Μια Ανώτατη Εκπαίδευση, όπου ακόμα και η τελευταία λεπτομέρεια θα καθορίζεται απ' τις επιχειρήσεις και τα συμφέροντά τους, περιέγραψε ο πρωθυπουργός, Γ. Παπανδρέου, προχτές στους Δελφούς, όπου ξεκίνησε η τρίμηνη διαβούλευση που θα καταλήξει σε νέο νόμο - πλαίσιο. Τα προγράμματα σπουδών, η διοίκηση των ιδρυμάτων, η χρηματοδότηση - επένδυση, τα πτυχία, η πιστοποίηση των πτυχίων, το κόστος των φοιτητών και των σπουδαστών θα κρίνονται και θα κατασκευάζονται με τα κριτήρια της αγοράς.

Τίποτα δεν πρόκειται ν' αφήσει όρθιο η κυβέρνηση, απ' ό,τι έχει μείνει απ' τη δημόσια Ανώτατη Εκπαίδευση, αν άμεσα δεν αντιδράσουν φοιτητές, σπουδαστές, εκπαιδευτικοί, ερευνητές και συνολικά οι εργαζόμενοι. Ο πρωθυπουργός και η υπουργός Παιδείας, Α. Διαμαντοπούλου ήταν αποκαλυπτικοί, δεν έκρυβαν τίποτα. Παρουσίασαν το όραμα για το «νέο» πανεπιστήμιο, στο οποίο αντί για συγκροτημένη επιστημονική γνώση, θα μοιράζονται «πιστοποιητικά» για κάθε χρήση, αρκεί να τα ζητά η «αγορά». Κύριο κριτήριο, λοιπόν, θα είναι η «ανταγωνιστικότητα». Η «ανταγωνιστικότητα» του πανεπιστημίου, του φοιτητή, του καθηγητή. Το πανεπιστήμιο αναλαμβάνει - ξεκάθαρα πλέον - την παραγωγή φθηνού εργατικού δυναμικού, γίνεται ένα σούπερ - μάρκετ γνώσεων και μετατρέπεται σε ένα μεσίτη πολλών χρήσεων για τους επιχειρηματίες.

Οι νέες αναδιαρθρώσεις στην Ανώτατη Εκπαίδευση ολοκληρώνουν το έργο των προηγούμενων κυβερνήσεων και γκρεμίζουν και τις τελευταίες κατακτήσεις στην Παιδεία:

Εισαγωγή σε πανεπιστήμιο ή Σχολή πριν το μεγάλο «κόψιμο» εξατομικευμένα προγράμματα σπουδών - πτυχία «μενού» (!) για «ευελιξία» στην εργασία - κατάργηση των επιστημονικών αρχών: Πλέον η εισαγωγή δε θα γίνεται σε τμήματα, αλλά σε πανεπιστήμιο ή σε σχολή και στη συνέχεια σε τμήμα, όπου ο φοιτητής θα διαμορφώνει το πρόγραμμά του, άρα θα έχει την ευθύνη για την ατομική εκπαιδευτική του διαδρομή. Απ' τις ανακοινώσεις επιβεβαιώθηκε ότι το περιεχόμενο των σπουδών και η διαμόρφωση του πτυχίου εξατομικεύεται πλήρως. Ο πρωθυπουργός είπε πως «πρέπει να είμαστε ευέλικτοι σε ό,τι αφορά την προσαρμογή των μαθημάτων μας στις εξελίξεις» (προφανώς στις εξελίξεις στην «αγορά»). Πλέον, το πτυχίο δε θα αποτελεί ένα σύνολο μαθημάτων, εργαστηρίων κ.τ.λ., που θα διαμορφώνουν ένα πτυχίο σύμφωνα με ένα επιστημονικό αντικείμενο. Ακόμα και η έννοια «επιστήμη» καταργείται, αφού ο Γ. Παπανδρέου υποστήριξε: «Πρέπει να πέσουν τα πολύ στενά τείχη μεταξύ των διαφόρων τομέων της επιστήμης»! Η δικαιολογία που προβάλλουν είναι τα «πιο σύνθετα επαγγέλματα», η εξέλιξη στην γνώση κ.ά.

