Τα δέκα τελευταία χρόνια συνεχώς συρρικνώνεται η χρηματοδότηση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΤΑ) από τον κρατικό προϋπολογισμό. Την ίδια στιγμή προωθείται η λογική της πλήρους ανταποδοτικότητας σε όλες σχεδόν τις υπηρεσίες της ΤΑ. Ηδη η κυβερνητική πολιτική έχει διαμορφώσει το πεδίο και τώρα διά μέσου της ΚΕΔΚΕ προωθείται η εφαρμογή αυτής της πολιτικής. Η κατάσταση που διαμορφώνεται δεν είναι εύκολη στην αντιμετώπισή της. Μπορούν, όμως, να αναπτυχθούν μέτωπα πάλης για την απόκρουσή της.

Η πρόταση που προωθείται μέσω της ΚΕΔΚΕ για «φορολογική εξουσία» των δήμων, βρίσκεται σε αντίθεση με τα λαϊκά συμφέροντα και τον ουσιαστικό ρόλο που πρέπει να έχει η ΤΑ.

Η πρόταση αυτή:

1) Βοηθά την κεντρική εξουσία να αποποιηθεί τις ευθύνες της από την ικανοποίηση μεγάλων λαϊκών προβλημάτων.

2) Αποπροσανατολίζει για το ποιος έχει την ευθύνη. Υποβαθμίζει τις διεκδικήσεις σε τοπικό επίπεδο.

3) Αναδεικνύει την ΤΑ σε μηχανισμό διαχείρισης και συναίνεσης με την κεντρική εξουσία, την απομακρύνει παντελώς από το διεκδικητικό της ρόλο. Απαιτεί αιρετούς μάνατζερ, λογιστές και διαχειριστές αριθμών, μακριά από τα οικονομικά, κοινωνικά, πολιτικά και πολιτιστικά προβλήματα των εργαζομένων.

4) Επιταχύνει τη διαδικασία της πλήρους μετατροπής της ΤΑ σε επιχείρηση που θα πουλά τις υπηρεσίες, τα έργα και τις αρμοδιότητές της. Την εφαρμογή στην αυτοδιοίκηση των νόμων της αγοράς και της ανταγωνιστικότητας. Την πλήρη υποταγή στις κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

5) Καλλιεργεί τη συνείδηση στους εργαζόμενους ότι για να έχουν κάποια υπηρεσία πρέπει να ξαναπληρώσουν.

6) Σ' αυτή την κατεύθυνση οι αρμοδιότητες που θα ανατίθενται στην ΤΑ θα είναι εκείνες που βοηθούν τη συντήρηση, τη λειτουργία, τον εκσυγχρονισμό του συστήματος, με βασικό σημείο τον κατασταλτικό του χαρακτήρα απέναντι στους εργαζόμενους, που ήδη προωθείται γοργά με χαρακτηριστικό παράδειγμα τη δημιουργία και ανάπτυξη της Δημοτικής Αστυνομίας.

7) Παραπέμπει τη λύση όλων των τεράστιων προβλημάτων της ΤΑ (θεσμικό, αρμοδιοτήτων κλπ) στη φορολογική εξουσία της ΤΑ.

Το περιεχόμενο της πρότασης είναι:

α) Η εκχώρηση στην Τοπική Αυτοδιοίκηση φόρων, τους οποίους επιβάλλει ήδη η Κεντρική εξουσία (σσ γνωρίζουν, βέβαια, ότι αυτό δεν μπορεί να συμβεί όσο ισχύει το σημερινό 102 άρθρο του Συντάγματος, γεγονός που υπονοεί ότι προσβλέπουν σε αναθεώρησή του).

β) Οχι απλώς εκχώρηση φόρων, αλλά και ο καθορισμός από την ΤΑ της φορολογικής βάσης και των συντελεστών φορολογίας, δηλαδή, το ποιοι και πόσο θα πληρώνουν.

• Θέλουν να πείσουν ότι οι δημότες πρέπει να πληρώσουν ξανά για υπηρεσίες που έχουν πληρώσει ήδη μέσα από την αντιλαϊκή φορολογία.
• Καλλιεργούν τη συνείδηση στους εργαζόμενους, ότι για να έχουν καλύτερες υπηρεσίες πρέπει να πληρώσουν περισσότερα.
• Προωθούν την αντίληψη ότι γι' αυτές τις υπηρεσίες δεν έχει την οικονομική ευθύνη η κυβέρνηση.

Μιλούν γενικά και τεχνοκρατικά για την επιβολή ή τη μείωση φόρων. Αποφεύγουν να αναφερθούν στην υπάρχουσα κατάσταση στην Ελλάδα για την αντιλαϊκή φορολογία όπου οι έμμεσοι φόροι είναι υπερδιπλάσιοι από τους άμεσους (7 δέκατα οι έμμεσοι και 3 οι άμεσοι). Σ' αυτήν την άδικη κατανομή οι εργαζόμενοι, οι συνταξιούχοι, τα μεσαία στρώματα πληρώνουν περισσότερο από τα 2/3 των αμέσων φόρων, δηλαδή πληρώνουν τη μερίδα του λέοντος, ενώ το κεφάλαιο φοροδιαφεύγει νόμιμα ή παράνομα, θησαυρίζουν σε βάρος τους. Και δεν είναι παράλειψη, αλλά συνειδητή επιλογή αυτή η μη αναφορά, αφού γνωρίζουν ότι η όποια μείωση φόρων γίνεται για το κεφάλαιο και κάθε έλλειμμα πληρώνεται από τους εργαζόμενους.

