Από τη συμμετοχή των μουσικών στην απεργιακή διαδήλωση του ΠΑΜΕ στις 23 του περασμένου Φλεβάρη

Είναι χαρακτηριστικό ότι τα μονοπώλια αρχίζουν να κυριαρχούν σε όλους τους τομείς. Σε αυτήν την κατεύθυνση, εντάσσεται ο νόμος για τον κινηματογράφο, τα νέα μεγαθήρια (Ωνάση και Νιάρχου) στη μουσική, η συγκέντρωση σκηνών και θεάτρων στην ΕΛΘΕΑ (Ελληνική Θεαμάτων), το κλείσιμο εκδοτικών οίκων και η συγκέντρωση στους μεγαλύτερους.

Την ίδια ώρα, προωθούνται οι συμπαραγωγές κρατικών δομών με ιδιώτες (π.χ. Λυρική Σκηνή με Μέγαρο Μουσικής), ενώ δε δίνονται κρατικές επιχορηγήσεις. Ο «Καλλικράτης» γίνεται το όχημα για παραπάνω περιορισμό και εμπορευματοποίηση πολιτιστικών δομών, επηρεάζει πλήθος καλλιτεχνών που εργάζονται στους δήμους, οδηγεί σε κλείσιμο των ΔΗΠΕΘΕ.

Από την ίδια τη συζήτηση, αναδείχθηκε ότι η ζωή της συντριπτικής πλειοψηφίας των καλλιτεχνών δυσκολεύει: Η ανεργία γιγαντώνεται, η μαύρη εργασία γίνεται καθεστώς, φουντώνει η ετεροαπασχόληση. Η απαγόρευση των αυξήσεων από κυβέρνηση και εργοδότες χτυπάει τους μισθωτούς του χώρου. Η κατάργηση και των τελευταίων δικαιωμάτων (τιμητικές συντάξεις εικαστικών, βαρέα και ανθυγιεινά μουσικών) φέρνει σε απόγνωση πλήθος καλλιτεχνών.

Οπως σημειώθηκε, η αντιλαϊκή πολιτική έχει αντανάκλαση και στο επίπεδο του καλλιτεχνικού έργου, καθώς κυριαρχούν φθηνές παραγωγές, γρήγορες πρόβες, «ριάλιτι» στην τηλεόραση, υποκουλτούρα, ζωγραφική και βιβλίο «της φάμπρικας». Ως προς το περιεχόμενο της τέχνης, επισημάνθηκε ότι κυριαρχεί το περιθώριο, η απογοήτευση, η ειδική περίπτωση, όταν δεν πρόκειται για ωμή τέχνη - προπαγάνδα του συστήματος.

Στη συζήτηση που αναπτύχθηκε επισημάνθηκε ότι για τα κόμματα του κεφαλαίου, ο πολιτισμός είναι μέσο για την προσέλκυση τουρισμού, μηχανισμός για την επιβολή της κυρίαρχης ιδεολογίας. Η τακτική τους στο χώρο δε διαφέρει από την τακτική που ακολουθούν συνολικά στο εργατικό κίνημα, καθώς βάζουν πλάτες, για να φορτωθούν τα βάρη της κρίσης στους εργαζόμενους, για να περάσουν την αντίληψη ότι χρειάζονται θυσίες για να μην τα χάσουμε όλα.

Αναδείχθηκε, παράλληλα, η ανάγκη για όξυνση της αντιπαράθεσης με τον οπορτουνισμό. Οι δυνάμεις του ΣΥΝ επιδιώκουν να εγκλωβίσουν τους εργαζόμενους με αποσπασματικά αιτήματα ενάντια στο μνημόνιο, ενώ προσπαθούν να υποσκελίσουν και τα σωματεία (Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών, Πανελλήνιο Μουσικό Σύλλογο, χορωδούς Λυρικής), αφού στην Πανελλήνια Ομοσπονδία Θεάματος Ακροάματος, πέρα από τη γνωστή αντιΠΑΜΕ προπαγάνδα τους, ζητούν να διαπραγματευτούν αυτοί - ως ΠΟΘΑ - τις συλλογικές συμβάσεις.

Στο επίκεντρο της συζήτησης βρέθηκε και η ανάγκη για άμεση και αποτελεσματική απάντηση στην πολυπλόκαμη επίθεση που εξαπολύεται εναντίον του κομμουνισμού. Ιδιαίτερα, επισημάνθηκε η ανάγκη να αποκρουστεί η επίθεση που γίνεται σε μεγάλους κομμουνιστές καλλιτέχνες (βλ. Σοστακόβιτς, Πικάσο, Ρίτσο κ.ά.), με στόχο να χτυπηθεί γενικότερα ο σοσιαλισμός - κομμουνισμός.

