ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 14 Νοέμβρη 1999
Σελ. /48
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Εκφραστής των αγώνων του λαού

 

«Διαδήλωση» - Λάδι, 1944 - 1966
«Διαδήλωση» - Λάδι, 1944 - 1966
Ρεαλιστής και ασυμβίβαστος καλλιτέχνης, ο Β. Σεμερτζίδης (1911 - 1983), υπήρξε ένας από τους πιο παραγωγικούς Νεοέλληνες καλλιτέχνες. Ζωγράφος και χαράκτης, δούλεψε ακούραστα μεγάλες, πολυπρόσωπες κυρίως συνθέσεις, τοπία, πορτρέτα, φιγούρες, σκηνές από την καθημερινή ζωή, αγρότες, εργάτες, εικόνες από την Αντίσταση. Τις μέρες αυτές, στο «Κέντρο Τέχνης Τζιόρτζιο Ντε Κίρικο» στο Βόλο, παρουσιάζεται αναδρομική έκθεση ζωγραφικής και χαρακτικής, του σημαντικού μας καλλιτέχνη. Η ενδιαφέρουσα αυτή παρουσίαση διοργανώνεται από το τμήμα εικαστικών του Καλλιτεχνικού Οργανισμού του Δήμου Βόλου. Τα έργα που εκτίθενται είναι μία ευγενική προσφορά από τη συλλογή της συζύγου του καλλιτέχνη, Ρούλης Σεμερτζίδη και του καθηγητή Πανεπιστημίου Χρ. Αλεξίου. Πρόκειται για λαδοτέμπερες, ελαιογραφίες, αλλά και πολλά χαρακτικά, αντιπροσωπευτικά δείγματα των περιόδων της δημιουργίας του. Εργα πριν το '50 με θέμα την Αντίσταση, την αντίσταση του απλού και ανώνυμου πολίτη, έργα με αγροτικά κυρίως τοπία, έργα με θέμα τον καθημερινό μόχθο του λαού.

Ζωγραφίζοντας τη ζωή

Ο Βάλιας Σεμερτζίδης γεννήθηκε το Φλεβάρη του 1911 στο Κρασνοντάρ του Καυκάσου, από πατέρα Ελληνα - Πόντιο και μητέρα Ρωσίδα - Καυκασιανή. Το 1923 η οικογένειά του έρχεται στην Ελλάδα. Στη Σχολή Καλών Τεχνών εισάγεται το 1928, στο εργαστήριο του Κ. Παρθένη. Επαγγελματικά πρωτοεμφανίζεται το 1935, στη Διεθνή Εκθεση Θεσσαλονίκης και την επόμενη χρονιά γίνεται μέλος της ομάδας «Ελεύθεροι Καλλιτέχνες». Από το 1937 έως το 1940, παρουσιάζει έργα του σε σημαντικές εικαστικές διοργανώσεις (Πανελλήνιος 1938, 1940 κλπ). Από την πρώτη μέρα της Εθνικής Αντίστασης ο Β. Σεμερτζίδης, βρίσκεται στις γραμμές της. Με το χρωστήρα του αποτυπώνει τις σκληρές μα συνάμα ηρωικές στιγμές του αγώνα. Ζωγραφίζει μια σειρά συνθέσεων με θέματα την πείνα και τον αγώνα του λαού της Αθήνας. "Στη σειρά για συσσίτιο", "Ορθιος", "Κοιτάζοντας μπροστά", "Σαλταδόρος", "Παιδιά της πείνας ", είναι μερικές από τις δημιουργίες του αυτήν την περίοδο. « Η περίοδος της κατοχής αποφασιστικά διαμόρφωσε το νόημα της δημιουργικής προσπάθειας της δικής μου και μιας σειράς καλλιτεχνών. Το νόημα αυτό είναι: γυρισμός στις παραδόσεις του λαού μας. Αντληση μορφής από την πάλη του για λευτεριά, για δημοκρατία.Εντονα χαράχτηκαν μέσα στη δουλιά μου και τη ζωή μου τα περιστατικά που εξέφραζαν το μεγάλο λαό μας» σημείωνε ο καλλιτέχνης.

