 6») (ΕΣΣΔ).

3/1979 Το «Βόγιατζερ» περνά κοντά από το Δία (ΗΠΑ).

12/1979 Εκτόξευση του πρώτου πυραύλου «Αριάν» (ΕΕ).

12/4/1981 Εκτόξευση του πρώτου διαστημικού λεωφορείου («Κολούμπια») (ΗΠΑ).

7/1983 Το «Πάιονιρ 10» περνά κοντά από τον Πλούτωνα (ΗΠΑ).

1/1986 Το «Βόγιατζερ 2» περνά κοντά από τον Ουρανό (ΗΠΑ).

20/2/1986 Εκτόξευση του διαστημικού σταθμού «Μιρ» (ΕΣΣΔ).

20/11/1988 Εκτόξευση της πρώτης υπομονάδας του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού.

12/1988 Διαστημική πτήση ρεκόρ 366 ημερών, 18 ωρών και 7 λεπτών (Τιτόφ και Μανάροφ) (ΕΣΣΔ).

15/10/2003 Πρώτη κινεζική επανδρωμένη πτήση.

Με πρωτοσέλιδα και έκτακτες εκδόσεις, όπως αυτή των «Χάντσβιλ Τάιμς» αντιμετώπισε ο αμερικανικός Τύπος την πτήση του Γκαγκάριν. «Σοβιετικός αξιωματικός περιφέρεται γύρω από την υδρόγειο μέσα σε σκάφος 5 τόνων», αναφέρει ο τίτλος του πρώτου θέματος της εφημερίδας, εκφράζοντας έμμεσα την ανησυχία που ένιωσε ο ιμπεριαλισμός από το νέο - μετά τον «Σπούτνικ» - επίτευγμα του σοβιετικού λαού, έχοντας κατά νου και τις στρατιωτικές προεκτάσεις της ανυψωτικής ικανότητας των σοβιετικών πυραυλοφορέων.

• Η ΕΣΣΔ απέδειξε την επιστημονική και τεχνολογική ανωτερότητά της απέναντι στις ΗΠΑ και την τεράστια άνοδο της οικονομικής της δύναμης τις πρώτες δεκαετίες της σοσιαλιστικής οικοδόμησης. Κανείς δεν μπορεί να σβήσει από την ιστορία το γεγονός ότι ο σοσιαλισμός άνοιξε το δρόμο του ανθρώπου προς το Διάστημα, πρώτα με την εκτόξευση του «Σπούτνικ» και μετά με την πτήση του Γκαγκάριν.
• Επιβεβαιώθηκε η ικανότητα της Σοβιετικής Ενωσης να υπερασπιστεί στρατιωτικά το έδαφός της και τις άλλες σοσιαλιστικές χώρες, παρότι είχε λιγότερα πυρηνικά από τις ΗΠΑ και τις άλλες ιμπεριαλιστικές χώρες και δε διέθετε στρατιωτικές βάσεις κοντά στον αντίπαλο, ούτε αεροπλανοφόρα.
• Η ιμπεριαλιστική μητρόπολη έχασε εκ νέου σε γόητρο και βάλθηκε να αξιοποιήσει τους τεράστιους πόρους της για να στείλει πρώτη άνθρωπο στη Σελήνη, ενώ ταυτόχρονα έσφιγγε τη θηλιά γύρω από την ΕΣΣΔ στο πλαίσιο του Ψυχρού Πολέμου.
• Εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο συγκλονίστηκαν από την ηρωική αποστολή του σοβιετικού αξιωματικού και τη μεγαλειώδη επιτυχία της πρώτης χώρας του σοσιαλισμού. Ομως και αρκετοί άλλοι, επηρεασμένοι από τον ψυχροπολεμικό αντικομμουνισμό, ανησύχησαν βλέποντας τις ΗΠΑ να υστερούν για δεύτερη φορά. Ιδεολογικοί απόγονοι των τελευταίων είναι εκείνοι που σήμερα δείχνουν τη μικρότητά τους κατακλύζοντας το διαδίκτυο με ανοησίες του τύπου ο Γκαγκάριν δεν πήγε ποτέ στο Διάστημα, ή ότι τον σκότωσε ο Μπρέζνιεφ επειδή τον ζήλευε κ.ο.κ.

Ο σοσιαλισμός εξάλειψε τον αναλφαβητισμό και ανέβασε κατακόρυφα το μορφωτικό και πολιτιστικό επίπεδο του σοβιετικού λαού. Εργάτες, αγρότες, ακόμα και στις εσχατιές της αχανούς χώρας γνώρισαν την επιστήμη και τις τέχνες. Τα παιδιά τους, ακόμα και εκείνα που πήγαν σχολείο μέσα στη δίνη του πολέμου, είχαν το δρόμο ανοιχτό μπροστά τους, για να αναπτύξουν την προσωπικότητά τους και να προσφέρουν στην κοινωνία, όπως ο Γκαγκάριν.

Σύμφωνα με έρευνα που έγινε πρόσφατα στη σημερινή καπιταλιστική Ρωσία, το 32% πιστεύει ότι ο Ηλιος γυρίζει γύρω από τη Γη και όχι η Γη γύρω από τον Ηλιο! Το 20% νομίζει ότι μια περιστροφή της Γης γύρω από τον Ηλιο διαρκεί ένα μήνα αντί ένα χρόνο και το 29% θεωρεί ότι άνθρωπος και δεινόσαυροι έζησαν για ένα χρονικό διάστημα μαζί κι άλλο ένα 26% δηλώνει πως δε γνωρίζει ότι τα δύο είδη απέχουν χρονικά 60 εκατομμύρια χρόνια. Είναι μόνο μια επιμέρους εκδοχή της ...«κοσμογονίας» που έφερε η ανατροπή του σοσιαλισμού.