Από τη συζήτηση αναδείχθηκε ότι η πάλη των ιδεών είναι αναπόσπαστο κομμάτι της μαζικής παρέμβασης, γεγονός που επιβεβαιώνεται και από την ίδια την πείρα της Οργάνωσης. Είναι χαρακτηριστικό ότι χάρη στη σταθερή παρέμβαση του ΚΚΕ συνολικά και της Οργάνωσης Καλλιτεχνών στο χώρο για τις αιτίες της κρίσης, για το χαρακτήρα του αστικού κράτους και της αστικής νομιμότητας, κερδίζεται ένας κόσμος, συσπειρώνεται στο ΚΚΕ, προσανατολίζεται και γυρίζει την πλάτη σε ανώδυνες μορφές και αιτήματα, όπως για παράδειγμα «να φύγουν οι κλέφτες».

Στο πλαίσιο αυτό, επισημάνθηκε η ανάγκη ενίσχυσης του ιδεολογικού μετώπου και της αντιπαράθεσης σε αποπροσανατολιστικά ζητήματα περί δήθεν «ελευθερίας», «ανεξαρτησίας» και «αυτονομίας» του κινήματος, που ανοίγουν κύρια οι δυνάμεις του οπορτουνισμού, στρέφοντας και καλλιτέχνες σε δήθεν «αυτόνομες» κινήσεις. Σε αυτήν την κατεύθυνση, η Οργάνωση καταστρώνει σχέδιο δράσης για την ανάπτυξη της ιδεολογικής παρέμβασης μέσα και από μαθήματα, συζητήσεις, ημερίδες, εκδηλώσεις, συσκέψεις, αλλά και τον πολλαπλασιασμό των μαζικών περιοδειών στους χώρους δουλειάς, τις εξορμήσεις κ.λπ.

Στόχος της Οργάνωσης των Καλλιτεχνών είναι η προβολή του συνόλου των προβλημάτων της λαϊκής οικογένειας και των αιτημάτων του ΚΚΕ. Από την παρέμβαση δε λείπει, επίσης, ο ειδικός σχεδιασμός για την παρέμβαση στους μετανάστες, καθώς τα τελευταία χρόνια κάνουν την εμφάνισή τους επαγγελματικοί θίασοι Αλβανών ηθοποιών, ενώ ειδικά στις ορχήστρες υπάρχει μεγάλο κομμάτι μουσικών που προέρχονται από πρώην σοσιαλιστικές χώρες.

Σημαντικό κομμάτι στο σχεδιασμό της παρέμβασης της Οργάνωσης είναι η δραστηριοποίηση όλων των κομματικών μελών στις γειτονιές τους, μέσα από τη συμμετοχή σε μαζικούς φορείς (π.χ. συλλόγους γυναικών, συλλόγους γονέων κ.ά.). Επισημάνθηκε ότι και τα ίδια τα σωματεία των καλλιτεχνών πρέπει να αναπτύξουν δράση στις συνοικίες και ιδιαίτερα στους καλλιτέχνες - εργαζόμενους στους δήμους (π.χ. ηθοποιούς, μουσικούς), οι οποίοι μάλιστα έρχονται σε επαφή με πολύ κόσμο (παιδιά, γονείς, κόσμο που συμμετέχει σε πολιτιστικές δραστηριότητες των δήμων κ.ά.).

Τη συζήτηση της Κομματικής Οργάνωσης απασχόλησε επίσης, η συμβολή της στην κατεύθυνση της προώθησης της κοινωνικής συμμαχίας της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων. Στο πλαίσιο αυτό, υπογραμμίστηκε η ανάγκη παρέμβασης όχι μόνο στους μισθωτούς καλλιτέχνες, αλλά και στους μικρούς επιχειρηματίες στο χώρο του θεάματος, αλλά και σε χώρους όπου κυριαρχούν οι αυτοαπασχολούμενοι (Επιμελητήριο Εικαστικών Τεχνών Ελλάδας - ΕΕΤΕ, Ενωση Ελλήνων Σκηνοθετών, Ενωση Ελλήνων Λογοτεχνών) σε αντιιμπεριαλιστική αντιμονοπωλιακή κατεύθυνση με προβολή της ανάγκης συμπόρευσης με το ταξικό εργατικό κίνημα.

Στο πλαίσιο αυτό, είναι χρήσιμες μια σειρά πρωτοβουλίες που συμβάλλουν στη συσπείρωση και δραστηριοποίηση των καλλιτεχνών, όπως η συγκρότηση επιτροπών και ζωντανές δραστηριότητες στο ΕΕΤΕ. Θετική πείρα έχει αποκομίσει η Οργάνωση και από τις κινητοποιήσεις που αναπτύχθηκαν από τους σκηνοθέτες ενάντια στο νομοσχέδιο για τον κινηματογράφο.

