Ελικόπτερα και ήχος πυρών από ερασιτεχνική λήψη είναι η μοναδική εικόνα που υπάρχει από την επιδρομή στη συριακή μεθόριο, την περασμένη Κυριακή το απόγευμα, όπου σκοτώθηκαν οκτώ πολίτες. Σχεδόν μία εβδομάδα μετά, η Ουάσιγκτον ούτε έχει επιβεβαιώσει, ούτε διαψεύσει την επίθεση, επιμένοντας στη θολούρα των πρώτων μαγνητοσκοπημένων εικόνων. Μία εβδομάδα μετά, και ενώ σχεδόν όλες οι αραβικές ηγεσίες, με εξαίρεση τη Σ. Αραβία, έχουν εκφράσει την οργισμένη καταδίκη τους και αρκετές άλλες ευρωπαϊκές δεν κρύβουν την εντονότατη δυσφορία και ανησυχία τους, τα ερωτήματα ως προς τους λόγους πραγματοποίησης της συγκεκριμένης επιδρομής και κυρίως ως προς την επιλογή της χρονικής συγκυρίας, παραμένουν αναπάντητα. Τα σενάρια είναι πολλά και οι ερμηνείες αντιφατικές.

Με βάση χαμηλόβαθμους εκπροσώπους των αμερικανικών κατοχικών δυνάμεων στο Ιράκ, που φυσικά τηρούν την ανωνυμία τους, η επιδρομή έγινε με στόχο τον Αμπού Γκαντίγια, σημαίνον στέλεχος της ιρακινής «αλ Κάιντα», αρμόδιο για την είσοδο στο ιρακινό έδαφος ισλαμιστών μαχητών και εξοπλισμού. Οι ίδιες πάντα πηγές υποστηρίζουν ότι ο Γκαντίγια σκοτώθηκε στην επιδρομή, κάτι που διαψεύδουν οι συριακές αρχές, επιμένοντας ότι τα οκτώ θύματα ήταν πολίτες και γυναικόπαιδα.

Ακόμη και αν κανείς δεχτεί την εκδοχή των κατακτητών στο Ιράκ, δεν μπορεί να μην αναλογιστεί δύο πολύ βασικά πράγματα. Το ένα είναι ότι εδώ και πέντε χρόνια (από την εισβολή στο Ιράκ, δηλαδή, μέχρι σήμερα) η αμερικανο-συριακή συνεργασία στον έλεγχο των συριακο-ιρακινών συνόρων, παρά τις, κατά διαστήματα, αντεγκλήσεις, όχι μόνο δεν έχει οδηγήσει σε κάποιου άλλου είδους «επεισόδιο», αλλά αντίθετα έχει κυλήσει αρμονικά.

Μάλιστα, είναι κοινό μυστικό ότι ο, μόλις πριν λίγο καιρό, επικεφαλής των κατοχικών δυνάμεων, στρατηγός Ντέιβιντ Πετρέους, έχει επανειλημμένως παρουσιάσει στις ενημερώσεις του προς το Πεντάγωνο λεπτομερή στοιχεία «βελτίωσης της συνεργασίας» αυτής. Οπότε η όποια αφελής αποδοχή της προαναφερόμενης εκδοχής υπό το πρόσχημα μιας «καλής ευκαιρίας εξόντωσης του καταζητούμενου» δεν είναι πειστική.

Ενα πρώτο σενάριο θέλει την επιδρομή αυτή να πραγματοποιήθηκε για λόγους, κυρίως, εσωτερικής κατανάλωσης εντός των ΗΠΑ στο πλαίσιο της κορύφωσης της εκεί προεδρικής προεκλογικής εκστρατείας. Σύμφωνα με την άποψη αυτή, ορισμένοι κύκλοι της κυβέρνησης Μπους και του Πενταγώνου επέλεξαν, βασιζόμενοι σε αποφάσεις χαμηλόβαθμων στρατιωτικών αξιωματούχων και παρακάμπτοντας τη γνωστή ιεραρχία, να δώσουν μια «ώθηση» στον υποψήφιο των Ρεπουμπλικάνων, ανοίγοντας ένα νέο «μέτωπο» που, θεωρητικώς πάντα, ο ΜακΚέιν μπορεί, έστω και προπαγανδιστικά, να αξιοποιήσει προς όφελός του περισσότερο από ό,τι ο Ομπάμα. Γεγονός, πάντως, είναι ότι το σενάριο αυτό δεν κρίνεται ιδιαιτέρως αληθοφανές.