Η ουσία είναι, όμως, ότι για να διαμορφωθεί ένα ευέλικτο εργατικό δυναμικό, μισομορφωμένο διαλύουν πλήρως τα ενιαία προγράμματα σπουδών, ακόμα και στην ίδια επιστήμη μέσα στο ίδιο πανεπιστήμιο. Η υπουργός Παιδείας, μάλιστα, με το πρόσχημα της κατάργησης της ...ομοιομορφίας υποστήριξε πως «η πολυτυπία είναι ίσως από τα μεγαλύτερα στοιχήματα, ώστε μέσα σε ένα γενικό πλαίσιο να μπορούν τα Πανεπιστήμια να προσαρμόζουν τα προγράμματά τους και τη λειτουργία τους στις ιδιαίτερες ανάγκες τους». Πάντως, σε χτεσινή συνέντευξή της το διατύπωσε πιο σαφώς: «Στόχος είναι οι φοιτητές να μπορούν να κάνουν ένα δικό τους μενού»!

Τέλος, μεταξύ των αλλαγών προς το «νέο» πανεπιστήμιο είναι περισσότερα ταξικά φίλτρα για να περάσει ο φοιτητής από έτος σε έτος («σπουδές κατ' έτος, κατ' εξάμηνο, προαπαιτούμενα»), αλλά και αλλαγή του συστήματος εξεταστικών περιόδων, οργάνωση Κέντρων Αριστείας (για λίγους), αναδιάρθρωση του θεσμού της πρακτικής άσκησης κ.ά.

Διοίκηση με μάνατζερ, απευθείας σύνδεση με την αγορά και χρηματοδότηση με «προγραμματικές συμφωνίες» με κριτήριο την ανταγωνιστικότητα: Πλέον, τα πανεπιστήμια δε θα έχουν ακαδημαϊκές διοικήσεις, αφού τη θέση τους θα πάρουν διορισμένοι μάνατζερ, που θα αναλάβουν την επιχειρηματική δραστηριότητα. Οπως είπε η Α. Διαμαντοπούλου θα υπάρχει ένα Συμβούλιο Διοίκησης «στο οποίο συμμετέχουν πανεπιστημιακές δυνάμεις από το Πανεπιστήμιο αλλά και από την κοινωνία». Οι πανεπιστημιακοί, βέβαια, θα περιοριστούν στις ...«ακαδημαϊκές υποθέσεις» με «νέες μορφές - θεσμούς» που θα προταθούν.

Οι μάνατζερ, προφανώς, θα αναλάβουν και τις «προγραμματικές συμφωνίες» χρηματοδότησης των πανεπιστημίων, κάνοντας ένα βασικό βήμα προς τον περιορισμό της χρηματοδότησης απ' το κράτος. Η υπουργός, αφού υποστήριξε ότι η χώρα μας είναι 24η «στην απόδοση αυτών των επενδύσεων» και έδειξε ποιο είναι το κριτήριο επιτυχίας ενός πανεπιστημίου, μίλησε για Ανεξάρτητη Αρχή Χρηματοδότησης των Πανεπιστημίων.

Το κόστος του φοιτητή: Ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε ότι θα υπάρχει «χρηματοδότηση, που θα ακολουθεί τον φοιτητή και όχι το ίδρυμα», ενώ όπως εξήγησε η υπουργός Παιδείας θα υπάρχει «η κάρτα ή το κουπόνι του φοιτητή» για «τις παρεχόμενες υπηρεσίες», τις οποίες θα αναλάβουν τα ιδρύματα «με τη συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα». Επίσης, η υπουργός αναφέρθηκε σε υποτροφίες και φοιτητικά δάνεια (αυτό κι αν είναι «παροχή»!). Επιπλέον, έχει ανοίξει θέμα και για τους λεγόμενους «αιώνιους φοιτητές». Οπως εξήγησε η υπουργός σε συνέντευξη της, «κάθε πανεπιστήμιο δεν θα μπορεί γενικώς να παρουσιάζει έναν τεράστιο αριθμό φοιτητών που δεν παίρνουν πτυχίο», αλλά θα πρέπει ο φοιτητής, όταν θέλει να διακόψει θα πρέπει να το ...δηλώνει. Χωρίς να έχουν εξειδικευτεί οι όροι της μερικής ή «τελειωτικής» διακοπής, το αποτέλεσμα είναι φοιτητές που δε θα είναι και τόσο «ανταγωνιστικοί», αφού θα παρατείνουν το διάστημα των σπουδών τους.