Σημαντική πλευρά της συζήτησης αποτέλεσε η ιδιαίτερη συμβολή που μπορεί να έχει ο κομμουνιστής καλλιτέχνης στην ανάπτυξη του εργατικού κινήματος: Να εμψυχώσει με το έργο του την εργατική τάξη, να την εμπνεύσει για να ανταποκριθεί στον αδιαμφισβήτητο ρόλο της ως πρωτοπορίας. Αλλωστε, επισημάνθηκε ότι την επίδραση που μπορεί να έχει το καλλιτεχνικό έργο και ο πολιτισμός στη διαμόρφωση της συνείδησης, την αναγνωρίζει η αστική τάξη, τα κόμματά της και ο οπορτουνισμός, που επιδιώκουν να αξιοποιούν οποιαδήποτε συσπείρωση καλλιτεχνών, για να προωθήσουν την κυρίαρχη ιδεολογία στους εργαζόμενους, και ιδιαίτερα σε μικροαστικά στρώματα.

Στο πλαίσιο της συζήτησης αναδείχθηκε το καθήκον των κομμουνιστών καλλιτεχνών να συμβάλουν στην άνοδο του μορφωτικού και πολιτιστικού επιπέδου του Κόμματος και του κινήματος, βοηθώντας είτε μέσα από το καλλιτεχνικό έργο, είτε μέσα από τη συμμετοχή στις σχετικές πρωτοβουλίες του ΚΚΕ. Ιδιαίτερα επισημάνθηκε ότι η Αχτίδα καλλιτεχνών μπορεί να συμβάλει, ώστε να μην αφομοιώνονται τόσο τα κομματικά μέλη, όσο και συνολικά η εργατική τάξη από την αστική αντίληψη για την τέχνη και την αισθητική.

Στην κατεύθυνση αυτή υπογραμμίστηκε η ανάγκη να προβάλλει η Οργάνωση ζητήματα γύρω από τη μαρξιστική αισθητική, ώστε να δυναμώνει στους κομμουνιστές καλλιτέχνες η προσδοκία για δημιουργία προοδευτικού, κομμουνιστικού, στρατευμένου έργου που θα γενικεύει, θα συνδέει το ατομικό με το καθολικό, θα επιλέγει τυπικούς χαρακτήρες με την έννοια του ιστορικά σημαντικού. Εργο που θα απεικονίζει την πραγματικότητα όχι στατικά, αλλά με τις αντιθέσεις της, στην επαναστατική της εξέλιξη, έργο ιστορικά αισιόδοξο. Εργο που θα εμπνέεται και θα απευθύνεται στην εργατική τάξη, που δε θα περιγράφει απλά τις έννοιες και τα βάσανά της, αλλά θα τη βοηθάει να βρίσκει δρόμο για να απαλλαγεί οριστικά από αυτά.

Ετσι, επισημάνθηκε ότι ο σχεδιασμός οργανωμένων από την Αχτίδα Καλλιτεχνικών πρωτοβουλιών, η συμβολή σε κεντρικές ή άλλες πρωτοβουλίες μπορεί να ανοίξει δρόμους στο βαθμό που θα ανοίγει πλούσια συζήτηση και θα διαμορφώνεται ένα ουσιαστικό κλίμα ελεύθερης κριτικής και αυτοκριτικής για την καλλιτεχνική δημιουργία. Αναδείχθηκε ακόμα η δυνατότητα να αξιοποιηθεί η τέχνη στην παρέμβαση στα σωματεία και στις γειτονιές. Σε αυτήν την κατεύθυνση υπάρχει ήδη πλούσια πείρα από δράσεις του ΣΕΗ (π.χ. μέρα ηθοποιού) αλλά και πρωτοβουλίες του ΕΕΤΕ (π.χ. έκθεση σκίτσου με θέμα την κρίση). Παράλληλα, πλούσια πείρα έχει να δώσει και η συμμετοχή των καλλιτεχνών σε πρωτοβουλίες που παίρνουν εργατικά σωματεία (π.χ. έκθεση στο Πέραμα).

Αντίστοιχα, επισημάνθηκε η αξία συμβολής των κομμουνιστών καλλιτεχνών στη στήριξη της πολιτιστικής δραστηριότητας που θέλουν να αναπτύξουν εργατικά σωματεία (π.χ. θεατρικές ομάδες, μουσικά σχήματα κ.λπ.), καθώς και σε έμπρακτη στήριξη - συμμετοχή στις αγωνιστικές πρωτοβουλίες (π.χ. μπάντα του Πανελλήνιου Μουσικού Συλλόγου στις κινητοποιήσεις του ΠΑΜΕ).