Μια δεύτερη άποψη, η οποία παρεμπιπτόντως εμφανίζεται ιδιαιτέρως στα ισραηλινά ΜΜΕ, θέλει την επιδρομή αυτή να έγινε σε συνεννόηση με τη συριακή ηγεσία! Κατά την εκδοχή αυτή, η Δαμασκός συμφώνησε μετά την πολύνεκρη βομβιστική επίθεση της 17ης Σεπτεμβρίου, έξω από την πρωτεύουσα, την οποία απέδωσε σε «εξτρεμιστές ισλαμιστές».

Η εκδοχή αυτή υποστηρίζει, επίσης, ότι, ασχέτως των «αναγκαίων» συριακών διαμαρτυριών και καταγγελιών σε διπλωματικό επίπεδο, είναι ενδεικτικό ότι η συριακή αεράμυνα και οι συριακές δυνάμεις εν γένει, που στη συγκεκριμένη περιοχή ακριβώς λόγω των μέτρων φύλαξης των συνόρων είναι σε διαρκή εγρήγορση, δεν αντέδρασαν καθόλου, ούτε κατά την έναρξη ούτε κατά τη διάρκεια της επιδρομής. Ενώ ακόμη και σήμερα η συριακή ηγεσία δε ζητά ξεκάθαρα από τον ΟΗΕ καταδικαστική για τις ΗΠΑ απόφαση. Και αυτό το σενάριο, πάντως, θεωρείται απίθανο από αρκετούς αναλυτές.

Πιο απίθανη θεωρείται και μια τρίτη εκδοχή που έχει ακουστεί και θέλει την επιδρομή να εντάσσεται σε μια κλιμακούμενη εσωτερική αντιπαράθεση στη Συρία ανάμεσα στον Πρόεδρο Ασαντ και σε «στοιχεία» του συριακού στρατού και των μυστικών υπηρεσιών, που διαφωνούν με τη διπλωματική προσέγγιση που ο Πρόεδρος προωθεί με την ΕΕ και τις ΗΠΑ, μέσα από τη συνεργασία στα ιρακινο-συριακά σύνορα, τις διπλωματικές σχέσεις με το Λίβανο, τον έμμεσο διάλογο με το Ισραήλ και τη θετική πρώτη αντίδραση στη σύσταση της «Ενωσης για τη Μεσόγειο».

Κατά την άποψη αυτή, η πολύνεκρη επίθεση της 17ης Σεπτεμβρίου ήταν «προειδοποίηση» των «στοιχείων» (που έχουν δυνατότητα πρόσβασης σε ισλαμιστικούς κύκλους) προς τον Ασαντ. Και η επιδρομή ήταν η «απάντηση» του Προέδρου προκειμένου να αποδείξει ότι η επιμονή τους σε «παλαιότερου τύπου πολιτικές επιλογές» θα είναι καταστροφική για τη χώρα.

Η εξήγηση πάντως που φαίνεται να προσεγγίζει περισσότερο την αλήθεια είναι αυτή που συνδέεται με την τακτική και τους στόχους του αμερικανικού ιμπεριαλισμού στην περιοχή. Η κυβέρνηση Μπους δεν έκρυψε ποτέ ότι η Δαμασκός ήταν ένας από τους βασικούς στόχους, ακόμη και μιας στρατιωτικής επίθεσης, χαρακτηρίζοντας τη Συρία «χώρα που υποστηρίζει την τρομοκρατία», επειδή δε συμμορφώθηκε πάραυτα με τις αμερικανικές επιλογές για το μέλλον της ευρύτερης περιοχής. Οι εξελίξεις, όμως, στην κατοχή στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν, αλλά και η τελική κατάληξη της ισραηλινής εισβολής στο Λίβανο δεν επέτρεψαν την υλοποίηση των σχεδίων αυτών.

Αντίθετα, αυτό το χρονικό διάστημα, η συριακή ηγεσία συνεργάστηκε στον έλεγχο των συνόρων, στηρίζει διπλωματικά την ιρακινή «κυβέρνηση», απέκτησε διπλωματικές σχέσεις με το Λίβανο, συνδιαλέγεται με το Ισραήλ και συσφίγγει τις σχέσεις της τόσο με την ΕΕ όσο και με τη Ρωσία. Το σκηνικό αυτό ενοχλεί σφόδρα την Ουάσιγκτον, καθώς μέσα από τις κινήσεις αυτές ωθείται «σταδιακά» στο περιθώριο η δική της δυνατότητα παρέμβασης, ενώ αντίθετα ενισχύεται η αντίστοιχη δυνατότητα άλλων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, που έχουν τα δικά τους συμφέροντα να προωθήσουν μέσα από την «ευρεία Μέση Ανατολή».

