Το βράδυ του Σαββάτου, έτοιμοι ν' ακούσουν, να μάθουν, να ερμηνεύσουν, οι νεολαίοι ξεκίνησαν συγκροτημένα από τα «σημεία διαμονής» και, με πορείες κάτω από τα πανό των Οργανώσεών τους, πήραν τη θέση τους στο χώρο της κεντρικής εξέδρας της κατασκήνωσης, όπου και η κεντρική εκδήλωση. «Το μέλλον μας δεν είναι ο καπιταλισμός, είναι ο νέος κόσμος ο σοσιαλισμός». Τα συνθήματα αντιλαλούσαν, έφταναν ψηλά στις κορφές. Χάιδευαν το χορτάρι και το χώμα που ξάπλωναν πριν 60 χρόνια οι μαχητές του ΔΣΕ.

Φωνάζοντας αδιάκοπα συνθήματα κι ανεμίζοντας τις σημαίες τους, άκουσαν τους χαιρετισμούς του Χρήστου Γκοσλιόπουλου, δημάρχου Νεστορίου και του Δημήτρη Παπατολίδη, μέλους του Γραφείου του ΚΣ της ΚΝΕ (αποσπάσματά τους δημοσιεύτηκαν στο φύλλο της Κυριακής 12/7), καθώς και του Βασίλη Φυτσιλή εκ μέρους της ΠΕΑΕΑ.

Και το «ταξίδι» στις πιο λαμπρές σελίδες της Ιστορίας του λαϊκού κινήματος ξεκίνησε με την παρουσίαση - μέσα από διαφάνειες και χάρτες - της μεγάλης μάχης του Γράμμου, που έγινε το καλοκαίρι του 1948, με μια αναλυτική καταγραφή της γραμμής του μετώπου και των δυνάμεων που αναμετρήθηκαν. «Αυτό το βουνό δε χαρίζεται σε κανέναν. Τούτο το βουνό πριν απ' όλα είναι το βουνό των μαχητών του ΔΣΕ», είπε ο Θ. Λεκάτης, μέλος της Συντακτικής Επιτροπής του «Ριζοσπάστη», παρουσιάζοντας τα γεγονότα. Αναφέρθηκε στον αγώνα του λαού, που, με το όπλο στο χέρι και καθοδηγητή το ΚΚΕ, κέρδισε τη λευτεριά από τους κατακτητές, μα δεν τη χάρηκε ποτέ, γιατί βρέθηκε αντιμέτωπος με τις διώξεις, τις φυλακίσεις, τις εξορίες, τις δολοφονίες των αγωνιστών από τα όργανα της αστικής τάξης. «Αυτός ο λαός βρέθηκε αντιμέτωπος με το δίλημμα "υποταγή ή οργάνωση της πάλης και αντεπίθεση", "τις αλυσίδες ή τα όπλα"... Και επέλεξε»!

Η παρουσίαση διέτρεξε ολόκληρη τη μεγάλη μάχη του Γράμμου, που έγινε το καλοκαίρι του 1948. Μια μάχη που ξεκίνησε στις 14 Ιούνη και ολοκληρώθηκε με το μεγάλο, τον ασύλληπτο σε τόλμη, τέχνη και επιθετικότητα, ελιγμό του ΔΣΕ προς το Βίτσι που έγινε τη νύχτα της 20ής προς την 21η Αυγούστου και μετέφερε την αντιπαράθεση στο Βίτσι.

«Ποτέ τόσο λίγοι άοπλοι και πεινασμένοι δεν πολέμησαν εναντίον τόσων πολλών πάνοπλων, χορτάτων και διασυνδεδεμένων με ποταμούς εφοδίων», υπενθύμισε ο ομιλητής, παρουσιάζοντας τη δυσαναλογία δυνάμεων ανάμεσα στο ΔΣΕ και τον τακτικό στρατό.

Η παρουσίαση των μαχών συνοδευόταν από προβολή με χάρτες της διάταξης των δυνάμεων του ΔΣΕ και του εχθρού, αλλά και φωτογραφίες που βοηθούσαν τους νέους της ΚΝΕ να αντιληφθούν το μέγεθος και τον ηρωισμό αυτής της μάχης. Από την παρουσίαση δεν έλειψαν και οι αναφορές στις σύγχρονες εξορμήσεις του ΚΚΕ στις ίδιες αυτές κορφές, στα πεδία των μαχών, στις γραμμές του μετώπου.