«Αγραφιώτισσα». Χαρακτικό σε μέταλλο (1944 -1946)
«Αγραφιώτισσα». Χαρακτικό σε μέταλλο (1944 -1946)
Στις αρχές του 1944, ο Β. Σεμερτζίδης, ανεβαίνει στη Βίνιανη Ευρυτανίας και αργότερα στ' Αγραφα. Στα βουνά μαζί με τους Παρτιζάνους, αρχίζει μια σειρά από μεγάλα έργα αφιερωμένα στη ζωή και τους αγώνες του λαού. Τα θέματα των έργων αυτών είναι σημαντικότατα: "Συνεδρίαση αυτοδιοίκησης", "Λαϊκό δικαστήριο", "Φλογέρα του τσοπάνη","Διαδήλωση" κ.ά. "Χορωδιακά έργα ", όπως χαρακτηρίστηκαν, στα οποία οι συμμετέχοντες στα γεγονότα ζουν και δρουν στα έργα αυτά σαν ένας άνθρωπος. Μέχρι το τέλος του πολέμου μελετάει, ζωγραφίζοντας, τη σκληρή ζωή του βουνού και τον αγώνα των ανταρτών.

Νέες εννοιολογικές αναζητήσεις

Στις παραπάνω σειρές, ο Β. Σεμερτζίδης, επανέρχεται για πολλά χρόνια. Οι διαρκείς αναζητήσεις με θέμα το λαό, τον αγώνα για την ελευθερία, θα δημιουργήσουν νέες εννοιολογικές αναζητήσεις. Αμέσως μετά τον πόλεμο αρχίζει να χαράζει σε ξύλο και λινόλεουμ. Φτιάχνει χαρακτικές μονοτυπίες και τελικά δημιουργεί δική του τεχνική, οξειδώνοντας τσίγκο και χαλκό. «Στην οξειδωμένη χαρακτική σε μέταλλο», σημείωνε το 1961 ο ιστορικός της τέχνης Β. Μ. Πολεβόι , «στα χαρακτικά του έργα, ο καλλιτέχνης προεκτείνεται σε παραλλαγές, θέματα και μορφές που κιόλας έχει ζωγραφίσει... Η τεχνική του, του επιτρέπει να πετυχαίνει πλαστικότητα και ζωγραφικότητα γραμμής και τόνου, χωρίς να αφαιρείται τίποτα από την απόλυτα χαρακτική μορφή που έχει η τεχνική αυτή. Η καλλιτεχνική και κοινωνική προσωπικότητα αυτού του δυνατού ακούραστου ανθρώπου, είναι κοχλάζουσα και σπάνια πολύμορφη... Στον Σεμερτζίδη ζει ο μεγάλος μάστορας των μνημειακών μορφών, που δεν αποκάλυψε ακόμα ολότελα τη δύναμή του να φτιάχνει εκείνες τις μορφές που δημιουργούν στις τεράστιες τοιχογραφίες, είτε τις πολιτικές αφίσες, οι Μεξικάνοι καλλιτέχνες».

«Ζωγράφος μαζί και χαράκτης -έγραφε το 1959 στην "Επιθεώρηση Τέχνης" ο Γ. Πετρής - δουλεύει ακούραστα και τα έργα του, μεγάλες πολυπρόσωπες συνθέσεις, τοπία, πορτρέτα, φιγούρες, καμωμένα με λάδι, παστέλ, είτε μ' έναν τρόπο μεικτό, χρωματιστά είτε σε άσπρο - μαύρο... είναι μνημειώδη έργα, που δικαιώνουν τον τεράστιο μόχθο του κι αποδίδουν πλαστικά τον κόσμο της δουλιάς. Σκηνές από την καθημερινή ζωή, αγρότες, εργάτες, τύποι βουνίσιοι εικόνες από την Αντίσταση, είναι ο θεματικός κύκλος που ζει ο καλλιτέχνης. Ο ζωγράφος είναι ρεαλιστής και μάλιστα ορθόδοξος και ασυμβίβαστος» .

Τα χρόνια που ακολουθούν είναι χρόνια πλούσια σε εκθέσεις: "Παρνασσός" 1957, Μπιενάλε Αλεξανδρείας και Διεθνής Εκθεση Χαρακτικής Λειψίας (1963), Μόσχα και "Ερμιτάζ " 1967 (στην ΕΣΣΔ πραγματοποίησε 25 συνολικά εκθέσεις σε διάφορες πόλεις), Φεράρα 1974, Εθνική Πινακοθήκη 1977 κ.ά. Το 1962 κυκλοφόρησε λεύκωμα για τη Σκύρο με 8 χαρακτικά και στις αρχές του 1967 λεύκωμα για τη Ρόδο, το νησί που μέχρι το τέλος της ζωής του έγινε χώρος μελέτης και δημιουργίας.


Η. ΜΟΡΤΟΓΛΟΥ



Διακήρυξη της ΚΕ του ΚΚΕ για τη συμπλήρωση 80 χρόνων από το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και την Αντιφασιστική Νίκη των Λαών
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