Αναλυτές υποστηρίζουν ότι η επιδρομή της περασμένης Κυριακής εμπεριείχε μηνύματα για πολλούς αποδέκτες. Εκτός της ίδιας της Συρίας, η επιδρομή επιδίωξε να «δείξει» στο Ιράν, αλλά και στις Ρωσία και Γαλλία και κατά δεύτερο λόγο και στη Βρετανία (όπου εντός των ημερών αναμένεται ο Σύρος υπουργός Εξωτερικών για περαιτέρω ενίσχυση των διμερών σχέσεων) ότι η Ουάσινγκτον είναι «πάντα σε θέση» για «μονομερή πλήγματα» και δεν είναι τόσο «αδύναμη», λόγω Ιράκ, Αφγανιστάν και οικονομικής κρίσης, ώστε να οφείλει εξηγήσεις ακόμη και στις, κατά τα άλλα, συμμαχικές της λυκοφιλίες.

Επιδίωξε, επίσης, να «δείξει» ότι ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός δεν προτίθεται να εγκαταλείψει αμαχητί τα συμφέροντα που με απροκάλυπτες επεμβάσεις και στρατιωτικά αιματοκυλίσματα έχει προσπαθήσει να διασφαλίσει στην περιοχή εδώ και καιρό. Μήνυμα που αφορά τόσο τις άλλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις όσο και τους λαούς της περιοχής και τις δυνάμεις αντίστασης που έχουν αναδείξει.

Βέβαια, όπως υπογραμμίζεται, οι συνέπειες της επιλογής αυτής για την Ουάσιγκτον δεν είναι αμελητέες. Καταρχάς υποσκάπτει τη «συμφωνία» περαιτέρω παραμονής των αμερικανικών στρατευμάτων στο Ιράκ, αφού η Βαγδάτη όχι μόνο καταδίκασε την επιδρομή, αλλά ζητά (και κυρίως η σιιτική ιρακινή πλειοψηφία που πλέον διατηρεί πολύ καλές σχέσεις με το Ιράν) εγγυήσεις για μη εξαπόλυση επίθεσης από το ιρακινό έδαφος σε οποιαδήποτε χώρα.

Θα πρέπει εδώ, πάντως, να επισημανθεί ότι πηγές προσκείμενες στην αμερικανική ηγεσία διέρρεαν ότι, έτσι όπως έχει διαμορφωθεί το περιεχόμενο αυτής της συμφωνίας, δεν ικανοποιεί τους στόχους της Ουάσιγκτον. Οπότε μια ενδεχόμενη κατάρρευση της όλης διαδικασίας δεν είναι απαραίτητα κακή εξέλιξη, αλλά αντίθετα θα αναγκάσει την κυβέρνηση Μάλικι να εκλιπαρεί για άνευ όρων παράταση της αμερικανικής στρατιωτικής παρουσίας προκειμένου να αποφευχθεί το χάος που έχουν καλλιεργήσει οι κατοχικοί τόσα χρόνια.

Κατά δεύτερον, η επιδρομή πυροδοτεί νέο κύμα οργής και αγανάκτησης, όχι μόνο στη Συρία, που σαφώς θα επανεξετάσει τους όρους «συνεργασίας» της με τις ΗΠΑ σε οποιοδήποτε επίπεδο και τομέα, αλλά και σε ολόκληρο τον αραβικό κόσμο. Γεγονός που καθιστά ακόμη πιο δύσκολη τη θέση των αμερικανικών κατοχικών δυνάμεων σε Ιράκ και Αφγανιστάν και θέτει επιπλέον εμπόδια στην προώθηση της αμερικανικής εκδοχής για την «ευρεία Μέση Ανατολή».

Τέλος, προκαλεί τουλάχιστον δυσφορία στις άλλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, τόσο τις ευρωπαϊκές όσο και τη Ρωσία, καθώς η επιδρομή της περασμένης Κυριακής υποσκάπτει τη δική τους προσπάθεια διείσδυσης στην πολύτιμη, γεωστρατηγικά, περιοχή. Και αυτό σε μια περίοδο, που, λόγω και παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, οι ιμπεριαλιστικές λυκοφιλίες, συνεννοήσεις και συνεργασίες έχουν έρθει στο προσκήνιο.

Φυσικά, δε θα πρέπει κανείς να ξεχνά ότι αυτή ακριβώς είναι η φύση των ενδο-ιμπεριαλιστικών αντιπαραθέσεων. Υπό την έννοια αυτή, έστω και αν, σε πρώτο επίπεδο, η χρονική συγκυρία είναι «αδόκιμη» για τα αμερικανικά συμφέροντα, η επιδρομή κατά της Συρίας αποτελεί άλλο ένα γλαφυρό δείγμα γραφής τού τι ακριβώς σημαίνει ιμπεριαλισμός.