Ενα μικρό κόκκινο «στρατόπεδο» στήθηκε στο Γράμμο, στο Νεστόριο, δίπλα απ' τα λημέρια του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, από την Παρασκευή μέχρι και την Κυριακή. Το 18ο Αντιιμπεριαλιστικό Διήμερο της ΚΝΕ ήταν μια ευκαιρία για τους νέους και τις νέες, Κνίτες και Κνίτισσες, να γνωρίσουν από πρώτο χέρι τον τιτάνιο αγώνα των μαχητών και των μαχητριών.

Ο χώρος έτσι διαμορφωμένος, ώστε σε κάθε βήμα οι επισκέπτες να γνωρίζουν και κάποια στοιχεία για τον αγώνα του ΔΣΕ. Μπαίνοντας στο κάμπινγκ, οι επισκέπτες είχαν τη δυνατότητα να επισκεφτούν την έκθεση με χάρτες από τις μάχες που έδωσε ο ΔΣΕ στις κορφές του Γράμμου. Εκεί παρουσιαζόταν το σχέδιο «ΚΟΡΩΝΙΣ» του μοναρχοφασιστικού στρατού, που στόχο είχε μέσα σε μία, το πολύ δύο βδομάδες να ...ξεμπερδέψει με τους «κομμουνιστοσυμμορίτες». Σε αυτή την επιχείρηση ο ΔΣΕ όχι μόνο κράτησε τον αστικό στρατό καθηλωμένο επί 75 μέρες, αλλά, επιπλέον, το βράδυ 20 προς 21 Αυγούστου 1948, προχώρησε σε έναν εκπληκτικό στρατηγικό ελιγμό, διασπώντας το μέτωπο του εχθρού και προχώρησε στα μετόπισθεν, στο Βίτσι.

Στην κεντρική εξέδρα, το πανό στην «πλάτη» δίνει το στίγμα: «Στα βήματα του ΔΣΕ συνεχίζουμε ...Σοσιαλισμός: Η απάντηση στην καπιταλιστική βαρβαρότητα». Και, στον ίδιο χώρο, ένα ακόμη πανό: «Το ΚΚΕ δήλωση μετανοίας στον ιμπεριαλισμό δεν υπογράφει», με τη μορφή του Ν. Μπελογιάννη.

Προχωρώντας στο χώρο, ένα - ένα μικρά ταμπλό δίνουν το στίγμα του Διημέρου. Μια φωτογραφία ενός αντάρτη και η λεζάντα: «Τη γνώμη σου έπραξες... Στους ανθρώπους χαρίστηκες πέρα απ' το μέτρο ...Συνεχίζουμε». Οι νέοι μέσα απ' τα ταμπλό είχαν τη δυνατότητα να βαδίσουν «στα βήματα του ΔΣΕ κόντρα στον ιμπεριαλισμό». Ξεκινώντας απ' το Δεκέμβρη του '44 και την απόπειρα της αστικής τάξης «να τσακίσει κάθε πνεύμα αντίστασης, κάθε προσπάθεια δικαίωσης του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα», το λαϊκό κίνημα εκείνων των χρόνων «βρέθηκε μπροστά στο δίλημμα: Υποταγή ή οργάνωση της πάλης και αντεπίθεση».

«Οι μαχητές και οι μαχήτριες του ΔΣΕ ξεπέρασαν και τα όρια του λαϊκού μύθου. Ο αγώνας του ΔΣΕ αποτελεί την κορυφαία στιγμή της ταξικής πάλης στην Ελλάδα κατά τον 20ό αιώνα». Και συνεχίζοντας το μικρό οδοιπορικό, σημειώνεται: «Ο αγώνας του ΔΣΕ ήταν αντιιμπεριαλιστικός και διεθνιστικός». Και καταλήγουμε: «90 χρόνια μετά: Οι αντεπαναστατικές ανατροπές των χρόνων 1989-91 δεν ακυρώνουν το χαρακτήρα της εποχής μας, την εποχή περάσματος από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό»...

Από αυτά τα συνθήματα, τα μηνύματα, από αυτή τη δύναμη γέμιζε και στολιζόταν ο χώρος της κατασκήνωσης του 18ου Αντιιμπεριαλιστικού Διήμερου της ΚΝΕ στο Νεστόριο.