Μιλούν για την ανακατανομή των φόρων ανάμεσα στα επίπεδα διοίκησης και δε μιλούν για δημοκρατική φορολογική μεταρρύθμιση υπέρ των εργαζομένων, για ανακατανομή των φορολογικών εσόδων προς όφελός τους. Γιατί δεν είναι στους στόχους τους κάτι τέτοιο, αλλά η διατήρηση και ενίσχυση και στο επίπεδο της ΤΑ της αντιλαϊκής φορολογίας.

Τέλος υποστηρίζουν ότι όταν δεν υπάρχει φορολογική εξουσία τα πλεονεκτήματα που θα είχε η ΤΑ χάνονται. Αυτά τα πλεονεκτήματα, όπως τα αναφέρουν, είναι: οικονομική ανεξαρτησία, δυνατότητα προγραμματισμού, αυξημένη υπευθυνότητα των αιρετών απέναντι στους δημότες, αντίληψη από την πλευρά των δημοτών της σχέσης κόστους οφέλους των παρεχομένων υπηρεσιών κλπ.

Οι υποστηρικτές της πρότασης:

α) Εμμέσως, αλλά σαφέστατα δηλώνουν ότι οι πόροι της ΤΑ από τον κρατικό προϋπολογισμό δεν είναι κατοχυρωμένοι ούτε βέβαιοι. Δε θέλουν να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα και να υποστηρίξουν τον καθορισμό τους με ποσοστό από τον κρατικό προϋπολογισμό και την αύξηση αυτών των εσόδων. Δεν αντιδρούν στη συνεχή μείωση των εσόδων της ΤΑ από τον κρατικό προϋπολογισμό. Η στάση τους αυτή ενισχύει την επιχειρηματολογία για φορολογική εξουσία της ΤΑ και βρίσκεται σε πλήρη αρμονία με την αντιλαϊκή πολιτική της κυβέρνησης.

β) Δεν αναφέρουν τίποτα για το τι πρέπει να προγραμματίσουν οι Δήμοι κι αυτό γιατί, όπως έχει δείξει η μέχρι σήμερα πρακτική, μεγάλη πλειοψηφία των αιρετών αποδέχεται την υλοποίηση αρμοδιοτήτων που βρίσκονται μακριά από το ρόλο της ΤΑ και ικανοποιούν την προωθούμενη πολιτική σε βάρος των δημοτών (Δημοτική Αστυνομία, ΤΣΑ κλπ), ικανοποιώντας τις κατευθύνσεις της κυβερνητικής πολιτικής.

γ) Δεν απαντούν γιατί αν έχουν καθορισμένα σε ποσοστό έσοδα από τον κρατικό προϋπολογισμό δεν μπορούν να προγραμματίσουν. Κι αυτό γιατί, όταν λένε «εξέλιξη των εσόδων» εννοούν αύξηση της φορολογίας σε βάρος των δημοτών.

Ισχυρίζονται ότι ενισχύεται έτσι η «υπευθυνότητα» στη διαχείριση του δημόσιου χρήματος.

Το επιχείρημά τους αυτό δεν είναι μόνο αστήρικτο, αλλά αναδεικνύει και το αντιλαϊκό περιεχόμενο της πρότασής τους.

Η πρακτική όμως είναι αποκαλυπτική: Διακρίνεται από συνειδητή πολιτική υλοποίησης αντιλαϊκών κατευθύνσεων που εκπορεύονται από την ΕΕ και δρομολογούνται από τις κυβερνήσεις της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ. Και σ' αυτήν την κατεύθυνση μεγάλο μέρος των αιρετών δείχνουν μεγάλη «υπευθυνότητα» και γι' αυτό υποστηρίζουν αυτή την πρόταση.

Θα μπορούσε κανείς ν' αναφέρει δεκάδες παραδείγματα ενάντια στα συμφέροντα των δημοτών όπως: Τη μη αντίδραση στη συνεχή αυθαίρετη παρακράτηση των πόρων της Τ.Α. που έπρεπε να δοθούν σε έργα και υπηρεσίες προς τους δημότες. Την απόφασή τους να χαρίσουν από τους πόρους της ΤΑ χρήματα (λες και ήταν δικά τους) για τη λεγόμενη σύγκλιση (σήμερα φτάνουν τα 51 δισ.). Τη στήριξη και προώθηση του ΤΑΠ (τέλους ακίνητης περιουσίας) με το οποίο ουσιαστικά απαλλάχτηκαν οι μεγαλοϊδιοκτήτες.