Σύνδεση με τη Διά Βίου Μάθηση, εμπόριο πιστοποιητικών και πιστοποίηση των πτυχίων της Ανώτατης Εκπαίδευσης απ' την «αγορά». Ο πρωθυπουργός είπε ότι το «πώς θα φτάσει λοιπόν σ' ένα πτυχίο κάποιος, σε ποιο πτυχίο φτάνει και πώς το αποκτά, μπορεί να είναι πολύ διαφορετικός ο τρόπος, ανάλογα με το Πανεπιστήμιο ή ανάλογα με τη Σχολή». Αυτό που έχει σημασία, συμπλήρωσε, είναι ότι θα «πιστοποιείται αυτή η γνώση». Η υπουργός Παιδείας μίλησε για «πιστοποίηση και αξιολόγηση των προγραμμάτων σπουδών» και πιστοποίηση σπουδών και ιδρυμάτων, «από εμπειρογνώμονες με διεθνή σύνθεση». Δηλαδή, το γεγονός ότι το πανεπιστήμιο σου έδωσε ένα πτυχίο, δε σημαίνει ότι... έχεις πτυχίο! Θα πρέπει να έρθει μια άλλη αρχή να σε πιστοποιήσει κι αυτός που θα κρίνει τελικά το κάθε χαρτί θα είναι η αγορά, οι εργοδότες.

Επίσης, ανακοινώθηκε η δηλωμένη πρόθεση για «σύνδεση των προγραμμάτων της Διά Βίου Μάθησης με τα Ανώτατα Ιδρύματα». Αυτό ο πρωθυπουργός το ονόμασε: «ελευθερία των επιλογών του φοιτητή» «με πολλές δυνατότητες και διαδρομές». Πρακτικά, εξήγησε, θα υπάρχουν «πτυχία πολλών μορφών, όχι μόνο τεχνικής, επαγγελματικής ή γενικής ή θεωρητικής εκπαίδευσης, αλλά και είδη πτυχίων, που μπορεί να είναι από τετραετή μέχρι μονοετή ή διετή, ανάλογα με τις ανάγκες»!

Περιφερειακή «ανάπτυξη»: Ο πρωθυπουργός μίλησε για έναν άλλο «Καλλικράτη» για την αυτονομία των πανεπιστημίων και περιέγραψε πώς φαντάζεται την περιφερειακή «ανάπτυξη» και το ρόλο των πανεπιστημίων σε αυτή, με ένα αποκαλυπτικό παράδειγμα απ' την Αμερική: «Μέσα από τις μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες όμως είναι όλες συνδεδεμένες και λειτουργούν γύρω από Πανεπιστήμια, γύρω από Κολέγια, όπου εκεί συνδέεται η γνώση, η έρευνα και η καινοτομία με την επιχειρηματικότητα». Δεν ...ξέρουμε, αν στην Αμερική η σύνδεση πανεπιστημίου - αγοράς γίνεται με ...μικρές επιχειρήσεις, αλλά στη χώρα μας ο χωροταξικός σχεδιασμός και η συγχωνεύσεις των πανεπιστημίων προωθείται για να μπορούν οι μεγάλες επιχειρήσεις να έχουν «πρόσβαση» σε μεγάλα ιδρύματα. Γι' αυτό και γίνεται λόγος για συνένωση ιδρυμάτων. Μάλιστα, όπως είπε η υπουργός Παιδείας στις συνενώσεις θα παίξουν ρόλο περιφερειακά συμβούλια, που θα συσταθούν.

Εμπόριο φοιτητών απ' το εξωτερικό που μετά θα γίνουν και..επενδυτές: Ο πρωθυπουργός υποστήριξε ότι το πανεπιστήμιο πρέπει να προσελκύσει ξένους φοιτητές που θα καταθέσουν τα χρήματά τους (είτε από υποτροφίες, είτε απ' την τσέπη τους), και στη συνέχεια - πρόσθεσε ο πρωθυπουργός - θα δημιουργηθεί η «δυνατότητα, αύριο, ένας επαγγελματίας, ένας επιχειρηματίας, ένας Ελληνας, αλλά κι ένας ξένος που θα έχει σπουδάσει στη χώρα μας, να γνωρίζει τις ευκαιρίες που έχει για την επένδυσή του εδώ, στην Ελλάδα».

Καθηγητές εξαρτημένοι απ' τους χορηγούς: Το «νέο» πανεπιστήμιο - επιχείρηση θα έχει και νέους καθηγητές που, μεταξύ άλλων, θα «χορηγούνται», αφού θα υπάρχουν έδρες με χορηγία.