Σάββατο πρωί. Μια ομάδα μελών του ΚΚΕ και της ΚΝΕ από διάφορες Οργανώσεις, ξεκινά από την κατασκήνωση για την κορφή Γκόλιο (σε υψόμετρο 1919 μέτρα). Εκεί, το καλοκαίρι του 1948, τραυματίστηκε ο Νίκος Μπελογιάννης. Το 1952, και μετά την εκτέλεσή του από το μοναρχοφασιστικό καθεστώς, η ΚΕ του ΚΚΕ παίρνει απόφαση πως, όταν στην Ελλάδα γίνει λαϊκή εξουσία, τότε η κορφή Γκόλιο του Γράμμου, θα μετονομαστεί σε «Νίκος Μπελογιάννης», προς τιμή του ήρωα κομμουνιστή.

Το μεσημέρι του Σαββάτου, περπατώντας ώρες μέσα απ' τα μονοπάτια των βουνών και μέχρι τη «γυμνή κορφή» (σ.σ.: Γκόλιο σημαίνει γυμνή κορφή), η ομάδα των κομμουνιστών φτάνει στο πιο ψηλό σημείο και τοποθετεί μια μαρμάρινη πλάκα που κοσμείται από το σκίτσο του Μπελογιάννη που είχε φτιάξει ο Π. Πικάσο, στη διάρκεια της δίκης του και γράφει: «Κορυφή Νίκος Μπελογιάννης. Εδώ τραυματίστηκε ο Νίκος Μπελογιάννης στη μεγάλη μάχη του Γράμμου το καλοκαίρι του 1948».

Αμείωτο το κέφι μέχρι πολύ αργά το βράδυ, για τα νιάτα της ΚΝΕ. Χόρεψαν και τραγούδησαν μαζί με τα ντόπια παραδοσιακά χορευτικά και μουσικά συγκροτήματα, με τους συντρόφους τους από το συγκρότημα της Οργάνωσης Θεσσαλονίκης της ΚΝΕ που παρουσίασε λαϊκό και πολιτικό τραγούδι (το βράδυ της Παρασκευής) αλλά ένα αφιέρωμα στην Μαρία Δημητριάδη (το βράδυ του Σαββάτου).

Για τέσσερις και πλέον ώρες, το βράδυ του Σαββάτου, τραγουδούσαν και χόρευαν με τις μουσικές από το συγκρότημα του Αγάθωνα. «Τον έχουμε ζήσει πολλές φορές τον παλμό της νεολαίας της ΚΝΕ και στα Φεστιβάλ της αλλά και σ' αυτά τα ωραία ιστορικά μέρη. Είναι ένα κοινό πρόθυμο να διασκεδάσει από το πρώτο τραγούδι...», είπε χαρακτηριστικά ο Αγάθωνας γι' αυτό το μεγάλο γλέντι.

Το χορευτικό συγκρότημα του πολιτιστικού συλλόγου Νεστορίου παρουσίασε νεστορίτικους χορούς, όπως «η Πουνάστα», «τα Τσουράπια», «Ράϊκο» κλπ., συνοδευόμενο από το τοπικό παραδοσιακό συγκρότημα του Χ. Κοκκινόπουλου. Ακολούθησε μια μουσική πανδαισία χάλκινων από το συγκρότημα «Κοζανίτικη Φανφάρα» και οι νεολαίοι της ΚΝΕ έσμιξαν με την παράδοση και χόρεψαν στους ρυθμούς, πιασμένοι χέρι χέρι με τους ντόπιους χορευτές...

Δε θα μπορούσαν βέβαια, τα νιάτα της ΚΝΕ να βρεθούν στα μέρη του ΔΣΕ και να μην πορευτούν μέχρι το μνημείο που έφτιαξε το ΚΚΕ στη Λυκόραχη για να τιμήσει την τρίχρονη εποποιία αυτού του λαογέννητου στρατού.

Το μεσημέρι της Κυριακής, οι Οργανώσεις Πελοποννήσου, Βόρειας και Βορειοδυτικής Ελλάδας, μετά την κεντρική εκδήλωση στην πλατεία του Κεφαλοχωρίου (Λυκόραχη), πήραν συντεταγμένα την ανηφόρα για το μνημείο, για να καταθέσουν ένα στεφάνι, λίγα λουλούδια, να υψώσουν και πάλι τις γροθιές, να πουν: Συνεχίζουμε!..