Μιλούν επίσης για ανάγκη «αντιληπτικότητας» των εξόδων από τους δημότες. Να καταλαβαίνει δηλαδή ο δημότης ότι θα πληρώσει για μια παροχή και άρα να μην τη ζητά εύκολα!

Το επιχείρημα αυτό οδηγεί στην καρδιά της πρότασης, γιατί:

- Θέλει να περιορίσει τις διεκδικήσεις των πλατιών λαϊκών στρωμάτων για τα δικαιώματά τους σε όλες τις κοινωνικές υπηρεσίες (υγεία, παιδεία, πρόνοια), στο δικαίωμα για καθαριότητα, πράσινο κλπ. Να συρρικνώσει τις αντιδράσεις των εργαζομένων και να τις διασπάσει σε τοπικό επίπεδο.

- Επιχειρεί να διαμορφώσει συνειδήσεις αποδοχής - συναίνεσης σ' αυτή την πολιτική, για πληρωμή κάθε υπηρεσίας των δήμων με το επιχείρημα της συμμετοχής των δημοτών.

Είναι επικίνδυνη, γιατί αποδίδει σήμερα στα πλατιά λαϊκά στρώματα που νιώθουν στην πλάτη και στην τσέπη τους την πολιτική της λιτότητας, της αυταρχικότητας κλπ., επιδιώξεις για πράγματα που δε χρειάζονται.

Το επιχείρημα είναι έωλο. Αντί να ζητείται να περιοριστούν οι φόροι που επιβάλλονται σε βάρος των λαϊκών στρωμάτων, αντί να ζητάνε οι αιρετοί να ελαφρυνθούν οι εργαζόμενοι, επιζητείται η ανάθεση φορολογικής εξουσίας στην ΤΑ για να λειτουργήσει η ΤΑ σαν σωστός και αποτελεσματικός εφαρμοστής του αντιλαϊκού φορολογικού συστήματος.

Είναι ανάγκη όχι μόνο να καταδικαστεί αυτή η προσπάθεια, αλλά και να αναδειχτεί η ουσία της πρότασής τους. Να καταγγελθεί επίσης το γεγονός πως μαζί με τους «εκσυγχρονιστές», υποστηριχτές αυτής της πρότασης, συντάσσονται και διάφοροι «σοσιαλιστές», που υποστηρίζουν ότι με αυτή την πρόταση μπορεί η ΤΑ να παίξει - με ρυθμίσεις στο οικονομικό πεδίο - ρόλο υπέρ των εργαζομένων, των πλατιών λαϊκών στρωμάτων.

Είναι ανάγκη: Να αποκαλυφθεί η υποκρισία ότι μπορεί ο θεσμός της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στον καπιταλισμό να αυτονομηθεί και να βγει έξω από τη λογική, τους σκοπούς και τους στόχους των κεντρικών κρατικών δομών και ό,τι αυτές αντιπροσωπεύουν και εκφράζουν στο καπιταλιστικό σύστημα.

Στην προσπάθεια να προωθήσουν την πρότασή τους θα μιλήσουν για αυτόνομη δράση της ΤΑ, για αυτοτέλεια από την κεντρική εξουσία. Παλιές συνταγές που έχουν ήδη αποδεχτεί απραγματοποίητες, αφού είναι γνωστό ότι το κατασταλτικό σύστημα χρησιμοποιεί τους μηχανισμούς κοινωνικής συμμετοχής, όπως την ΤΑ, σαν ένα είδος φίλτρου το οποίο επιτρέπει την αφομοίωση εκείνων των επιδιώξεων που είναι συμβατές με την κυρίαρχη πολιτική.

Σ' αυτά τα πλαίσια, το θεσμικό πλαίσιο της ΤΑ περιορίζει τον ίδιο τον εκδημοκρατισμό, στο όνομα της αποτελεσματικότητας, προς όφελος του συστήματος.

Απ' όσα αναφέρθηκαν παραπάνω προκύπτει ότι η λύση που προτείνουν, δεν είναι θέμα τεχνοκρατικό, όπως θέλουν να παρουσιάσουν, αλλά θέμα βαθιά πολιτικό.

Εχει να κάνει με το ρόλο και τη χρησιμοποίηση των θεσμών (εδώ της ΤΑ) του αστικού κράτους σαν μέσο για τη διοχέτευση και εφαρμογή της κυρίαρχης πολιτικής, για την ενσωμάτωση των εργαζομένων στο σύστημα, για την καλλιέργεια ψευδαισθήσεων και αυταπατών, αλλά και την αντιμετώπιση των πραγματικών αναγκών της καπιταλιστικής ανασυγκρότησης, της κυριαρχίας παντού, χωρίς προβλήματα, των νόμων της αγοράς.

Γίνεται φανερό πως απέναντι σ' αυτή την προοπτική πρέπει να συγκροτηθεί ένα όσο το δυνατόν πλατύτερο μέτωπο αντίστασης, όπου θα συμμετέχουν τόσο οι αιρετοί, αλλά κύρια το βασικό συστατικό της αυτοδιοίκησης που είναι οι δημότες. Υπάρχουν περιθώρια και μπορούν να γίνουν μεγαλύτερα σ' αυτή την κατεύθυνση.